BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • w14 1/6 pág. 12-15
  • Tres Hòmber en Buska di e Bèrdat den Siglo 16—Kiko Nan A Haña Sa?

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Tres Hòmber en Buska di e Bèrdat den Siglo 16—Kiko Nan A Haña Sa?
  • E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—2014
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • ‘BEIBEL SEMPER MESTER TA E ÚNIKO GUIA’
  • “KONOSEMENTU DI E DIOS BERDADERO”
  • SPERANSA PA UN KAMBIO
  • “HASI SIGUR DI TUR KOS”
  • E Ta Claramente un Siñanza Bíblico?
    Bo Mester Kere den Trinidad?
  • Bo Mester Kere den Dje?
    Bo Mester Kere den Trinidad?
  • E Trinidad—E Ta Ser Siñá den Bijbel?
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1993
  • Con e Doctrina di Trinidad A Desaroyá?
    Bo Mester Kere den Trinidad?
E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—2014
w14 1/6 pág. 12-15
Un bela ta iluminá un Beibel habrí

Tres Hòmber en Buska di e Bèrdat den Siglo 16—Kiko Nan A Haña Sa?

“KIKO ta bèrdat?” Esei ta loke Ponsio Pilato, gobernador romano di Hudea, a puntra Hesus ora e tabata husga Hesus. (Huan 18:38) No ku Pilato tabata buska pa sa kiko ta e bèrdat; ta chèrchi e tabata hasi di Hesus. Kon nos por sa esei? Wèl, ta parse ku pa Pilato e bèrdat tabata kualke kos ku un hende a siña for di chikitu òf loke el a skohe pa kere aden. Awendia, hopi hende tambe ta pensa manera Pilato, esta, ku no tin un manera pa haña sa kiko ta e bèrdat.

Den siglo 16, hopi hende religioso na Europa tabata puntra nan mes kiko nan mester a aseptá komo bèrdat. For di infansia, nan a lanta ta tende di e máksimo outoridat di Papa i di otro doktrinanan di Iglesia Katóliko. Tambe nan a haña nan mes konfrontá ku ideanan nobo di Reformashona ku a plama den Europa e tempu ayá. Den kiko nan mester a kere? Kon nan por a haña sa kiko ta bèrdat?

Maske ku den e temporada ei tabatin vários hende ku tabata determiná pa buska pa sa kiko ta e bèrdat, nos ta bai enfoká riba tres di nan.b Kiko nan a hasi pa distinguí bèrdat for di loke ta falsu? Kiko nan a deskubrí? Laga nos wak.

‘BEIBEL SEMPER MESTER TA E ÚNIKO GUIA’

Wolfgang Capito tabata un yònkuman ku un kreensia firme den Dios. El a studia medisina, lei i teologia. Na aña 1512, Capito a bira pastor di un parokia i despues el a sirbi komo kapelan di e arsobispu di Mainz.

Na promé instante Capito a purba di plakia e fervor di e reformistanan kendenan tabata prediká un mensahe ku a kuestioná dòktrina katóliko. Tòg el a djòin nan poko tempu despues. Kiko el a hasi? Segun e historiadó James M. Kittelson, Capito a opiná ku e mihó manera pa evaluá e doktrinanan di Iglesia ta di kompará nan ku Beibel “pasobra ta Beibel so ta kontené e bèrdat.” Hasiendo esei, Capito a konkluí ku tantu e doktrina katóliko di venerashon di santu komo e transsupstansiashon no ta basá riba Beibel. Segun e siñansa di transsupstansiashon, e pan i e biña ku Hesus a parti pa su disipelnan ta bira su kurpa i su sanger mes durante Santu Sakrifisio di Misa. (Mira e kuadro “Wak si e Kosnan Ku Nan A Tende Tabata Asina.”) Na aña 1523, Capito a renunsiá su puesto haltu i a bai biba na Strasburgo, un di e statnan kaminda e Reformashon a kuminsá.

E kas di Capito na Strasburgo a bira e lugá kaminda personanan ku no tabata di akuerdo ku doktrinanan katóliko tabata topa otro pa papia tokante hopi tópiko religioso i siñansa di Beibel. Maske algun reformista ainda tabata promové e doktrina di Trinidat, e buki The Radical Reformation ta bisa ku Capito su obranan sí “no a bisa nada di e doktrina di Trinidat.” Dikon nò? Pasobra Capito a keda masha impreshoná ku e manera ku e teólogo spañó, Miguel Servet, a usa tekstonan di Beibel pa refutá Trinidat.c

Wolfgang Capito

Pa Wolgang Capito, Iglesia a frakasá pasobra nan a “laga Beibel un banda”

Capito tabata kouteloso pa bisa kiko el a pensa di e doktrina di Trinidat, ya ku ken ku a nenga e doktrina akí lo por a hañ’é ta paga ku su bida. Pero, for di e dokumentonan ku Capito a skirbi ta bisto ku e tabata duda den e doktrina di Trinidat asta promé ku el a konosé Servet. Algun tempu despues un pastor katóliko a skirbi ku Capito i su kompañeronan “tabata kòmbersá den sekreto tokante e misterionan di mas profundo di religion, sin bai kontra Iglesia; [i nan] a rechasá esun di Santísimo Trinidat.” Un siglo despues, Capito tabata un di e proménan riba lista di eskritornan prominente ku no tabata di akuerdo ku e doktrina di Trinidat.

