Pakico Bo Por Confia Profecia di Bijbel
REY PIRRO di Epiro, na nortwest di Grecia, a haña su mes enbolbí den un conflicto largu cu e Imperio Romano. Den su desesperacion pa haña un clave relacioná cu e resultado dje conflicto, el a bai consultá e oráculo di Delfos. Pero e contesta cu el a ricibí tabatin dos posibel nificacion: (1) “Mi ta bisa bo yu di Eaco cu bo por conkistá e romanonan. Lo bo bai, lo bo regresá, hamas lo bo perecé den guera.” (2) “Mi ta bisa cu e romanonan por conkistá bo, yu di Eaco. Lo bo bai, hamas lo bo regresá, lo bo perecé den guera.” El a scoge pa comprendé e contesta hañá n’e oráculo den e promé manera i p’esei a bai bringa contra Roma. Pirro a sufri un derota aplastante.
Casonan asina a haci e contestanan hañá n’e oráculonan di antigwedad bira notorio p’e echo cu nan tabata vago i multi-interpretabel. Pero kico di profecia bíblico? Algun crítico ta bisa cu e profecianan den Bijbel no ta mihó cu e pronósticonan dje oráculonan. E críticonan aki ta speculá cu pronósticonan di Bijbel no tabata nada mas cu prediccionnan astuto di futuro sucesonan cu personanan masha sabí i cu bon dicernimentu, generalmente dje clase sacerdotal, tabata haci. Supuestamente, djis di experencia of mediante nan coneccionnan special, e hombernan aki a premirá e desaroyo natural di cierto situacionnan. Dor di compará e vários característicanan di profecia di Bijbel cu pronósticonan di oráculo, nos lo ta mihó ekipá pa saca conclusion corecto.
Puntonan di Contraste
E característica distintivo di pronóstico di oráculo tabata cu bo por a comprendé nan den diferente manera. Por ehempel, na Delfos, tabata imposibel pa decifrá zonido dje contestanan. Esaki a haci necesario pa sacerdotenan interpretá nan i crea declaracionnan cu a permití interpretacionnan contrario di otro. Un ehempel clásico di esaki ta e contesta duná na Creso, rey di Lidia. Ora el a consultá e oráculo, esaki a bis’é: “Si Creso crusa riu Halis, lo e destruí un imperio poderoso.” En realidad, e “imperio poderoso” cu a ser destruí tabata esun di Creso mes! Ora Creso a crusa riu Halis pa invadí Capadocia, el a sufri derota na man di Ciro e perso.
Na contraste skerpi cu pronósticonan hañá na oráculonan pagano, profecianan di Bijbel ta conocí pa nan exactitud i claridad. Un ehempel ta e profecia relacioná cu e caida di Babilonia, registrá den e buki bíblico di Isaías. Rond di 200 aña promé cu e suceso aki a tuma lugá, profeta Isaías a predicí en detaye i cu exactitud con Medo-Persia lo tumba Babilonia. E profecia a duna di conocé cu e conkistadó lo yama Ciro i a revelá precis e strategia di seca un riu parecido na un canal cu a sirbi como proteccion, i cu lo e drenta un stad fortificá dor di porta habrí. Tur esaki a cumpli exactamente asina. (Isaías 44:27–45:2) Tambe Isaías a profetisá corectamente cu despues di tempu Babilonia lo a keda completamente desolá.—Isaías 13:17-22.
Considerá tambe con cla e spiertamentu aki cu profeta Jónas a declará tabata: “Solamente cuarenta dia mas, i Nínive lo ser tumbá.” (Jónas 3:4) No tin otro manera di comprendé esaki! E mensahe tabata asina dramático i direct, cu mesora e hendenan di Nínive “a cuminsá pone fe den Dios, i nan a proclamá un yuna i a bisti paña di sacu.” Como resultado di nan repentimentu, Jehova no a trece calamidad riba e ninivitanan e tempu ei.—Jónas 3:5-10.
Tabata usa pronóstico di oráculonan como un medio di influencia político. Hopi bes gobernante i lidernan militar tabata cita e interpretacion cu nan a faborecé pa por a promové nan mes interes personal i empeñonan, dunando asina e actividadnan ei un “toke divino.” Pero, e profetanan di Dios a duna su mensahenan sin tene cuenta cu interes personal.
