Wastaoa ONLINE LIBRARY
Wastaoa
ONLINE LIBRARY
Solomon Islands Pidgin
  • BIBLE
  • OLKETA PABLIKESON
  • OLKETA MEETING
  • bi7 Luke 1:1-24:53
  • Luke

Disfala sekson no garem eni video.

Sorre, disfala video no savve plei distaem.

  • Luke
  • Niu World Bible, Matthew-Revelation
Niu World Bible, Matthew-Revelation
Luke

Datfala Gud Nius wea Luke Hem Raetem

1 Plande pipol traem finis for raetem story bilong olketa abaotem evri samting wea happen. Mifala tu bilivim olketa samting hia. 2 Samting wea olketa raetem hem semsem witim wanem mifala herem from pipol wea lukim evri samting hia and wea talemaot message bilong God. 3 So The·ophʹi·lus,* mi chekim gud evri story abaotem diswan, and mi tu mi disaed for raet abaotem olketa samting hia followim taem wea olketa happen. 4 Mi duim diswan mekem iu savve olketa samting wea iu lanem finis, hem barava tru.

5 Long taem wea Herod hem king long Ju·deʹa, wanfala priest hem stap wea nem bilong hem Zech·a·riʹah. Hem insaed sekson bilong olketa priest wea kam from laen bilong A·biʹjah. Hem maritim wanfala woman from laen bilong Aaron wea nem bilong hem Elizabeth. 6 Tufala evritaem duim samting wea stret and mekem God hapi bikos tufala obeyim olketa law bilong Jehovah. 7 Bat tufala no garem eni pikinini bikos Elizabeth no savve garem pikinini, and tufala evriwan olo nao.

8 Gogo, Zech·a·riʹah hem duim waka bilong priest from hem kasem taem nao for datfala sekson bilong olketa priest wea hem insaed for mas waka long temple front long God. 9 Hem wei bilong olketa priest for markem wanfala long olketa for bonem incense taem hem go insaed temple bilong Jehovah, and olketa chusim Zech·a·riʹah nao for duim diswan. 10 Staka pipol gohed for prea aotsaed taem hem bonem datfala incense. 11 Zech·a·riʹah lukim angel bilong Jehovah hem standap long raet saed bilong altar for bonem incense. 12 Hem seke nao taem hem lukim diswan and hem barava fraet. 13 Bat datfala angel sei long hem: “Zech·a·riʹah, iu no fraet bikos God hem herem prea bilong iu. Waef bilong iu Elizabeth bae bornem wanfala baby boy, and iu mas nemim hem John. 14 Bae iu barava hapi and staka pipol tu bae hapi taem pikinini hia hem born, 15 bikos hem bae duim bigfala waka for Jehovah. Bat hem mas no drinkim eni wine or olketa nara drink olsem. Start long taem wea hem born, God bae givim holy spirit long hem. 16 Hem bae mekem staka son bilong Israel for kam bak long God bilong olketa, Jehovah. 17 And tu, hem bae go firstaem long God and bae hem garem sem strong* and paoa olsem E·liʹjah. Hem bae mekem heart bilong olketa dadi kamap olsem heart bilong olketa pikinini and hem bae mekem olketa wea no obey for garem savve olsem olketa wea raeteous. Hem bae duim diswan for mekem olketa kamap pipol wea redi for Jehovah.”

18 Zech·a·riʹah hem sei long datfala angel: “Hao, iu tok tru? Mi olo finis and waef bilong mi bat olo tu!” 19 Datfala angel sei long hem: “Mi Gaʹbri·el ia. Mi nao savve standap front long God and hem sendem mi kam for story long iu and for talem iu gud nius abaotem olketa samting hia. 20 Bat iu savve, bae iu no savve toktok go kasem taem wea evri samting hia hem happen bikos iu nating bilivim samting wea mi talem. Evri samting hia bae kamap tru long taem wea God markem.” 21 Olketa pipol gohed for weit aotsaed for Zech·a·riʹah, and olketa sapraes from hem stap longtaem tumas insaed long temple. 22 Bat taem hem kamaot hem no savve toktok nao, and olketa luksavve hem mas lukim wanfala vision insaed temple. From hem no savve toktok, hem iusim hand bilong hem nomoa for story witim olketa. 23 Taem hem duim finis waka bilong hem long temple, hem go bak long haos bilong hem.

24 Bihaen diswan, waef bilong hem Elizabeth hem babule and hem stap nomoa long haos for faevfala month. Hem sei: 25 “Jehovah tingim mi, and hem duim disfala samting for mi distaem, mekem mi no shame moa.”*

26 Long mek-six month wea hem babule, God sendem datfala angel Gaʹbri·el go long wanfala taon long Galʹi·lee. Nem bilong datfala taon hem Nazʹa·reth. 27 Hem go long wanfala gele* wea nem bilong hem Mary. Olketa mektambu long hem for hem maritim Joseph wea hem from laen bilong David. 28 Datfala angel Gaʹbri·el sei long gele hia: “Jehovah hem barava hapi long iu Mary, and hem blessim iu.” 29 Bat Mary hem wari and hem konfius long toktok hia and hem ting raonem wanem nao diswan hem minim. 30 So angel sei long hem: “Iu no fraet Mary, God hem hapi long iu 31 and bae iu babule and bornem wanfala baby boy and iu mas nemim hem Jesus. 32 Hem bae kamap wanfala barava important man and olketa bae kolem hem Son bilong Barava Haefala God. Jehovah God bae mekem hem King olsem dadi bilong hem, David, 33 and bae hem King ovarem pipol bilong Jacob for olowe, and Kingdom bilong hem bae no savve finis.”

34 Bat Mary hem sei long datfala angel: “Hao nao bae mi garem baby? No enitaem mi sleep witim eni man.” 35 Angel sei olsem long hem: “Holy spirit bae kam long iu and paoa bilong Barava Haefala God bae protectim iu. Dastawe datfala pikinini wea born bae hem holy and olketa bae kolem hem Son bilong God. 36 Relative bilong iu Elizabeth wea hem olo finis and wea no savve garem pikinini, hem tu bae garem wanfala baby boy. Distaem hem babule for sixfala month finis. 37 Diswan hem olsem bikos eni samting wea God talem bae hem mas kamap tru.” 38 Then Mary hem sei: “Mi wanfala wakaman bilong Jehovah! Samting wea iu talem for mi mas olsem nao.” Bihaen hem talem datwan, angel hia hem go nao.

39 No longtaem bihaen, Mary hem hariap go long wanfala taon long Judah wea stap long olketa maunten. 40 Hem kasem haos bilong Zech·a·riʹah and hem meetim Elizabeth. 41 Taem Elizabeth herem toktok bilong Mary, pikinini insaed bele bilong hem jamp nao. God givim holy spirit long Elizabeth 42 and hem singaot big olsem: “God blessim iu winim olketa nara woman, and hem blessim tu baby long bele bilong iu! 43 Hem wanfala barava spesol samting nao for mami bilong Lord bilong mi hem kam long mi! 44 Taem mi herem toktok bilong iu nomoa pikinini insaed bele bilong mi hapi tumas and hem jamp nao. 45 Datfala woman wea biliv hem hapi tu bikos evri samting wea Jehovah talem long hem bae kamap tru.”

46 Then Mary hem sei: “Soul* bilong mi hem mekhae long Jehovah, 47 and mi hapi tumas long God bilong mi wea sevem mi, 48 bikos hem tingim mi nomata mi wanfala wakaman bilong hem wea poor nomoa. Evriwan distaem and long future bae sei mi wanfala woman wea kasem bigfala blessing, 49 bikos God wea garem bigfala paoa hem duim olketa big samting for mi, and nem bilong hem holy. 50 Long distaem and long future hem bae showimaot mercy long pipol wea fraet long hem. 51 Hem iusim paoa bilong hem for duim olketa big samting and hem raosem go nao olketa wea garem praodfala tingting. 52 Hem aotem paoa from olketa bigman and hem mekhae long olketa man nating. 53 Hem givim gud samting long olketa wea hangre, gogo olketa fulap, bat hem sendem go olketa wea rich and olketa no garem eni samting. 54 Hem helpem wakaman bilong hem Israel. Hem duim diswan for showimaot hem tingim olowe promis bilong hem for showimaot mercy 55 long Abraham and olketa pikinini bilong hem, olsem hem talem long olketa grani bilong iumi long bifor kam.” 56 Mary hem stap witim Elizabeth for samting olsem thrifala month, then hem go bak long hom bilong hem.

57 Elizabeth kasem taem bilong hem nao for bornem pikinini, and hem bornem wanfala baby boy. 58 Olketa neiba and olketa relative bilong hem hapi witim hem taem olketa herem Jehovah showimaot bigfala mercy long hem. 59 Long mek-eit day olketa kam for circumcisem* datfala baby, and olketa laek nemim pikinini hia long dadi bilong hem, Zech·a·riʹah. 60 Bat mami bilong hem sei: “Nomoa ia! Nem bilong hem John.” 61 Olketa sei long hem: “Ei, bat no eniwan long laen bilong iu garem nem olsem.” 62 Olketa duim akson witim hand for askem Zech·a·riʹah nem wea hem laekem for pikinini hia. 63 Hem askem eni pis timba for hem raet long hem. Then hem raet olsem: “Nem bilong hem John.” Evriwan barava sapraes long datwan nao. 64 Semtaem nomoa, hem savve toktok moa and hem praisem God. 65 Evriwan wea stap long datfala ples olketa fraet tumas, and pipol wea stap long evri ples long Ju·deʹa olketa story abaotem evri samting hia. 66 Evriwan wea herem diswan olketa barava tingting raonem and sei: “Wanem nao disfala pikinini bae duim taem hem big?” Olketa garem tingting olsem bikos olketa luksavve Jehovah hem barava blessim pikinini hia.

67 God givim holy spirit* long dadi bilong hem, Zech·a·riʹah, and hem sei olsem: 68 “Praisem God bilong Israel, Jehovah, bikos hem sorre long pipol bilong hem and hem sevem olketa. 69 Hem givim kam wanfala man wea barava fit for sevem iumi.* Hem kam from laen bilong David, wea hem wakaman bilong God. 70 Diswan nao samting wea hem promisim wea olketa holy profet long bifor olketa talem. 71 Hem promis for sevem iumi from olketa enemy bilong iumi and from evriwan wea heitim iumi. 72 Hem bae showimaot mercy long iumi wea hem nao samting wea hem promisim long olketa grani bilong iumi and hem bae tingim datfala holy agreement bilong hem. 73 Promis hia nao hem talem long grani bilong iumi Abraham. 74 Hem promis for sevem iumi from olketa enemy bilong iumi, and then hem bae letem iumi worshipim hem and iumi bae no fraet for duim datwan. 75 Bae iumi savve faithful long hem and duim samting wea stret long full laef bilong iumi. 76 Bat iu, son bilong mi, iu bae wanfala profet bilong Barava Haefala God, bikos iu bae go firstaem long Jehovah for redyim road for hem. 77 Bae iu talem pipol bilong God hem bae sevem olketa bikos hem bae forgivim sin bilong olketa. 78 God bilong iumi bae duim diswan bikos hem barava kaen tumas. Wei wea hem kaen tumas bae olsem laet wea shaen taem sun kamap long early morning. 79 Diswan bae mekem pipol wea sidaon long ples wea dark and long ples wea dae hem olsem wanfala shadow, for lukim laet. Datfala laet bae showim iumi wanem iumi mas duim for garem peace.”

80 Datfala pikinini hem gohed grow big and for garem gudfala wei and fasin. Hem stap long wilderness go kasem taem for hem preach long pipol bilong Israel.

2 Long datfala taem, King* Au·gusʹtus hem mekem wanfala law for evriwan* mas go and givim nem bilong olketa long gavman. 2 Hem firstfala taem wea olketa duim diswan and hem long taem wea Qui·rinʹi·us hem bigman bilong Syria. 3 So evriwan go bak long ples wea olketa born mekem gavman raetem nem bilong olketa. 4 Joseph tu hem lusim Nazʹa·reth, wea hem wanfala taon long Galʹi·lee, and hem go long Bethʹle·hem long Ju·deʹa. Bethʹle·hem hem taon wea David hem born, and Joseph hem go long there bikos hem kam from laen bilong David. 5 Joseph hem tekem Mary witim hem wea tufala marit finis, mekem tufala savve givim nem bilong olketa long gavman. Long datfala taem Mary hem babule big nao. 6 Taem olketa long there, hem kasem taem nao for hem bornem pikinini. 7 Hem bornem firstborn son bilong hem and pasolem hem long kaleko. Hem mekem hem leidaon insaed samting for putim kaikai bilong olketa animal bikos resthaos hem fulap finis and no eni ples moa for olketa stap.

8 Samfala man stap klosap long datfala ples and olketa stap aotsaed long naet for lukaftarem sheepsheep. 9 Seknomoa angel bilong Jehovah hem standap long there witim olketa and laet from Jehovah hem shaen kam long olketa and olketa fraet tumas. 10 Bat datfala angel sei: “Iufala no fraet! Mi kam for talem gud nius wea bae mekem evriwan hapi tumas, 11 bikos wanfala man wea bae sevem iufala hem born tuday long datfala taon wea David tu hem born long hem. Disfala man hem Christ, wea hem nao Lord. 12 Sapos iufala lukim wanfala baby wea olketa pasolem long kaleko and hem leidaon insaed samting for putim kaikai bilong animal, bae iufala savve, hem nao datfala baby.” 13 Semtaem nomoa, staka nara angel kam standap witim datfala angel. Olketa mekhae long God and sei: 14 “Praisem God wea stap long heven, and pipol long earth wea mekem God hapi bae garem peace.”

15 Taem olketa angel hia lusim olketa and go bak moa long heven, olketa man hia wea lukaftarem sheepsheep sei olsem: “Iumi mas go long Bethʹle·hem distaem mekem iumi lukim samting wea happen wea Jehovah storyim long iumi.” 16 Olketa hariap go and lukim Mary and Joseph witim datfala baby wea leidaon insaed samting for putim kaikai bilong animal. 17 Taem olketa lukim datfala baby, olketa storyim samting wea angel talem olketa abaotem pikinini hia. 18 Evriwan wea herem samting wea olketa man hia talem barava sapraes tumas. 19 Bat Mary hem no forgetim olketa toktok hia, and hem ting raonem wanem nao olketa samting hia minim. 20 Then olketa man wea lukaftarem sheepsheep go bak. Olketa gohed for mekhae long God and praisem hem for evri samting wea olketa herem and lukim, wea hem happen barava olsem angel talem long olketa.

21 Long mek-eit day bihaen baby hia hem born, olketa circumcisem* hem and nemim hem Jesus. Disfala nem nao angel talem taem Mary no babule yet.

22 And tu, olketa weit long there for samfala day moa. Law bilong Moses markem diswan for man kamap klin. Then olketa tekem go baby hia long Jerusalem for showim hem long Jehovah. 23 Olketa duim olsem bikos Law bilong Jehovah hem sei: “Evri firstborn son hem bilong Jehovah.” 24 Olketa mas givim sakrifaes tu followim Law bilong Jehovah wea sei: “Iufala mas givim tufala big kurukuru or tufala young wan.”

25 Wanfala man wea nem bilong hem Simʹe·on stap long Jerusalem long datfala taem. Hem wanfala raeteous man wea worshipim God, and God givim holy spirit long hem. Hem weitim taem wea God bae helpem Israel. 26 Holy spirit mekem hem savve hem bae lukim datfala Christ wea Jehovah sendem kam taem hem laef yet. 27 Holy spirit* hem leadim Simʹe·on kam long temple. Mami and dadi bilong Jesus tekem hem go insaed long temple mekem olketa savve duim samting wea Law talem olketa for duim. 28 Simʹe·on tekem baby hia and praisem God olsem: 29 “Lord bilong evri samting, mi lukim baby hia nao olsem iu talem finis, so nomata mi dae, bae mi hapi nomoa ia, 30 bikos mi lukim nao man wea iu bae iusim for sevem pipol. 31 Iu nao sendem hem kam and evriwan lukim hem. 32 Hem wanfala laet for mekem olketa wea no Jew savve lukim samting and hem nambawan laet wea bae shaen long pipol bilong iu, Israel.” 33 Dadi and mami bilong pikinini hia gohed for ting raonem olketa samting wea Simʹe·on talem abaotem hem. 34 Simʹe·on hem blessim olketa tu, and hem sei olsem long Mary: “God sendem disfala man kam for plande pipol long Israel savve biliv long hem, and tu, for plande moa bae no biliv long hem nomata hem duim olketa mirakol, and for olketa bae barava les long hem and againstim hem, 35 wea diswan bae showimaot tingting bilong plande pipol. Bat Mary, iu bae barava sorre and feel nogud tumas.”*

36 Wanfala woman wea nem bilong hem Anna, hem stap long there tu, and hem wanfala profet. Hem dota bilong Phanʹu·el wea kam from laen bilong Ashʹer. Disfala woman hem olo nao. Hem young gele taem hem marit and hem stap witim hasband bilong hem for sevenfala year nomoa, 37 then hasband bilong hem dae nao. Disfala widow woman hem eiti-foa year. Hem savve go for worship long temple evri day and evri naet. Evritaem hem savve barava prea strong and markem samfala taem for no kaikai.* 38 Long datfala taem hem kam long olketa and prea for talem thankiu long God, and hem storyim pikinini hia long evriwan wea weit for God sevem Jerusalem.

39 Bihaen Joseph and Mary duim finis evri samting wea Law bilong Jehovah hem talem, olketa go bak long Nazʹa·reth, long Galʹi·lee, wea hem nao taon wea olketa stap. 40 Gogo pikinini hia start for big, hem strong, garem gudfala tingting, and God gohed for blessim hem.

41 Hem wei bilong mami and dadi bilong hem for go evri year long Jerusalem for celebratem Pasova. 42 Taem hem twelv year, olketa go long datfala big hipap wea olketa savve gogo long hem evritaem. 43 Taem datfala hipap hem finis and olketa lusim Jerusalem for go bak long hom, Jesus no go witim olketa, bat mami and dadi bilong hem no savve long diswan. 44 Tufala tingse Jesus hem stap witim sekson wea gogo witim olketa, bat bihaen olketa wakabaot for full day olketa lukaotem Jesus bat no faendem hem. So tufala askem olketa relative and olketa narawan sapos olketa lukim hem. 45 Bat tufala no faendem hem so tufala go bak long Jerusalem moa, and lukaotem hem long evri ples. 46 Thrifala day nao olketa lukaotem hem, gogo olketa faendem hem long temple. Hem sidaon witim olketa bigman long there and hem lisin long wanem olketa talem and hem gohed for askem kwestin long olketa. 47 Bat evriwan wea herem toktok bilong hem barava sapraes long hao hem ansarem olketa kwestin and long bigfala savve wea hem garem. 48 Tufala barava sapraes nao taem tufala lukim hem. Mami bilong hem sei: “Pikinini bilong mi, why nao iu duim olsem long mitufala? Mi and dadi bilong iu lukaotem iu long evri ples and mitufala barava wari fogud.” 49 Bat hem sei long tufala: “Hao nao iufala lukaotem mi? Iufala shud savve finis, mi mas stap long haos bilong Dadi bilong mi ia!” 50 Bat tufala nating minim samting wea hem talem.

51 Hem go bak long Nazʹa·reth witim tufala, and hem gohed for obeyim tufala. Mami bilong hem gohed for ting raonem tu wanem nao olketa samting hia minim. 52 Jesus start for big nao and gohed for garem gudfala tingting. God barava hapi long hem and olketa man tu hapi long hem.

3 Long mek-fiftin year wea Ti·beʹri·us hem King,* Pontius Pilate hem bigman bilong Ju·deʹa. Long datfala semtaem, Herod* hem bigman bilong Galʹi·lee, and brata bilong hem, Philip, hem bigman bilong It·u·raeʹa and Trach·o·niʹtis, and Ly·saʹni·as hem bigman bilong Ab·i·leʹne. 2 Long taem bilong Caʹia·phas and Hae Priest Anʹnas, John, son bilong Zech·a·riʹah, hem kasem wanfala message from God taem hem stap long wilderness.*

3 So hem go long evri ples raonem Jordan River. Hem preach long pipol and talem olketa for baptaes, wea datwan hem showimaot olketa repent mekem God forgivim sin bilong olketa. 4 Profet Isaiah hem raet abaotem diswan long buk bilong hem. Hem sei: “Herem! Samwan hem singaot kam olsem long wilderness: ‘Iufala redyim road bilong Jehovah! Mekem olketa road bilong hem stret. 5 Evri valley mas fulap witim graon, and evri maunten and hill mas level. Olketa road wea bend olobaot mas kamap stret, and olketa road wea nogud tumas mas kamap gud, 6 and evriwan bae lukim samting wea God bae duim for sevem pipol.’”

7 Dastawe hem sei olsem long pipol wea kam for hem baptaesim olketa: “Iufala olketa pikinini bilong olketa poison snek. Hu nao warnim iufala and sei iufala savve ranawe from kros bilong God wea bae kam? 8 So duim olketa samting wea showimaot iufala repent. No tingse God bae no panisim iufala, from iufala sei, ‘Abraham nao dadi bilong mifala.’ Iu savve, sapos God laekem, hem savve mekem olketa ston hia for garem olketa pikinini for Abraham. 9 Ax hem redi finis for katem rut bilong olketa tree. So bae olketa katem nao evri tree wea no garem gudfala frut and torowem long fire.”

10 Olketa pipol askem hem: “Sapos olsem, wanem nao mifala mas duim?” 11 Hem sei long olketa: “Man wea garem tufala kaleko mas givim wanfala long man wea no garem eni kaleko, and man wea garem kaikai mas sharem datwan tu.” 12 Nomata olketa man wea tekem tax tu kam long hem for baptaes, and olketa sei long hem: “Teacher, wanem nao mifala mas duim?” 13 Hem sei: “Iufala mas askem nomoa tax wea law hem markem.” 14 And tu, olketa soldia savve askem hem: “Wanem nao mifala mas duim?” Hem sei long olketa: “No laea or duim eni samting wea forcem pipol for givim selen long iufala. Iufala mas hapi nomoa long olketa samting wea iufala kasem.”

15 From evriwan weitim Christ for kam olketa garem tingting olsem abaotem John: “Maet man hia nao hem Christ.” 16 So John hem sei olsem long olketa: “Mi baptaesim iufala long wata, bat man wea bae kam hem garem paoa winim mi, and mi no fit for aotem sandol bilong hem bikos mi man nating nomoa. Man hia bae baptaesim iufala long holy spirit and long fire. 17 Hem holem nao savol bilong hem for torowem wheat long air, and hem bae barava klinim floor for separatem wheat from skin bilong hem. Hem bae putim evri wheat long haos for keepim datwan, bat hem bae bonem evri skin bilong wheat long fire wea no eniwan savve killim dae.”

