“Alimentá e Boca, No e Pianan” Un Bistaso n’e Custumbernan Tradicional di Entiero Africano
“NAN no ta dera nan mortonan!” Esaki ta loke hende generalmente ta bisa tocante Testigonan di Jehova na West Africa. Sin embargo, ta bon conocí cu e Testigonan, en realidad, tá dera nan mortonan.
Pakico hende ta bisa cu Testigonan di Jehova no ta dera nan mortonan? Nan ta bisa esei debí cu e Testigonan no ta sigui hopi dje custumbernan local popular di entiero.
Custumbernan Tradicional di Entiero
Aliu ta biba den un pueblo chikitu na Nigeria Central. Ora su mama a muri, el a informá su famianan di su morto anto a haci areglo pa un discurso bíblico ser duná n’e mama su cas. E discurso cu un anciano dje congregacion local di Testigonan di Jehova a duna, a enfocá rib’e condicion dje mortonan i e speransa alentador di resureccion mencioná den Bijbel. Despues dje discurso, Aliu su mama a ser derá.
E famianan tabata sumamente indigná. Pa nan un entiero no ta completo sin un belorio, generalmente tené e anochi despues cu un persona muri. Den e comunidad di Aliu un belorio ta un tempu di celebracion, no di lamentacion yoramentu. E cadaver ta ser bañá, bistí na blancu i exhibí riba un cama. Famianan cu a keda atras ta manda busca músiconan, ta cumpra caha di cerbes i canica di biña di palma, i ta haci areglo pa sacrificá un toro of un cabritu. Despues e famianan i amigunan ta yega pa canta, baila, come i bebe te manisé dje siguiente dia.
Durante e festividadnan aki, nan ta pone cuminda na pia dje cadaver. Partinan dje difuntu su cabei, uñanan di ded’i man i ded’i pia ta ser cortá i apartá p’e “segundo entiero.” E ta tuma lugá dianan, simannan of asta añanan despues.
Rib’e dia despues dje belorio, e cadaver ta ser derá, aunke e ceremonianan di entiero ta dura pa un siman of mas. Despues, e segundo entiero ta tuma lugá. E partinan di cabei, uñanan di ded’i man i ded’i pia ta ser lorá den un paña blancu, cua ta ser mará na un planki di palu di 1,5 pa 1,8 meter. Den un procesion di cantamentu i bailamentu, e planki ta ser cargá n’e sitio dje graf i derá cerca dje persona cu e ta representá. Atrobe tin hopi música, bebementu i fiestamentu. Pa caba cu e actonan di entiero, nan ta los un tiru cu skopet den direccion di cielu.
Ya cu Aliu no a permití ningun dje cosnan aki, el a ser acusá di no tin respet ni p’e mortonan ni p’e tradicionnan cu ta onra nan. Pero pakico Aliu, un Testigo di Jehova, a nenga di conformá cu tradicion? Pasobra conciencialmente e no por a aceptá e ideanan religioso riba cua e tradicionnan aki ta basá.
Creencianan Tradicional Africano
Rond Africa, hende ta kere cu tur hende a bini for dje region di spiritu i lo regresá ei. E pueblo di Yoruba di Nigeria ta bisa: “E tera ta un marshe [lugá temporal pa pasa dor di dje], miéntras cu cielu ta cas.” I e dicho dje pueblo di Igbo ta: “Tur hende cu bini n’e mundu aki lo mester regresá cas [cielu], sin importá con largu un persona ta keda riba tera.”
Considerá e custumbernan mencioná anteriormente. E propósito dje belorio ta pa duna e spiritu un bon despedida. Bistí blancu ta ser considerá un trahe apropiado p’e region di spiritu. Ponimentu di cuminda n’e pianan ta relacioná cu e idea cu e cadaver ta come dor dje pianan i mester ser alimentá pa e no haña hamber riba e biahe p’e pais dje antepasadonan.
Ademas, hende en general ta kere cu ora e spiritu ta bandoná e curpa, e ta keda un tempu cerca e bibunan i no ta regresá n’e antepasadonan sino te ora e ser librá finalmente mediante e segundo entiero. Aménos cu e segundo entiero ser efectuá, hende ta teme cu e spiritu lo rabia i plaga e bibunan cu enfermedad of morto. E tiru di skopet ta pa “lansa e spiritu” pa cielu.
Aunke custumbernan di entiero ta varia mashá di lugá pa lugá na Africa, e idea central generalmente ta cu e spiritu ta sigui biba despues di morto dje curpa. E propósito central dje ritonan ta pa yuda e spiritu respondé n’e “yamada pa bai cas.”
E creencia i prácticanan aki a ser animá pa cristiandad su doctrina di inmortalidad di alma humano i dor di su veneracion di “santunan.” Típico ta e comentario di un capelan di ehército na Swazilandia kende a bisa cu Jesus a bini, no pa destruí creencianan tradicional, sino pa cumpli cu nan of confirmá nan. Siendo cu generalmente cleronan ta presidí riba proceduranan di entiero, hopi hende ta kere cu Bijbel ta apoyá tantu e creencianan tradicional como e custumbernan cu ta brota for di nan.
Loke Bijbel Ta Bisa
Bijbel ta apoyá e creencianan aki? En cuanto e condicion dje mortonan, Eclesiastés 3:20 ta bisa: “Tur [tantu hende como bestia] ta bai na un solo lugá. Nan tur a yega di ta di stof, i nan tur ta bolbe na stof.” E Scritura ta bisa ademas: “E bibunan ta conciente cu nan lo muri; pero en cuanto e mortonan, nan no ta conciente di nada en absoluto . . . Nan amor i nan odio i nan yalusí ya a perecé . . . No tin trabou ni formacion di proyecto ni conocimentu ni sabiduria den Sheol [graf], e lugá unda bo ta bai.”—Eclesiastés 9:5, 6, 10.