Como ilustracion: Jehova su profeta Natan no a keda sin reprendé rey David ora el a faya. (2 Samuel 12:1-12) Durante e reinado di Jeróboam II riba e reino di dies tribu di Israel, e profetanan Oséas i Amos a criticá e rey rebelde i su apoyadónan severamente pa motibu di nan apostasia i conducta cu tabata desonrá Dios. (Oséas 5:1-7; Amos 2:6-8) Jehova su spiertamentu n’e rey mediante profeta Amos tabata specialmente fuerte: “Lo mi lanta contra e cas di Jeróboam cu un spada.” (Amos 7:9) E cas di Jeróboam a ser anikilá.—1 Reynan 15:25-30; 2 Crónicanan 13:20.
Mayoria bes, tabata duna pronóstico di oráculo contra pago. Esun cu a paga mas lo a ricibí e pronóstico cu e kier a tende. Esnan cu tabata consultá e oráculonan na Delfos tabata paga un prijs haltu pa informacion inútil, i asina a yena e tempel di Apolo i edificionan adicional cu hopi tesoro. Na contraste, profetanan tabata duna profecia di Bijbel i spiertamentu sin costo i sin ningun parcialidad. Esei tabata e caso sin importá e posicion of rikesa dje persona na ken nan a ser dirigí, pasobra no por a soborná un profeta berdadero. E profeta i hues Samuel por a puntra sinceramente: “For di ken su man mi a aceptá placa cu ta cumpra silencio pa mi sconde mi wowonan cuné?”—1 Samuel 12:3.
Siendo cu pronóstico di oráculonan tabata disponibel solamente na cierto lugánan specífico, un individuo tabatin cu haci basta esfuerso p’e biaha bai ei i ricibí nan. P’e persona comun i coriente, mayoria dje sitionan aki tabata sumamente difícil pa yega na dje, pasobra nan tabata situá den lugánan manera Dodona, riba ceru Tomaro na Epiro, i Delfos den e parti central montañoso di Grecia. Generalmente, ta hende ricu i cu poder so por a consultá e diosnan n’e oráculonan ei. Ademas, ta riba algun dia durante aña so tabata revelá “e boluntad dje diosnan.” Na contraste skerpi, Jehova Dios a manda su mensaheronan profético direct n’e hendenan pa por proclamá e profecianan cu esakinan tabatin cu tende. Durante e exilio dje hudiunan na Babilonia, por ehempel, Dios tabatin por lo ménos tres profeta ta sirbi den su pueblo: Jeremías na Jerusalem, Ezekiel cerca e exiliadonan i Daniel den e capital dje Imperio Babilónico.—Jeremías 1:1, 2; Ezekiel 1:1; Daniel 2:48.
Por lo general tabata duna pronóstico di oráculo den privá, di manera cu esun cu a ricibí nan por a utilisá nan interpretacion pa su mes probecho. Contrario cu esaki, hopi bes profetanan tabata duna profecianan di Bijbel den público, di manera cu tur hende por a tende e mensahe i comprendé su implicacionnan. Na hopi ocasion profeta Jeremías a papia públicamente den Jerusalem, aunke e tabata sa cu su mensahe tabata impopular entre e lidernan i e habitantenan dje stad.—Jeremías 7:1, 2.
Awe, hende ta mira pronóstico di oráculo como parti di historia antiguo. Nan no tin balor práctico pa hende cu ta biba den nos tempu crítico. Ningun dje pronósticonan ei no tin di haber cu nos tempu of cu nos futuro. Na contraste notabel, profecia di Bijbel ta parti di “e palabra di Dios [cu] ta bibu i ta ehercé poder.” (Hebreonan 4:12) E profecianan di Bijbel cu a cumpli caba ta duna un patronchi di Jehova su trato cu hende i ta revelá rasgonan vital di su propósitonan i personalidad. Ademas, ainda tin profecianan importante di Bijbel pa cumpli den futuro cercano. Describiendo loke tin tras di porta, apostel Pedro a skirbi: “Tin shelu nobo [e Reino Mesiánico celestial] i un tera nobo [un sociedad humano hustu] cu nos ta spera segun [Dios] su promesa, i den esakinan husticia lo tin cu biba.”—2 Pedro 3:13.
Por ta e comparacion corticu aki di profecia di Bijbel cu pronóstico di religion falsu ta hiba bo na un conclusion similar na esun cu e buki titulá The Great Ideas (E Gran Ideanan) a expresá: “Pa loke ta hende mortal su abilidad di conocé futuro, esun dje profetanan hebreo ta parce único. Distinto di miradó di destino i pronosticadónan pagano, . . . nan no tin nodi usa maña ni astucia pa yega n’e secretonan divino. . . . Mayoria biaha, nan discursonan profético, distinto di esnan dje pronósticonan na oráculo, ta parce di ta masha cla. A lo ménos nan intencion ta parce di ta pa revelá—i no pa sconde—Dios su plan riba asuntunan cu E Mes ta deseá pa hende premirá e curso di providencia.”
Abo Lo Confia Profecia di Bijbel?
Bo por confia profecia di Bijbel. Realmente, bo por edificá bo bida rond di Jehova i e cumplimentu di su palabra profético. Profecia di Bijbel no ta un registro morto di prediccionnan cu a cumpli caba. Hopi profecia hañá den e Scritura ta cumpliendo awor aki of tin cu ser realisá den futuro cercano. Husgando for di pasado, nos por ta completamente sigur cu nan tambe lo cumpli. Ya cu e profecianan ei ta enfocá riba nos tempu i ta enbolbé nos futuro mes, nos ta haci bon di tuma nan na serio.
Bo por confia e profecia di Bijbel na Isaías 2:2 i 3 sigur: “Tin cu sosodé den e parti final dje dianan cu e ceru dje cas di Jehova lo bira firmemente establecí mas haltu cu e top dje cerunan . . . I hopi pueblo siguramente lo bai i bisa: ‘Boso ban, i laga nos subi na e ceru di Jehova, . . . i lo e instruí nos tocante su camindanan, i nos lo cana den su bereanan.’” Awe, miyones di hende en berdad ta aceptá Jehova su adoracion elevá i ta siña cana den su bereanan. Abo lo gara e oportunidad di siña mas tocante Dios su camindanan i gana conocimentu exacto relacioná cuné i su propósitonan pa asina cana den su bereanan?—Juan 17:3.
Cumplimentu di un otro profecia di Bijbel ta rekerí accion urgente di nos parti. Relacioná cu e futuro cercano, e salmista a canta proféticamente: “Malechornan mes lo ser cortá . . . Solamente un poco tempu mas, i e malbado lo no t’ei mas.” (Salmo 37:9, 10) Kico bo ta pensa ta necesario pa evitá e binidero destruccion dje malbadonan, incluso destruccion di esnan cu ta haci bofon di profecianan di Bijbel? E mésun salmo ta contestá: “Esnan cu ta spera den Jehova ta esnan cu lo poseé e tera.” (Salmo 37:9) Spera den Jehova ta nificá pone fe absoluto den su promesanan i armonisá nos bida na su normanan.—Proverbionan 2:21, 22.
Con bida lo ta ora esnan cu ta spera den Jehova ta poseé e tera? Atrobe, profecianan di Bijbel ta revelá cu un glorioso futuro ta warda humanidad obediente. Profeta Isaías a skirbi: “N’e tempu ei wowo di esnan ciegu lo ser habrí, i orea mes di esnan surdu lo ser habrí. N’e tempu ei esun coho lo subi mescos cu un biná, i lenga di esun muda lo sclama di alegria. Pasobra den e desierto awa lo a brota, i riunan den e yanura di desierto.” (Isaías 35:5, 6) Apostel Juan a skirbi e palabranan trankilisante aki: “Lo e [Jehova] seca tur lágrima di nan wowo, i lo no tin morto mas, ni lo tin lamento ni sclamacion ni dolor mas. E cosnan anterior a pasa bai. I Esun sintá riba e trono a bisa: . . . ‘Skirbi, pasobra e palabranan aki ta fiel i berdadero.’”—Revelacion 21:4, 5.
Testigonan di Jehova sa cu Bijbel ta un buki di profecia confiabel. I nan ta completamente di acuerdo cu e spiertamentu di apostel Pedro: “Nos tin e palabra profético hací mas sigur; i boso ta haci bon di presta atencion na dje manera na un lampi cu ta briya den un lugá scur, te ora di dia habri i un strea di dia lanta, den boso curason.” (2 Pedro 1:19) Nos speransa sincero ta cu e prospectonan espléndido cu profecia di Bijbel ta ofrecé pa futuro, lo animá bo!
[Kuadro/Plachinan na página 6]
E ORACULO DI DELFOS tabata esun mas famoso den Grecia di antigwedad.
Damp intoxicante tabata hinca e sacerdotisa den un trance
[Plachinan]
E sacerdotisa tabata sinta riba un ‘driepoot’ i expresá su pronósticonan
Hende a kere cu e zonidonan cu e tabata saca a contené revelacion for dje dios Apolo
[Rekonosementu]
Driepoot: For dje buki Dictionary of Greek and Roman Antiquities; Apolo: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck
[Plachi na página 7]
Prediccionnan duná n’e oráculo di Delfos tabata totalmente inconfiabel
[Rekonosementu]
Delfos, Grecia
[Plachi na página 8]
Bo por tin confiansa completo den profecia di Bijbel relacioná cu e mundu nobo