Pa Capito, Beibel tabata e fuente di bèrdat. El a bisa: “Beibel i e lei di Kristu semper mester ta e úniko guia riba tereno di teologia.” Segun Dr. Kittelson, Capito “a insistí ku e fayo di mas grandi ku e teólogonan a kometé ta di laga Beibel un banda.”

Martin Cellarius, konosí tambe komo Martin Borrhaus, un yònkuman ku a keda na kas di Capito na aña 1526, tambe tabatin un deseo sinsero pa siña e bèrdat for di e Palabra di Dios.

“KONOSEMENTU DI E DIOS BERDADERO”

Portada di e buki De Operibus Dei (On the Works of God)

Portada di Martin Cellarius su buki On the Works of God, den kua el a kompará doktrinanan di Iglesia ku Beibel

Cellarius a nase na aña 1499. E tabata un studiante diligente di teologia i filosofia, i despues el a bira dosente na Wittenberg, Alemania. Komo ku e Reformashon a kuminsá na Wittenberg, no a dura muchu pa Cellarius sera konosí ku Martin Luther i vários otro reformista ku kier a kambia e doktrinanan di Iglesia. Awor, kon Cellarius por a distinguí simpel pensamentu di hende for di e bèrdatnan di Beibel?

Segun e buki Teaching the Reformation, Cellarius a bisa ku un hende por haña un bon komprondementu di e Skritura “ora e lesa Beibel ku hopi atenshon, kompará e tekstonan ku otro, hasi orashon i arepentí.” Kiko Cellarius a siña for di su análisis di Beibel?

Na yüli di aña 1527, Cellarius a publiká loke el a deskubrí den un buki titulá On the Works of God. El a skirbi ku e sakramentonan di iglesia, manera transsupstansiashon, tabata simbóliko. Segun Profesor Robin Barnes, Cellarius su buki tambe “ta duna un splikashon di profesianan bíbliko ku ta papia di un tempu di kalamidat i sufrimentu mundial, siguí despues pa un periodo di renobashon i felisidat universal.”—2 Pedro 3:10-13.

E remarkenan di Cellarius tokante Hesukristu ta notabel. Maske Cellarius no a bai direktamente kontra di Trinidat, el a mustra ku tin un diferensia entre e “Tata Selestial” i “su Yu Hesukristu.” Ademas, el a skirbi ku Hesus tabata ún di e tantísimo dios- i yunan di e Dios Todopoderoso.—Huan 10:34, 35.

Robert Wallace a bisa den su buki Antitrinitarian Biography (1850) ku Cellarius su obranan no a bai tras di e ideanan komun di su époka tokante e siñansa di Trinidat.d Esei a pone vários eksperto yega na e konklushon ku Cellarius a rechasá Trinidat. Nan a deskribí Cellarius komo un di e instrumèntnan ku Dios a usa pa “siña otronan tokante e Dios berdadero i Kristu.”

SPERANSA PA UN KAMBIO

Rònt di aña 1527, e teólogo Johannes Campanus tambe a bai biba na Wittenberg. El a ser konsiderá un di e mihó analistanan di Beibel di su époka. Aunke Campanus tabata den e stat kaminda Reforma a kuminsá, tòg e no tabata satisfecho ku e ideanan di Martin Luther. Dikon nò?

Campanus no tabata di akuerdo ku e doktrina di transsupstansiashon. Tampoko e no tabata di akuerdo ku e doktrina di Martin Luther ku ta bisa ku na e Sena di Señor, e pan i e biña ta kuminsá eksistí pareu ku e kurpa i sanger di Kristu. Segun e eskritor André Séguenny, Campanus tabata kere ku “e pan nunka no ta kambia, pero komo sakramento e ta representá e kurpa di Kristu den un manera simbóliko.” Durante e konferensia di Marburg na aña 1529, un debate kaminda nan a papia tokante e kuestionnan akí, Campanus no tabatin mag di papia di loke el a siña for di e Skritura. Despues di esei, su kompañeronan reformista na Wittenberg a rechas’é.

E buki Restitution di Johannes Campanus di aña 1532

Johannes Campanus su buki Restitution, den kua el a kuestioná e doktrina di Trinidat

Loke mas a molestiá e reformistanan tabata Campanus su kreensia tokante e Tata, e Yu i spiritu santu. Den su buki Restitution di aña 1532, Campanus a bisa ku Hesus i su Tata ta dos persona diferente. El a splika ku e Tata i e Yu “ta ún” meskos ku un esposo i su esposa “ta ún karni.” Pues, aunke nan ta uní, nan ta dos persona. (Huan 10:30; Mateo 19:5) Campanus a splika ku e Skritura ta usa e mesun ehèmpel pa mustra ku e Tata tin outoridat riba e Yu: “E hòmber ta e kabes di e muhé, i Dios ta e kabes di Kristu.”—1 Korintionan 11:3, Beibel Santu.

