MWBR20 09 Referanse jia Mukanda wa Gukalegela mu Gudibungisa gua Lujingu nu Mudimo wa Uklisto
SEPTEMBRE 7-13
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | GUZOGA 23-24
“Ulandulago Matangi a Athu Avula”
(Guzoga 23:1, NWT) “Ushigo naye gumuanga mene jia mambo. Udibungisago nu muthu wabola ha gubua themua wa mambo.
w18.08-F diyiji 4 par. 7-8
Udi Mujiya Ndaga Jiagasue Ba?
7 Wana suanguluga gutuma ba messages nga e-mails gudi mafuta aye nga athu wana gudijiya nawo ba? Gula idi ngenyi, tangua wana mona ndaga ihe-ihe mu internet, nga wana vua ndaga gudi muthu, wana tshigina egi ukhale muthu wa thomo ha gumuanga ndaga yene. Uvi, gutuama dia gutuma message nga e-mail yene, dihule egi: ‘Lumene ngudi mutshigina guwambela athu ako ludi lua giamatshidia ba? Ngudi diago mujiya ndaga yene muabonga ba?’ Gula ushigo diago guyijiya muabonga, wajiya gumuanga lumene lua mambo gudi aphangi. Hene, gula ushigo mujiya ndaga muabonga, muanga message ene, waatuminago aphangi ndo.
8 Gudi nu gingonza giko giajiya gutubuila gula tudi mutuma message nga e-mail muphushi. Mu ifutshi yinyi mudimo wetu watunishiwe gale gudi mafumu a leta, mbalagaji jiajiya gumuanga mene jia mambo ha gutuhana woma nga gututuma ha gutuna gushila aphangi’etu mutshima. Tutadile ndaga yabuile gu Union soviétique. Hunji dia maphulushi diana tamegewa egi KGB, diamuangele mene jia mambo egi aphangi ana tuameza organizasio wa Yehowa azuelele ndaga jiabola mukunda nu aphangi ako. Ndaga ya gikenene idi egi aphangi avula atshiginyile mene jiene jia mambo, abembele organizasio wa Yehowa. Uvi gungima, avula avutugile mu organizasio uvi ako atunyile gawo. (1 Tim. 1:19) Luholo lutshi tuajiya gutuna gubua mu muheto owu? Tuna khadilo dia gumuanga mene jia mambo nga ndaga jidi muto ndo malu ndo. Ukhadigo mutshigina ndaga jiagasue adi guguwambele. Kamba gujiya gula udi mujiya diago ndaga jiagasue.
(Guzoga 23:2, NWT) Ushigo naye gulandula thundu ya athu ha gutshita gubola. Ushigo naye guzoga uthemua wa mambo gutuama dia manzuji ha gusuanguluisa athu avula.
it-1-F diyiji 11 par. 3
Alona
Alona wakalegele gubola mbala thathu, uvi ganago gutangewa gifua muene wakhalele ha gishina gia gubola guene. Yajiya gukhala egi wakalegele gubola guene handaga athu akhalele gumushinjiga gu ngolo. Uvi mu mbala ya thomo ya tshitshile muene gubola, Alona wakhalele naye gukalegela mukhuala wana zuela egi: “Ushigo naye gulandula thundu ya athu ha gutshita gubola.” (Guz 23:2, NWT) Biblia yana zuelela jina dia Alona mu luholo luabonga. Tangua diakhalele Yesu ha mavu, wanemesele mikhuala ya nganga-nzambi jia giphuta gia Alona.—Ngi 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mat 5:17-19; 8:4.
(Guzoga 23:3) Ukambigo gubingisa phutu milonga handaga muene udi phutu.
it-1-F diyiji 410 par. 2
Gufua gua Meso
Gufua gua meso gudi mumonesa gutuna guzuela ndaga nu giamatshidia giagasue. Ndaga yene yana kalegewa gula nzuji wasumbiwa mu milonga. Mukhuala wana tunyisa manzuji ha gusumbiwa mu milonga nga ha gukhala nu lutondo handaga yajiya guaakanga meso ha guzuela ndaga nu giamatshidia giagasue. Biblia idi muzuela egi: ‘Gabatshi’a kano gana tshuiga meso a athu atema.’ (Guz 23:8) ‘Gabatshi’a kano gana tshuiga meso a enya ndunge.’ (Mikh 16:19) Nzuji wajiya gukhala genji muthu watema, wana zuela ndaga nu giamatshidia giagasue; uvi gula wazangula kado gudi athu adi muene musophesa milonga, kado gene gajiya gubolesa luholo luenji lua gusophesa milonga. Ndaga eyi yajiya gumubuila ikhale muene udi guyijiya nga ndo. Biblia idi mumonesa egi ishigo phamba kado gana tshuiga meso, lutondo nji luana tshuiga meso. Idi muzuela egi: ‘Unginyinago phutu, ubingisago nji muenya umonyi.’ (Levi 19:15) Yakotelesa egi nzuji gakhalelego naye gumonesa khadilo dia lutondo nga gukamba gusuanguluisa athu avula ha gufuisa muenya umonyi milonga handaga muene udi nu umonyi.—Guz 23:2, 3.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Guzoga 23:9, NWT) “Musagesago ngenji. Enue mudi mujiya muabonga luholo luana gudivua ngenji, handaga enue nji muakhalele ngenji mu mavu a Ejipitu.
w16.10-F diyiji 9 par. 4
“Ujimbilago Gumonesela Ngenji Gisemo”
4 Yehowa watogelego enya Isalele phamba ha gunemesa ngenji, waatogele nji ha guvuila ngenji khenda. (Tanga Guzoga 23:9.) Enya Isalele akhalele mujiya muabonga ‘luholo luana gudivua ngenji.’ Gutuama egi aye mu uhiga, yajiya gukhala egi enya Ejipitu akhalelego guatshigina mukunda nu gilema giawo gia muila nga mukunda nu gikombelelo giawo. (Gis. 43:32; 46:34; Guz. 1:11-14) Enya Isalele atagenele nu malamba avula tangua akhalele mu uhiga. Uvi Yehowa waatogele ha gutshitshila ngenji ndaga gifua ‘aphangi’awo.’—Levi 19:33, 34.
(Guzoga 23:20, 21, NWT) “Ngudi mutuma muanjelo mumoshi gutuama dienu mukunda nu gumibamba mu njila ha gumihetesa ha fundo dingalondele. 21 Vuenu ndaga jidi gumiwambela muene, tumagelenu mbimbi yenji. Mumulumbugilago handaga muene mbagashigo gumitotesela gubola. Jina diami didi gudi muene.
it-2-F diyiji 280 par. 1
Mikaele
1. Biblia yana zuelela majina phamba mbadi a anjelo, Mikaele nu Gabriele. Uvi phamba Mikaele wana tamegewa egi ‘fumu wa anjelo.’ (Yuda 9) Fundo dia thomo jina dia Mikaele didi mutangewa mu Biblia idi mu mukhapho kumi wa mukanda wa Danyele. Mu mukhapho wene, adi gumutamega egi ‘mungoshi mukatshi dia mafumu abalega ndando.’ Wayile mukuatesa muanjelo mungoshi gakhalelego nu ngolo jiavula, wakhalele muluishiwa gudi ‘fumu wa ufumu wa Phelese.’ Mikaele udi mutamegewa egi ‘fumu waye [Danyele]’, ‘fumu wabalega gukoma wana magana mukunda nu gubonga gua athu aye [Danyele].’ (Dan 10:13, 20, 21; 12:1) Ndaga eyi idi mumonesa egi, muanjelo wakhalele mutuameza enya Isalele mu mavu a luselenga wakhalele Mikaele. (Guz 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Ndaga idi gututuma ha gutshigina idi luholo ‘Mikaele fumu wa anjelo, gakhalele mumana nu Diabulu ha gutenda kimbi gia Moize.’—Yuda 9.
SEPTEMBRE 14-20
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | GUZOGA 25-26
“Gima Giabalega Ndando mu Inzo ya Tenta”
(Guzoga 25:9, NWT) Mbamulondega inzo ya tenta nu ima yayo yagasue, landulenu muabonga gifezegeselo egi ngudi gumihana.
it-1-F diyiji 159 par. 1
Mushete wa Gikotelo
Luholo Mushete wa Gikotelo Walondewe. Tangua Yehowa awambelele Moize ha gutunga inzo ya tenta, wamuwambelele thomo luholo adi naye gulondega Mushete wa Gikotelo. Handaga mushete wakhalele gima giabalega ndando mu inzo ya tenta nu mu phundo ya enya Isalele. Mushete wene wakhalele guleha santimetre 111, gukoma santimetre 67, nu mu gitala santimetre 67. Walondewe nu mabaya a akazia, awukungile utadi wa wolo wabonga moshi nu hanze. Awuhagele ‘mubalo wa utadi wa wolo wabonga’ wakhalele wagulondega ‘mbambo yagasue’ gifua yaji. Gitshinyi gia mbadi gia Mushete wa Gikotelo giakhalele gitshuigilo. Gitshuigilo giene giagasue giakhalele giagukunga wolo wabonga. Holu dia gitshuigilo giene, giakhalele nu akeluba muyadi agulondega nu utadi wa wolo. Akeluba ene akhalele owu khanda eyi, owu khanda iko. Akhalele mito yagushigula, mahambu mutala gosa ha gutshuiga Mushete wa Gikotelo. (Guz 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Gitshuigilo giene giakhalele mutamegewa egi “fundo diakhalele muhanewa mulambu wa gutotesela gubola.”—Guz 25:17; Heb 9:5, tala PROPITIATOIRE.
(Guzoga 25:21, NWT) Mbawuhaga gitshuigilo holu dia Mushete. Mukatshi dia Mushete wene, mbawuhaga nji Uthemua mbaguguhua.
it-1-F diyiji 159 par. 4
Mushete wa Gikotelo
Mushete wa Gikotelo wakhalele fundo akhalele mubamba muabonga mikhuala ya Nzambi nga uthemua. Gima giabalega ndando akhalele mubamba mukatshi dia mushete wene giakhalele ibala mbadi ya maseso nga ndo Mikhuala Kumi. (Guz 25:16) Ambile nji ‘bungu dia utadi wa wolo diakhalele nu mana moshi, nu muhango wa Alona wasaphutshile yaji.’ Uvi ima eyi yagasue yakatudiwe gutuama egi tempelo ya Solomo itungiwe. (Heb 9:4; Guz 16:32-34; Lutang 17:10; 1 Maf 8:9; 2 Gudi 5:10) Gutuama egi Moize afue, wahanele kopi ya “mukanda wa mikhuala” gudi nganga-nzambi jia enya Levi ha guwubamba. Akhalelego naye guwubamba mukatshi dia Mushete wa Gikotelo, uvi ‘hehi nu Mushete wa Gikotelo gia Yehowa Nzambi. Mbawukhala themua mukatshi dienu.’—Mikh 31:24-26.
(Guzoga 25:22, NWT) Ame bangudimonesa gutuama diaye mukatshi dia gitshuigilo, diene fundo mbanguzuela naye. Mbangumagana holu dia gitshuigilo gia mushete, hakatshi dia Akeluba muyadi adi holu dia mushete wa Uthemua. Mbanguguwambela mikhuala yami yagasue mukunda nu enya Isalele.
it-1-F diyiji 159 par. 5
Mushete wa Gikotelo
Mushete wakhalele mumonesa egi Nzambi udi ha fundo diene. Fundo diagasue Mushete wa Gikotelo wakhalele muya, yakhalele mumonesa egi Nzambi udi ha fundo diene. Yehowa walayile egi: “Ame bangudimonesa gutuama diaye mukatshi dia gitshuigilo, diene fundo mbanguzuela naye. Mbangumagana holu dia gitshuigilo gia mushete, hakatshi dia Akeluba muyadi adi holu dia mushete wa Uthemua.” ‘Mbangumonega mu tuta hakatshi dia gitshuigilo holu dia mushete.’ (Guz 25:22; Levi 16:2) Samuele wasonegele egi: “Yehowa udi wakhala ha mbata yenji ya ufumu holu dia Akeluba.” (1Sam 4:4, NWT) Akeluba akhalele ‘mumonesa phusu-phusu’ ya Yehowa. (1 Gudi 28:18) ‘Tangua diagasue diakhalele Moize mungina mu inzo ya tenta ya gitageneno ha guzuela nu [Yehowa], muene wakhalele muvua dijui dienji muzogela hakatshi dia Akeluba muyadi holu dia gitshuigilo gia mushete wa uthemua. Gungima, Nzambi wakhalele muzuela nenji.’ (Lutang 7:89) Ivo yavula gungima, Yoshua nu Nganga-nzambi Wakoma Fineyase ahudile nji Yehowa mihu gutuama dia Mushete wa Gikotelo. (Yosh 7:6-10; Manz 20:27, 28) Uvi, phamba nganga-nzambi wakoma wakhalele mungina ha fundo dia Balega Gijila nu wakhalele mumona Mushete wa Gikotelo. Wakhalele guyikalagala lusugu lumoshi mu givo. Gakhalelego mungina ha guta maga nu Yehowa, uvi wakhalele guyitshita ha gunemesa ndaga jiakhalele mutogewa mu Lusugu lua Gutotesela Gubola.—Levi 16:2, 3, 13, 15, 17; Heb 9:7.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Guzoga 25:20, NWT) Akeluba mbaakhala mahambu awo agusununa ha gutshuiga gitshuigilo gia mushete. Mbaaditala jiphala, meso awo mbaakhala mutala ha gitshuigilo.
it-1-F diyiji 437 par. 1
Akeluba
Akeluba akhalele mukatshi dia ima ya ndando yambiwe mu inzo ya tenta yinyi yalondewe mu mavu a luselenga. Akeluba muyadi alondewe nu wolo akhalele holu dia gitshuigilo gia mushete khanda nu khanda. Akhalele guditala jiphala; akhalele mito yagushigula holu dia gitshuigilo gifua adi mukombelela. Mahambu awo akhalele aguthuphula gosa mukunda nu gutshuiga gitshuigilo ha gubamba mana. (Guz 25:10-21; 37:7-9) Luko, milele ya ibayi ya inzo ya tenta nu rido yakhalele mukhaphumuna Fundo dia Gijila nu Fundo dia Balega Gijila, yakhalele nu ifuanesa ya Akeluba.—Guz 26:1, 31; 36:8, 35.
(Guzoga 25:30, NWT) Mbawuhaga mapha ahanewe gudi Nzambi holu dia mesa gutuama diami tangua diagasue.
it-2-F diyiji 472 par. 9
Mapha Ahanewe Gudi Nzambi
Mapha ahanewe gudi Nzambi akhalele mapha 12 akhalele muhaga holu dia mesa ha Fundo dia Gijila mu inzo ya tenta nga mu tempelo. Mu Lusugu lua Guhuluguga luagasue, akhalele mukatula mapha akulu ha guhaga mapha ahe-ahe. (Guz 35:13; 39:36; 1 Maf 7:48; 2Gudi 13:11; Neh 10:32, 33) Mbimbi ya Hebelu yabalumuiwe egi “mapha ahanewe gudi Nzambi,” yana kotelesa egi mapha ahagewe gutuama dia Nzambi. Mbimbi “gutuama” idi mumonesa egi ‘Nzambi wakhalele ha fundo diene.’ (2 Maf 13:23) Mapha ene akhalele tangua diagasue gutuama dia Yehowa gifua mulambu. (Guz 25:30) Mapha akhalele muhagewa gutuama dia Nzambi, akhalele mutamegewa luko egi “mapha a gijila” (2 Gudi 2:4), ‘mapha ahanewe gudi Nzambi’ (Mako 2:26), nga “mapha” (Heb 9:2).
SEPTEMBRE 21-27
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | GUZOGA 27-28
“Malongo Atshi Tuajiya Guzula mu Milele Yakhalele Musudiga Nganga-nzambi?”
(Guzoga 28:30, NWT) Mbawuhaga Ulime nu Tumime ha mulele wa thulo wa gusophesela; idi naye gukhala holu dia mutshima wa Alona hadi muene mungina gutuama dia Yehowa. Alona udi naye gusudiga tangua diagasue ikadigilo ya gusophesela ya enya Isalele, holu dia mutshima wenji gutuama dia Yehowa.
it-2-F diyiji 465 par. 4
Ulime nu Tumime
Enya ndunge anyi ana zuelela ndaga jia Biblia ana tangiza egi Ulime nu Tumime yakhalele mubela (njege). Mu Guzoga 28:30, traduction Votre Bible yana guyitamega egi “mubela wa gijila.” Athu ako ana zuela egi Ulime nu Tumime yakhalele ya gulondega mu itshinyi thathu. Gitshinyi gia thomo giakhalele gia gusonega egi “ayi,” gia mbadi gia gusonega egi “ndo,” uvi gia thathu giakhalelego gia gusonega nga gima. Gula ayimba hashi, akhelele muheta mvutu (kueteya) gu mihu yawo; uvi gula gitshinyi ginyi giakhalelego gia gusongega nga gima giazoga, yakhalele mumonesa egi mvutu ishigo guene. Athu ako ana tangiza nji egi Ulime nu Tumime yakhalele maseso mbadi adi agikhalala (lala-lala). Akhalele sambua diko aphelegeta, uvi sambua diko abuita. Tangua akhalele guamba hashi, gula sambua diaphelegeta dia maseso agasue mbadi diazoga holu, yakhalele mukotelesa egi “ayi.” Uvi gula sambua diabuita diazoga holu, mvutu yakhalele egi “ndo.” Uvi gula maseso ene azoga diko sambua diabuita, diko sambua diaphelegeta, yakhalele mumonesa egi mvutu guagituhu. Tangua Saula gatogele Yehowa mu njila ya nganga-nzambi ha gujiya gula udi naye guya muluisa enya Filistiya nga ndo, gahetelego mvutu. Muene watangijile egi muthu mungoshi mukatshi dia athu enji watshitshile gubola. Hene, wazuelele egi: “O Nzambi wa Isalele, tuhane mvutu mu njila ya Tumime!” Atombele Saula nu Yonatana mukatshi dia athu akhalele hene; gungima atele mubela ha gujiya gula nanyi mukatshi diawo watshitshile gubola. Mu lumene elu, mbimbi “tuhane mvutu mu njila ya Tumime,” jiajiya gumonesa egi jishigo gudivua diago nu guta mubela. Uvi yajiya gukhala egi ndaga eji mbadi jidi gudivua.—1 Sam 14:36-42.
(Guzoga 28:36, NWT) “Mbawulondega ginzanza gia wolo wabonga gidi mungedima; mbawusonega mbimbi gifua muana sonegewa ha kashe: ‘Yehowa udi Nzambi wa gijila.’
it-1-F diyiji 931 par. 5
Mbombo
Nganga-nzambi Wakoma wa gu Isalele. Nganga-nzambi wakoma wa gu Isalele wakhalele musudiga gipho giakhalele nu ginzanza gia wolo ha mbombo yenji. Ginzanza giene giakhalele ‘njimbu ya gijila ya gudihana.’ Giakhalele giagusonega gifua ‘ha kashe’ mbimbi eji: ‘Yehowa udi Nzambi wa gijila.’ (Guz 28:36-38; 39:30) Luholo nganga-nzambi wakoma wakhalele mumoneshi wa gikombelelo gia Yehowa gu Isalele, wakhalele naye gutshita yagasue hagula mudimo wenji usale wa gijila. Luko, ndaga yene yakhalele muwunguluisa enya Isalele egi adi naye gulandula gusala agijila mu mudimo wa Yehowa. Ndaga yene yakhalele givule-vule gia Yesu Klisto, Nganga-nzambi Wabalega Gukoma, nu luholo Yehowa wamuhanele mudimo wa unganga-nzambi wana gumonesa egi muene udi Nzambi wa gijila.—Heb 7:26.
(Guzoga 28:42, 43, NWT) Alondele nji khuphe jia lino mukunda nu gutshuiga mila yawo. Mbajikhala sendese mu mbunda uu nu mu mashina a malu. 43 Alona nu anenji adi naye gujisudiga tangua adi mungina mu inzo ya tenta ya gitageneno nga tangua adi musuena hehi nu giwetshelo ha gutshita mudimo ha fundo dia gijila. Ngenyi mbaadifuisago milonga nu mbaafuigo. Owu udi mukhuala wa ivo nu ivo mukunda nu muene nu ajigulu enji.
w08-F 15/8 diyiji 15 par. 17
Tumbuisa Yehowa nu Ginemua Giagasue
17 Tangua tudi mukombelela Yehowa, tudi naye gumonesa egi tuana gumunemesa muavula. Mukanda wa Mulongeshi 5:1 udi muzuela egi: ‘Dikengelele tangua udi muya mu inzo ya Nzambi wa giamatshidia.’ Yehowa wawambelele Moize nu Yoshua ha gukatula sandale jiawo tangua akhalele mungina ha fundo dia gijila. (Guz. 3:5; Yosh. 5:15) Akhalele naye gutshita ngenyi ha gumonesa egi adi munemesa Nzambi. Nganga-nzambi jia gu Isalele jiakhelele naye gusudiga “khuphe jia lino mukunda nu gutshuiga mila yawo.” (Guz. 28:42, 43, NWT) Akhalele mutshita ngenyi hagula ndaga yabola yabuilago tangua akhalele muhana milambu gu giwetshelo. Luko, enya fami ya nganga-nzambi jiagasue akhalele naye gunemesa mukuala wahagele Yehowa watadila gumonesa ginemua.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Guzoga 28:15-21, NWT) “Mbawulondesa mulele wa ha thulo wa gusophesela gudi muthu wana gumba ifuanesa gu milele. Udi naye gulondewa gifua efoda, nu wolo nu wanda wa bule-bule, nu linene ya benga enji ya bule-bule, nu shinga yabenga muavula nu lino yabonga yagufutula nu tushinga tuavula. 16 Gula awuwonga mahugo mbadi, udi naye gukhala luholo lumoshi mu guleha nu mu gukoma. Udi naye gukhala gikata gimoshi gia koko mu guleha nu mu gukoma. 17 Mbawukhuatenesa milongo ya maseso awana a ndando gu muila ya mulele wene. Mu mulongo wa thomo: lubi, topaze, nu emelode. 18 Mu mulongo wa mbadi: tilikuaze, safile nu yasephe. 19 Mu mulongo wa thathu: lesheme, agate nu ametisite. 20 Mu mulongo wa nguana: kilisolite, onikise nu yade. Maseso ene mbaakuatenesa mu ima yayo ya wolo. 21 Maseso ene mbaakhala 12 gifua mudi majina a ana a mala a Isalele. Maseso ene agasue 12, mbaasonega majina 12 a iphuta ya Isalele gifua mwana sonegewa kashe.
w12-F 1/8 diyiji 26 par. 1-3
Wana Guyijiya Ba?
Gui enya Isalele azanguile maseso a ndando akhalele muhagewa mu milele ya ha thulo ya nganga-nzambi wakoma?
Tangua enya Isalele azogele mu Ejipitu ha guya mu mavu a luselenga, Nzambi waahanele malongo atadila luholo adi naye gulondega mulele wa ha thulo wa nganga-nzambi wakoma. (Guzoga 28:15-21) Akhalele naye gunamiga mulele wene maseso awa: lubi, topaze, emelode, tilikuaze, safile, yasephe, lesheme, agate, amekisite, kilisolite, onikise, nu yade. Gui enya Isalele akhalele naye guheta maseso awa a ndando?
Mu tangua dikulu, athu akhalele musuanguluga muavula nu maseso a ndando; akhalele nji guadigila athu ako. Enya Ejipitu akhalele muya muzula maseso ene mu gifutshi giana tamegewa mangino egi Iran, gu Afghanistan, nu yajiya gukhala nji nu gu Inde. Gifutshi gia Ejipitu giakhalele nu mafundo avula akhalele muhaga maseso a gudisha a ndando. Mafumu a gu Ejipitu akhalele phamba nu fundo dimoshi akhalele muzula maseso a ndando mu terituare yawo. Yobo wamonesele egi athu a mu tangua dienji akhalele muhaga mawina, nu gungina mu jinzo jia gosha mavu ha gukamba ima ya ndando. Mukatshi dia ima yene ya ndando, tudi mutanga seso diana tamegewa egi safile nu topaze.—Yobo 28:1-11, 19.
Lumene ludi mu mukanda wa Guzoga ludi gutuwambela egi enya Isalele ‘atambudile enya Ejipitu’ ima yawo ya ndando tangua akhalele muzoga mu gifutshi giawo. (Guzoga 12:35, 36) Hene yajiya gukhala egi maseso enya Isalele akalegele ha gulondega mulele wa ha thulo wa nganga-nzambi wakoma a azudile gu Ejipitu.
(Guzoga 28:38, NWT) Alona mbawuyisudiga ha mbombo yenji, ngenyi muene mbawukhala nu milonga gula muthu mumoshi watshita gubola mukunda nu ima ya gijila. Idi naye gukhala tangua diagasue ha mbombo yenji hagula Yehowa a atshigine.
it-2-F dijiyi 861 par. 8
Gijila
Shitu nu Luholo lua Gujikalegela. Mukunda nu Yehowa, somi jiagasue jia mala jia ana ngombe, a imeme nu a khombo jiakhalele jia gijila. Jiakhalelego naye gusumbiwa luko. Ana a shitu ene akhalele naye guhanewa gifua milambu; gitshinyi giko giakhalele muhanewa gudi nganga-nzambi. (Lutang 18:17-19) Mbuto jia thomo nu giakumi akhalele muhana, yakhalele ima ya gijila. Milambu yagasue nu kado jiakhalele muhanewa mukunda nu mudimo wa ha fundo dia gijila, yakhalele nji ima ya gijila. (Guz 28:38) Ima yagasue ya gijila yakhalele nu ndando yavula gudi Yehowa. Ngenyi, athu akhelelego naye guyizula gifua ima ya gituhu nga guyikalegela mu midimo yawo iko. Mukhuala wa guhana giakumi wakhalele mumonesa ndaga yene. Gula muthu wahaga ndambo ya ima ha guyihana gifua giakumi, uvi muene nga muthu muko wakatula ndambo ya ima iko mukunda nu gudia nga mukunda nu ndaga iko, wakhalele mushiya mukhuala wa Nzambi watadila ima ya gijila. Mukhuala wakhalele mutoga egi muthu muene udi naye gufuta ima yazudi muene mbala jiyadi (20%). Luko, wakhalele naye guhana mona wa gimeme udi ushigo nu ginonga mu muila gifua mulambu. Mukhuala owu wakhalele mukhuatesa athu ha gunemesa ima ya gijila ya Yehowa.—Levi 5:14-16.
SEPTEMBRE 28–OCTOBRE 4
UMONYI UDI MU MBIMBI YA NZAMBI | GUZOGA 29-30
“Guhana Yehowa Misomonyi”
(Guzoga 30:11, 12, NWT) Gungima Yehowa wawambelele Moize egi: 12 “Hambawutanga enya Isalele ha gujiya guvula guawo, muthu nu muthu udi naye guhana gibawu mukunda nu monyo wenji gudi Yehowa ha udi guatanga. Hagula lamba diakuatshigo tangua udi musonega majina awo.
it-1-F diyiji 767 par. 3
Gusonega Majina
Gu Sinayi. Mbala ya thomo Moize wasonegele majina a enya Isalele luholo Yehowa wamuwambelele yakhalele gu Sinayi. Wakalegele ndaga yene mu mbeji ya mbadi ya givo gia mbadi gungima dia guzoga guawo gu Ejipitu. Ha gukuatesa Moize ha gutagenesa muabonga ginemo giene, mu giphuta giagasue atombele fumu mungoshi, amuhanele ginemo gia gutanga nu gusonega majina a athu a giphuta gienji. Asonegela majina a mala agasue anyi akhalele nu ivo 20 nu holu, anyi akhalele atagana ha gutshita mudimo wa gisuta. Uvi mukhuala wakhalele muzuela nji egi muthu wagasue wasonegewe jina, wakhalele naye guhana gitadi gia gitshinyi gia shekele (1.10$) mukunda nu midimo ya inzo ya tenta. (Guz 30:11-16; Lutang 1:1-16, 18, 19) Athu agasue asonegewe majina akhalele 603 550, uvi enya giphuta gia Levi atangewego handaga ahuiwego gitshinyi gia mavu. Luko, akhalelego mufuta gitadi gia inzo ya tenta nu akhalelego mutshita mudimo wa gisuta.—Lutang 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.
(Guzoga 30:13-15, NWT) Athu agasue asonegewe majina, mbaafuta gitshinyi gia shekele ha gudivua nu shekele ya ha fundo dia gijila. Gera makumi mbadi idi muhana shekele imoshi. Gitshinyi gia shekele gidi musomonyi wa guhana gudi Yehowa. 14 Muthu wagasue wasonegewe jina udi nu ivo 20 nu holu, mbawuhana Yehowa musomonyi. 15 Tangua mbamuhana misomonyi ha gumitotesela gubola, muenya umonyi mbaahanyigo musomonyi wavula, phutu nji mbaahanyigo yazonda gosha gitshinyi gia shekele.
it-1-F diyiji 517 par. 4
Musomonyi
Mukhuala wakhalelele mutoga enya Isalele ha guhana misomonyi iko. Tangua diasonegele Moize majina a enya Isalele, mala agasue akhalele nu ivo 20 nu holu akhalele muhana gibawu mukunda nu mionyo yawo, “gitshinyi gia shekele [nga 1.10$] ha gudivua nu shekele ya ha fundo dia gijila.” wakhalele “musomonyi wa Yehowa” mukunda nu guatotesela gubola nu “gutshita mudimo mu inzo ya tenta ya gitageneno.” (Guz 30:11-16, NWT) Historien mumoshi wa muenya yuda mu jina dia Joseph (Guerre des Juifs, VII, 218 [vi, 6]) udi muzuela egi: Gungima enya Isalele akhalele mufuta ‘gitadi gia gijila’ givo nu givo.—2 Gudi 24:6-10; Mat 17:24; tala IMPÔT.
(Guzoga 30:16, NWT) Mbawuzula falanga jia gutotesela gubola gudi enya Isalele nu mbawujihana mukunda nu mudimo wa inzo ya tenta ya gitageneno. Falanga jiene mbajikhala giwungulugilo gudi enya Isalele gutuama dia Yehowa mukunda nu guaatotesela gubola guawo.”
w11-F 1/11 diyiji 12 par. 1-2
Wana Guyijiya Ba?
Falanga akhalele mukalegela midimo mu tempelo ya Yehowa gu Yelusalema jiakhalele mukatuga gui?
Falanga enya Isalele akhalele muhana ha gufuta gitadi nu giakumi, jiene jiakhalele mukuatesa ha gutshita midimo yavula gu tempelo. Uvi guakhalele nu gitadi gia luholo luko akhalele naye gufuta. Ha gufezegesa, tangua akhalele mutunga inzo ya tenta, Yehowa wawambelele Moize ha gukungula gitshinyi gia shekele gudi muenya Isalele wagasue wasonegewe jina, ‘gifua musomonyi gudi Yehowa.’—Guzoga 30:12-16.
Yajiya gukhala egi ndaga yene yabuile khadilo dia enya Isalele dia gufuta mutango wene givo nu givo gifua gitadi gia tempelo. Giene gitadi Yesu wawabelee Phetelo ha gufuta nu falanga jia utadi azudile muene mukano dia ishui.—Matayo 17:24-27.
Kamba Ndaga Jiko jia Ndando jia mu Nyuma
(Guzoga 29:10) “Mbawuza nu mulume wa ngombe gutuama dia inzo ya tenta ya gitageneno, Alona nu anenji a mala mbaahaga mago awo holu dia muto wa ngombe inyi.
it-2-F diyiji 185 par. 5
Mago
Guhaga Mago. Mago akhalelego phamba mukunda nu gukuatela, uvi akhalele guahaga holu dia muto wa muthu nga wa gima mukunda nu ndaga jiavula. Matangua avula guhaga mago guakhalele mukotelesa egi, muthu mumoshi nga gima gimoshi giatombewa nga giatshiginyiwa mukunda nu ndaga imoshi ngenyi. Tangua Alona nu anenji atombewe ha gubua nganga-nzambi, ahangele mago awo holu dia muto wa ngombe ya mulume nu imeme mbadi ya milume akhalele naye guhana milambu. Atshitshile ngenyi ha gumonesa egi shitu jiene jiahanewe mukunda nu ene hagula abue nganga-nzambi jia Yehowa Nzambi. (Guz 29:10, 15, 19; Levi 8:14, 18, 22) Tangua Yehowa wawambelele Moize ha gutomba Yoshua gifua muthu mbawuhingana ha fundo dienji, Moize wahagele mago enji holu dia muto wa Yoshua. Gungima, Yoshua ‘wazalele pha nu ndunge jia mu nyuma’. Ndunge jiene jiamukhuatesele ha gutuameza enya Isalele muabonga. (Mikh 34:9) Akhalele muhaga athu mago holu dia mito ha gumonesa egi ene atombewe ha guheta ishimbigo. (Gis 48:14; Mako 10:16) Yesu Klisto wakuatele nga ndo wahagele mago holu dia mito ya athu asagele muene. (Mat 8:3; Mako 6:5; Luka 13:13) Matangua ako, apostolo akhalele muhaga athu mago holu dia muto hagula athu ene ahete nyuma yabonga.—Makal 8:14-20; 19:6.
(Guzoga 30:31-33, NWT) “Mbawuwambela enya Isalele egi, ‘maji awa adi maji ami a gijila mukunda nu indongo mbayimilandula. 32 Maji awa ashigo naye gumbiwa mu mila ya athu, mushigo naye gulonda maji a luholo lumoshi gifua awa. Ene adi maji a gijila. Adi naye gulandula gukhala gima gia gijila mukunda nu enue. 33 Muthu wagasue walonda maji a luholo elu nga wamba muthu gashigo muenya giphuta gia Alona, udi naye gukatudiwa mukatshi dia enya giphuta gienji.’”
it-2-F diyiji 437 par. 1
Muthu Wambiwa Maji mu Nyuma, Gumbiwa Maji mu Nyuma
Mu Mukuala Yehowa wahanele Moize, wamuwambelele luholo adi naye gulondega maji a gumba muthu. Wakhalele gualonda nu ima yabalega gubonga: muemue wabonga, siname ya vumba diabonga, sangu kulu, kasia, nu maji a olive. (Guz 30:22-25) Muthu wagasue wakhalele mulonda maji a luholo elu ha gumba muthu yonu mukhuala wakhalelego muhana njila, wakhalele mutshita gubola guakola diago. (Guz 30:31-33) Mukhuala owu wakhalele mumonesa egi maji ene adi nu ndando yavula. Wakhalele nji mumonesa egi mudimo wa gumba muthu maji a gijila ha gutshita mudimo wa gijila udi nu ndando yavula.