Esakinan i otro textonan ta haci claro cu e mortonan no por mira nos of tende nos of yuda nos of haci nos daño. Esaki no ta na armonia cu loke bo a observá? Kisas bo sa di un homber ricu i cu influencia kende a muri i cua su famia a sufri despues di esei, aunke nan a efectuá completamente tur e ceremonianan di entiero di custumber. Si e homber ei ta bibu den e region di spiritu, pakico e no ta yuda su famia? E no por haci asina pasobra loke Bijbel ta bisa ta cierto—e mortonan en berdad ta sin bida, “impotente den morto,” i p’esei incapas pa yuda cualkier persona.—Isaías 26:14.
E Yu di Dios, Jesucristo, tabata sa cu esaki ta cierto. Considerá loke a sosodé despues dje morto di Lázaro. Bijbel ta bisa: “E [Jesus] a bisa nan [su disipelnan]: ‘Lázaro nos amigu a bai sosegá, pero mi ta bai aya pa lant’é for di soño.’ P’esei su disipelnan a bis’é: ‘Señor, si el a bai sosegá, lo e bira bon.’ Sin embargo, Jesus a papia tocante su morto.”—Juan 11:11-13.
Ripará cu Jesus a compará morto cu soño, cu sosiegu. Na su yegada na Betania, el a consolá Maria i Marta, rumannan muhé di Lázaro. Impulsá pa compasion, Jesus a cede na lágrima. Sin embargo, di ningun manera el a bisa of haci algu sugiriendo cu Lázaro tabatin un spiritu bibu ainda i cu a deseá yudansa pa alcansá e tera di su antepasadonan. En bes di esei, Jesus a haci loke el a bisa cu lo e haci. El a lanta Lázaro for dje soño di morto pa medio di un resureccion. Esaki a duna evidencia cu Dios cu tempu lo usa Jesus pa resucitá tur esnan den graf memorial.—Juan 11:17-44; 5:28, 29.
Pakico Destacá como Diferente?
Tin algu robes den siguimentu di custumber di entiero cu ta basá riba creencia no-bíblico? Aliu i miyones di otro Testigo di Jehova ta kere cu sí. Nan sa cu lo ta robes—asta hipócrita—pa nan apoyá cualkier práctica claramente basá riba doctrinanan falsu i engañoso. Nan no kier ta manera e escribanan i e fariseonan, kendenan Jesus a condená pa hipocresia religioso.—Mateo 23:1-36.
Apostel Pablo a spierta su co-trahador Timoteo: “E expresion inspirá ta bisa definitivamente cu den e periodo di tempu despues algun lo cai for dje fe, prestando atencion na expresionnan inspirá engañoso i siñansanan di demoño, dor dje hipocresia di hende cu ta papia mentira.” (1 Timoteo 4:1, 2) E concepto cu e mortonan di humanidad ta bibu den e region di spiritu ta un siñansa di demoño?
Sí, e ta. Satanas e Diabel, “e tata di mentira,” a bisa Eva cu lo e no muri, indicando cu lo e sigui biba den carni. (Juan 8:44; Génesis 3:3, 4) Esei no tabata mescos cu bisa cu un alma inmortal ta sigui biba despues di morto dje curpa. Sin embargo, Satanas i su demoñonan ta trata na apartá hende for dje berdad dje Palabra di Dios dor di promové e idea cu bida ta continuá despues di morto. Debí cu Testigonan di Jehova ta kere loke Dios ta bisa den Bijbel, nan no ta participá den puntonan di bista i prácticanan cu ta apoyá mentiranan di Satanas.—2 Corintio 6:14-18.
Dor di evitá prácticanan no-bíblico di entiero, Jehova su sirbidornan a ser desaprobá dor di algun persona cu no ta compartí nan punto di bista. Cierto Testigonan a ser despohá di herencianan. Otronan a ser excluí di trato social di parti di nan famianan. Sin embargo, como cristiannan berdadero, nan ta realisá cu fiel obedencia na Dios ta trece desaprobacion dje mundu. Mescos cu e apostelnan leal di Jesucristo, nan ta determiná pa “obedecé Dios como gobernante mas bien cu hende.”—Echo 5:29; Juan 17:14.
Aunke cristiannan berdadero ta corda cu mashá cariño riba nan sernan kerí cu a drumi den morto, nan ta haci esfuerso pa demostrá amor p’e bibunan. Por ehempel, Aliu a tuma su mama den su cas despues cu su tata a muri i a cuid’é i a percurá pa su mama p’e resto di su bida. Ora otronan ta bisa cu Aliu no a stima su mama pasobra e no a der’é segun e custumber popular, e ta referí n’e dicho comun aki entre su pueblo: “Alimentá mi boca promé cu alimentá mi pianan.” Alimentando e boca, of percurando pa un persona miéntras e ta na bida ainda, ta muchu mas importante cu alimentá e pianan, e práctica describí anteriormente i asociá cu e belorio despues cu e individuo ta morto. Alimentando e pianan, en realidad, no ta beneficiá e difuntu den nada.
Aliu ta puntra esnan cu ta critik’é, ‘Cua bo ta preferá—pa bo famia percurá pa bo ora bo ta bieu of pa nan pone un celebracion grandi despues cu bo muri?’ Mayoria hende ta scoge pa otronan percurá pa nan miéntras nan ta na bida ainda. Nan ta apreciá tambe pa sa cu den caso di nan morto, nan lo haña un acto di entiero bíblicamente digno i decente.
Esei ta loke Testigonan di Jehova ta forsa pa haci pa nan sernan kerí. Nan ta alimentá e boca, no e pianan.