LÈS 4
Fluides
ORA bo ta lesa na bos haltu, bo ta trompeká riba sierto ekspreshonnan? Òf ora bo ta duna un diskurso, sa sosodé hopi bes ku bo no ta haña e palabranan adekuá? Si ta asina, bo tin un problema pa papia ku fluides. E palabra- i pensamentunan di un persona ku ta lesa i papia ku fluides ta sali ku fasilidat. Esaki no kier men ku e ta papia sin stòp òf masha lihé òf pa loko. Su manera di papia ta agradabel. E Skol di Ministerio Teokrátiko ta duna atenshon spesial na e kualidat aki.
Tin vários faktor ku por pone bo presentashon falta fluides. Lo bo tin ku duna atenshon spesial na un di e siguiente problemanan? (1) Ora di lesa pa otro hende, bo ta totobiá si bo topa sierto palabranan ku bo no konosé. (2) Bo ta keda hak dor di tuma muchu pousa kòrtiku. (3) E problema por ta falta di preparashon. (4) Ora di papia dilanti un grupo, e informashon no ta ser presentá den un manera lógiko. (5) Un vokabulario limitá ta loke ta pone bo totobiá segun ku bo ta buska e palabra adekuá. (6) Bo ta enfatisá demasiado palabra. (7) Bo no konosé e reglanan di gramátika.
Si bo presentashon no tin fluides, e ouditorio den Salòn di Reino lo no sali bai laga bo, pero nan atenshon sí ta kita. Komo resultado, gran parti di loke bo bisa ta bai pèrdí.
Di otro banda, bo mester tene kuidou pa den bo afan pa papia ku fluides i di un manera konvinsente bo no reflehá un aire dominante i arogante, i kisas asta pone e ouditorio sinti inkómodo. Si debí na diferensia di kultura, hende ta konsiderá bo manera di papia muchu fresku òf insinsero, lo bo no logra bo propósito. Ta bon pa tuma nota ku apòstel Pablo, ounke e tabata un oradó ku eksperensia, a bai serka e korintionan “den debilidat i den miedu i ku hopi temblamentu” p’e no hala atenshon na su mes.—1 Kor. 2:3.
Kustumbernan Ku Nos Mester Evitá. Hopi hende tin e mania di usa ekspreshonnan manera “amm” ora nan ta papia. Otronan ku frekuensia ta hinka palabranan manera “anto,” “awèl,” “bon,” “antombra” den tur frase. Kisas bo mes no ta ripará kuantu biaha bo ta usa e ekspreshonnan ei. Lo bo por chèk esei dor di pidi un hende skucha bo ora bo ta papia i lag’é ripití e ekspreshonnan aki kada bes ku bo bisa nan. Kisas lo bo keda sorprendí.
Tin hende ku segun ku nan ta lesa i papia nan ta keda ripití kos. Kier men, kada bes nan ta kuminsá un frase, interumpí nan mes na mitar kaminda, i ripití por lo ménos un parti di loke nan a kaba di bisa òf lesa.
Tambe tin otronan ta papia basta vlòt, pero promé ku nan terminá un sierto pensamentu, nan ta bira papia riba otro kos. Ounke nan palabranan ta sali ku fasilidat, e kambionan repentino di pensamentu ta pone nan presentashon pèrdè fluides.
Kon pa Mehorá. Si hopi bes bo tin problema pa haña e palabra adekuá, anto bo tin ku hasi un gran esfuerso pa amplia bo vokabulario. Ora ku bo topa palabranan ku bo no konosé den E Toren di Vigilansia i Spièrta! òf den otro publikashonnan ku bo ta lesa, buska nan den dikshonario, i agregá algun di e palabranan aki na bo vokabulario. Si bo no tin dikshonario, pidi yudansa di un hende ku ta dominá e idioma bon.
Si bo kustumbrá lesa regularmente na bos haltu lo bo haña mas fluides. Ora bo topa palabranan difísil, ripití nan vários bes na bos haltu.
Pa bo por lesa ku fluides, ta nesesario pa bo komprondé kon palabranan den un frase ta relashoná ku otro. Generalmente bo mester lesa gruponan di palabra pa bo por transmití e ideanan di e eskritor. Tuma bon nota di e gruponan di palabra aki. Bo por marka nan, si esei ta yuda bo. Bo meta no ta pa djis lesa palabra korektamente, sino tambe pa transmití e ideanan na un manera kla. Despues ku bo analisá un frase, bai n’e siguiente, anto sigui di e manera ei te ora ku bo a studia henter e paragraf. Unabes bo a kapta kiko ta e liña di pensamentu, lesa e paragraf na bos haltu bes tras bes te ora ku bo por les’é sin hak i sin pousa kaminda no mester. Kaba hasi e mesun kos ku e siguiente paragrafnan.
Awor, lesa un tiki mas lihé. Si bo ta komprondé kon palabranan den un frase ta relashoná ku otro, lo bo por mira mas ku un solo palabra alabes i antisipá kiko lo sigui. Asin’aki bo lesamentu lo ta mas efektivo.
Tambe ta bon si bo kustumbrá lesa algu na promé bista. Por ehèmpel, lesa e teksto di dia i su komentario na bos haltu sin ku bo prepará di antemano; hasi esei riba un base regular. Kustumbrá bo wowonan pa kapta grupo di palabra ku ta ekspresá pensamentunan kompletu, en bes di mira e palabranan un pa un.
Pa bo kòmbersá ku fluides, bo tin ku pensa promé ku bo papia. Kustumbrá hasi esei den bo aktividatnan di tur dia. Disidí kua ta e ideanan ku bo kier transmití i den ki órden bo ta bai ekspresá nan; kaba bo ta kuminsá papia. No hasié purá. Purba ekspresá pensamentunan kompletu sin stòp òf kambia di idea na mitar kaminda. Lo bo ripará ku ta útil pa usa frasenan kòrtiku i simpel.
Normalmente, si bo sa presis kiko bo kier bisa, e palabranan ta sali na un manera natural. Por lo general bo no tin nodi skohe e palabranan ku bo ta bai usa. En realidat, ta mihó bo kustumbrá di tin e idea sentral kla den bo mente anto pensa riba e palabranan segun bo ta papia. Si bo hasi asina i konsentrá riba e idea sentral en bes di riba e palabranan ku bo ta papia, e palabranan lo sali kasi outomátikamente, i bo pensamentunan lo sali di un manera natural. Pero asina ku bo kuminsá pensa riba palabra en bes di riba idea, bo ta kuminsá pega den bo palabranan. Ku práktika, bo por logra desaroyá fluides, ku ta un kualidat importante pa bo por lesa i papia na un manera efektivo.
Ora Yehova a manda Moises pa represent’é dilanti e nashon di Israel i dilanti Fárao di Egipto, Moises a sinti ku e no tabata kapasitá pa hasi esei. Dikon? Pasobra e no tabata un hende elokuente, ku por a papia ku fluides; kisas e tabatin un defekto di abla. (Éks. 4:10; 6:12) Ounke Moises a bini ku yen di èksküs, Dios no a aseptá ningun di nan. Mas bien Yehova a nombra Aròn komo Moises su bosero, i tambe El a yuda Moises papia. Na vários okashon i na un manera efektivo Moises a papia no solamente ku un òf mas persona sino ku henter e nashon. (Deu. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Abo tambe por usa bo abla pa onra Yehova, basta bo konfia den dje i hasi di bo parti.