Awor, kiko di spiritu santu? Un biaha mas Campanus a usa Beibel. El a skirbi ku no tin niun teksto di Beibel ku ta mustra ku spiritu santu ta un di tres persona. El a komprondé ku e spiritu ta Dios su poder den akshon òf su forsa aktivo ku e ta usa manera un hèrmènt pa kumpli ku su boluntat.—Génesis 1:2.

Pa Luther, Campanus tabata un blasfemadó i enemigu di e Yu di Dios. Un otro reformista a eksigí pa ekehutá Campanus. Ma Campanus no a laga nada strob’é. Segun The Radical Reformation, “Campanus tabata konvensí ku Iglesia su kreensia tokante Trinidat a kousa su kaida.”

Nunka Campanus tabatin e intenshon di lanta un grupo religioso. El a bisa ku el a buska enbano pa e bèrdat “serka diferente sekta i serka tur e herehenan [esta, hende ku ta bai kontra doktrina di Iglesia].” Pues, el a spera ku Iglesia Katóliko lo a bolbe na e siñansanan kristian berdadero. Sinembargo, algun tempu despues, outoridatnan katóliko a arestá Campanus i probablemente el a pasa un 20 aña den prizòn. Historiadónan ta pensa ku el a muri alrededor di aña 1575.

“HASI SIGUR DI TUR KOS”

Un estudio di Beibel diligente ta loke a yuda Capito, Cellarius, Campanus i otro hende pa haña sa kiko ta bèrdat i kiko ta falsu. No tur e konklushonnan ku nan a saka tabata kompletamente di akuerdo ku Beibel. Apesar di esei, e hòmbernan humilde akí a analisá e Skritura i a balorá e bèrdatnan ku nan a siña.

Apostel Pablo a urgi kristiannan: “Hasi sigur di tur kos; tene duru na loke ta ekselente.” (1 Tesalonisensenan 5:21) Pa yuda bo den bo búskeda di e bèrdat, Testigunan di Yehova a publiká un buki sumamente útil ku e título: Kiko Beibel Ta Siña Realmente?

a Reformashon ta un movementu ku a kuminsá na 1517. Den e tempu ei hopi hende a rebeldiá kontra Iglesia Katóliko Romano. Komo konsekuensia, religionnan a lanta manera padestul.

b Wak E Toren di Vigilansia di 1 di yanüari 2012, página 11-12, paragraf 14-17, publiká pa Testigunan di Yehova.

c Wak e artíkulo “Miguel Servet i Su Búskeda pa e Bèrdat” den e ¡Despertad! di mei 2006, publiká pa Testigunan di Yehova.

d E buki ta bisa ku ora Cellarius a usa e palabra “dios” pa referí na Kristu, “el a skirbi deus i no Deus. El a skirbi Deus, ku [e promé] lèter kapital, solamente pa referí na e Dios Supremo.”

“Wak si e Kosnan Ku Nan A Tende Tabata Asina”

Kiko a yuda Capito, Cellarius, Campanus i otro hende rechasá sierto doktrinanan di iglesia? Meskos ku e bereanonan di promé siglo, nan a analisá e Skritura kuidadosamente “pa wak si e kosnan ku nan a tende tabata asina.” (Echonan 17:11) Esaki ta algun di e kosnan ku e tres reformistanan akí a deskubrí:

LOKE IGLESIA TA BISA

LOKE BEIBEL TA BISA

Hende tin ku venerá e santunan komo mediadó pa por yega serka Dios.

“Ta ún Dios tin, i ún mediador entre Dios i hende, Kristu Hesus.”—1 Timoteo 2:5.

Mester batisá bebinan.

‘Ora nan a kere, tantu hòmber komo muhé a batisá.’ —Echonan 8:12.

Hesus i su Tata ta igual i ta forma parti di un Trinidat.

“Mi [Hesus] ta bai serka e Tata, pasobra e Tata ta mas ku mi.” (Huan 14:28) “Hesus . . . no a pensa mes ku e mester a gara un puesto, esta, ku lo e mester tabata igual ku Dios.” —Filipensenan 2:5, 6.

Durante e Santu Sakrifisio di Misa, e pan i e biña ku nan ta usa ta bira e kurpa i sanger di Hesus.

“Hesus a kue un pan, i despues di hasi un orashon, el a kibr’é, duna su disipelnan i bisa nan: ‘Tuma, kome. Esaki ta representá mi kurpa.’ Ademas, el a kue un kopa, i despues di gradisí Dios, el a pas’é pa nan, bisando: ‘Boso tur bebe for di dje, pasobra esaki ta representá mi “sanger di e pakto.”’”—Mateo 26:26-28.

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí