Haciendo Esfuerso pa Ta “un Trahadó sin Nada di Tene Bergwensa di Dje”
MANERA ANDRÉ SOPPA A RELATA
Guera Mundial II tabata destruí cu un furia, causando un matansa i desesperacion indescriptibel. Dor cu mi tabata traha den e departamento di señal den e marina aleman cu tabata stacioná cerca di Narvik, Norwega, mi por a mira cu mi mes wowonan con cruel hende tabata trata otro. Anochi, den sombra dje fjordnan, e bunitesa di lusnan celestial di Polo Norte a pone mi refleccioná profundamente riba bida. Mi tabatin sigur cu e Dios cu a crea cosnan asina, no por tabata responsabel pa e locura di guera.
MI A nace na aña 1923 den e pueblo chikitu, Lassoth (awor parti di Polonia), situá cerca dje frontera checo, i mi a lanta den un famia pober riba un hacienda. Mi mayornan tabata católico activo, i religion a hunga un papel importante den nos bida. Sin embargo, for di chikitu caba mi tabatin mi dudanan tocante mi religion. Den nos pueblo tabatin tres famia protestant, i e comunidad católico tabata excluí nan. Mi no por a comprendé pakico esaki mester tabata asina. Na scol nos tabata haña les di catisashi. Pero un dia ora mi a puntra e pastor p’e splica mi e siñansa di Trinidad, tur loke mi a haña como contesta tabata dies sla cu bara. Sin embargo, e cos cu a caba di confirmá mi desilusion den e iglesia tabata loke a pasa tempu mi tabatin 17 aña di edad. Mi mama su mayornan a muri un luna tras di otro, i e no tabatin suficiente cen pa paga dos sacrificio di misa pa entiero. P’esei, el a puntra e pastor si e por a pagu’é despues. El a contestá: “Bo mayornan tabatin algun posesion, no ta berdad? Awel, bende nan, i usa e cen pa entiero.”
Un par di aña promé cu esei, despues cu Hitler a subi na poder na aña 1933, nos no tabatin mag di papia polaco mas. Nos mester a papia aleman. Esnan cu a nenga di hacié of cu no por a siña aleman, a disparcé tiki-tiki. Despues nos a haña sa cu nan a hiba nan campo di concentracion. Asta e nomber di nos pueblo a cambia pa un nomber aleman, esta, Grünfliess. Mi a kita for di scol na edad di 14 aña, i dor cu mi no tabata forma parti dje organisacion Hubentud di Hitler, mi tabatin problema pa haña trabou. Despues tog mi a haña trabou como aprendis smid. Ora guera a cuminsá, tabatin oracion den misa na fabor di Hitler i e trupanan aleman. Mi tabata puntra mi mes si hende na e otro banda dje bataya tambe tabata haci oracion pa nan gana e guera.
Servicio den Marina Aleman
Na december 1941, mi a drenta servicio di marina aleman, i na principio di 1942, nan a manda mi n’e costa di Norwega pa traha riba un barcu exploradó. Nos asignacion tabata pa escoltá barcunan cu tabata hiba trupa, municion of carga riba e ruta entre Trondheim i Oslo. Ta tempu cu mi tabata traha riba laman mi a tende dos nabegante papia tocante fin di mundu, manera Bijbel a predicí. Aunke nan tabatin miedu di papia abiertamente, nan a bisa mi cu nan mayornan tabata asociá cu Testigonan di Jehova, pero cu nan no a sigui nan ehempel. Esaki tabata promé biaha cu mi a tende di Testigonan di Jehova.
Na fin dje guera, e inglesnan a coge nos prezu i a entregá nos n’e mericanonan pa nan hiba nos Alemania bek. Nan a manda esnan di nos kende nan cas ta cai awor den e zona soviético, na un campo di prizonero na Liévin, den nort di Francia, pa traha den mina di carbon. Esaki tabata na augustus 1945. Mi ta corda cu mi a puntra un di mi guardianan frances, ki religion e tabata. “Católico,” el a contestá. Dor cu mi tambe tabata católico, mi a puntr’é ta kico nos a haci otro? “No purba di comprendé. Lo bo no yega masha leu. Ta asina cos ta,” tabata su contesta. Mi a haña absurdo cu hende di mésun religion mester bringa i mata otro.
Un Rayo di Lus den un Mina di Carbon
Riba mi promé dia di trabou huntu cu mineronan local, un tal Evans Emiot a parti su sandwich cu mi. E tabata originalmente di Ohio, Merca, i el a biba vários aña na Francia. El a conta mi di un mundu unda lo no tin guera mas. Su manera bondadoso a straña mi. Aunke mi tabata un aleman i e un mericano, tog e no a mustra hostilidad contra mi. Nos no tabatin contacto mas cu otro sino te na principio di aña 1948 ora el a duna mi un foyeto chikitu titulá “The Prince of Peace” [E Prins di Pas]. Den dje, por fin mi a siña di un Dios di bondad cu ta odia guera, e clase di Dios cu mi a imaginá mi miéntras mi tabata observá e lusnan celestial di Polo Norte. Mi a determiná pa busca i haña e religion cu ta siña esaki. Pero dor cu Evans tabata traha den un otro parti dje mina, mi no por a drenta den contacto cuné. Mi a bai cerca tur e diferente gruponan religioso den e campo di prizonero, i a puntra nan si nan tabata sa algu dje foyeto. Pero sin resultado.
Finalmente, na april 1948, mi a haña mi libertad for dje campo di prizonero i mi a bira un trahadó liber. E siguiente diadomingo mes mi a keda sorprendí di tende un bel chikitu zona riba caya. Esta contentu mi tabata pa mira Evans! E tabata huntu cu un grupo di Testigo di Jehova cu tabata carga borchi cologá dilanti i patras di nan curpa, riba cua nan tabata anunciá e tema di un discurso público. E Testigo cu tabata bati e bel tabata Marceau Leroy, cu awor ta miembro dje Comité di Sucursal na Francia. Mi a cera conocí cu un polaco di abla aleman cu tabata yama Joseph Kulczak, kende a sufri den campo di concentracion pa motibu di su fe. El a invitá mi p’e reunion dje anochi ei. Mi no a comprendé mashá di loke nan a papia, pero ora tur hende presente a hisa man, mi a puntra e persona sintá banda di mi ta pakico. “Nan ta esnan cu por bai Dunkerque otro siman pa predicá,” el a contestá. “Ami tin mag di bai?” mi a puntra. “Con por laga!” tabata e contesta. P’esei, e siguiente diadomingo, bo por a mira mi ta predicá di cas pa cas. Aunke no ta tur hende cu nos a topa tabata agradabel, mi a disfrutá mashá, i pronto mi tabata bai predicá cu regularidad.
Mi Ta Siña Controlá Mi Caracter
Djis despues di esei, Testigonan a cuminsá predicá den e baraknan unda prizoneronan aleman cu a haña nan libertad tabata biba. Esei no tabata fácil pa mi, pasobra einan tur hende tabata conocé mi pa mi caracter agresivo. Ora un persona nenga di tuma mi na serio, mi tabata menas’é dor di bisa: “Si bo no tene cuidou, lo bo haña bo cu problema.” Un biaha, tempu mi tabata traha den mina, asta mi a dal un persona un moketa pasobra el a haci mofa di Jehova.
Sin embargo, cu yudansa di Jehova, mi a logra cambia mi personalidad. Un dia, miéntras nos tabata predicá den e baraknan aki, un grupo di homber burachi tabata busca algun Testigo problema. Dor cu e rumannan cu tabata huntu cu mi tabata sa con lihé mi ta pa reaccioná, nan a purba wanta mi pa mi no intervení. Pero un dje hombernan a bini riba mi den un manera menasante i el a cuminsá kita su bachi. Mi a baha for di mi baiskel, duna e homber p’e ten’é i a hinca mi mannan den mi sacu. Esaki a sorprend’é asina tantu cu el a para scucha mi. Mi a bis’é bai cas bai drumi, anto despues e bini n’e discurso público. I asina a sosodé. Tres or di atardi, at’é, el a presentá! Cu tempu, rond di 20 ex-prizonero a aceptá e mensahe. Pa loke ta ami, mi a bautisá na september 1948.
Un Programa Yen Pero Recompensador
Mi tabatin e responsabilidad di percurá pa teritorio pa predicá i busca lugánan caminda nos por a tene discurso público. Pa logra esaki, tin biaha mi tabata core rond di 50 kilometer riba mi brommer, promé cu mi bai traha warda di anochi den mina. Anto den fin di siman, nos tabata usa un bus pa bai e teritorio i nos tabata baha dos of cuater publicadó huntu cu e orador. Ora nos haña un lugá apropiado den pueblonan mas grandi, nos tabata pone nos maletinnan riba otro como stènd p’e orador. Hopi biaha nos a cana cu borchi di propaganda cologá dilanti i patras di nos curpa. Riba nan nos tabata anunciá tema dje discurso pa cua nos tabata invitá e hendenan.
Na aña 1951, mi a topa cu Jeannette Chauffour, un Testigo di Reims. Tabata amor a primera bista, i un aña despues, dia 17 di mei 1952, nos a casa. Nos a muda bai Pecquencourt, un pueblo di mina cerca di Douai. Sin embargo, poco tempu despues mi a cuminsá haña problema cu mi salú. E diagnósis tabata silicósis, un enfermedad respiratorio cu ta bini dor di traha den mina. Pero mi no por a haña niun otro trabou. P’esei, na aña 1955, durante e asamblea internacional na Nuremberg, Alemania, ora cu Sociedad a pidi nos pa bai yuda un congregacion chikitu na Kehl, un pueblito industrial na cantu di riu Rijn, nos por a bai unbes. E tempu ei e congregacion tabatin solamente 45 publicadó. Durante e siguiente shete añanan cu nos a traha huntu cu e congregacion aki, e cantidad di publicadó a aumentá te na 95 persona.
Mas Privilegio di Sirbishi
Ora cu nos a ripará cu e congregacion a bira fuerte, nos a pidi Sociedad pa asigná nos como pionero special na Francia. Pa nos gran sorpresa, nos a haña asignacion pa bai Paris. Nos a pasa ocho luna hopi gososo einan. Huntu, ami cu Jeannette tabatin e privilegio di conducí 42 studio di Bijbel. Cincu di nos studiantenan a bautisá durante nos estadia einan, i 11 a aceptá e berdad mas despues.
Dor cu nos tabata biba den Bario Latin (un área di studiante na Paris), hopi bes nos tabata topa cu profesornan dje universidad Sorbonne. Un profesor di filosofia penshoná, cu tabata practicá sanacion di fe, a studia Bijbel i cu tempu a bira Testigo di Jehova. Un dia mi a cuminsá papia di Bijbel cu un ingeniero civil cu tabatin contacto estrecho cu maestronan jesuita. El a yega nos apartamento tres or di atardi i a bai cas dies or di anochi. Pa nos sorpresa, un ora i mei despues, e tabata na nos porta atrobe. El a bai papia cu un jesuita cu no por a contestá preguntanan cu e tabatin relacioná cu profecia bíblico. Un or di mardugá el a bai cas, pero el a bolbe shet’or di mainta. Cu tempu, e tambe a bira un Testigo di Jehova. Hende cu un sed asina p’e berdad tabata un gran animacion pa ami cu mi casá.
Despues cu nos a sirbi na Paris, mi a haña invitacion pa traha como superintendente biahero n’e parti oost di Francia. Tabata un berdadero goso pa bishitá congregacionnan di abla frances i aleman, i fortalecé e rumannan. Ora nos a bishitá e congregacion di Rombas, na Lorraine, mi a topa cu Stanislas Ambroszczak. E tabata un polaco cu durante guera a traha den un submarino dje aliadonan i el a bringa den awanan di Norwega. Aunke nos a nabegá den mésun awa nos tabata enemigu di otro. Awor como ruman, nos tabata traha huntu pa sirbi nos Dios, Jehova. Na un otro ocasion, na un asamblea na Paris, mi bista a cai riba un persona cu mi a reconocé. Tabata e comandante dje campamentu unda mi tabata prizonero den nort di Francia. Esta felis nos tabata pa traha huntu durante e congreso! Esei ta resultado dje poder dje Palabra di Dios cu ta haci ex-enemigunan bira ruman i amigu cerá!
Lamentablemente, despues di a traha e trabou di superintendente biahero pa 14 aña, mi mester a stop dor cu mi salú tabata bai atras. Sin embargo, ami cu mi casá tabata determiná pa sigui sirbi Jehova lo mihó cu nos circunstancia a permití nos. Pues, nos a haña trabou i lugá di biba na e pueblo di Mulhouse, den oost di Francia, i nos a bira pionero (evangelisadó di tempu completo).
Atrabes di añanan, mi participacion den construccion di Salonnan di Reino tambe a trece hopi goso. Na aña 1985, e rumannan a pidi mi forma un tim di construccion pa oost Francia. Dor di usa hombernan ábil di ofishi i entrená trahadónan boluntario, nos a logra forma un tim cu a participá den construccion of renobacion di mas cu 80 Salon di Reino, pa asina nan por a bira lugánan apropiado pa rindi adoracion na Jehova. I esta contentu mi tabata cu na aña 1993, mi por a traha den construccion di un Salon di Asamblea i cincu Salon di Reino na Guyana Frances, Sur América!
Nos Ta Sigui Padilanti Apesar di Prueba
Mi por bisa sigur-sigur cu atrabes dje último 50 añanan di actividad teocrático, mi bida tabata yená cu gran goso i privilegionan di sirbishi. Lamentablemente, na december 1995, mi kerida esposa cu ken mi a compartí 43 aña, a muri. Aunke esaki tabata un tempu di gran tristesa, i awe ainda mi ta yora, Jehova ta duna mi forsa. I segun tempu a pasa, e apoyo i amor cu mi a ricibí di rumannan spiritual a aliviá e dolor un poco.
Ainda mi ta corda cla-cla e palabranan di un ruman ungí na un asamblea na Munich, Alemania, na aña 1963. El a bisa: “André, no wak na man drechi ni na man robes. E rumannan den campo di concentracion a pasa nan prueba. Awor ta nos tin cu sigui padilanti. Nunca nos no mester sinti duele di nos mes. P’esei sigui padilanti!” Semper mi a keda corda e palabranan aki. Awor cu mi no por haci masha cos mas debí na malesa i behes, e palabranan cu nos ta haña na Hebreonan 6:10 ta un fuente constante di consuelo pa mi: “Dios no ta inhustu p’e lubidá boso trabou i e amor cu boso a mustra pa su nomber.” Sí, e privilegio di mas grandi cu un persona por tin ta di traha den e sirbishi di Jehova. E último 50 añanan aki mi tabatin, i ainda tin, e meta di ta “un trahadó sin nada di tene bergwensa di dje.”—2 Timoteo 2:15.
[Plachi na página 22]
E tipo di barcu riba cua mi a traha den e fjordnan di Norwega
[Plachi na página 23]
Predicando riba baiskel den nort di Francia
[Plachi na página 23]
Maletinnan poné riba otro a sirbi como stènd p’e orador dje discurso público
[Plachinan na página 24]
Huntu cu mi casá, Jeannette, dia nos a casa na aña 1952