18 John talem staka nara samting for encouragem olketa, and hem gohed for talemaot gud nius long olketa. 19 Bat Herod, datfala bigman bilong Galʹi·lee, hem feel nogud from John hem tok long hem bikos long evri nogud samting wea hem duim, and from hem tekem He·roʹdi·as, waef bilong brata bilong hem. 20 So dastawe hem duim nara nogud samting moa. Hem putim John long prison.

21 Taem olketa pipol baptaes finis, Jesus tu hem baptaes, and taem hem prea, skae hem open 22 and holy spirit wea olsem wanfala kurukuru hem kam daon antap long hem, and wanfala toktok from skae hem sei: “Iu nao Son bilong mi wea mi barava lovem. Mi hapi tumas long iu.”

23 Taem Jesus hem thirti year, hem startim waka bilong hem. Long tingting bilong pipol,

hem son bilong Joseph.

Joseph hem son bilong Heʹli.

24 Heʹli hem son bilong Matʹthat.

Matʹthat hem son bilong Leʹvi.

Leʹvi hem son bilong Melʹchi.

Melʹchi hem son bilong Janʹna·i.

Janʹna·i, hem son bilong Joseph.

25 Joseph hem son bilong Mat·ta·thiʹas.

Mat·ta·thiʹas hem son bilong Aʹmos.

Aʹmos hem son bilong Naʹhum.

Naʹhum hem son bilong Esʹli.

Esʹli hem son bilong Nagʹga·i.

26 Nagʹga·i hem son bilong Maʹath.

Maʹath hem son bilong Mat·ta·thiʹas.

Mat·ta·thiʹas hem son bilong Semʹe·in.

Semʹe·in hem son bilong Joʹsech.

Joʹsech hem son bilong Joʹda.

27 Joʹda hem son bilong Jo·anʹan.

Jo·anʹan hem son bilong Rheʹsa.

Rheʹsa hem son bilong Ze·rubʹba·bel.

Ze·rubʹba·bel hem son bilong She·alʹti·el.

She·alʹti·el hem son bilong Neʹri.

28 Neʹri hem son bilong Melʹchi.

Melʹchi hem son bilong Adʹdi.

Adʹdi hem son bilong Coʹsam.

Coʹsam hem son bilong El·maʹdam.

El·maʹdam hem son bilong Er.

29 Er hem son bilong Jesus.

Jesus hem son bilong E·li·eʹzer.

E·li·eʹzer hem son bilong Joʹrim.

Joʹrim hem son bilong Matʹthat.

Matʹthat hem son bilong Leʹvi.

30 Leʹvi hem son bilong Symʹe·on.

Symʹe·on hem son bilong Judas.

Judas hem son bilong Joseph.

Joseph hem son bilong Joʹnam.

Joʹnam hem son bilong E·liʹa·kim.

31 E·liʹa·kim hem son bilong Meʹle·a.

Meʹle·a hem son bilong Menʹna.

Menʹna hem son bilong Matʹta·tha.

Matʹta·tha hem son bilong Nathan.

Nathan hem son bilong David.

32 David hem son bilong Jesʹse.

Jesʹse hem son bilong Oʹbed.

Oʹbed hem son bilong Boʹaz.

Boʹaz hem son bilong Salʹmon.

Salʹmon hem son bilong Nahʹshon.

33 Nahʹshon hem son bilong Am·minʹa·dab.

Am·minʹa·dab hem son bilong Arʹni.

Arʹni hem son bilong Hezʹron.

Hezʹron hem son bilong Peʹrez.

Peʹrez hem son bilong Judah.

34 Judah hem son bilong Jacob.

Jacob hem son bilong Isaac.

Isaac hem son bilong Abraham.

Abraham hem son bilong Teʹrah.

Teʹrah hem son bilong Naʹhor.

35 Naʹhor hem son bilong Seʹrug.

Seʹrug hem son bilong Reʹu.

Reʹu hem son bilong Peʹleg.

Peʹleg hem son bilong Eʹber.

Eʹber hem son bilong Sheʹlah.

36 Sheʹlah hem son bilong Ca·iʹnan.

Ca·iʹnan hem son bilong Ar·pachʹshad.

Ar·pachʹshad hem son bilong Shem.

Shem hem son bilong Noah.

Noah hem son bilong Laʹmech.

37 Laʹmech hem son bilong Me·thuʹse·lah.

Me·thuʹse·lah hem son bilong Eʹnoch.

Eʹnoch hem son bilong Jaʹred.

Jaʹred hem son bilong Ma·haʹla·le·el.

Ma·haʹla·le·el hem son bilong Ca·iʹnan.

38 Ca·iʹnan hem son bilong Eʹnosh.

Eʹnosh hem son bilong Seth.

Seth hem son bilong Adam.

Adam hem son bilong God.

4 Then Jesus hem lusim Jordan River. God givim holy spirit long hem and spirit hia leadim hem go long wilderness.* 2 Hem stap long there for foti day and Devil traem hem. Long datfala taem hem no kaikaim eni samting so kasem end long taem hia hem hangre nao. 3 Long datfala taem nao Devil kam long hem and sei: “Sapos iu wanfala son bilong God, talem ston hia for kamap bred.” 4 Bat Jesus sei long hem: “Olketa Holy Raeting talem finis: ‘Hem no kaikai nomoa man savve laef long hem.’”

5 So Devil tekem hem go long wanfala maunten and showim hem evri kantri long world. 6 Then Devil sei long hem: “Bae mi givim iu paoa ovarem evri kantri hia and olketa nambawan samting wea olketa garem, bikos mi nao garem paoa, and mi savve givim long eniwan nomoa wea mi laek for givim long hem. 7 So sapos iu baodaon and worshipim mi distaem, bae mi givim iu evri samting hia.” 8 Jesus sei long hem: “Olketa Holy Raeting talem finis: ‘Iu mas baodaon long God bilong iu Jehovah, and iu mas worshipim hem nomoa.’”

9 And tu, Devil tekem hem go insaed long Jerusalem and hem mekem hem standap antap long wall bilong temple. Hem sei long hem: “Sapos iu wanfala son bilong God, jamp go daon from ples hia, 10 bikos olketa Holy Raeting talem finis: ‘Hem bae talem olketa angel for protectim iu, 11 and olketa bae karem iu go, mekem iu no bangam leg bilong iu long ston.’” 12 Jesus sei long hem: “Olketa Holy Raeting talem finis: ‘Iu mas no testim God bilong iu Jehovah.’” 13 Bihaen Devil hem traem Jesus, hem lusim hem nao, and hem weitim eni chance for hem savve traem hem moa.

14 Jesus go bak long Galʹi·lee and hem garem spirit bilong God. Pipol wea stap long datfala ples storyim olketa gud samting abaotem hem. 15 Hem start for teach long olketa sinagog,* and evriwan respectim and tinghae long hem.

16 Hem go long Nazʹa·reth, ples wea hem growap kam long hem. Long Sabbath hem go long sinagog olsem hem savve duim olowe, and hem standap for read. 17 Olketa givim hem scroll* bilong profet Isaiah. Hem openem scroll hia and faendem datfala toktok wea sei: 18 “Jehovah givim mi spirit bilong hem bikos hem chusim mi for talemaot gud nius long pipol wea poor. Hem sendem mi for talem olketa slave bae olketa kamap free and for talem pipol wea blind bae olketa lukluk moa. Hem sendem mi for mekem pipol wea olketa narawan spoelem olketa for kamap free. 19 Hem sendem mi tu for talem olketa abaotem taem wea olketa savve kasem blessing bilong Jehovah moa.” 20 Hem satem datfala scroll and givim go bak long man wea waka long sinagog, then hem sidaon. Evriwan insaed sinagog lukluk strong long hem nao. 21 Then hem sei long olketa: “Tuday, disfala scripture wea mi readim long iufala hem kamap tru nao.”

22 Then pipol hia talem olketa gud samting abaotem hem and olketa barava sapraes long olketa nambawan toktok bilong hem. Olketa sei: “Bat man hia hem wanfala son bilong Joseph, iaman? So hao nao hem savve tok olsem?” 23 Jesus sei long olketa: “Luk olsem datfala toktok wea sei: ‘Doctor iu healim iuseleva firstaem,’ bae iufala iusim for mi ia, bikos iufala bae sei: ‘Olketa samting wea mifala herem iu duim long Ca·perʹna·um, duim for pipol long hom bilong iu tu.’” 24 Hem sei: “Mi talem iufala tru samting: Pipol long hom bilong wanfala profet bae no tinghae long hem. 25 Iu savve, long taem bilong E·liʹjah hem no rain for thrifala year and sixfala month, so bigfala hangre nao kasem evriwan long datfala kantri. Long datfala taem staka widow woman stap long Israel. 26 Nomata olsem, God no sendem E·liʹjah go long eniwan long olketa. Hem sendem hem nomoa long wanfala widow woman long Zarʹe·phath, wea hem wanfala taon long Siʹdon. 27 And tu, long taem bilong profet E·liʹsha, staka pipol long Israel garem leprosy bat hem no healim olketa. Hem healim nomoa Naʹa·man, datfala man from Syria.” 28 Olketa wea stap long sinagog and herem evri samting hia olketa barava kros fogud. 29 Olketa tekem hem go aotsaed long taon. Datfala taon bilong olketa hem stap long wanfala maunten, so olketa leadim hem go long ples wea steep tumas mekem olketa savve torowem hem go daon. 30 Bat hem wakabaot go midolwan long olketa, and hem lusim datfala ples nao.

31 Hem go daon long Ca·perʹna·um, wea hem wanfala taon long Galʹi·lee. Hem teachim olketa long Sabbath, 32 and olketa barava sapraes nao long hao hem teach, bikos samting wea hem teachim olketa hem kam from God. 33 Wanfala man wea demon stap long hem, hem long sinagog, and hem singaot big olsem: 34 “Jesus bilong Nazʹa·reth, why nao iu mek trabol for mifala? Hao, iu kam for finisim mifala? Mi savve iu nao datfala Holy Man wea God sendem kam.” 35 Bat Jesus tok strong long hem olsem: “Iu kwaet, and kamaot from man hia!” So demon hia hem torowem datfala man long graon midolwan long olketa and then hem kamaot from hem, bat hem no spoelem hem nomoa. 36 Evriwan barava sapraes long diswan and olketa sei: “Toktok bilong man hia barava garem bigfala paoa, bikos hem givim komand long olketa demon nomoa, and olketa kamaot nao!” 37 Bihaen diswan, pipol long datfala ples savve herem staka story abaotem hem.

38 Jesus lusim datfala sinagog and go long haos bilong Simon. Mami-in-law bilong Simon hem sik fogud. Body bilong hem hot tumas. So olketa askem Jesus for helpem hem. 39 Jesus go standap saed long hem and hem mekem fever hia katdaon, gogo hem finis nao. Semtaem nomoa woman hia hem getap and go redyim kaikai for olketa.

40 Bat taem sun hem gogo daon, pipol tekem kam long hem olketa wea sik. Olketa hia garem enikaen difren sik. Hem putim hand bilong hem long olketa and healim olketa. 41 Nara samting tu, olketa demon kamaot from staka long olketa and singaot olsem: “Iu nao Son bilong God.” Bat hem tok strong long olketa and stopem olketa for no story, bikos olketa savve hem nao Christ.

42 Long morning, hem go long wanfala ples wea no eniwan stap. Bat staka pipol lukaotem hem, gogo olketa faendem hem nao, and olketa trae stopem hem for no lusim olketa. 43 Hem sei olsem long olketa: “Mi mas talemaot gud nius abaotem Kingdom bilong God long olketa nara taon tu, bikos hem nao why God sendem mi kam.” 44 So hem gohed for preach long olketa sinagog long Ju·deʹa.

5 Wantaem Jesus hem standap long saedsea long Gen·nesʹa·ret.* Staka pipol kam long hem and olketa pushpush for hipap raonem hem mekem olketa savve herem olketa teaching bilong God. 2 Hem lukim tufala boat stap long there. Olketa man for fishing go aot from olketa boat hia finis and wasim olketa net bilong olketa. 3 Jesus go insaed boat bilong Simon and askem hem for tekem boat hia go aot lelebet from shore. Jesus hem sidaon and start for teachim pipol hia. 4 Bihaen hem story long olketa hem sei long Simon: “Tekem boat hia go long ples wea hem deep, and putim go net bilong iufala long sea for kasem fish.” 5 Bat Simon hem sei: “Teacher, mifala waka hard for full naet gogo mifala no kasem eni fish, bat bae mi daonem olketa net hia olsem iu talem.” 6 Olketa duim datwan and kasem staka fish, gogo olketa net bilong olketa start for brek nao. 7 So olketa kolem kam olketa wea stap long nara boat for helpem olketa. Olketa kam and fulimap tufala boat hia, gogo olketa boat klosap sink daon nao. 8 Taem Simon Peter lukim diswan hem nildaon front long Jesus and hem sei: “Lord, iu go from mi, bikos mi man wea sin.” 9 Hem tok olsem bikos hem and olketa narawan barava sapraes long staka fish wea olketa kasem. 10 Tufala son bilong Zebʹe·dee, James and John, wea tufala waka witim Simon, tufala tu barava sapraes. Bat Jesus sei long Simon: “Iu no fraet. Start long disfala taem, bae iu fishing for kasem pipol.” 11 So olketa go shore and lusim evri samting and go followim hem nao.

12 Wantaem, Jesus hem long wanfala taon. Wanfala man wea leprosy kaikaim full body bilong hem stap long there tu. Taem hem lukim Jesus, hem nildaon long graon and sei: “Lord, sapos iu willing, iu savve mekem mi gud bak.” 13 So Jesus tasim hem and sei: “Mi barava laek for duim datwan. Iu gud bak nao.” Semtaem nomoa, leprosy bilong hem finis. 14 Hem talem man hia for no storyim diswan long eniwan and hem sei long hem: “Go long priest mekem hem savve lukim iu and givim datfala sakrifaes wea Law bilong Moses talem for givim, mekem olketa priest lukim iu gud bak moa.” 15 Story abaotem Jesus go kasem staka ples, and plande pipol kam for herem teaching bilong hem and for hem healim sik bilong olketa. 16 Bat Jesus savve go stap seleva long wilderness and hem savve prea long there.

17 Wanday Jesus hem teachim pipol, and olketa Pharisee and samfala man wea teachim Law tu sidaon long there. Olketa man hia kam from evri vilij long Galʹi·lee and Ju·deʹa, and from Jerusalem. Jehovah givim paoa bilong hem long Jesus for healim pipol. 18 Samfala man karem kam wanfala man wea paralaes and wea leidaon long wanfala bed. Olketa trae hard for tekem man hia go insaed long haos wea Jesus stap. 19 Bat from staka pipol tumas stap, hem hard nao for olketa go insaed. So olketa klaem go antap long ruf and mekem wanfala hol. Then olketa tekem man hia wea leidaon long bed and olketa pasim hem go daon long ples wea Jesus stap. 20 Taem Jesus lukim faith wea olketa garem hem sei long datfala man: “Iu kasem forgiveness for olketa sin bilong iu nao.” 21 Olketa man wea teachim law and olketa Pharisee olketa story tugeta and sei: “Ei, hao nao man hia tok olsem? God nomoa savve forgivim sin!” 22 Bat from Jesus luksavve long tingting bilong olketa, hem sei: “Hao nao iufala garem tingting olsem? 23 Eniwan nomoa savve sei, ‘Iu kasem forgiveness for sin bilong iu.’ Bat waswe for sei, ‘Getap, and wakabaot go’? 24 Bat mi bae pruvim long iufala Son bilong man garem paoa for forgivim sin bilong pipol long earth.” Then hem sei long datfala man wea paralaes: “Getap, tekem bed bilong iu, and go bak long haos.” 25 Semtaem nomoa, man hia hem getap, tekem datfala bed wea hem leidaon long hem, and hem praisem God taem hem gogo bak long haos bilong hem. 26 Evriwan barava sapraes tumas. Olketa praisem God and olketa fraet tu and sei: “Man, samting iumi lukim tuday ia, iumi nating lukim bifor!”

27 Bihaen datwan, Jesus hem go moa and hem lukim wanfala man for tekem tax wea nem bilong hem Leʹvi. Hem sidaon long office for peim tax and hem sei long hem: “Iu kam followim mi.” 28 So hem getap and lusim evri samting bilong hem and hem go followim Jesus. 29 Leʹvi mekem wanfala big feast tu for Jesus long haos bilong hem. Staka long olketa man for tekem tax and olketa narawan tu sidaon for kaikai witim olketa. 30 Taem olketa Pharisee and samfala long olketa wea teachim law lukim diswan olketa komplen and sei long olketa disaepol bilong hem: “Hao nao iufala laek kaikai witim olketa wea tekem tax and pipol wea sin?” 31 Jesus sei long olketa: “Pipol wea sik nao need for go lukim doctor, no olketa wea strong. 32 Mi no kam for talem gudfala pipol for repent, bat for talem pipol wea sin nao for repent.”

33 Olketa sei long hem: “Evritaem olketa disaepol bilong John savve followim kastom for no kaikai* for samfala day, and for barava prea strong. Olketa disaepol bilong olketa Pharisee duim sem samting tu. Bat olketa disaepol bilong iu gohed kaikai and drink.” 34 Jesus sei long olketa: “Iufala no savve stopem olketa fren bilong man wea bae marit for no kaikai taem hem stap yet witim olketa, iaman? 35 Bat gogo, olketa man bae kam tekem hem go from olketa, and long datfala taem nao olketa fren bilong hem bae no kaikai.”

36 Then hem talem tokpiksa hia long olketa: “No eniwan bae tekem wanfala niu pis kaleko and sewim antap long wanfala old kaleko. Sapos hem duim olsem, bae niu pis kaleko hia hem brekem datfala old kaleko, and tu, tufala pis kaleko hia bae no luk semsem. 37 Bae hem hard tu for man putim wine wea niu insaed olketa oldfala wine bag.* Diswan hem bikos gogo, datfala wine bae mekem olketa bag hia for brek, wea bae mekem wine hem kapsaet, and olketa bag bae nogud tu. 38 Man mas putim wine wea niu insaed olketa niufala wine bag. 39 Eniwan wea drinkim wine wea old hem no laekem wine wea niu, bat hem sei, ‘Wine wea old nao hem teist naes.’”

6 Long wanfala Sabbath, Jesus hem wakabaot go pas insaed wanfala planteison bilong wheat. Olketa disaepol bilong hem tekem samfala frut bilong wheat hia. Olketa aotem skin bilong hem and kaikaim. 2 Taem samfala Pharisee lukim diswan, olketa sei: “Hao nao iufala duim samting wea tambu for man duim long Sabbath?” 3 Bat Jesus hem sei long olketa: “Hao, no enitaem iufala read abaotem samting wea David duim taem hem and olketa man wea go witim hem olketa hangre? 4 Hem go insaed haos bilong God and hae priest givim hem olketa bred wea holy. Hem kaikaim datwan and givim samfala long olketa wea go witim hem tu, nomata olketa priest nomoa shud kaikaim bred hia.” 5 Hem sei olsem long olketa: “Man wea rulim Sabbath nao hem Son bilong man.”

6 Long nara Sabbath moa Jesus go insaed long sinagog* and hem start for teach. Wanfala man wea raet hand bilong hem dae hem stap long there. 7 Olketa man wea teachim law and olketa Pharisee barava lukluk long hem for lukim sapos hem bae healim eniwan long Sabbath, mekem olketa savve sei hem duim samting wea no stret. 8 Bat hem savve long tingting bilong olketa. So hem sei long datfala man wea hand bilong hem dae: “Standap and kam long midol.” Man hia hem go standap nao. 9 Then Jesus hem sei long olketa: “Mi laek askem iufala wanfala samting. Hao, hem stret for duim gud samting long Sabbath? Waswe for duim samting wea nogud? Hao, hem stret for sevem wanfala soul* long Sabbath? Waswe for killim dae wanfala soul?” 10 Hem lukluk long evriwan long there and hem sei long datfala man: “Stretem kam hand bilong iu.” So man hia stretem hand bilong hem, and semtaem nomoa, hand hia gud nao. 11 Bat olketa barava kros tumas and olketa mekem plan for duim nogud samting long Jesus.

12 Tu-thri day bihaen, Jesus hem go long maunten for prea and hem prea long God for full naet. 13 Long morning, hem talem olketa disaepol for kam long hem. Hem chusim twelvfala long olketa and kolem olketa hia, olketa aposol. 14 Olketa hia hem Simon wea hem nemim tu long Peter and brata bilong hem Andrew. Olketa narawan nao hem James and John, witim Philip and Bar·tholʹo·mew. 15 Samfala moa hem Matthew and Thomas, witim James, wea hem son bilong Al·phaeʹus, and Simon wea hem nao man wea garem strong tingting for duim samting. 16 Hem chusim tu Judas, wea hem son bilong James, and Judas Is·carʹi·ot, wea gogo, hem enemy bilong Jesus.

17 Jesus and olketa aposol kam daon from maunten and kasem wanfala level ples. Plande long olketa disaepol bilong hem and staka nara pipol tu stap long there. Olketa pipol hia kam from Ju·deʹa, Jerusalem and from Tyre and Siʹdon wea stap long saedsea. Olketa kam for herem teaching bilong hem, and for hem healim sik bilong olketa. 18 Hem healim tu olketa wea demon spoelem olketa. 19 Evriwan laek for tasim hem bikos taem olketa duim datwan paoa go aot from hem and healim olketa.

20 Hem luk go long olketa disaepol bilong hem and sei:

“Iufala wea poor bae hapi, bikos Kingdom bilong God hem bilong iufala.

21 “Iufala wea hangre distaem bae hapi, bikos iufala bae satisfae.

“Iufala wea krae distaem bae hapi, bikos iufala bae laflaf.

22 “Iufala bae hapi nomata pipol heitim iufala, aotem iufala from grup bilong olketa, tok daonem iufala and talem samting wea mekem pipol ting nogud long iufala. Olketa bae duim diswan bikos iufala olketa disaepol bilong Son bilong man. 23 Taem olketa samting hia kasem iufala, iufala mas barava hapi bikos iufala bae kasem bigfala blessing long heven. Olketa grani bilong olketa duim sem samting long olketa profet bifor tu.

24 “Sorre nao iufala wea rich, bikos iufala kasem finis samting wea iufala laekem, bat hem nomoa wanem iufala bae kasem.

25 “Sorre nao iufala wea satisfae distaem, bikos iufala bae hangre.

“Sorre nao iufala wea laflaf distaem, bikos iufala bae sorre and krae.

26 “Sorre long iufala nao taem pipol talem olketa gud samting abaotem iufala bikos hem nao wanem olketa grani bilong olketa bifor duim long olketa laea profet.

27 “Bat mi talem iufala wea herehere kam: Gohed lovem olketa enemy bilong iufala, and for duim gud samting long olketa wea heitim iufala. 28 Askem God for duim olketa gud samting long olketa wea laekem iufala for kasem nogud samting, and prea for olketa wea spoelem iufala. 29 Sapos man hitim wansaed long feis bilong iu, givim narasaed for hem hitim tu. Sapos man hem tekem wanfala kaleko bilong iu, givim hem nara kaleko wea iu werem. 30 Sapos eniwan askem iu for eni samting, givim long hem. And sapos eniwan tekem eni samting bilong iu, iu no go askem bak moa.

31 “So samting wea iufala laekem pipol for duim long iufala, sem samting nao iufala mas duim long olketa.

32 “Sapos iufala lovem nomoa olketa wea lovem iufala, bae no eniwan praisem iufala. Pipol wea sin tu lovem pipol wea lovem olketa. 33 And sapos iufala duim gud samting long pipol wea duim gud samting long iufala, bae no eniwan praisem iufala. Pipol wea sin duim sem samting tu. 34 Sapos iufala givim kaon long narawan wea iufala savve hem bae changem bak, bae no eniwan praisem iufala. Pipol wea sin tu duim sem samting long olketa narawan wea sin. 35 Bat iufala mas lovem enemy bilong iufala and duim gud samting long narawan. Iufala mas givim kaon long narawan and no ting for kasem bak datfala selen. Sapos iufala duim olsem, God bae barava blessim iufala, and iufala bae olketa son bilong Barava Haefala God, bikos nomata olketa wea no savve sei thankiu and nogud pipol, God hem kaen long olketa tu. 36 Iufala mas gohed showimaot mercy long nara pipol olsem Dadi bilong iufala tu hem showimaot mercy long olketa.

37 “Iufala mas no* judgem narawan mekem God no judgem iufala. Iufala mas no sei narawan fit for kasem panis mekem God no sei iufala nao fit for kasem panis. Gohed for forgivim sin bilong nara pipol, and God bae forgivim sin bilong iufala tu. 38 Iufala givim samting long nara pipol, and olketa bae givim samting long iufala. Olketa bae fulimap gud poket long kaleko bilong iufala, gogo hem bae kapsaet nao. Diswan hem bikos samting wea iufala duim long narawan, sem samting nao olketa bae duim long iufala.”

39 Then hem talem wanfala tokpiksa long olketa. Hem sei: “Hard for man wea blind hem leadim narawan wea blind, bikos tufala evriwan bae foldaon insaed hol, iaman? 40 Student hem no winim teacher bilong hem. Bat student wea teacher barava lanem hem gud, bae hem olsem teacher bilong hem nao. 41 So why nao iu lukluk long smol grass insaed long eye bilong brata bilong iu, bat iu no luksavve long bigfala timba insaed long eye bilong iuseleva? 42 Iu hard for sei long brata bilong iu, ‘Brata bilong mi, kam mi aotem smol grass insaed long eye bilong iu,’ bat iu no lukim bigfala timba wea stap insaed long eye bilong iuseleva. Iu tingse iu holy tumas! Aotem firstaem bigfala timba from eye bilong iuseleva, mekem iu lukluk gud and savve hao for aotem smol grass from eye bilong brata bilong iu.

43 “Gudfala tree no savve garem rabis frut and nogud tree no savve garem gudfala frut. 44 Pipol luksavve long tree bikos long frut bilong hem. Example nao, pipol no harvestim olketa grape or fig from nila grass. 45 Gudfala man bae talem gudfala samting bikos plande gudfala samting stap long tingting bilong hem. Bat nogud man bae talem nogud samting bikos plande nogud samting stap long tingting bilong hem. Samting wea man tingting tumas abaotem nao bae hem storyim.

46 “Hao nao iufala kolem mi Lord! Lord! bat iufala no duim olketa samting wea mi talem? 47 Tingim man wea kam long mi for herem toktok bilong mi and hem followim datwan. 48 Hem olsem man wea wakem wanfala haos. Hem digim deep hol for putim faondeson antap long ston. Dastawe, taem river hem flood and bangam datfala haos, hem no foldaon, bikos man hia wakem gud datfala haos. 49 Bat man wea herem toktok bilong mi and no followim datwan, hem olsem man wea no wakem faondeson for haos bilong hem bat putim nomoa haos antap long graon. Taem river hem bangam datfala haos, semtaem nomoa haos hia hem foldaon and hem barava nogud nao.”

7 Taem hem storyim finis evri samting hia long pipol, hem go long Ca·perʹna·um nao. 2 Wanfala bigman bilong olketa soldia hem garem wanfala wakaman wea sik big and hem klosap dae. Bigman hia hem lovem tumas disfala wakaman bilong hem. 3 Taem hem herem story abaotem Jesus, hem sendem go samfala bigman bilong olketa Jew for askem Jesus for kam and mekem wakaman bilong hem gud bak moa. 4 Taem olketa kasem Jesus olketa ask strong olsem: “Lord, hem barava fitim for iu helpem bigman hia, 5 bikos hem kaen tumas long pipol bilong iumi, and hem wakem tu sinagog* bilong iumi.” 6 So Jesus go nao witim olketa man hia. Bat taem hem klosap kasem haos bilong datfala bigman, man hia hem sendem olketa fren bilong hem for sei long Jesus: “Lord, iu no hard waka nomoa for kam, bikos hem no fitim for iu kam long haos bilong man olsem mi. 7 Dastawe mi tingse mi no fit for kam long iu tu. Bat iu talem kam nomoa for hem gud bak, and wakaman bilong mi bae gud nao. 8 Bikos mi tu mi stap anda long olketa narawan and olketa soldia stap anda long mi. Mi savve sei long wanfala soldia, ‘Iu go!’ and hem go nao. And long narawan mi savve sei, ‘Iu kam!’ and hem kam. And mi savve sei long wakaman bilong mi, ‘Duim olsem!’ and hem duim wanem mi talem.” 9 Taem Jesus herem diswan, hem barava sapraes long man hia. Hem tane go long olketa pipol wea followim hem and sei: “Mi talem iufala tru samting: Nomata long full Israel tu bat mi no savve long eniwan wea garem strongfala faith olsem disfala man.” 10 Taem olketa man hia kasem bak haos, olketa lukim datfala wakaman hem gud bak nao.

11 No longtaem bihaen diswan, hem wakabaot go long wanfala taon wea olketa kolem Naʹin. Olketa disaepol and staka nara pipol gogo witim hem tu. 12 Taem hem klosap kasem datfala taon, hem lukim staka pipol karem kam wanfala man wea dae finis. Mami bilong hem wanfala widow woman, and hem nomoa pikinini wea hem garem. 13 Taem Jesus lukim woman hia, hem barava sorre long hem and hem sei: “Iu no krae.” 14 Then hem go tasim nao datfala bed wea man hia leidaon antap. Semtaem nomoa, olketa man wea karem datwan olketa stop. Then hem sei: “Young boy, iu getap nao!” 15 Datfala boy hem getap and hem story nao. Then Jesus givim hem long mami bilong hem. 16 Evriwan barava seke nao and olketa praisem God and sei: “Wanfala nambawan profet hem stap witim iumi,” and olketa sei tu, “God hem sorre long pipol bilong hem.” 17 Pipol storyim samting wea hem duim long evri ples long Ju·deʹa and long olketa nara ples wea klosap.

18 Olketa disaepol bilong John storyim long hem evri samting hia wea happen. 19 John hem kolem kam tufala disaepol bilong hem and sendem tufala long Jesus for askem hem olsem: “Hao, iu nao datfala man wea mifala weitim, or narafala man moa bae kam?” 20 Taem olketa kasem Jesus olketa sei long hem: “John Baptaesa sendem mifala kam for askem iu sapos iu nao datfala man wea mifala weitim, or narafala man moa bae kam?” 21 Long datfala taem hem healim staka pipol wea garem difren kaen sik, raosem olketa demon, and hem mekem staka pipol wea blind for lukluk moa. 22 So Jesus sei long tufala: “Iufala go bak and storyim long John olketa samting wea iufala lukim and herem: Olketa wea blind savve lukluk nao, olketa wea kripol savve wakabaot, olketa wea garem leprosy olketa gud bak, and olketa wea earpas savve herehere moa. Olketa wea dae finis olketa laef bak, and olketa wea poor herem datfala gud nius. 23 Man wea no garem eni reason for daotem mi bae hapi.”

24 Bihaen olketa disaepol bilong John go bak, Jesus story long olketa pipol abaotem John. Hem ask olsem: “Taem iufala go long wilderness,* wanem nao iufala go for lukim? Hao, iufala go for lukim wanfala man wea olsem wanfala tol grass wea wind savve blowim olobaot? 25 Wanem nao iufala go for lukim? Hao, iufala go for lukim wanfala man wea werem spesol kaleko? Olketa wea werem spesol kaleko olsem and garem staka nara samting, olketa stap long haos bilong king. 26 So wanem nao iufala go for lukim? Hao, iufala go for lukim wanfala profet? Ia, John hem wanfala profet. Bat iu savve, nomata olketa profet, hem barava important winim olketa tu. 27 Olketa Holy Raeting sei olsem abaotem hem: ‘Mi bae sendem wanfala man for talem message. Hem bae go firstaem long iu, and hem bae redyim evri samting for taem wea iu bae kam.’ 28 Iu savve, Kam kasem distaem, no eni man long earth hem winim John, bat man wea no garem hae position insaed long Kingdom bilong God hem winim John.” 29 Taem olketa pipol and olketa man wea tekem tax herem diswan, olketa sei God hem raeteous bikos John baptaesim olketa. 30 Bat olketa Pharisee and olketa wea savve gud long Law no willing for duim wanem God hem laekem bikos John no baptaesim olketa.

31 Jesus hem sei moa: “Pipol bilong distaem olketa olsem hu nao ia? 32 Olketa olsem olketa pikinini long market wea olketa nara pikinini wea sidaon long there singaot olsem long olketa: ‘Mifala pleim flute* for iufala, bat iufala no dance. Mifala krae olsem taem man hem dae, bat iufala no krae.’ 33 Iufala olsem tu bikos samfala taem John Baptaesa no kaikai* and hem nating drinkim wine tu, bat iufala sei: ‘Wanfala demon stap long hem.’ 34 Long narasaed, Son bilong man kaikai and hem drinkim wine, bat iufala sei: ‘Lukim man ia! Hem man for kaikai* and man for drinkim wine. Olketa wea tekem tax and pipol wea sin nao olketa fren bilong hem!’ 35 Nomata olsem, olketa gudfala samting wea man duim nao showimaot hem garem gudfala tingting.”

36 Wanfala Pharisee savve askem hem evritaem for go kaikai witim hem. So Jesus hem go long haos bilong man hia and sidaon for kaikai nao. 37 Wanfala olobaot woman hem stap long datfala taon. Hem herem Jesus go kaikai long haos bilong datfala Pharisee and hem tekem kam wanfala botol wea garem spesol oil insaed wea smel naes. 38 Hem kam nildaon bihaen long Jesus and hem start for krae. Tias bilong hem tuwetem leg bilong Jesus and hem draem witim hair bilong hem. Hem kissim leg bilong hem tu and oilim witim datfala oil wea smel naes. 39 Taem datfala Pharisee wea invaetem hem lukim datwan, hem tingting olsem: “Sapos disfala man hem profet, bae hem savve disfala woman wea tasim hem, hem wanfala olobaot woman.” 40 Bat Jesus sei: “Simon, mi laek for talem wanfala samting long iu.” Simon hem sei: “Wanem ia, Teacher?”

41 “Tufala man kaon long wanfala man. Wanfala hem kaonem 500 de·narʹi·i* and narawan kaonem 50 de·narʹi·i. 42 Bat taem tufala no savve changem kaon bilong olketa, hem willing nomoa for forgivim tufala. So hu long tufala hia nao bae barava lovem disfala man?” 43 Simon sei long hem: “Ating man wea kaonem big selen nao bae barava lovem hem.” Jesus sei long hem: “Hem nao ia.” 44 Hem tan raon and sei long Simon: “Lukim woman hia! Mi kam long haos bilong iu, and iu nating givim eni wata for wasim leg bilong mi. Bat disfala woman hem tuwetem leg bilong mi witim tias bilong hem and hem draem witim hair bilong hem. 45 Iu nating kissim mi, bat start from taem wea woman hia kam insaed haos, hem gohed kissim leg bilong mi. 46 Iu nating putim oil long hed bilong mi, bat woman hia hem oilim leg bilong mi witim oil wea smel naes. 47 Iu savve, nomata disfala woman hem duim plande sin, mi forgivim olketa sin bilong hem. Dastawe hem showimaot bigfala love. Bat man wea kasem forgiveness for smol samting nomoa, bae hem no showimaot bigfala love.” 48 Then Jesus sei long datfala woman: “Mi forgivim olketa sin bilong iu.” 49 Taem hem tok olsem nomoa olketa wea sidaon for kaikai witim hem, olketa tingting olsem: “Wanem kaen man nao diswan wea hem savve forgivim sin bilong nara man?” 50 Bat Jesus sei long woman hia: “From iu garem faith, God hem sevem iu. Iu go and no wari moa.”

8 No longtaem bihaen, hem go long evri taon and vilij for preachim gud nius abaotem Kingdom bilong God. Twelvfala aposol tu go witim hem 2 and samfala woman wea Jesus healim sik bilong olketa or raosem demon from olketa. Olketa hia nao Mary Magʹda·lene, wea Jesus raosem sevenfala demon wea stap long hem 3 witim Jo·anʹna, waef bilong Chuʹza, wea lukaftarem evri samting long haos bilong Herod, witim Su·sanʹna and plande nara woman wea iusim samting olketa garem for lukaftarem Jesus and olketa aposol bilong hem.

4 Staka pipol kam and hipap tugeta witim olketa wea savve evritaem go followim hem long olketa taon. Jesus talem wanfala tokpiksa long olketa. Hem sei: 5 “Wanfala man hem go for plantim olketa seed bilong hem. Taem hem torowem olketa seed long graon, samfala foldaon long road and pipol step antap long olketa, and olketa bird kam kaikaim olketa tu. 6 Olketa nara seed foldaon long graon wea stap antap long bigfala ston. Bihaen olketa start for grow olketa dae nomoa bikos ples hia hem drae tumas. 7 Olketa nara seed foldaon long ples wea garem nila grass, and nila grass hia stopem olketa for no grow gud. 8 Olketa nara seed foldaon long gudfala graon. Olketa grow gud and garem staka frut.” Then Jesus hem sei: “Man wea willing for lisin mas herehere kam.”

9 Olketa disaepol askem Jesus mining bilong disfala tokpiksa. 10 Hem sei: “God letem iufala for minim olketa holy secret abaotem Kingdom bilong hem, bat mi iusim olketa tokpiksa mekem nomata olketa narawan lukluk, olketa no luksavve nomoa, and nomata olketa herehere, olketa no minim tu. 11 Mining bilong disfala tokpiksa nao hem olsem: Seed hem message bilong God. 12 Olketa seed wea foldaon long road hem pipol wea herem datfala message, bat Devil hem kam and tekaotem datfala message from heart bilong olketa mekem olketa no biliv and God no sevem olketa. 13 Olketa wea foldaon long graon wea stap antap long bigfala ston hem pipol wea taem olketa herem message olketa hapi for kasem datwan bat rut bilong olketa hem no deep. So olketa biliv for lelebet taem bat eni hard taem wea kasem olketa mekem olketa no biliv nao. 14 Olketa seed wea foldaon long ples wea garem nila grass hem pipol wea herem datfala message bat olketa wari tumas abaotem enikaen samting. Olketa busy tumas tu for lukaotem riches and olketa samting wea mekem man hapi. Evri samting hia hem satem datfala message, and olketa no garem eni gud frut. 15 Olketa seed wea foldaon long gudfala graon, hem pipol wea taem olketa herem message abaotem Kingdom, olketa minim and tinghae long datwan, and olketa garem frut and no givap.

16 “Taem man hem laetem wanfala laet, hem no kavarem witim eni samting or putim andanit long bed. Hem putim long ples for hangem laet, mekem taem olketa man kam insaed haos, olketa lukim nao datfala laet. 17 Evri samting wea haed bae showaot klia, and eni samting wea olketa barava haedem gud bae showaot klia tu and bae evriwan savve long hem. 18 Dastawe, iufala mas herehere gud bikos man wea minim samting bae minim moa samting, bat man wea no minim eni samting, nomata lelebet samting wea hem tingse hem minim bat bae God tekem datwan from hem tu.”

19 Mami bilong hem and olketa brata bilong hem kam for lukim hem, bat olketa no savve kam klosap long hem from staka pipol stap long there. 20 So olketa sei long Jesus: “Mami and olketa brata bilong iu stap aotsaed. Olketa laek story witim iu.” 21 Hem sei long olketa: “Olketa long hia wea herem and followim toktok bilong God, olketa nao mami bilong mi and olketa brata bilong mi.”

22 Wanday, Jesus and olketa disaepol bilong hem go insaed long wanfala boat, and hem sei long olketa: “Iumi katkros go long narasaed.” So olketa go nao. 23 Taem olketa go, Jesus hem sleep insaed boat. Then barava bigfala wind hem blow kam daon long sea hia. Wata start for fulap insaed boat and hem klosap sink daon nao. 24 Gogo olketa wekapem hem and sei: “Teacher, Teacher, iumi klosap dae nao ia!” Jesus hem getap and hem tok strong long wind and sea. Semtaem nomoa, wind hem stop and sea hem fine nao. 25 Hem sei olsem long olketa: “Faith bilong iufala hem hao?” Bat olketa fraet tumas. Olketa barava sapraes tu and sei: “Wanem kaen man nao diswan? Nomata wind and sea bat obeyim hem tu.”

26 Olketa go shore long bigfala area wea datfala taon Gerasa hem stap, and Galʹi·lee hem long narasaed long datfala sea. 27 Taem hem go daon from boat, wanfala man from datfala taon kam long hem. Man hia olketa demon stap long hem, and for longfala taem nao hem nating werem eni kaleko. Hem no stap long haos tu, bat hem stap long beregraon. 28 Taem hem lukim Jesus hem baodaon and singaot big olsem: “Jesus, Son bilong Barava Haefala God, why nao iu mek trabol for mi? Plis, iu no panisim mi.” 29 Diswan hem bikos plande taem nao Jesus talem datfala demon for go aot from datfala man. Demon hia hem kontrolem hem for longtaem finis. Nomata olketa taemapem hand and leg bilong man hia and putim olketa man for gaedem hem, hem savve brekem nomoa olketa chain, and demon hia forcem hem for go long olketa ples wea no eniwan stap. 30 Jesus askem hem: “Hu nao nem bilong iu?” Hem sei: “Nem bilong mi hem Army.” Hem talem olsem bikos staka demon stap long hem. 31 Then olketa gohed askem Jesus for no raosem olketa go long datfala hol wea deep tumas. 32 Long datfala taem staka pigpig gohed kaikai long wanfala maunten long there. So olketa demon askem hem for letem olketa go insaed olketa pigpig hia, and hem letem olketa for duim datwan. 33 So olketa demon kamaot from man hia and go insaed olketa pigpig. Then evri pigpig hia ran go and foldaon long datfala maunten and evriwan long olketa draon insaed long sea. 34 Bat taem olketa man for lukaftarem olketa pigpig hia lukim diswan, olketa ranawe and go storyim diswan long pipol long taon and long olketa vilij.

35 Pipol go for lukim samting wea happen. Taem olketa kam long Jesus olketa lukim datfala man wea staka demon stap long hem bifor hem sidaon witim Jesus. Hem werem kaleko and tingting bilong hem gud bak nao. Taem olketa lukim diswan olketa fraet tumas. 36 Olketa wea lukim samting Jesus duim for mekem disfala man gud bak moa, olketa storyim diswan long pipol hia. 37 So evriwan wea stap long datfala area raonem Gerasa askem hem for mas lusim ples bilong olketa bikos olketa barava fraet tumas. Then hem go insaed long boat and hem redi for go nao. 38 Datfala man wea hem raosem olketa demon from hem ask for hem mas go witim Jesus, bat hem stopem man hia and hem sei: 39 “Iu go bak long hom bilong iu and storyim evri samting wea God duim for iu.” So hem go long evri ples long datfala taon and hem storyim olketa samting wea Jesus duim for hem.

40 Taem Jesus kasem bak long Galʹi·lee moa, staka pipol welkamim hem from olketa weitim hem long there. 41 Long semtaem hia nomoa, wanfala man hem kam wea nem bilong hem Jaʹi·rus. Hem wanfala bigman bilong sinagog.* Hem baodaon long Jesus and askem hem for kam long haos bilong hem 42 bikos dota bilong hem wea twelv year hem klosap dae. Hem nomoa wanfala pikinini bilong hem.

Taem Jesus hem gogo staka pipol pushpush kam long hem. 43 Wanfala woman long there hem garem sik wea blood hem ran olowe for twelvfala year finis and no eniwan savve healim hem. 44 Hem kam bihaen long Jesus and tasim kaleko bilong hem and semtaem nomoa, blood hia hem stop nao. 45 Jesus hem sei: “Hu nao tasim mi?” Bat evriwan sei olketa no tasim hem. Peter hem sei: “Teacher, staka pipol nao hipap raonem iu and pushpush kam long iu.” 46 Bat Jesus hem sei: “Samwan tasim mi ia, bikos mi savve paoa hem go aot from mi.” 47 Taem woman hia luksavve hem hard for haed nao from Jesus, hem barava seksek fogud and hem kam nildaon front long hem. Evriwan herem taem hem storyim why hem tasim Jesus. Hem talem tu long semtaem wea hem tasim hem nomoa, hem gud bak. 48 Jesus sei long hem: “Dota bilong mi, faith bilong iu mekem iu gud bak. Iu go and no wari moa.”

49 Bat taem hem gohed story yet, wanfala man wea stap kam long haos bilong datfala bigman, Jaʹi·rus, kam long hem and sei: “Gele bilong iu dae finis. Iu no mekem Teacher hia hard waka moa for go long hem.” 50 Taem Jesus herem datwan hem sei: “Iu no wari, showimaot faith nomoa, and gele bilong iu bae gud bak moa.” 51 Taem hem kasem haos bilong Jaʹi·rus hem stopem evriwan for no go insaed. Hem letem nomoa Peter, John, James, and dadi and mami bilong datfala gele for go insaed witim hem. 52 Olketa pipol krae and hitim chest bilong olketa seleva for showimaot olketa sorre tumas for disfala gele. So hem sei: “Iufala no krae. Gele hia hem no dae, hem sleep nomoa ia.” 53 Taem olketa herem datwan, olketa laf long hem nao bikos olketa savve hem dae finis. 54 Bat Jesus holem hand bilong hem and sei: “Smol gele, iu getap!” 55 Gele hia hem laef bak* and hem getap nao and Jesus talem olketa for givim hem kaikai. 56 Dadi and mami bilong hem barava hapi narawe, bat Jesus talem olketa for mas no talem eniwan abaotem diswan.

9 Then hem kolem kam twelvfala aposol bilong hem and givim paoa long olketa for raosem evri demon and for healim pipol wea sik. 2 Then hem sendem olketa for preach abaotem Kingdom bilong God and for healim pipol, 3 and hem sei long olketa: “No tekem eni walking stik, basket, eni bred, or selen,* and no tekem eni kaleko. 4 Taem iufala go long eni ples and samwan hem welkamim iufala for stap long haos bilong hem, stap long there go kasem taem iufala lusim datfala ples. 5 Sapos pipol long wanfala ples no welkamim iufala, lusim datfala taon and aotem dust from leg bilong iufala. Diswan hem wanfala saen for warnim olketa.” 6 So olketa go long evri vilij long datfala area for talemaot gud nius and for healim pipol.

7 King Herod herem nius abaotem olketa samting hia. Hem barava konfius bikos samfala pipol sei John hem laef bak. 8 Olketa narawan sei E·liʹjah hem kam bak, and samfala moa sei wanfala long olketa profet long bifor nao hem laef bak. 9 Herod hem sei: “Mi nao talem olketa for katemaot hed bilong John. So hu nao disfala man wea mi herem olketa samting hia abaotem hem?” From diswan, Herod hem laekem tumas for lukim Jesus.

10 Taem olketa aposol kam bak, olketa storyim long Jesus samting wea olketa duim. Hem tekem olketa for stap seleva witim hem and olketa go long wanfala taon wea nem bilong hem Beth·saʹi·da. 11 Bat pipol savve long ples wea hem go, and olketa followim hem. Jesus hem hapi for lukim olketa and hem story abaotem Kingdom bilong God long olketa and hem healim olketa wea sik. 12 Hem gogo for naet nao, and twelvfala aposol kam long hem and sei: “Talem pipol hia for go long eni ples or vilij wea klosap mekem olketa savve faendem kaikai and ples for stap, bikos iumi farawe from eni taon.” 13 Hem sei long olketa: “Iufala nao givim kaikai long olketa.” Olketa sei: “Mifala garem faevfala bred and tufala fish nomoa. Hao, iu laekem mifala for go baem kaikai for evri pipol hia?” 14 Samting olsem 5,000 man nao stap long there. Hem sei long olketa disaepol: “Divaedem olketa pipol hia long olketa difren grup and putim samting olsem fifti man long wanfala grup.” 15 Olketa duim olsem and evriwan sidaon nao. 16 Then hem tekem faevfala bred and tufala fish hia, hem luk go ap long skae, and hem prea.* Hem brekem datfala bred and givim long olketa disaepol for sharem long pipol hia. 17 Evriwan kaikai and olketa fulap nao, and olketa fulimap twelvfala basket witim olketa leftova bred.

18 Bihaen, taem hem stap seleva for prea, olketa disaepol kam long hem. Hem askem olketa olsem: “Long tingting bilong pipol, mi hu nao ia?” 19 Olketa sei: “Samfala sei John Baptaesa, olketa narawan sei E·liʹjah, samfala moa sei wanfala long olketa profet hem laef bak.” 20 Hem sei long olketa: “Waswe iufala, iufala tingse mi hu nao ia?” Peter hem sei: “Iu nao datfala Christ wea God sendem kam.” 21 Then Jesus talem olketa for mas no talem diswan long eniwan, 22 bat hem sei: “Son bilong man mas safa long staka samting. Olketa bigman, olketa hed priest, and olketa man wea teachim law bae no laekem hem and bae killim hem dae, and long mek-thri day hem bae laef bak.”

23 Then Jesus sei long evriwan: “Sapos eniwan laek followim mi, hem mas givim laef bilong hem for God and evriday hem mas karem post wea mi karem,* and gohed followim mi olowe. 24 Bikos eniwan wea laek for sevem laef* bilong hem bae lusim datwan, bat eniwan wea lusim laef bilong hem bikos long mi, bae sevem laef bilong hem. 25 Wanem gudfala samting nao man bae garem sapos hem kasem evri samting long disfala world bat hem spoelem hemseleva or lusim laef bilong hem? 26 Eniwan wea shame long mi and samting mi talem, bae Son bilong man tu shame for sei datfala man hem disaepol bilong hem taem hem kam witim glory bilong hem and glory bilong Dadi bilong hem and bilong olketa holy angel. 27 Mi talem iufala tru samting: Bifor samfala long olketa wea standap long hia dae, bae olketa lukim Kingdom bilong God.”

28 Samting olsem eitfala day bihaen, Jesus tekem Peter, John, and James and hem go ap long wanfala maunten for prea. 29 Taem hem prea, feis bilong hem barava change and kaleko bilong hem barava white and shaen fogud. 30 Olketa lukim tufala man story witim Jesus. Tufala hia Moses and E·liʹjah. 31 Tufala hia tu barava shaen braet and storyim hao long Jerusalem nao Jesus bae lusim disfala world. 32 Peter and nara tufala wea stap witim hem olketa sleep nao, bat taem olketa wekap olketa lukim Jesus shaen fogud and lukim tufala man wea standap witim hem tu. 33 Taem tufala hia start for go from Jesus, Peter sei long hem: “Teacher, hem gud tumas for mifala stap long hia. Mifala laek putim thrifala tent long hia, narawan for iu, narawan for Moses, and narawan for E·liʹjah.” Peter hem tok olsem from hem no minim samting wea happen. 34 Bat taem Peter hem toktok yet, wanfala cloud hem stap antap long olketa. Datfala cloud hem kavarem olketa and olketa barava fraet fogud. 35 Then wanfala toktok kamaot from datfala cloud wea sei: “Disfala man hem Son bilong mi wea mi chusim. Iufala mas herem samting wea hem talem.” 36 Taem olketa herem datfala toktok, olketa lukim Jesus seleva nao stap. Bat long datfala taem olketa nating storyim samting wea olketa lukim long eniwan.

37 Long next day, olketa kam daon long datfala maunten, and olketa meetim staka pipol wea weitim Jesus. 38 Wanfala man hem singaot kam olsem: “Teacher, plis iu kam lukim boy bilong mi, bikos hem nomoa wanfala pikinini bilong mi. 39 Wanfala demon stap long hem, and hem savve singaot big and mekem body bilong hem seksek fogud and staka spit kamaot long mouth bilong hem. Demon hia savve mekem hem garekil nogud, and no laek lusim hem tu. 40 Mi askem olketa disaepol bilong iu for mas raosem datfala demon, bat olketa no savve duim datwan.” 41 Jesus hem sei: “Haomas day moa mi mas stap witim iufala olketa man distaem wea sin and wea no garem faith? Haomas day moa mi mas waka hard for trae helpem iufala? Tekem kam boy bilong iu long hia.” 42 Bat taem boy hia kam long Jesus, datfala demon mekem hem foldaon long graon and mekem body bilong hem seksek fogud. Jesus tok strong long datfala demon and healim boy hia and givim hem long dadi bilong hem. 43 Olketa sapraes nao long nambawan paoa bilong God.

Olketa barava sapraes long evri samting wea hem duim, and long taem hia nao hem sei long olketa disaepol: 44 “Iufala herehere kam long diswan: Pipol bae givim Son bilong man go long olketa wea bae killim hem dae.” 45 Bat olketa no minim samting wea hem talem. Mining bilong diswan hem stap haed and olketa fraet for askem hem tu.

46 Then olketa raoa abaotem hu long olketa nao hem important. 47 Jesus savve long tingting bilong olketa, so hem tekem kam wanfala smol pikinini. Hem mekem hem standap saed long hem 48 and sei: “Man wea duim gudfala samting long disfala smol pikinini, and wea duim datwan long nem bilong mi, hem duim gudfala samting long mi tu. And man wea duim gudfala samting long mi, hem duim gudfala samting tu long man wea sendem mi kam. Eni man long iufala wea hambol, hem nao man wea important.”

49 John hem sei: “Teacher, mifala lukim wanfala man hem iusim nem bilong iu for raosem olketa demon from pipol, and mifala trae for stopem hem bikos hem no bilong iumi.” 50 Bat Jesus sei long hem: “Iufala no trae for stopem hem, bikos man wea no againstim iufala hem sapotim iufala.”

51 Hem klosap kasem taem nao for Jesus go ap long heven, so hem barava tingting strong for hem mas go long Jerusalem. 52 Hem sendem go firstaem samfala disaepol bilong hem. Olketa go kasem wanfala vilij long Sa·marʹi·a for redyim evri samting for hem, 53 bat olketa long datfala vilij no welkamim hem, bikos hem gogo long Jerusalem. 54 Taem tufala disaepol hia, James and John lukim diswan, olketa sei: “Lord, sapos iu laekem, mifala savve talem fire for kam daon from skae for finisim olketa.” 55 Bat hem tane raon and tok strong long tufala. 56 So Jesus and olketa disaepol go long nara vilij.

57 Taem olketa gogo followim road, wanfala man sei long hem: “Nomata long eni ples wea iu go long hem, mi bae followim iu.” 58 Jesus sei long hem: “Olketa fox garem hol for stap insaed and olketa bird garem nest tu, bat Son bilong man no garem eni ples bilong hemseleva wea hem savve sleep long hem.” 59 Then Jesus sei long narafala man: “Iu kam followim mi.” Man hia hem sei: “Letem mi go firstaem for berem Dadi bilong mi.” 60 Jesus sei long hem: “Fitim for olketa wea dae finis nao berem olketa wea dae, bat iu go and talem pipol long evri ples abaotem Kingdom bilong God.” 61 Narawan sei: “Lord, mi laek followim iu, bat letem mi go sekhand firstaem long famili bilong mi.” 62 Jesus sei long hem: “Eni man wea iusim hou and lukluk long olketa samting bihaen long hem bae no fit for go insaed long Kingdom bilong God.”

10 Bihaen diswan, Jesus chusim nara seventi man. Hem markem tufala man for waka tugeta and sendem evriwan hia for go firstaem long evri taon and long evri ples wea hem bae go long hem bihaen. 2 Then hem sei long olketa: “Staka samting nao stap for harvestim, bat no staka wakaman stap for duim datwan. So askem man wea ownim planteison for sendem go olketa wakaman for harvestim planteison bilong hem. 3 Iufala go nao. Bat iufala mas savve, bae iufala olsem olketa pikinini sheepsheep midolwan olketa wild dog. 4 No tekem eni paos, basket, or sandol and iufala mas no stop tu for story witim eniwan wea iufala meetim long road. 5 Taem iufala go insaed wanfala haos, sei olsem firstaem: ‘Mifala kam for helpem iufala garem peace witim God.’ 6 Sapos man long datfala haos no laek garem peace witim God, keepim peace bilong iufala. Bat sapos hem laekem datwan, peace bilong iufala bae stap witim hem. 7 Stap long datfala haos and kaikaim and drinkim eni samting wea olketa givim long iufala, bikos man wea duim waka fit for kasem pei. No lusim datfala haos and lukaotem nara ples for stap.

8 “Taem pipol long wanfala taon welkamim iufala, kaikaim eni kaikai wea olketa givim long iufala. 9 Healim pipol long datfala taon wea sik, and talem olketa: ‘Kingdom bilong God hem kam klosap long iufala nao.’ 10 Bat taem iufala go long wanfala taon and olketa no welkamim iufala, go long olketa main road and sei: 11 ‘Nomata dust from taon bilong iufala hem pas long leg bilong mifala, bae mifala aotem. Diswan hem wanfala saen for warnim iufala. Bat iufala mas tingim evritaem Kingdom bilong God hem kam klosap nao.’ 12 Mi talem iufala, Panis wea pipol long datfala taon bae kasem long datfala day* bae worse winim panis wea pipol long Sodʹom kasem.

13 “Iufala Cho·raʹzin and Beth·saʹi·da bae barava kasem nogud samting! Bikos sapos mi duim olketa sem mirakol long Tyre and Siʹdon wea mi duim long iufala, olketa bae sidaon longtaem finis long asis and werem kaleko wea showimaot olketa repent. 14 So panis wea iufala bae kasem long taem wea God judgem evriwan, bae worse winim panis wea Tyre and Siʹdon kasem. 15 And waswe iu, Ca·perʹna·um? Hao, iu tingse God bae liftim iu ap ovarem evri samting?* Nomoa ia! Bae hem tekem iu go daon long grev.*

16 “Man wea herem toktok bilong iufala hem herem toktok bilong mi tu. Man wea no laek herem toktok bilong iufala hem no laek herem toktok bilong mi tu. Man wea no laek herem toktok bilong mi hem no laek herem tu toktok bilong man wea sendem mi kam.”

17 Taem seventi man hia kam bak, olketa barava hapi and sei: “Lord, nomata olketa demon tu bat obeyim mifala taem mifala iusim nem bilong iu.” 18 Taem hem herem datwan hem sei long olketa: “Mi lukim Satan hem foldaon finis from heven olsem laetning hem foldaon from skae. 19 Mi givim iufala paoa ovarem olketa snek and skopion. And tu, paoa wea mi givim long iufala hem winim paoa bilong datfala enemy, and no eni samting bae spoelem iufala. 20 Nomata olsem, iufala mas no hapi bikos olketa demon obeyim iufala, bat iufala mas hapi bikos God hem raetem finis nem bilong iufala long heven.” 21 Long taem hia nao God givim holy spirit long Jesus and datwan mekem hem hapi tumas, and hem sei: “Mi praisem iu Dadi, wea iu nao rulim heven and earth, bikos iu haedem gud olketa samting hia from olketa wea wise and skul gud, and iu showimaot long olketa wea hambol olsem olketa smol pikinini. Hem tru ia Dadi, iu duim olsem bikos hem nao wanem iu laekem. 22 Dadi bilong mi givim mi evri samting finis. No eniwan savve gud long Son. Dadi long heven nomoa savve long hem. No eniwan savve gud long Dadi long heven. Son nomoa savve long hem witim olketa narawan tu wea Son hem willing for helpem olketa minim hem.”

23 Taem hem stap seleva witim olketa disaepol hem sei: “Iufala hapi bikos eye bilong iufala lukim olketa samting hia. 24 Iu savve, Plande profet and plande king laekem tumas for lukim olketa samting wea iufala lukim and herem olketa samting wea iufala herem, bat olketa no savve lukim and herem olketa samting hia.”

25 Wanfala man wea barava savve gud long Law hem kam long Jesus from hem laek for testim hem. So hem askem hem olsem: “Teacher, wanem nao mi mas duim for kasem laef olowe?” 26 Jesus sei long hem: “Wanem nao Law talem? Long tingting bilong iu, wanem nao Law sei man mas duim?” 27 Hem sei: “‘Iu mas lovem God bilong iu Jehovah long full heart bilong iu, long full soul* bilong iu, long full strong bilong iu, and long full mind bilong iu,’ and ‘iu mas lovem narawan long sem wei wea iu lovem iuseleva.’” 28 Jesus sei: “Hem nao ia, ‘Sapos iu duim olsem, bae iu kasem laef olowe.’”

29 Bat from man hia laek showimaot hem raeteous, hem sei long Jesus: “Hu nao olketa hia wea mi mas lovem?” 30 Jesus hem sei: “Wanfala man hem lusim Jerusalem and hem followim road wea go daon long Jerʹi·cho. Seknomoa olketa man for steal kasholem hem, aotem kaleko bilong hem, killim hem nogud, and leavim hem long there. 31 Bihaen, wanfala priest hem kam followim road hia. Hem lukim datfala man bat hem go pas nomoa. 32 Wanfala Levite tu hem kam followim datfala road. Hem tu lukim datfala man and go pas nomoa. 33 Bat wanfala man long Sa·marʹi·a hem kam followim datfala road. Taem hem lukim man hia nomoa, hem barava sorre tumas long hem nao. 34 So hem kapsaetem oil and wine long olketa garekil bilong hem and bandagem hem. Then hem putim hem antap long donkey bilong hem and tekem hem go long wanfala resthaos and lukaftarem hem. 35 Long next day hem givim tufala de·narʹi·i* long man wea ownim datfala resthaos and sei, ‘Lukaftarem disfala man. Eni selen moa wea iu iusim for lukaftarem man hia bae mi changem taem mi kam bak.’ 36 Long tingting bilong iu, hu long thrifala man hia nao lovem datfala man wea olketa man for steal killim hem nogud?” 37 Hem sei: “Man wea sorre* long hem nao ia.” Then Jesus sei long hem: “Iu go and duim sem samting.”

38 Taem olketa gogo moa, olketa kasem wanfala vilij. Wanfala woman wea nem bilong hem Martha welkamim hem for kam stap long haos bilong hem. 39 Disfala woman garem wanfala sista wea nem bilong hem Mary. Mary hem sidaon klosap long Jesus and herehere long story bilong hem. 40 Bat Martha hem busy tumas long staka samting. So hem kam long Jesus and sei: “Hao Lord, iu no lukim sista bilong mi ia? Hem nating helpem mi nomoa! Iu talem hem for kam helpem mi.” 41 Jesus sei long hem: “Martha, Martha, iu warim staka samting tumas ia. 42 Tu-thri samting nomoa iumi needim. Nomata wanfala samting, bat hem olraet tu. Iu lukim Mary hia, hem chusim stret samting, and bae no eniwan tekem diswan from hem.”

11 Wantaem, Jesus hem stap long wanfala ples and hem prea. Taem hem finis prea, wanfala disaepol sei long hem: “Lord, teachim mifala for prea, olsem John tu teachim olketa disaepol bilong hem.”

2 Hem sei long olketa: “Taem iufala prea, iufala savve sei: ‘Dadi bilong mifala, mifala laekem nem bilong iu for holy. Mifala laekem Kingdom bilong iu for kam. 3 Givim mifala kaikai* wea mifala needim for tuday. 4 Forgivim sin bilong mifala, from mifala tu forgivim evriwan wea sin againstim mifala. No letem eni samting switim mifala for duim samting wea no stret.’”

5 Jesus sei long olketa: “Tingim sapos iu go long wanfala fren bilong iu long midolnaet and iu sei long hem, ‘Plis mi laekem iu givim mi thrifala bred, 6 bikos nara fren bilong mi wea stap kam long farawe ples hem kasem haos bilong mi, bat mi no garem eni kaikai for givim long hem.’ 7 Bat man hia hem sei, ‘Iu no mek trabol long mi. Door hem lok nao and mi and olketa pikinini bilong mi sleep finis. Hard for mi getap for givim iu eni samting.’ 8 Hem tru, man hia hem fren bilong hem bat hem no datwan nao wea bae mekem hem getap and givim hem samting wea hem laekem. Hem bae getap bikos man wea kam long hem no shame for gohed askem samting wea hem laekem. 9 So mi talem iufala: Gohed for ask and iufala bae kasem samting wea iufala ask for hem. Gohed for lukaotem samting and iufala bae faendem datwan. Gohed for noknok long door and bae hem open for iufala. 10 Bikos evriwan wea ask bae kasem samting, and evriwan wea lukaotem samting bae faendem datwan, and door bae open for evriwan wea noknok long hem. 11 Waswe iufala olketa dadi? Sapos son bilong iu hem ask for wanfala fish, bae iu givim hem wanfala snek? 12 Or sapos hem askem iu for wanfala egg, bae iu givim hem wanfala skopion? 13 Iufala olketa man wea sin bat iufala givim olketa gudfala samting long olketa pikinini bilong iufala, iaman? Sapos olsem, Dadi bilong iufala long heven bae barava givim holy spirit long olketa wea askem hem tu!”

14 Bihaen, Jesus hem raosem demon wea mekem wanfala man no savve toktok. Taem demon hia kamaot from datfala man hem savve toktok nao, and pipol wea hipap long there olketa barava sapraes. 15 Bat samfala long olketa sei: “Be·elʹze·bub, wea hem boss bilong olketa demon, hem nao givim paoa long man hia for raosem olketa demon from pipol.” 16 From samfala narawan laek traem Jesus, olketa laekem hem for showim wanfala saen from God. 17 Hem savve long wanem nao olketa tingim, so hem sei: “Sapos pipol long wanfala kantri faet againstim olketa seleva bae datfala kantri hem nogud nao, and sapos pipol long wanfala famili faet againstim olketa seleva bae olketa no stap gud tu. 18 Sapos Satan hem againstim hemseleva, rul bilong hem bae finis nao. Bat iufala sei mi iusim paoa bilong Be·elʹze·bub for raosem olketa demon. 19 Sapos mi iusim Be·elʹze·bub for raosem olketa demon, hu nao olketa disaepol bilong iufala iusim for raosem olketa demon? Samting wea olketa disaepol bilong iufala duim showimaot iufala rong nao ia. 20 Bat sapos mi iusim holy spirit* bilong God for raosem olketa demon, datwan minim Kingdom bilong God hem stap bat iufala no luksavve. 21 Sapos wanfala man wea strong tumas hem garem staka samting for faet, and hem gaedem haos bilong hem, bae no eniwan spoelem olketa samting bilong hem. 22 Bat tingim sapos nara man wea strong winim hem faetem and winim hem. Hem bae tekem evri samting wea datfala man garem for faet wea hem tingse bae protectim hem. Then hem bae givim evri samting bilong man hia long nara pipol. 23 Man wea no saedem mi hem againstim mi, and man wea no waka witim mi for helpem pipol kam long mi, hem raosem olketa pipol hia go from mi.

24 “Taem demon hem go aot from wanfala man, hem go pas long olketa drae area for lukaotem ples for hem rest, bat hem no faendem nao eni ples. Then hem sei: ‘Bae mi go bak long haos bilong mi.’ 25 Taem hem kasem bak datfala haos, hem lukim haos hia hem barava klin and hem luk naes tumas. 26 Then hem tekem sevenfala demon moa wea fasin bilong olketa nogud tumas winim hem and olketa go insaed datfala haos. Olketa gohed stap long there nao, wea mekem man hia barava nogud winim taem wea datfala first demon stap long hem.”

27 Taem hem talem olketa samting hia, wanfala woman hem singaot olsem long Jesus: “Woman wea bornem iu and susum iu nao hem hapi!” 28 Bat Jesus hem sei: “Nomoa ia, Olketa wea herem toktok bilong God and obeyim datwan nao olketa hapi!”

29 Taem staka pipol hipap kam, hem sei: “Pipol distaem olketa nogud tumas. Olketa gohed lukaotem wanfala saen. Bat saen wea olketa bae kasem nomoa, hem datfala mirakol wea happen long Joʹnah. 30 Diswan hem bikos samting wea happen long Joʹnah hem wanfala saen for pipol bilong Ninʹe·veh. Samting wea bae happen long Son bilong man tu bae hem wanfala saen for olketa pipol distaem. 31 Long taem wea God judgem evriwan, pipol distaem and queen bilong Sheʹba bae laef bak, and queen bilong Sheʹba bae showimaot pipol distaem, olketa guilty. Diswan hem bikos hem kam from farawe for herem wise toktok bilong Solʹo·mon. Bat samwan wea important winim Solʹo·mon nao hem stap. 32 Long taem wea God judgem evriwan, pipol distaem and pipol wea stap long Ninʹe·veh bifor bae laef bak, and pipol bilong Ninʹe·veh bae barava talemaot pipol distaem, olketa guilty. Diswan hem bikos pipol bilong Ninʹe·veh repent taem Joʹnah preach long olketa. Bat samwan wea important winim Joʹnah nao hem stap. 33 Taem man laetem wanfala laet hem no haedem datwan or putim andanit long wanfala basket, bat hem putim long ples wea pipol savve lukim taem olketa kam insaed long haos. 34 Laet bilong body hem eye bilong iu. Sapos eye bilong iu hem lukluk long wanfala samting nomoa, full body bilong iu bae garem laet tu. Bat sapos eye bilong iu hem laek for lukim nogud samting, full body bilong iu bae dark. 35 So iu mas lukluk gud. Nogud datfala laet long body bilong iu hem dark nomoa. 36 Dastawe, sapos full body bilong iu hem garem laet and no eni part hem dark, hem bae olsem wanfala laet wea shaen kam.”

37 Bihaen datwan, wanfala Pharisee talem hem for kam kaikai long haos bilong hem. So hem go long haos bilong hem and sidaon for kaikai. 38 Datfala Pharisee hem sapraes taem hem lukim Jesus no wasim hand bilong hem bifor olketa kaikai. 39 Bat Jesus sei long hem: “Iufala olketa Pharisee ia, iufala wasim nomoa aotsaed long kap and dish, bat insaed iufala greedy and barava nogud tumas. 40 Iufala nating garem stretfala tingting! Man wea wakem aotsaed hem wakem insaed tu, iaman? 41 Duim gud samting from heart bilong iufala for pipol wea poor. Sapos iufala duim datwan, bae iufala barava klin. 42 Barava nogud samting nao bae kasem iufala olketa Pharisee, bikos iufala givim smol haf long mint and rue* and olketa nara vegetable, bat iufala nating showimaot love bilong God or followim wei bilong hem for duim samting wea stret! Olketa important samting hia nao iufala mas duim, bat iufala mas no forget for duim olketa nara samting tu. 43 Barava nogud samting nao bae kasem iufala olketa Pharisee, bikos taem iufala go insaed sinagog* iufala laek for sidaon long olketa chair long front, and iufala laekem pipol long market for mekhae long iufala tu! 44 Barava nogud samting nao bae kasem iufala bikos iufala olsem olketa grev wea man no savve lukim. Pipol wakabaot antap olketa grev hia and no savve nomoa!”

45 Wanfala long olketa wea savve tumas long Law hem sei long hem: “Teacher, taem iu tok olsem, iu barava tok spoelem mifala tu ia.” 46 Then Jesus hem sei: “Barava nogud samting nao bae kasem iufala wea savve tumas long Law tu, bikos iufala putim long shoulder bilong olketa man samting wea hevi tumas for karem, batawea, iufala nating willing for iusim nomata wanfala finger nomoa for liftim datwan!

47 “Barava nogud samting nao bae kasem iufala bikos iufala wakem grev bilong olketa profet, bat olketa grani bilong iufala nao killim olketa dae! 48 Iufala savve olketa grani bilong iufala killim dae olketa profet bat iufala showimaot iufala hapi nomoa long samting olketa duim, bikos iufala wakem grev bilong olketa. 49 Dastawe God wea hem wise tumas hem sei: ‘Mi bae sendem olketa profet and aposol long olketa and bae olketa killim dae and spoelem samfala long olketa. 50 Pipol distaem nao bae kasem panis for evri profet wea pipol killim dae start kam long taem wea olketa man start for born long earth. 51 Olketa killim dae olketa profet start kam long Abel go kasem Zech·a·riʹah, wea olketa killim dae midolwan long temple and altar.’ Iu savve, pipol distaem nao bae kasem panis for evriwan long olketa hia.

52 “Barava nogud samting nao bae kasem iufala wea savve tumas long Law, bikos iufala aotem key wea openem door for savve abaotem God. Iufala no go insaed datfala door* and iufala trae for stopem olketa narawan wea laek go insaed tu!”

53 Then hem lusim datfala ples and olketa man wea teachim law and olketa Pharisee olketa raonem hem and gohed askem hem enikaen kwestin and 54 olketa weit for lukim sapos hem bae talem eni samting wea no stret.

12 Long datfala taem staka thousand pipol hipap and ples hia barava fulap fogud nao. Hem sei long olketa disaepol bilong hem: “Iufala keakea long yeast bilong olketa Pharisee, wea hem nao wei bilong olketa for laea tumas. 2 Evri samting wea haed bae showaot klia, and evriwan bae savve long samting wea man haedem. 3 So eni samting wea iufala talemhaed, evriwan bae herem, and eni samting wea iufala talem smol, bae olketa talemaot bigfala mekem evriwan savve herem. 4 And tu, olketa fren bilong mi, no fraetem olketa wea savve killim iufala dae, bat wea bihaen datwan, olketa no savve duim eni samting moa long iufala. 5 Bat God nao iufala mas fraetem, bikos hem savve killim iufala dae and torowem iufala long Ge·henʹna.* So Hem nao iufala mas fraetem. 6 Man savve salem faevfala smol bird for tufala selen nomoa, iaman? Nomata olsem, God hem no forgetim eniwan long olketa. 7 Bat hem kaontem finis evri hair long hed bilong iufala. So iufala no fraet, bikos iufala barava important winim evri smol bird hia.

8 “Mi talem stret long iufala: Sapos man hem talem olketa narawan hem disaepol bilong mi, Son bilong man bae talem olketa angel bilong God datfala man hem disaepol bilong hem. 9 Bat man wea talem olketa narawan hem no disaepol bilong mi, mi bae talem olketa angel bilong God datfala man hem no disaepol bilong mi. 10 God bae forgivim eniwan wea tok againstim Son bilong man bat bae hem no forgivim man wea tok againstim holy spirit. 11 Taem olketa tekem iufala go front long staka pipol and olketa bigman bilong gavman and olketa nara bigman, no wari abaotem hao for ansarem toktok bilong olketa or wanem for talem. 12 Holy spirit nao bae teachim iufala wanem for talem long datfala taem.”

13 Then wanfala man sei long hem: “Teacher, dadi bilong mi hem dae finis so iu talem brata bilong mi for sharem olketa samting wea dadi leavim for mitufala.” 14 Jesus sei long hem: “Man, mi no garem paoa for disaedem kaen samting olsem for iutufala!” 15 Then hem sei long olketa: “Iufala mas lukaot and keakea nogud iufala greedy.* Diswan hem bikos nomata man garem staka samting, evri samting hia no mekem hem laef.” 16 Then hem talem wanfala tokpiksa long olketa. Hem sei: “Planteison bilong wanfala rich man hem garem staka kaikai. 17 So man hia hem tingting olsem, ‘Mi no garem nao eni ples moa for keepim kaikai hia, so wanem nao bae mi duim?’ 18 Hem sei, ‘Mi savve wanem bae mi duim: Bae mi aotem olketa haos bilong mi for keepim kaikai insaed and wakem olketa big wan. Then bae mi tekem evri kaikai witim evri nara samting bilong mi and putim insaed olketa haos hia.’ 19 Then hem sei moa: ‘Mi hipimap plande samting wea fitim staka year. So bae mi rest, kaikai, drink, and hapi nomoa.’ 20 Bat God sei long hem, ‘Iu man wea iu nating garem gudfala tingting. Tunaet bae iu dae and hu nao bae tekem evri samting wea iu hipimap?’ 21 Bae hem olsem tu for eniwan wea hipimap olketa riches for hemseleva, bat hem nating tingim God.”

22 Then hem sei long olketa disaepol: “Dastawe mi talem iufala: No gohed for wari abaotem wanem iufala bae kaikaim and drinkim or wanem iufala bae werem. 23 Laef bilong man hem important winim kaikai and kaleko. 24 Tingim olketa bird. Olketa no plantim seed then harvestim samting olketa plantim. Olketa no keepim kaikai long eni foodsafe tu. Nomata olsem, God hem feedim olketa. Bat iufala important winim olketa bird! 25 Hao, wei for wari savve mekem eniwan long iufala savve addim go maet wanfala minute moa long laef bilong hem? 26 So sapos iufala no savve duim olketa smol samting olsem, why nao iufala wari abaotem olketa nara samting? 27 Lukluk gud long hao olketa flaoa long bush grow. Olketa no waka hard, and olketa no sewim kaleko tu. Iu savve, nomata olketa barava naesfala kaleko bilong Solʹo·mon bat no luk naes olsem olketa flaoa hia. 28 So sapos God hem givim kaleko long olketa flaoa wea stap long bush tuday, bat wea olketa bae torowem long fire tumoro, hao, iufala tingse hem bae givim nomoa kaleko long olketa flaoa and no long iufala, wea important winim olketa flaoa hia? Faith bilong iufala hem no strong! 29 So no gohed for wari tumas abaotem samting wea iufala bae kaikaim and drinkim. 30 Pipol long world nao barava tingim and busy for kasem olketa samting olsem. Bat Dadi bilong iufala long heven savve iufala needim olketa samting hia. 31 So gohed for faithful long Kingdom bilong God, and bae hem givim iufala olketa samting hia wea iufala needim.

32 “Iufala smol sekson bilong olketa sheepsheep, iufala no fraet, bikos Dadi bilong iufala hem hapi for givim Kingdom long iufala. 33 Salem olketa samting wea iufala garem and duim gud samting for pipol wea poor. Wakem olketa paos for iufala wea no savve brek, wea hem nao evri gud samting wea iufala hipimap long heven and wea no savve finis. Man no savve stealim and kokoros* no savve spoelem tu. 34 Diswan hem important bikos samting wea iufala tinghae long hem nao bae iufala interest for garem.

35 “Iufala mas werem kaleko and redi* and laetem laet bilong iufala. 36 Iufala mas olsem olketa wakaman wea weitim boss bilong olketa for kam bak from marit feast, mekem taem hem kam and noknok long door, semtaem nomoa olketa openem door nao. 37 Olketa wakaman wea bae hapi nao hem olketa wea boss lukim olketa redi weitim hem taem hem kam bak! Mi talem iufala tru samting: Hem bae redyim* hemseleva for waka and talem olketa for sidaon raonem tebol and bae hem givim kaikai long olketa. 38 Sapos hem lukim olketa redi weitim hem, nomata hem kam long midolnaet or long taem kokorako start for krae, bae olketa hapi! 39 Tingim diswan, sapos man long haos savve long wanem taem man for steal bae kam, bae hem no sleep ia. Hard for hem letem datfala man stealim haos bilong hem. 40 Iufala tu mas redi gudfala, bikos Son bilong man bae kam long taem wea iufala nating tingim.”

41 Then Peter hem sei: “Lord, disfala tokpiksa hem for mifala or for evriwan?” 42 Lord hem sei: “Hu nao datfala wakaman wea faithful and wise wea Boss bae markem hem for lukaftarem olketa nara wakaman and for gohed givim kaikai long olketa long barava taem? 43 Datfala wakaman bae hem hapi sapos Boss lukim hem duim olketa samting hia taem hem kam! 44 Mi talem iufala tru samting: Boss bae markem hem for lukaftarem evri samting bilong hem. 45 Bat sapos datfala wakaman hem sei, ‘Boss bilong mi bae no kam yet ia,’ and hem killim olketa nara wakaman and olketa haosgele, and hem kaikai and drink gogo hem drunk, 46 Boss bilong hem bae kam long day and taem wea hem no tingim. Bae hem barava panisim hem nogud and putim hem witim olketa wea no faithful. 47 Boss bae hem whipim nogud nao wakaman wea minim samting wea boss laekem hem for duim, bat wea no redi and no duim datwan. 48 Bat wakaman wea no duim samting wea boss laekem from hem no minim samting wea hem talem, bae boss mas whipim hem tu. Bat bae hem no whipim hem tumas. Man wea kasem bigfala waka mas barava duim gud nao datfala waka, and man wea olketa markem hem for lukaftarem plande samting, bae olketa laekem hem for mas duim datwan long gudfala wei.

49 “Mi kam for mekem wanfala fire long earth. Mi mekem datwan finis, and hem nomoa mi laekem. 50 Wankaen baptaes nao bae mi baptaes long hem, and mi barava safa go kasem taem hem finis! 51 Hao, iufala tingse mi kam for mekem evriwan long earth stap long peace? Barava nomoa nao. Iu savve, mi kam for mekem pipol no stap gud tugeta. 52 Start long distaem, faevfala insaed wanfala famili bae no stap gud tugeta. Thrifala bae againstim tufala and tufala bae againstim thrifala. 53 Dadi bae againstim son and son bae againstim dadi, mami bae againstim dota and dota bae againstim mami. Mami-in-law bae againstim dota-in-law and dota-in-law bae againstim mami-in-law.”

54 Then hem sei moa long pipol hia: “Taem iufala lukim wanfala cloud hem kamap long west, iufala savve sei, ‘Bae hem big rain ia,’ and hem olsem nao. 55 Taem iufala lukim wind hem blow kam from south, iufala savve sei, ‘Bae hem hot tumas ia,’ and hem olsem nao. 56 Iufala savve laea tumas ia.* Iufala minim olketa saen wea showaot long earth and skae, bat hao nao iufala no minim samting wea happen distaem? 57 Hao nao iufala no luksavve long samting wea stret? 58 Tingim wanfala example long diswan. Taem man laek tekem iu long kot, trae for stretem problem bilong iutufala bifor iufala kasem datfala kot, mekem man hia no tekem iu long judge and datfala judge hem givim iu go long man wea waka long kot for putim iu long prison. 59 Iu savve, Bae iu mas stap long there go kasem taem iu peim evribit fine bilong iu.”

13 Long datfala taem samfala long there talem Jesus abaotem olketa long Galʹi·lee wea Pilate killim olketa dae taem olketa tekem kam olketa sakrifaes long temple. 2 So hem sei long olketa: “Hao, iufala tingse disfala nogud samting wea kasem olketa hia hem showimaot olketa duim sin wea big winim olketa nara pipol long Galʹi·lee? 3 Nomoa ia. Bat sapos iufala no repent, bae iufala dae tu. 4 Or waswe long eitin pipol wea dae taem taoa long Si·loʹam foldaon long olketa? Hao, iufala tingse diswan showimaot olketa duim sin* wea big winim olketa nara man long Jerusalem? 5 Nomoa ia. Bat sapos iufala no repent, bae iufala dae tu.”

6 Then hem talem disfala tokpiksa: “Wanfala man hem garem wanfala fig tree long grape planteison bilong hem. Hem go lukaotem frut long tree hia bat hem no garem eni frut. 7 Then hem sei long man wea waka long planteison, ‘Thrifala year nao mi lukaotem frut long disfala fig tree bat mi nating faendem eni frut long hem. Iumi keepim for wat ia? Hem stopem ples nomoa ia. Katem nao!’ 8 Wakaman bilong hem sei, ‘Boss, iu leavim tree hia stap for nara year moa. Bae mi dig raonem and putim samfala gud graon moa long hem. 9 Sapos gogo hem garem frut, hem gud tumas. Bat sapos nomoa, bae iu katem nao.’”

10 Long Sabbath, Jesus hem teach long wanfala sinagog.* 11 Wanfala woman wea demon mekem hem sik for eitin year finis hem stap long there. Baksaed bilong hem bend and hem no savve standap stret. 12 Jesus lukim hem and sei: “Woman, bae iu gud bak nao.” 13 Hem tasim woman hia and semtaem nomoa hem standap stret and hem praisem God. 14 Bat bigman bilong sinagog hem kros bikos Jesus hem healim datfala woman long Sabbath. Hem sei long olketa pipol wea hipap long there: “Sixfala day nao hem stap for man savve duim waka. Olketa day hia nao iufala savve kam for kasem healing, bat no long Sabbath.” 15 Bat Jesus sei long hem: “Iufala savve laea tumas.* Long Sabbath, iufala evriwan savve aotem rope long buluka or donkey bilong iufala and leadim hem go long wata for drink, iaman? 16 Disfala woman hem born long laen bilong Abraham and Satan spoelem hem for eitin year finis. So hao, hem no stret for hem kasem healing long Sabbath?” 17 Taem hem tok olsem evriwan wea againstim hem olketa shame nao. Bat olketa pipol wea stap long there hapi tumas long olketa nambawan samting wea hem duim.

18 So hem sei: “Kingdom bilong God hem olsem wanem? Wanem tokpiksa nao hem fitim for minim diswan? 19 Hem olsem wanfala seed bilong mustard tree wea man plantim long garden bilong hem. Gogo hem kamap wanfala tree and olketa bird kam and wakem nest long olketa branch bilong hem.”

20 Hem sei moa: “Kingdom bilong God hem olsem wanem? 21 Hem olsem yeast wea wanfala woman mixim* witim wanfala ten kilo bag flour, gogo datfala yeast mekem evri flour hia hem rise.”

22 Taem hem gogo for Jerusalem hem go long evri taon and vilij and hem teachim pipol. 23 Wanfala man sei long hem: “Waswe Lord, samfala nomoa bae sev, or hao?” Hem sei long olketa: 24 “Iufala mas barava trae hard for go insaed long smolfala door, bikos iu savve, staka pipol bae trae for go insaed bat bae hem hard nao. 25 Taem man long haos hem lokim door, bae iufala standap aotsaed and noknok long door, and sei, ‘Lord, plis openem kam door hia.’ Bat bae hem sei long iufala: ‘Mi nating savve long iufala.’ 26 Then bae iufala sei, ‘Mifala kaikai and drink witim iu and iu teachim mifala long olketa main road long taon bilong mifala.’ 27 Bat hem bae sei long iufala, ‘Mi nating savve long iufala! Iufala go from mi bikos iufala olketa man for duim olketa nogud samting!’ 28 Long ples hia nao bae iufala feel sorre tumas and krae taem iufala lukim Abraham, Isaac, Jacob and evri nara profet insaed Kingdom bilong God, bat iufala bae stap aotsaed nomoa. 29 And tu, pipol from east, west, north, and south bae kam and sidaon raonem tebol long Kingdom bilong God. 30 So samfala wea last bae first, and samfala wea first bae last.”

31 Long taem hia nao samfala Pharisee kam long Jesus and sei: “Iu go from ples hia nao bikos Herod laek killim iu dae.” 32 Hem sei long olketa: “Iufala go talem datfala fox,* tuday and tumoro mi raosem olketa demon and mi healim pipol, and long mek-thri day bae mi finisim waka bilong mi nao. 33 Bat tuday, tumoro, and next tumoro moa mi mas gohed long gogo bilong mi, bikos long Jerusalem nomoa fitim for olketa killim dae wanfala profet, no long eni ples moa. 34 Jerusalem, Jerusalem, wea iu nao killim dae olketa profet and sutim dae long ston olketa wea God sendem kam long iu! Plande taem nao mi laek for hipimap olketa pikinini bilong iu olsem wanfala mami kokorako hem hipimap olketa baby bilong hem andanit long wing bilong hem. Bat iufala nating laekem datwan! 35 Iufala garem temple* bilong iufala, bat iu savve, God lusim hem finis. Mi talem iufala, bae iufala no lukim mi go kasem taem iufala sei: ‘Jehovah hem blessim disfala man wea kam long nem bilong hem!’”

14 Long wanfala Sabbath, Jesus hem go for kaikai long haos bilong wanfala bigman bilong olketa Pharisee. Evriwan wea stap long there lukluk followim hem. 2 Wanfala man long there hem garem sik wea mekem hand and leg bilong hem boela. 3 Jesus ask olsem long olketa Pharisee and olketa wea barava savve gud long Law: “Hao, hem stret for healim man long Sabbath or nomoa?” 4 Bat olketa stap kwaet nomoa. So hem tasim man hia, healim hem, and talem hem for go. 5 Then hem sei long olketa: “Sapos son or buluka bilong eniwan long iufala foldaon insaed long well long Sabbath, semtaem nomoa, iufala bae pullim hem kamaot, iaman?” 6 Bat olketa no savve talem eni samting nao long Jesus.

7 Taem hem lukim olketa wea kam long datfala feast chusim best ples for sidaon, hem talem disfala tokpiksa long olketa: 8 “Sapos samwan invaetem iu for go long wanfala marit feast, no chusim best ples for sidaon. Maet hem invaetem tu narawan wea important winim iu. 9 Then man wea invaetem iutufala bae kam long iu and sei, ‘Iu getap, disfala man nao bae sidaon long chair hia.’ Iu bae getap and go sidaon bihaen and bae iu shame fogud. 10 Bat taem samwan invaetem iu, go sidaon bihaen mekem taem hem kam, bae hem sei long iu, ‘Fren, iu kam sidaon long front.’ Then evri narawan wea kam long datfala feast bae tinghae long iu. 11 Man wea mekhae long hemseleva bae God mekem hem for hambol, bat man wea hambol bae God mekhae long hem.”

12 Then Jesus sei olsem long datfala Pharisee wea invaetem hem: “Taem iu mekem wanfala feast, no invaetem nomoa olketa fren or brata bilong iu or olketa relative or pipol wea rich from iu savve maet bihaen, olketa hia savve invaetem iu tu long haos bilong olketa for kaikai. 13 Bat taem iu mekem wanfala feast, invaetem pipol wea poor, kripol, and blind. 14 Sapos iu duim olsem bae iu hapi, bikos olketa hia no savve invaetem iu long haos bilong olketa for kaikai. Bae iu kasem gud samting from datwan taem God mekem evriwan wea raeteous for laef bak.”

15 Taem wanfala man wea kam long datfala feast hem herem samting wea Jesus talem, hem sei olsem: “Man wea kaikai long Kingdom bilong God bae hapi.”

16 Jesus sei long hem: “Wanfala man hem mekem bigfala feast and hem invaetem staka pipol. 17 Hem sendem wakaman bilong hem for go kolem kam olketa wea hem invaetem and for sei, ‘Kam, kaikai hem redi nao.’ 18 Bat evriwan long olketa talem enikaen excuse for no kam. First wan hem sei, ‘Mi peim wanfala pis land and mi mas go lukim datwan. Sorre nao, mi hard for kam.’ 19 Narawan hem sei, ‘Mi peim tenfala buluka and mi mas go chekim olketa. Sorre nao, mi hard for kam.’ 20 Narawan moa hem sei: ‘Mi just marit nomoa ia, so mi hard for kam nao.’ 21 So datfala wakaman hem kam bak long boss and talem hem evriwan les for kam. Then boss hia barava kros and sei long wakaman bilong hem, ‘Iu go kwiktaem long olketa main road and smol road long taon, and tekem kam olketa pipol wea poor, kripol, and blind.’ 22 Gogo, datfala wakaman hem sei, ‘Boss, mi duim finis samting wea iu talem, bat ples hia hem emti yet.’ 23 Boss hem sei long datfala wakaman, ‘Go long olketa road long bush and olketa ples long bakwei and talem olketa for olketa mas kam, mekem haos bilong mi fulap witim pipol. 24 Iu savve, No eniwan long olketa man wea mi invaetem bae kaikaim eni kaikai long disfala feast.’”

25 Staka pipol go witim hem, and hem sei long olketa: 26 “Sapos eniwan laek for disaepol bilong mi, hem mas lovem mi winim dadi, mami, waef, olketa pikinini, brata, sista, and laef* bilong hemseleva. Sapos nomoa, hem no fit for disaepol bilong mi. 27 Eniwan wea no willing for karem sem post* wea mi karem and followim mi, hem no fit for disaepol bilong mi. 28 Sapos eniwan long iufala laek for wakem wanfala taoa, hem mas ting raonem firstaem haomas selen nao hem needim mekem hem savve sapos hem garem inaf selen for finisim datwan. 29 Nogud hem wakem nomoa faondeson bat hem no savve finisim and pipol wea lukluk kam mekfani long hem 30 and sei: ‘Man hia start for wakem taoa bat hem no savve finisim datwan.’ 31 Or sapos wanfala king wea garem 10,000 soldia hem go for meetim narafala king wea kakam for faetem hem witim 20,000 soldia, bae hem mas story firstaem witim olketa bigman bilong hem for savve sapos hem fit for win or nomoa. 32 Sapos hem luksavve hem no fit for win, bae hem sendem olketa bigman bilong hem for mek peace witim nara king taem king hia hem farawe kam yet. 33 So iu savve, sapos eniwan long iufala no willing for lusim evri samting wea hem garem, hard tumas for hem disaepol bilong mi.

34 “Solt hem gudfala samting, bat gogo, sapos solt hem nogud, hard for hem gud bak moa. 35 Hem no fitim for mixim solt hia witim graon or eni samting moa for putim long garden. Pipol bae torowem nomoa. Man wea willing for lisin mas herehere kam.”

15 Staka man wea tekem tax and pipol wea sin kam long Jesus for herem toktok bilong hem. 2 Bat olketa Pharisee and man wea teachim law komplen and sei: “Disfala man hem kaen long pipol wea sin and hem kaikai witim olketa.” 3 So hem sei long olketa: 4 “Sapos eniwan long iufala garem 100 sheepsheep bat wanfala hem lus, bae hem mas leavim nara 99 sheepsheep long wilderness* and go lukaotem datwan wea lus, iaman? 5 Taem hem faendem sheepsheep hia, hem hapi fogud and karem long shoulder bilong hem. 6 Taem hem kasem haos, hem kolem kam olketa fren and neiba bilong hem and sei, ‘Iufala kam hapi witim mi bikos mi faendem nao sheepsheep bilong mi wea lus.’ 7 Olketa long heven hapi long 99 raeteous man wea no need for repent, bat iu savve, bae olketa barava hapi tumas taem wanfala man wea sin hem repent.

8 “Or sapos wanfala woman wea garem tenfala drachma* coin hem lusim wanfala, bae hem mas laetem wanfala laet and brumim full haos bilong hem and lukluk gud go kasem taem hem faendem datwan, iaman? 9 Taem hem faendem datwan, hem kolem kam olketa fren and neiba bilong hem and sei, ‘Iufala kam hapi witim mi bikos mi faendem nao datfala drachma coin wea hem lus.’ 10 Iu savve, olketa angel bilong God barava hapi tumas taem wanfala man wea sin hem repent.”

11 Then hem sei: “Wanfala man garem tufala son. 12 Mek-tu son hem sei long dadi bilong hem, ‘Dadi, mi laekem iu for givim mi distaem samting wea mi shud tekem bihaen iu dae.’ So dadi sharem evri samting wea hem garem long tufala son bilong hem. 13 Bihaen tu-thri day, datfala son hem tekem evri samting bilong hem and hem go long wanfala farawe kantri. Taem hem kasem long there, hem spoelem selen bilong hem and evri samting dadi givim hem long enikaen rabis samting. 14 Bihaen evri selen bilong hem finis, bigfala hangre hem kasem evriwan long datfala kantri, and boy hia no garem eni samting nao. 15 So hem go askem waka long wanfala man long there, and man hia sendem hem go for lukaftarem olketa pigpig bilong hem. 16 Hem savve laekem tumas nao for kaikaim olketa kaikai bilong pigpig, bat no eniwan givim eni kaikai long hem.

17 “Taem hem kasem bak gudfala tingting, hem sei, ‘Olketa wakaman bilong dadi bilong mi garem staka kaikai, bat mi ia mi hangre gogo klosap mi dae nao! 18 Bae mi go bak long Dadi bilong mi and sei long hem: “Dadi, mi sin againstim God* and iu. 19 Mi no fit for iu kolem mi son bilong iu distaem. Plis, iu letem mi waka for iu nomoa.”’ 20 So hem go bak nao long dadi bilong hem. Taem hem lelebet farawe yet, dadi bilong hem lukim hem and barava sorre long hem. Hem ran go long hem, and hem holem and kissim hem. 21 Then datfala boy sei long dadi bilong hem, ‘Dadi, mi sin againstim God and iu. Mi no fit for iu kolem mi son bilong iu distaem. Plis, iu letem mi waka for iu nomoa.’ 22 Bat dadi hia sei long olketa wakaman bilong hem, ‘Iufala go kwiktaem and tekem kam datfala spesol kaleko for hem werem. Putim ring long hand bilong hem and givim sandol for hem werem. 23 Tekem and busarem tu young buluka wea fat naes tumas and iumi kaikai and hapi tugeta, 24 bikos son bilong mi wea dae hem laef bak moa, hem lus and hem kam bak nao.’ So olketa gohed party nao.

25 “Firstborn son bilong hem stap long garden. Taem hem kakam klosap long haos, hem herem music and hem herem pipol olketa dance. 26 So hem askem wanfala wakaman abaotem wanem nao gohed long haos. 27 Datfala wakaman sei long hem, ‘Brata bilong iu nao hem kam and dadi bilong iu hem busarem wanfala young buluka bikos brata bilong iu laef yet and dadi bilong iu hapi tumas for lukim hem moa.’ 28 Bat firstborn hia kros nao and hem no laek go long haos. Dadi bilong hem kam aotsaed and gohed askem hem for go joinim olketa. 29 Hem sei long dadi bilong hem, ‘Staka year nao mi waka hard for iu and duim evri samting iu askem, bat iu nating givim nomata eni smol goat for mi party witim olketa fren bilong mi. 30 Bat taem disfala son bilong iu wea spoelem selen bilong iu long olketa jury woman hem kam bak nomoa, iu busarem nao young buluka wea fat naes tumas.’ 31 Dadi sei long hem, ‘Boy bilong mi, iu stap olowe witim mi ia, and evri samting wea mi garem hem bilong iu. 32 Bat iu savve, brata bilong iu wea dae hem laef bak moa, hem lus and hem kam bak nao. Diswan hem no smol samting ia, dastawe mifala mas hapi and kaikai tugeta.’”

16 Then hem sei moa long olketa disaepol: “Wanfala rich man hem garem wanfala wakaman wea lukaftarem evri samting long haos bilong hem. Gogo rich man hia faendaot disfala wakaman hem spoelem selen bilong hem. 2 So hem kolem hem kam and sei long hem, ‘Samting wea mi herem abaotem iu hem no mas gud ia. Iu go raetem report abaotem hao iu iusim selen bilong mi, bikos bae mi finisim iu from waka bilong iu nao.’ 3 Then datfala wakaman hem tingting olsem, ‘Boss bilong mi bae finisim mi from waka, so wanem nao bae mi duim? Distaem mi no strong nao for waka long garden, and mi shame tu for askem selen long eniwan. 4 Ating mi savve nao wanem mi bae duim, mekem taem mi finis from disfala waka pipol bae welkamim mi long haos bilong olketa.’ 5 So hem kolem kam evriwan wea garem kaon long boss bilong hem. Hem sei long wanfala long olketa, ‘Haomas samting nao iu kaonem long boss bilong mi?’ 6 Man hia hem sei, ‘600 gallon* olive oil.’ Hem sei long hem, ‘Tekem bak disfala pepa wea showim kaon bilong iu and kwiktaem changem for 300 gallon.’ 7 Then hem sei long narawan, ‘Waswe iu, haomas samting nao iu kaonem?’ Hem sei, ‘100 bag* wheat.’ Hem sei long hem, ‘Tekem bak disfala pepa wea showim kaon bilong iu and changem for 80 bag.’ 8 Boss hem praisem disfala wakaman bilong hem bikos nomata hem no raeteous, hem duim samting wea wise. Mi talem diswan long iufala bikos pipol distaem garem gudfala tingting winim pipol wea stap long laet saed long hao for stap gud witim nara pipol.

9 “So mi talem iufala: Iusim olketa riches bilong iufala long disfala world* for fren witim olketa narawan, mekem taem olketa riches bilong iufala hem finis, bae olketa fren hia welkamim iufala long olketa ples wea iufala bae stap for olowe. 10 Man wea faithful long olketa smol samting bae hem faithful long olketa big samting tu, and man wea no faithful long olketa smol samting bae hem no faithful long olketa big samting tu. 11 So sapos iufala showimaot iufala no faithful for iusim olketa riches long disfala world, no eniwan bae trustim iufala for lukaftarem olketa riches wea tru. 12 Sapos iufala showimaot iufala no faithful for lukaftarem olketa samting bilong nara man, no eniwan bae givim long iufala samting wea iufala shud kasem. 13 No eniwan savve waka for tufala boss, bikos bae hem heitim narawan and lovem narawan, or bae hem faithful long narawan and ting daonem narawan. Iufala no savve worshipim God and long semtaem busy for kasem staka selen.”

14 Taem olketa Pharisee wea laekem selen tumas olketa herem evri samting hia, olketa barava les long Jesus nao. 15 So hem sei long olketa: “Iufala duim olketa samting for mekem pipol tingse iufala raeteous, bat God barava savve long tingting bilong iufala. Samting wea olketa man tinghae long hem, hem rabis samting long God.

16 “Kam kasem taem bilong John, datfala Law and olketa profet talemaot toktok bilong God. Start long datfala taem nao pipol talemaot gud nius abaotem Kingdom bilong God, and evri didifren kaen pipol traem best for kasem datwan. 17 Long sem wei wea iumi evriwan savve skae and earth bae no finis enitaem, iumi savve trustim tu hao evri word and evri smol part bilong disfala Law bae kamap tru.

18 “Eniwan wea lusim waef bilong hem and maritim narawan, datwan hem adultery. Sapos man maritim wanfala woman wea hasband bilong hem lusim hem, datwan hem adultery tu.

19 “Wanfala rich man hem stap wea savve werem purple kaleko wea expensive tumas. Evriday hem hapi tumas long olketa nambawan samting wea hem garem. 20 Bat wanfala man wea poor* hem stap wea nem bilong hem Lazʹa·rus. Hem garem staka soa long body bilong hem. Pipol savve evritaem putim hem aotsaed long haos bilong datfala rich man. 21 Hem savve laekem tumas nao for kaikaim eni smol kaikai wea foldaon from tebol bilong datfala rich man. Olketa dog tu savve kam for lickim olketa soa long body bilong hem. 22 Gogo datfala man wea poor hem dae and olketa angel tekem hem and putim hem klosap* long Abraham.

“Datfala rich man tu hem dae and olketa berem hem. 23 Hem safa tumas long ples wea olketa man wea dae finis olketa stap.* Hem luk go and hem lukim Abraham hem farawe antap kam, and Lazʹa·rus nao sidaon klosap long hem. 24 So hem singaot go olsem, ‘Abraham, dadi bilong mi, plis iu showimaot mercy long mi and talem Lazʹa·rus for tuwetem finger bilong hem long wata, and putim kam long tongue bilong mi mekem hem cold lelebet, bikos mi barava safa tumas long disfala fire.’ 25 Bat Abraham sei, ‘Son bilong mi, iu kasem finis evri gud samting taem iu laef yet, bat Lazʹa·rus kasem olketa nogud samting. Distaem hem stap gud long hia bat iu nao iu safa. 26 And nara samting moa, wanfala ples wea deep tumas hem stap midolwan long mifala and iufala, so sapos eniwan long mifala wea laek for go long iufala bat hem hard nao. And hem hard tu for eniwan long iufala kam long mifala.’ 27 Then datfala rich man hem sei, ‘Dadi, sapos olsem, iu talem Lazʹa·rus for go long haos bilong dadi bilong mi, 28 bikos mi garem faevfala brata. Hem savve warnim olketa, mekem olketa no kam long disfala ples wea man savve safa long hem.’ 29 Bat Abraham sei, ‘Olketa garem olketa buk bilong Moses and olketa profet. Olketa savve herem toktok long olketa buk hia.’ 30 Then hem sei, ‘Nomoa ia Abraham, Dadi bilong mi, bat sapos samwan wea laef bak hem go long olketa bae olketa repent.’ 31 Bat hem sei long hem, ‘Sapos olketa no herem toktok bilong Moses and olketa profet, bae hem hard tu for olketa bilivim toktok bilong eni man wea laef bak from dae.’”

17 Then hem sei long olketa disaepol: “Pipol bae mekem olketa narawan for lusim faith bilong olketa. Hem mas olsem nao, bat barava nogud samting nao bae kasem man wea duim olsem long narawan! 2 Samting wea kasem man wea mekem wanfala disaepol for lusim faith bilong hem, bae hem barava worse winim sapos olketa taemapem wanfala big ston* raonem nek bilong hem and sinkim hem long deep sea. 3 Lukluk gud long iufala seleva. Sapos brata bilong iu hem sin againstim iu, stretem hem. Sapos hem sorre long wanem hem duim, forgivim hem. 4 Nomata hem sin againstim iu sevenfala taem insaed wanfala day, and hem kam bak long iu sevenfala taem and hem sei, ‘Mi sorre nao,’ iu mas forgivim hem.”

5 Olketa aposol sei long Jesus: “Strongim go moa faith bilong mifala.” 6 Then Jesus hem sei: “Nomata sapos faith bilong iufala hem smol olsem wanfala seed bilong mustard tree nomoa, iufala bae sei long disfala mulberry tree,* ‘Pullim iuseleva aot from graon, and go plantim iuseleva long sea!’ and bae hem obeyim iufala nao ia.

7 “Sapos wakaman bilong eniwan long iufala hem kasem bak haos bihaen hem houm garden or lukaftarem olketa sheepsheep, waswe, bae iu sei long hem, ‘Kam sidaon long hia and kaikai’? 8 Nomoa ia, bae iufala sei long hem, ‘Iu redyim kaikai bilong mi firstaem. Then werem kaleko wea fitim and tekem kam kaikai hia long mi. Bihaen mi kaikai and drink finis, then iu savve kaikai and drink.’ 9 Samting wea wakaman hia hem duim hem waka bilong hem nomoa ia, so boss bilong hem bae no praisem hem for datwan. 10 Iufala tu olsem. Bihaen iufala duim finis waka bilong iufala, iufala mas sei, ‘Mifala olketa wakaman nomoa wea no fit for kasem praise. Mifala duim nomoa olketa samting wea mifala mas duim.’”

11 Taem hem gogo for Jerusalem hem go pas long Sa·marʹi·a and Galʹi·lee. 12 Hem go long wanfala vilij and tenfala man wea garem leprosy olketa lukim hem, bat olketa standap farawe kam. 13 Olketa singaot olsem: “Jesus, Teacher, plis iu showimaot mercy long mifala!” 14 Jesus lukim olketa and hem sei: “Iufala go long olketa priest mekem olketa savve lukim iufala.” Then taem olketa go followim road, sik bilong olketa finis nao. 15 Wanfala long olketa hem go bak long Jesus taem hem lukim sik bilong hem finis. Hem singaot big and praisem God. 16 Hem nildaon front long Jesus and talem thankiu long hem, bat man hia hem man bilong Sa·marʹi·a. 17 Jesus hem sei: “Tenfala man nao olketa gud bak moa, so wea nao nara naenfala? 18 Hao, disfala man wea hem no Jew, hem nomoa kam bak for praisem God?” 19 Then hem sei long datfala man: “Iu getap and iu go bikos faith bilong iu mekem iu gud bak nao ia.”

20 Wanday, olketa Pharisee askem hem abaotem wanem taem nao Kingdom bilong God bae kam. So hem sei long olketa: “No evriwan bae luksavve Kingdom bilong God hem kam. 21 No eniwan bae sei tu, ‘Hem long hia!’ or ‘Hem long there!’ Iu savve, Kingdom bilong God hem stap midolwan long iufala.”

22 Then hem sei long olketa disaepol: “Gogo, bae iufala laekem tumas for lukim wanfala long olketa day wea Son bilong man hem stap, bat iufala bae no lukim datwan. 23 Pipol bae sei long iufala, ‘Hem long there!’ or ‘Hem long hia!’ Bat iufala mas no bilivim olketa or go followim olketa. 24 Taem wea Son bilong man hem stap bae olsem laetning wea shaen long full skae. 25 Bat firstaem, hem mas safa long staka samting and pipol long disfala taem bae no laekem hem. 26 And tu, taem wea Son bilong man hem stap bae hem olsem taem bilong Noah. 27 Long datfala taem, pipol gohed for kaikai, drink, and marit go kasem day wea Noah go insaed long ark, gogo Flood hem kam nomoa and evriwan draon nao. 28 Bae datfala taem hem olsem taem bilong Lot tu. Long datfala taem pipol gohed nomoa for kaikai, drink, mek bisnis, wakem garden, and wakem haos. 29 Bat long day wea Lot hem ranawe from Sodʹom, fire and salfa* foldaon from skae and killim dae evriwan long there. 30 Bae hem olsem tu long day wea Son bilong man hem judgem pipol.

31 “Long datfala day man wea stap antap long ruf* mas no go insaed haos moa for tekem olketa samting bilong hem, and man wea waka long garden mas no go bak tu long haos for tekem olketa samting bilong hem. 32 No forgetim samting wea happen long waef bilong Lot. 33 Eniwan wea laek for sevem laef* bilong hem bae lusim datwan, bat eniwan wea lusim laef bilong hem, bae sevem datwan. 34 Long datfala naet, tufala bae sleep long wanfala bed. Narawan bae God tekem, narawan bae hem lusim nomoa. 35 Tufala woman bae waka tugeta for hammerim wheat. Narawan bae God tekem, narawan bae hem lusim nomoa.” 36* —— 37 Olketa sei long Jesus: “Lord, diswan bae long wea nao ia?” Hem sei long olketa: “Olketa eagle bae hipap kam long ples wea body hem stap.”

18 Then hem talem wanfala tokpiksa long olketa for teachim olketa for mas prea evritaem and no givap. 2 Hem sei: “Wanfala judge hem stap long wanfala taon. Hem man wea no fraet long God and hem no savve respectim eni man tu. 3 Wanfala widow woman tu stap long datfala taon. Hem go olowe nao long datfala judge and sei long hem, ‘Mi garem problem witim wanfala man. Man hia brekem law and mi laekem iu for mas stretem datwan.’ 4 For lelebet longtaem datfala judge hem no willing for helpem hem. Bat gogo hem sei long hemseleva, ‘Mi man wea no fraet long God and no savve respectim eni man tu, 5 bat from disfala widow woman askem mi olowe mi mas stretem disfala problem for hem. Sapos nomoa, bae hem kam long mi olowe and gogo bae mi krangge nao.’” 6 Then Jesus hem sei: “Hao, iufala herem samting wea disfala judge wea no raeteous hem talem? 7 So sapos datfala judge savve duim stret samting, God bae barava duim stret samting for olketa wea hem chusim and wea singaot long hem evritaem for helpem olketa. Hem bae patient witim olketa tu. 8 Iu savve, God bae kwiktaem duim stret samting for olketa. Nomata olsem, taem Son bilong man hem kam, waswe, pipol long earth bae garem diskaen faith?”

9 Hem talem disfala tokpiksa tu long samfala wea ting daonem nara pipol and tingse olketa seleva raeteous: 10 “Tufala man go for prea long temple. Narawan hem Pharisee and narawan hem man wea tekem tax. 11 Datfala Pharisee hem standap seleva and prea olsem, ‘God, mi thankiu tumas long iu bikos mi no olsem olketa narawan wea demandim selen, duim samting wea no stret, duim adultery, and mi no olsem disfala man wea tekem tax tu. 12 Mi markem tufala taem long week nao for no kaikai,* and mi givim smol haf long evri samting wea mi kasem olsem Law hem talem.’ 13 Bat datfala man wea tekem tax hem standap farawe go lelebet. Hem shame for luk go ap long heven, and hem gohed hitim chest bilong hem and sei, ‘God, plis iu kaen long mi, bikos mi man wea mi sin ia.’ 14 Iu savve, Long tingting bilong God disfala man hem raeteous winim nara man wea mekhae long hemseleva. Diswan hem bikos man wea mekhae long hemseleva bae God mekem hem for hambol, bat man wea hambol bae God mekhae long hem.”

15 Pipol tekem kam olketa smol pikinini long Jesus for hem savve putim hand bilong hem long olketa, bat taem olketa disaepol lukim diswan olketa tok strong long olketa. 16 Bat Jesus kolem kam olketa smol pikinini hia and hem sei: “Letem olketa smol pikinini for kam long mi. No stopem olketa bikos Kingdom bilong God hem bilong olketa wea olsem olketa pikinini hia. 17 Mi talem iufala tru samting: Eniwan wea no acceptim Kingdom bilong God long sem wei wea wanfala smol pikinini savve acceptim samting, bae hem no go insaed long datfala Kingdom.”

18 Wanfala bigman bilong olketa Jew hem askem hem olsem: “Gudfala Teacher, wanem nao mi mas duim for kasem laef olowe?” 19 Jesus sei long hem: “Hao nao iu kolem mi gudfala? God nomoa hem gud, no eniwan moa. 20 Iu savve finis long olketa law wea sei: ‘No duim adultery. No killim man dae. No steal. No laea abaotem nara man. Respectim dadi and mami bilong iu.’” 21 Man hia hem sei: “Mi obeyim evri samting hia start kam long taem mi young yet.” 22 Taem Jesus herem datwan, hem sei long man hia: “Wanfala samting nao iu no duim yet: Go salem olketa samting bilong iu and givim selen hia long pipol wea poor, mekem iu garem riches long heven, and iu kam followim mi.” 23 Man hia garem staka samting, so taem hem herem samting wea Jesus talem hem sorre tumas.

24 Jesus lukluk long hem and sei: “Bae hem barava no isi for olketa wea garem staka selen for go insaed long Kingdom bilong God! 25 For wanfala rich man go insaed Kingdom bilong God bae hem olsem wanfala camel hem trae for go insaed hol bilong nila for sewim kaleko.” 26 Olketa wea herem diswan sei: “Sapos olsem, eniwan savve kasem laef tu?” 27 Hem sei: “No eni samting wea man seleva duim savve mekem hem for kasem laef, bat God savve mekem man kasem laef bikos God savve duim eni samting.” 28 Bat Peter hem sei: “Waswe long mifala? Mifala lusim evri samting and followim iu.” 29 Jesus hem sei: “Mi talem iufala tru samting: Eniwan wea lusim haos, waef, olketa brata, dadi, mami, or olketa pikinini bikos long Kingdom bilong God, 30 bae hem kasem bak staka samting distaem winim wanem hem lusim. Then long world* wea bae kam, bae hem kasem laef olowe.”

31 Then hem kolem kam twelvfala aposol and sei: “Distaem iumi gogo for Jerusalem and evri samting wea olketa profet raetem abaotem Son bilong man bae kamap tru. 32 Olketa bae givim hem go long olketa man wea no Jew. Olketa bae mekfani long hem, duim nogud samting long hem, and spit long hem. 33 Bihaen olketa whipim hem nogud bae olketa killim hem dae, bat long mek-thri day hem bae laef bak.” 34 Nomata olsem, olketa no minim olketa samting hia. Hem olsem mining bilong diswan hem haed from olketa, so olketa no minim nao samting wea Jesus hem talem.

35 Taem hem klosap kasem Jerʹi·cho wanfala man wea blind sidaon long saed road and hem askem pipol olowe for selen. 36 From hem herem staka pipol wakabaot go pas hem askem olketa wanem nao gohed. 37 Olketa sei long hem: “Jesus bilong Nazʹa·reth hem wakabaot kam followim road!” 38 Semtaem nomoa, man hia hem singaot olsem: “Jesus, Son bilong David, plis iu showimaot mercy long mi!” 39 Bat olketa wea kam firstaem tok strong long hem and talem hem for stap kwaet. Nomata olsem, hem gohed singaot olsem nomoa: “Son bilong David, plis iu showimaot mercy long mi!” 40 Then Jesus hem stop and talem olketa for leadim kam man hia long hem. Taem hem kasem Jesus, Jesus askem hem olsem: 41 “Wanem nao iu laekem mi for duim for iu?” Hem sei: “Lord, mekem mi for lukluk moa.” 42 So Jesus sei long hem: “Iu lukluk nao. Faith bilong iu hem mekem iu for gud bak.” 43 Semtaem nomoa hem savve lukluk nao, and hem go followim Jesus and praisem God. Evriwan wea lukim diswan olketa praisem God tu.

19 Gogo Jesus kasem Jerʹi·cho nao. 2 Long disfala taon wanfala man hem stap wea nem bilong hem Zac·chaeʹus. Hem wanfala boss bilong olketa man wea tekem tax and hem rich tu. 3 Hem laekem tumas for lukim Jesus bat from staka pipol hipap raonem Jesus and Zac·chaeʹus hem short tumas, hem no savve lukim hem. 4 So hem ran go firstaem nao and hem klaemap wanfala fig tree mekem hem savve lukim Jesus bikos hem savve bae hem kam pas long there. 5 Taem Jesus kasem datfala ples hem luk go ap and sei long hem: “Zac·chaeʹus, iu kam daon kwiktaem, bikos bae mi kam long haos bilong iu tuday.” 6 So Zac·chaeʹus hem go daon kwiktaem and hem hapi tumas and hem tekem Jesus go long haos bilong hem. 7 Pipol wea lukim diswan olketa komplen and sei: “Hem go for stap long haos bilong man wea sin.” 8 Bat Zac·chaeʹus hem standap and hem sei long Jesus: “Lord, bae mi givim haf long evri samting bilong mi long pipol wea poor. Olketa wea mi ravem olketa long eni samting, bae mi givim bak fofala taem moa winim wanem mi tekem.” 9 Jesus hem sei: “Tuday God hem sevem disfala man and famili bilong hem, bikos hem wanfala son bilong Abraham tu. 10 Son bilong man hem kam for lukaotem and sevem olketa wea lus.”

11 Taem olketa disaepol herem olketa samting hia, Jesus gohed for talem tu wanfala tokpiksa. Hem talem diswan bikos hem klosap kasem Jerusalem and olketa disaepol tingse taem hem kasem long there, semtaem nomoa Kingdom bilong God bae showaot nao. 12 So hem sei: “Wanfala man wea born long laen bilong king hem go long wanfala farawe ples for kasem paoa mekem taem hem kam bak hem king nao. 13 Bifor hem go hem kolem kam tenfala wakaman bilong hem. Hem givim tenfala miʹna* long olketa and hem sei, ‘Tekem selen hia and duim bisnis witim go kasem taem mi kam bak.’ 14 Bat olketa pipol long kantri bilong hem heitim hem and olketa sendem samfala man bilong olketa for go long hem and sei, ‘Mifala no laekem iu for king bilong mifala.’

15 “Gogo, bihaen hem kasem paoa for rul hem kam bak. Hem kolem kam olketa wakaman wea hem givim datfala selen* long olketa. Hem laek savve haomas selen nao olketa winim long bisnis wea olketa duim. 16 Then wanfala hem kam long hem and sei, ‘Boss, mi duim bisnis witim miʹna wea iu givim long mi, and mi winim tenfala miʹna moa.’ 17 So hem sei long hem, ‘Iu gudfala wakaman, mi hapi tumas long iu! From iu barava faithful long smol samting, mi givim iu paoa ovarem tenfala taon.’ 18 Nara wakaman hem kam and hem sei, ‘Boss, mi duim bisnis witim miʹna wea iu givim long mi, and mi winim faevfala miʹna moa.’ 19 Hem sei long disfala wakaman, ‘Iu tu, mi givim iu paoa ovarem faevfala taon.’ 20 Bat narawan moa hem kam and sei, ‘Boss, miʹna bilong iu long hia. Mi haedem nao insaed wanfala pis kaleko. 21 Mi fraetem iu ia, bikos iu wanfala raf man. Iu savve aotem from bank selen wea iu no putim long bank firstaem and iu savve harvestim samting wea iu nating plantim.’ 22 Boss hia sei long hem, ‘So hao, datwan nao tingting bilong iu? Iu wanfala rabis wakaman! Bae mi iusim toktok bilong iuseleva nao for judgem iu. Iu sei mi man wea savve aotem from bank selen wea mi no putim long bank firstaem and harvestim samting wea mi nating plantim, iaman? 23 So hao nao iu no putim nomoa selen bilong mi long bank? Then taem mi kam, bae mi kasem bak selen bilong mi witim samfala selen moa.’

24 “Hem sei long olketa wea standap klosap long hem, ‘Iufala go tekem miʹna from man hia and givim long datfala wakaman wea garem tenfala miʹna.’ 25 Bat olketa sei long hem, ‘Boss, man hia garem tenfala miʹna finis!’ Hem sei long olketa, 26 ‘Iu savve, Man wea minim samting bae minim moa samting, bat man wea no minim eni samting, nomata lelebet samting wea hem minim bat bae God tekem datwan from hem tu. 27 So tekem kam olketa enemy bilong mi wea no laekem mi for kamap king, and killim olketa dae front long mi.’”

28 Bihaen Jesus hem storyim olketa samting hia, hem gogo for Jerusalem. 29 Taem hem klosap kasem Bethʹpha·ge and Bethʹa·ny long datfala maunten wea nem bilong hem Maunt Olive Tree, hem sei long tufala disaepol bilong hem: 30 “Go long datfala vilij wea iufala savve lukim go, and taem iufala kasem long there bae iufala lukim wanfala young donkey wea olketa taengem witim rope and wea no eni man raedem yet. Aotem rope and tekem kam datfala donkey. 31 Bat sapos eniwan hem sei long iufala, ‘Why nao iufala tekem donkey hia?’ iufala mas sei: ‘Lord nao hem laekem.’” 32 So olketa go and lukim nao datfala donkey olsem Jesus talem. 33 Bat taem olketa aotem donkey hia, olketa wea ownim datfala donkey sei: “Why nao iufala aotem rope bilong donkey hia?” 34 Olketa sei: “Lord nao hem laekem.” 35 Olketa tekem kam datfala young donkey long Jesus. Olketa putim kaleko bilong olketa long baksaed bilong hem and Jesus hem sidaon antap.

36 Taem hem kakam followim road, pipol gohed for putim samfala kaleko bilong olketa long road. 37 Taem hem klosap kasem road wea go daon from Maunt Olive Tree, olketa disaepol bilong hem wea staka fogud, olketa hapi tumas. Olketa singaot big and praisem God for olketa nambawan samting wea olketa lukim, 38 and olketa sei: “Jehovah hem blessim disfala King wea kam long nem bilong hem! Peace mas stap midolwan long God and olketa man, and mifala praisem God wea stap antap!” 39 Bat samfala long olketa Pharisee wea hipap kam witim olketa hia sei long hem: “Teacher, iu talem olketa disaepol bilong iu for stap kwaet.” 40 Hem sei long olketa: “Iu savve, Sapos olketa hia stap kwaet, olketa ston nao bae singaot.”

41 Taem hem klosap kasem Jerusalem, hem lukim datfala taon and hem krae nao. 42 Hem sei: “Mi barava laekem iu for minim olketa samting wea bae mekem iu garem peace, bat distaem olketa samting hia haed from iu nao. 43 Diswan hem bikos wanfala taem bae kam wea olketa enemy bilong iu bae iusim olketa stik for wakem wanfala strong fence for satem iu, and bae olketa stap raonem iu and blokem iu long evri saed. 44 Olketa bae finisim iu and olketa pikinini bilong iu and olketa bae aotem evri ston bilong iu, bikos God hem kam for judgem iu bat iu nating luksavve nomoa long datwan.”

45 Then Jesus hem go insaed long temple and raosem olketa wea salem samting, 46 and hem sei long olketa: “Olketa Holy Raeting sei: ‘Pipol bae kolem haos bilong mi haos for pipol prea insaed.’ Bat iufala mekem haos hia olsem cave bilong olketa man for steal.”

47 Evriday hem savve go teach tu long temple. Bat olketa hed priest and olketa man wea teachim law and olketa bigman lukaotem wei for killim hem dae. 48 Nomata olsem, olketa no faendem eni wei for duim diswan bikos olketa pipol laekem tumas for stap witim hem for herem samting wea hem storyim.

20 Long wanfala day wea Jesus teachim pipol and talemaot gud nius insaed temple, olketa hed priest and olketa man wea teachim law and olketa bigman kam long hem. 2 Olketa sei long hem: “Hao, iu garem raet for duim olketa samting hia tu? Hu nao givim paoa long iu for duim olsem?” 3 Jesus sei long olketa: “Mi tu laek askem wanfala kwestin long iufala, and iufala mas ansarem mi: 4 Waswe, paoa wea John kasem for baptaesim pipol hem from heven or from olketa man?” 5 Olketa story tugeta and sei: “Sapos iumi sei, ‘Datwan hem from heven,’ bae hem sei, ‘Sapos olsem, hao nao iufala no biliv long hem?’ 6 Bat sapos iumi sei, ‘Man nao givim paoa long hem,’ pipol hia bae sutim iumi dae long ston, bikos long tingting bilong olketa, John hem wanfala profet.” 7 So olketa sei olketa no savve. 8 Jesus sei long olketa: “Sapos olsem, mi bae no talem iufala hu nao givim paoa long mi for duim olketa samting hia.”

9 Then hem talem disfala tokpiksa long olketa pipol: “Wanfala man hem wakem wanfala grape planteison. Then hem letem olketa man haerem datfala planteison and hem go stap for lelebet longtaem long wanfala kantri wea farawe. 10 Long taem bilong harvest, hem sendem wanfala wakaman bilong hem for go askem olketa wea waka long planteison hia for givim kam samfala frut. Bat olketa killim hem nogud and sendem hem go bak nating nomoa. 11 Hem sendem go nara wakaman moa long olketa. Olketa killim hem nogud tu and tok spoelem hem and sendem hem go bak nating nomoa. 12 So hem sendem go nara wakaman moa. Olketa killim hem nogud and ronem hem tu. 13 From diswan, man wea ownim planteison hia hem sei, ‘Wanem nao bae mi duim? Bae mi sendem go son bilong mi wea mi lovem. Ating hem nao bae olketa respectim hem.’ 14 Taem olketa man wea waka long planteison lukim datfala son, olketa sei, ‘Diswan nao son wea bae tekem planteison bilong dadi bilong hem. Iumi go killim hem dae mekem iumi savve tekem planteison hia for iumi.’ 15 Olketa torowem hem go aot from datfala planteison and killim hem dae. So wanem nao man wea ownim planteison bae duim long olketa? 16 Hem bae kam and killim dae olketa man hia, and hem bae letem nara pipol nao for haerem datfala planteison.”

Taem olketa herem diswan olketa sei: “Disfala nogud samting hem shud no happen!” 17 Bat hem luk go long olketa and sei: “Wanem nao mining bilong disfala scripture wea sei: ‘Ston wea olketa man wea wakem haos les long hem nao hem kamap main ston long kona’? 18 Eniwan wea foldaon antap long disfala ston bae pisis. And eniwan wea disfala ston foldaon antap long hem, ston hia bae barava smasem hem nogud nao.”

19 So olketa man wea teachim law and olketa hed priest lukaotem eni wei for holem hem bikos olketa luksavve datfala tokpiksa hem abaotem olketa. Bat olketa fraetem pipol wea stap. 20 Olketa lukaotem eni chance for trikim Jesus, then olketa peim samfala man for act olsem olketa barava interest for herem toktok bilong hem. Olketa laekem olketa hia for askem hem samfala kwestin. Diswan hem for trikim hem bikos olketa laekem hem for talem samting wea no stret mekem olketa givim hem go long bigman bilong gavman. 21 Olketa sei long hem: “Teacher, mifala savve iu man for talem and teachim tru samting. Iu no saed witim eniwan bat iu barava teachim wei bilong God. 22 Waswe, hem stret for iumi peim tax long King* or nomoa?” 23 Bat from Jesus savve long barava nogud plan bilong olketa, hem sei: 24 “Showim kam long mi wanfala selen.* Piksa and nem bilong hu nao stap long selen hia?” Olketa sei: “Hem bilong King.” 25 Hem sei long olketa: “So givim go bak long King samting wea hem bilong King, and givim go bak long God samting wea hem bilong God.” 26 Olketa no savve trikim hem nao long kwestin bilong olketa, bat from olketa barava sapraes long samting wea hem talem, olketa no savve talem eni samting nao.

27 Bat samfala Sadducee kam long hem. Long tingting bilong olketa, man no savve laef bak. So olketa askem hem olsem: 28 “Teacher, Moses hem sei: ‘Sapos wanfala man hem dae bat hem no garem eni pikinini, brata bilong hem mas maritim waef bilong hem and tufala mas garem pikinini for brata bilong hem wea dae finis.’ 29 Tingim sapos sevenfala brata stap. Firstborn hem marit, bat gogo hem dae and hem no garem eni pikinini. 30 Then nara brata maritim datfala woman and hem tu dae. 31 Nara brata moa hem olsem tu. Gogo sevenfala evriwan maritim hem. Evriwan dae and no eniwan long olketa garem pikinini. 32 Bihaen, datfala woman hem dae tu. 33 So taem evriwan hia laef bak, hu long sevenfala brata hia nao bae hem hasband bilong datfala woman? From sevenfala evriwan nao maritim hem.”

34 Jesus sei long olketa: “Pipol long disfala world* savve marit. 35 Bat olketa wea fit for laef bak long datfala taem wea bae kam bae no marit. 36 Iu savve, olketa no savve dae moa tu bikos olketa olsem olketa angel, and from olketa laef bak, olketa hia olketa pikinini bilong God. 37 Moses bat storyim tu olketa wea laef bak from dae long datfala story abaotem tree wea fire gohed bonem. Hem sei Jehovah hem ‘God bilong Abraham and God bilong Isaac and God bilong Jacob.’ 38 Hem God bilong olketa wea laef, hem no God bilong olketa wea dae finis, bikos long tingting bilong hem, evriwan hia laef nomoa ia.” 39 Samfala man wea teachim law sei: “Teacher, gudfala ansa nao iu talem.” 40 Olketa fraet nao for askem hem eni kwestin moa.

41 Hem sei long olketa: “Hao nao olketa sei Christ hem son bilong David? 42 Bikos long datfala buk, Psalms, David seleva hem sei: ‘Jehovah sei olsem long Lord bilong mi: “Sidaon long raet saed bilong mi 43 go kasem taem mi givim paoa long iu for winim olketa enemy bilong iu.”’ 44 David kolem hem Lord, so hao nao hem son bilong hem tu?”

45 Taem olketa pipol gohed for lisin, Jesus hem tok olsem long olketa disaepol: 46 “Keakea long olketa man wea teachim law. Olketa laek for werem olketa spesol kaleko taem olketa go wakabaot and laekem pipol long market for mekhae long olketa. Taem olketa go insaed long olketa sinagog* olketa laek for sidaon long olketa chair long front and olketa laek for sidaon long olketa best ples long feast tu. 47 Olketa ravem olketa widow woman mekem olketa savve tekem evri samting bilong olketa. Olketa talem tu longfala prea for mekem pipol tinghae long olketa. Olketa hia bae kasem bigfala panis.”

21 Jesus hem lukim pipol wea rich olketa putim selen for temple insaed olketa contribution box. 2 Then hem lukim wanfala widow woman wea poor tumas hem givim tufala coin nomoa, 3 and hem sei: “Mi talem iufala tru samting: Nomata disfala widow woman hem poor tumas, selen wea hem givim hem barava winim nao selen wea evri narawan givim. 4 Olketa givim lelebet nomoa long staka selen wea olketa garem, bat disfala woman, nomata hem poor, givim evri selen wea hem garem.”

5 Bihaen, samfala storyim olketa spesol ston bilong temple and olketa samting wea pipol givim long God wea mekem temple hia luk naes tumas. 6 Bat Jesus hem sei: “Gogo bae olketa aotem evri ston from olketa haos hia wea iufala lukim and no eni samting bae stopem datwan for happen.” 7 Olketa askem hem olsem: “Teacher, mifala laek savve, wanem taem nao olketa samting hia bae happen, and wanem nao saen wea bae showimaot evri samting hia bae happen?” 8 Hem sei: “Keakea, nogud eniwan laea long iufala. Plande man bae kam long nem bilong mi and sei, ‘Mi nao Christ,’ and sei, ‘Taem for olketa samting hia happen hem kam nao.’ Iufala no go followim olketa. 9 Taem iufala herem nius abaotem olketa war and olketa raeot, iufala no fraet. Olketa samting hia mas happen firstaem, bat datwan no minim world bae finis long datfala taem.”

10 Hem sei moa long olketa: “Bae pipol long wanfala ples faetem pipol long nara ples and pipol long wanfala kantri faetem pipol long nara kantri. 11 Olketa bigfala earthquake bae sekem staka ples, and olketa barava nogud sik and olketa taem bilong bigfala hangre bae kasem plande pipol. Pipol bae lukim tu olketa samting wea mekem olketa barava fraet and olketa saen bae showaot long skae.*

12 “Bat bifor evri samting hia happen, pipol bae holem iufala and spoelem iufala. Olketa bae tekem iufala long olketa sinagog* for judgem iufala and putim iufala long prison. Olketa bae tekem iufala long olketa king and bigman bikos iufala olketa disaepol bilong mi. 13 Diswan bae givim iufala chance for storyim long olketa wanem iufala bilivim. 14 So no redyim firstaem samting wea iufala bae talem for ansarem toktok bilong olketa. 15 Mi bae givim iufala wisdom and helpem iufala for savve wanem for talem, and olketa enemy bilong iufala bae no fit for talem eni samting nao. 16 Olketa dadi and mami, olketa brata, relative, and olketa fren bae givim iufala go long olketa enemy. Olketa bae killim dae samfala long iufala tu. 17 Evriwan bae heitim iufala bikos iufala olketa disaepol bilong mi. 18 Nomata olsem, no eni hair long hed bilong iufala bae hem lus. 19 Sapos iufala no givap, bae iufala sevem laef* bilong iufala.

20 “Taem iufala lukim army hem raonem Jerusalem, iufala savve nao datfala taon hem klosap for finis. 21 Long datfala taem nao, olketa wea stap long Ju·deʹa mas ranawe go long olketa maunten. Olketa wea stap long Jerusalem mas lusim datfala taon and olketa wea stap aotsaed long hem mas no kam insaed 22 bikos hem nao taem for God judgem pipol, mekem evri samting wea olketa Holy Raeting talem hem kamap tru. 23 Bae hem barava hard tumas for olketa woman wea babule and olketa woman wea susum baby long datfala taem! Pipol long there bae safa tumas and bae olketa kasem panis. 24 Samfala long olketa bae olketa killim dae witim sword, and samfala moa bae olketa holem and tekem go long olketa nara kantri. Olketa kantri bae purubutim Jerusalem go kasem end long taem wea olketa kantri rul.

25 “Olketa saen bae showaot tu long sun, moon, and olketa star. Olketa kantri long earth bae kasem barava hard taem and no savve wanem for duim bikos sea hem mekem bigfala noise and hem raf tumas. 26 Olketa man bae fraet fogud and wari long olketa samting wea bae happen long earth, bikos olketa samting long skae wea strong tumas bae seksek. 27 Then olketa bae lukim Son bilong man hem kam long olketa cloud long skae witim bigfala paoa and glory. 28 Taem olketa samting hia start for happen, standap stret and apim hed bilong iufala, bikos taem for God sevem iufala hem klosap.”

29 Then hem talem disfala tokpiksa long olketa: “Tingim fig tree and olketa nara tree. 30 Taem iufala lukim olketa leaf start for grow, iufala savve taem for evri samting grow gud hem klosap nao. 31 Olsem tu, taem iufala lukim olketa samting hia hem happen, iufala bae savve Kingdom bilong God hem klosap kam nao. 32 Mi talem iufala tru samting, Samfala long disfala genereson* bae laef yet taem evri samting hia happen. 33 Skae and earth bae finis, bat toktok bilong mi bae hem no savve finis.

34 “Bat iufala mas lukluk gud long iufala seleva nogud wei for kaikai tumas and drink tumas witim wei for wari abaotem olketa samting wea iufala needim hem mekem iufala for no garem stretfala tingting, and seknomoa, day hia hem kam bat iufala seke long hem 35 olsem wanfala animal hem seke taem hem pas insaed trap. Diswan hem bikos evriwan wea stap long disfala earth bae seke long datfala day. 36 So iufala mas gohed for redi and barava prea strong evritaem mekem iufala savve ranawe from olketa samting hia wea bae happen and mekem iufala savve standap front long Son bilong man.”

37 Evriday hem savve go teach long temple, and long naet hem savve go stap long Maunt Olive Tree. 38 Olketa pipol savve kam long temple long early morning for herem toktok bilong hem.

22 Hem klosap kasem nao datfala taem wea olketa kolem Pasova, wea hem nao taem for kaikaim bred wea no garem yeast. 2 Olketa hed priest and olketa man wea teachim law lukaotem eni wei for killim Jesus dae, bat olketa fraetem olketa pipol. 3 Then Satan hem pullim tingting bilong Judas Is·carʹi·ot, wea hem wanfala aposol* bilong Jesus. 4 So hem go long olketa hed priest and olketa bigman long temple* for storyim eni gudfala wei for hem savve givim Jesus go long olketa. 5 Olketa hapi tumas and sei olketa bae givim hem samfala selen.* 6 So hem agree and hem lukaotem eni chance for duim datwan long taem wea no staka pipol bae stap.

7 Hem day for kaikaim bred wea no garem yeast, wea hem nao taem wea olketa mas sakrifaesim datfala Pasova animal. 8 Hem sei long Peter and John: “Iufala go and redyim kaikai bilong Pasova for iumi.” 9 Tufala sei long hem: “Wea nao iu laekem mifala for redyim datwan?” 10 Hem sei long olketa: “Taem iufala go long taon, bae iufala meetim wanfala man wea karem wata long wanfala botol wea olketa wakem long clay. Followim hem go long haos. 11 Sei olsem long man wea ownim datfala haos, ‘Teacher askem iu olsem: “Wea nao rum wea mi and olketa disaepol bilong mi savve kaikaim kaikai bilong Pasova?”’ 12 Datfala man bae showim iufala wanfala big rum antap wea garem evri samting wea iumi bae needim. Go long rum hia and redyim datfala kaikai.” 13 So olketa go and meetim datfala man wea showim datfala rum long olketa olsem Jesus hem talem, and olketa redyim kaikai bilong Pasova long there.

14 Gogo hem kasem taem nao for olketa kaikaim datwan so hem sidaon raonem tebol witim olketa aposol. 15 Hem sei long olketa: “Mi laekem tumas for kaikaim disfala kaikai bilong Pasova witim iufala bifor mi safa. 16 Iu savve, Bae mi no kaikaim datwan moa go kasem taem wea evri samting hem kamap tru long Kingdom bilong God.”* 17 Hem tekem wanfala kap wine, then hem prea and sei: “Tekem disfala kap and iufala evriwan drink long hem. 18 Iu savve, Bae mi no drinkim moa eni wine go kasem taem wea Kingdom bilong God hem kam.”

19 Jesus tekem tu wanfala bred. Hem prea, then hem brekem datfala bred and hem givim long olketa and sei: “Diswan hem piksarem body bilong mi wea mi bae givim for iufala. Gohed for duim diswan for showimaot iufala rememberim mi.” 20 Bihaen olketa kaikai finis, Jesus tekem datfala kap wine. Hem givim long olketa and hem sei: “Diswan hem piksarem datfala niu agreement wea bae hem start taem mi pourimaot blood bilong mi for iufala.

21 “Bat iu savve, man wea bae givim mi go long enemy hem sidaon long hia witim mi. 22 Son bilong man bae lusim iufala, olsem God hem talem finis. Bat barava nogud samting nao bae kasem datfala man wea givim Son bilong man go long enemy!” 23 So olketa story tugeta for savve hu long olketa nao bae duim kaen nogud samting olsem.

24 Then olketa raoa abaotem hu long olketa nao hem important. 25 Hem sei long olketa: “Olketa king rul ovarem olketa kantri, and pipol givim spesol nem* long olketa wea garem paoa ovarem olketa. 26 Iufala mas no olsem. Bat man wea tingse hem bigman long iufala, hem mas olsem lastborn long iufala, and man wea hem leader bilong iufala mas olsem man for helpem iufala. 27 Hu nao hem important, man wea sidaon for kaikai or man wea waka for givim kaikai? Man wea important hem nao man wea sidaon for kaikai, iaman? Bat mi stap witim iufala and mi nao waka for iufala.

28 “Iufala nao nating lusim mi taem mi kasem hard taem. 29 So mi mekem agreement witim iufala for rul long wanfala Kingdom olsem Dadi bilong mi tu hem mekem agreement witim mi for rul long wanfala Kingdom, 30 mekem iufala savve kaikai and drink long tebol bilong mi insaed long Kingdom bilong mi, and sidaon long olketa throne for judgem twelvfala tribe bilong Israel.

31 “Simon, Simon, iu savve, Satan sei hem laek for separatem iufala olsem man hem separatem wheat from skin bilong hem. 32 Bat mi barava prea strong for iu, mekem faith bilong iu no wik. Bihaen iu repent and gud bak, strongim olketa brata bilong iu.” 33 Then Peter sei long hem: “Lord, mi willing for go witim iu long prison and for dae witim iu tu.” 34 Bat hem sei long hem: “Peter, iu savve, tuday, bae wanfala kokorako hem krae bihaen mek-thri taem wea iu sei iu no savve long mi.”

35 Hem sei long olketa tu: “Taem mi sendem iufala go and talem iufala for no tekem paos, basket and sandol, iufala no short long eni samting, iaman?” Olketa sei: “Ia!” 36 Hem sei long olketa: “Bat distaem, man wea garem paos hem mas tekem datwan and man wea garem basket hem mas tekem tu. Man wea no garem sword mas salem kaleko bilong hem and baem wanfala. 37 Olketa Holy Raeting sei: ‘Pipol ting long hem olsem man wea semsem witim olketa wea brekem law.’ Iu savve, disfala toktok hem abaotem mi ia. From samting wea olketa Holy Raeting talem abaotem mi hem kamap tru.” 38 Then olketa sei long hem: “Lord, tufala sword long hia.” Hem sei: “Hem fitim nao.”

39 Taem hem lusim datfala ples hem go long Maunt Olive Tree olsem hem savve duim evritaem. Olketa disaepol go witim hem tu. 40 Taem olketa kasem long there, hem sei: “Iufala mas gohed for prea, mekem iufala no foldaon long eni samting wea traem iufala.” 41 Jesus wakabaot go lelebet from olketa.* Hem nildaon and start for prea. 42 Hem sei: “Dadi, sapos iu laekem, no mekem mi drink long disfala kap. Bat no duim samting wea mi laekem, duim nomoa samting wea iu nao laekem.” 43 Then wanfala angel from heven kam long hem and strongim hem. 44 Bat from hem wari fogud hem barava prea strong go moa and swet bilong hem wea foldaon long graon hem olsem blood. 45 Then bihaen hem prea finis hem go long olketa disaepol bilong hem. Hem lukim olketa sleep nao. Olketa taed from olketa sorre tumas. 46 Hem sei long olketa: “Hao nao iufala sleep? Iufala getap and gohed for prea mekem iufala no foldaon long eni samting wea traem iufala.”

47 Taem Jesus gohed for toktok yet, wanfala big sekson kam. Man wea leadim olketa nao hem Judas, wea hem wanfala aposol* bilong Jesus. Hem go long Jesus for kissim hem. 48 Bat Jesus sei long hem: “Hao Judas, iu kissim Son bilong man for mekem olketa enemy kam tekem hem?” 49 Taem olketa wea stap witim hem luksavve long samting wea bae happen, olketa sei: “Hao Lord, iu laekem mifala for iusim olketa sword hia for faetem olketa?” 50 Then wanfala long olketa hem katemaot nao raet ear bilong wakaman bilong hae priest. 51 Bat Jesus hem sei: “Inaf nao.” Hem tasim ear bilong datfala man and hem gud bak nao. 52 Then Jesus sei olsem long olketa hed priest and olketa bigman long temple and olketa nara bigman wea kam for holem hem: “Hao, mi wanfala man for steal mekem iufala mas kam long mi witim olketa sword and olketa stik? 53 Staka day nao mi stap witim iufala long temple, bat iufala no holem mi. Bat hem taem bilong iufala nao distaem and taem bilong paoa bilong olketa wea stap long darkness.”

54 Then olketa holem Jesus and tekem hem go long haos bilong hae priest. Peter go bihaenem hem bat no go klosap long hem. 55 Olketa laetem fire long area long midol long haos bilong hae priest wea no eni ruf kavarem and olketa sidaon tugeta. Peter tu hem sidaon witim olketa. 56 Bat wanfala haosgele lukim hem sidaon saed long datfala fire. Hem lukluk strong long Peter and sei: “Disfala man tu hem gogo witim Jesus.” 57 Bat Peter hem sei: “Mi no savve long hem.” 58 No longtaem bihaen, nara man wea lukim hem sei: “Iu wanfala disaepol bilong hem tu ia.” Bat Peter hem sei: “Nomoa ia.” 59 Bihaen samting olsem wan hour, narafala man hem tok strong olsem: “Hem tru ia, disfala man hem gogo witim hem tu, bikos hem man long Gal’i·lee!” 60 Bat Peter sei: “Samting wea iu talem bat mi no savve tu.” Taem hem gohed for toktok yet wanfala kokorako hem krae nao. 61 Then Jesus hem lukluk go long Peter. Semtaem nomoa Peter tingim datfala toktok bilong Jesus taem hem sei: “Tuday, bihaen mek-thri taem wea iu sei iu no savve long mi, wanfala kokorako bae krae.” 62 Peter hem go aotsaed and hem krae fogud.

63 Olketa man wea gaedem Jesus olketa mekfani long hem and hitim hem. 64 Then olketa kavarem feis bilong hem, hitim hem, and sei: “Hu nao hitim iu? Talem kam for pruvim iu wanfala profet!” 65 Olketa talem plande nara nogud samting againstim hem tu.

66 Gogo taem hem daylaet, olketa bigman hipap witim olketa hed priest and olketa man wea teachim law and olketa tekem hem go long Hae Kot bilong olketa Jew.* Olketa sei: 67 “Sapos iu nao datfala Christ, iu talem stret long mifala.” Bat hem sei long olketa: “Nomata sapos mi talem iufala, bae iufala no bilivim mi ia. 68 And nomata mi askem iufala eni samting, iufala bae no ansarem mi tu. 69 Bat start long disfala taem Son bilong man bae hem sidaon long raet saed bilong God wea garem paoa ovarem evri samting.” 70 Taem olketa herem datwan, olketa sei: “So hao, iu nao Son bilong God?” Hem sei long olketa: “Ia, mi nao ia.” 71 Olketa sei: “Iumi no needim eniwan moa for accusim hem! Iumi herem finis samting wea hemseleva nao talem.”

23 Bihaen datwan evriwan wea stap long there getap and tekem hem go long Pilate. 2 Olketa accusim hem olsem: “Disfala man hem mekem pipol no obeyim gavman. Hem stopem olketa for no peim tax long King* and hem sei hem Christ, wanfala king.” 3 So Pilate askem hem: “Hao, iu nao King bilong olketa Jew?” Jesus hem sei: “Iu nao iu talem olsem.” 4 Then Pilate sei long olketa hed priest and long olketa pipol: “Mi no faendem man hia hem guilty long eni samting.” 5 Bat olketa gohed nomoa for sei: “Samting wea hem teachim pipol evriwea long Ju·deʹa, start long Galʹi·lee kam kasem long hia, hem mekem staka problem kamap.” 6 Bihaen Pilate herem datwan, hem askem olketa sapos disfala man hem bilong Galʹi·lee. 7 Then taem hem savve hom bilong Jesus nao hem ples wea Herod hem rul ovarem, hem sendem hem go long Herod wea hem tu stap long Jerusalem long datfala taem.

8 Herod hem hapi tumas taem hem lukim Jesus bikos hem herem nius abaotem hem, and for longfala taem finis hem laek for lukim hem. Herod laekem tumas for lukim hem duim mirakol. 9 Hem askem Jesus staka kwestin bat hem no talem eni samting. 10 Olketa hed priest and olketa man wea teachim law standap and strong for talem enikaen samting againstim hem. 11 Then Herod and olketa soldia bilong hem tok spoelem hem. Hem mekem Jesus werem wanfala spesol kaleko for mekfani long hem and sendem hem go bak long Pilate. 12 Long bifor, Herod and Pilate tufala enemy, bat start long datfala day tufala fren gud nao.

13 Then Pilate kolem kam olketa hed priest and olketa bigman and olketa pipol 14 and sei: “Iufala tekem kam disfala man long mi bikos iufala sei hem mekem pipol againstim gavman. Mi kwestinim hem front long iufala evriwan bat mi no faendem hem guilty long eni samting wea iufala sei hem duim. 15 Herod tu bat no faendem hem guilty long eni samting, dastawe hem sendem hem kam bak long mifala. Disfala man hem nating duim eni samting wea mekem hem fit for dae. 16 So bae mi panisim hem and letem hem go free.” 17* —— 18 Bat evriwan long there singaot olsem: “Killim dae man ia, and letem Bar·abʹbas go free!” 19 Bar·abʹbas stap long prison bikos long wanfala taem hem and samfala narawan long datfala taon olketa againstim gavman, and hem killim dae wanfala man tu. 20 Pilate hem laek for letem Jesus go free so hem story moa witim olketa. 21 Bat olketa singaot olsem: “Nilam hem long post! Nilam hem long post!” 22 Mek-thri taem moa hem sei long olketa: “Why nao iufala talem mi for duim diswan? Wanem nogud samting nao hem duim? Long tingting bilong mi, disfala man hem nating duim eni samting wea mekem hem fit for dae. So bae mi panisim hem and letem hem go free.” 23 Bat olketa singaot big go moa for olketa mas nilam hem long post. Olketa singaot big gogo 24 Pilate duim nao samting wea olketa laekem and givim komand for hem mas dae. 25 So for fitim wanem pipol hia laekem, hem letem for go free nao datfala man wea againstim gavman and wea killim dae wanfala man, and hem sendem Jesus go for dae.

26 Taem olketa tekem hem go, wanfala man bilong Cy·reʹne, wea nem bilong hem Simon, hem wakabaot kam long taon. Olketa putim long shoulder bilong Simon datfala post wea bae olketa nilam Jesus long hem, and forcem hem for karem go bihaen long Jesus. 27 Staka pipol nao followim hem and olketa woman wea followim hem olketa krae and hitim chest bilong olketa seleva for showimaot olketa sorre tumas long hem. 28 Jesus tane go long olketa woman hia and sei: “Olketa dota bilong Jerusalem, iufala no krae for mi. Bat krae for iufala seleva and for olketa pikinini bilong iufala, 29 bikos iu savve, gogo bae hem kasem taem wea pipol bae sei, ‘Hapi nao olketa woman wea no savve garem pikinini and olketa wea no bornem or susum eni baby!’ 30 Then olketa bae sei long olketa maunten, ‘Foldaon kam antap long mifala!’ and olketa bae sei long olketa hill, ‘Kavarem mifala!’ 31 Mi talem diswan bikos sapos olketa duim olketa samting hia taem tree hem laef, waswe taem tree hem dae?”

32 Olketa leadim kam tufala criminal tu for olketa killim tufala dae witim Jesus. 33 Taem olketa kasem ples wea olketa kolem Bon bilong Hed, olketa nilam hem long post. Olketa nilam wanfala criminal long post long raet saed bilong hem and narawan long left saed bilong hem. 34 [Bat Jesus hem sei: “Dadi, forgivim olketa bikos olketa no savve long wanem olketa duim.”]* And tu, olketa pleim samting olsem daes for savve hu nao bae tekem olketa kaleko bilong hem. 35 Olketa pipol standap and lukluk kam. Bat olketa bigman barava les long hem and sei: “Hem sevem olketa narawan, so sapos hem nao datfala Christ wea God chusim, hem shud sevem hemseleva.” 36 Olketa soldia tu mekfani long hem. Olketa kam long hem and givim hem wine wea saoa 37 and sei: “Sapos iu nao King bilong olketa Jew, sevem iuseleva.” 38 Wanfala raeting tu hem stap antap long datfala post wea hem sei: “Diswan hem King bilong olketa Jew.”

39 Bat wanfala criminal wea hange saed long hem tok spoelem hem olsem: “Sapos iu nao datfala Christ, iu sevem iuseleva and mitufala tu.” 40 Nara criminal hem tok strong long hem olsem: “Hao, iu nating fraet long God nomoa? Iu kasem sem panis olsem disfala man, 41 and hem fitim tu bikos long nogud samting wea iumi duim. Bat man hia hem nating duim eni nogud samting.” 42 Then hem sei moa: “Jesus, plis, iu tingim mi taem iu King.”* 43 Jesus sei long hem: “Mi talem iu tru samting,* Iu bae stap witim mi long Paradaes.”

44 Hem samting olsem mek-six hour,* bat evriwea start for dark nao, and datwan gohed kasem mek-naen hour.* 45 Hem dark bikos sun hem no shaen, then bigfala kaleko insaed long temple* hem brek long tufala haf. 46 Jesus singaot big olsem: “Dadi, mi putim laef* bilong mi long hand bilong iu.” Bihaen hem tok olsem, hem dae nao. 47 From bigman bilong olketa soldia lukim diswan hem praisem God and sei: “Hem tru nao, disfala man hem raeteous ia.” 48 Taem pipol wea hipap kam lukim evri samting wea happen, olketa gogo bak long ples wea olketa stap and hitim chest bilong olketa for showimaot olketa sorre. 49 Evriwan wea savve gud long hem and olketa woman wea followim hem start kam long Galʹi·lee, olketa standap farawe lelebet and lukim olketa samting hia.

50 Wanfala man hem stap wea nem bilong hem Joseph, wea hem wanfala member bilong Hae Kot bilong olketa Jew.* Hem gudfala man and hem raeteous tu. 51 Hem bilong Ar·i·ma·theʹa, wanfala taon long Ju·deʹa and hem weit for Kingdom bilong God. Hem no sapotim nogud plan bilong datfala kot and samting wea olketa duim long Jesus. 52 Man hia go long Pilate and ask for body bilong Jesus. 53 Hem aotem body hia from post and pasolem long wanfala naes kaleko. Hem putim hem insaed wanfala cave wea olketa digim insaed long bigfala ston wea olketa no putim yet eni man insaed. 54 Hem day for redyim evri samting for Sabbath, and long evening, Sabbath hem klosap for start nao. 55 Olketa woman wea kam witim hem from Galʹi·lee olketa go tu. Olketa lukim datfala cave and lukim hao olketa putim body bilong Jesus. 56 Olketa go bak for redyim oil wea smel naes and olketa nara samting wea smel naes tu. Bat olsem Law hem talem, olketa rest firstaem long Sabbath.

24 Bat long early morning long first day long week,* olketa woman hia tekem olketa samting wea smel naes wea olketa redyim finis and go long datfala cave. 2 Taem olketa kasem long there, olketa lukim samwan hem aotem finis datfala ston wea satem cave. 3 Olketa go insaed, bat body bilong Lord Jesus hem no stap long there nao. 4 Olketa barava konfius long diswan. Seknomoa, tufala man wea werem kaleko wea shaen fogud kam long olketa. 5 Olketa woman hia fraet fogud and no laek for lukluk long tufala. So olketa man hia sei long olketa: “Why nao iufala lukaotem man wea hem laef long ples bilong olketa man wea dae? 6 [Hem no stap long hia. Hem laef bak nao.]* Tingim samting wea hem talem iufala taem hem long Galʹi·lee. 7 Hem sei pipol bae givim Son bilong man go long olketa man wea sin and olketa bae nilam hem long post bat long mek-thri day bae hem laef bak moa.” 8 So olketa tingim nao samting wea Jesus talem olketa, 9 and olketa lusim datfala cave and go talem evri samting hia long elevenfala aposol and evri nara disaepol. 10 Olketa woman hia nao hem Mary Magʹda·lene, and Jo·anʹna, and Mary, wea hem mami bilong James. Olketa nara woman wea kam witim olketa storyim olketa samting hia long olketa aposol tu. 11 Bat olketa aposol and olketa nara disaepol tingse olketa woman hia toktok krangge nomoa, and olketa nating bilivim olketa.

12 [Bat Peter hem getap and ran go long datfala cave. Taem hem kasem cave hia hem bendaon for luk insaed bat hem lukim kaleko wea olketa pasolem long body bilong hem nomoa stap. Hem lusim datfala ples and gohed tingting raonem samting wea happen.]*

13 Long datfala day, tufala disaepol gogo for wanfala vilij wea olketa kolem Em·maʹus. Disfala vilij hem stap winim elevenfala kilometer from Jerusalem. 14 Tufala gohed storyim evri samting hia wea happen.

15 Taem tufala gohed story, Jesus kam and wakabaot witim tufala 16 bat tufala no luksavve long hem. 17 Hem sei long tufala: “Wanem nao iutufala storyim taem iutufala wakabaot kam?” Tufala standap and luk sorre. 18 Wanfala long tufala wea nem bilong hem Cleʹo·pas hem sei: “Hao, iu man long difren ples wea iu stap seleva long Jerusalem, dastawe iu no savve long samting wea happen distaem?” 19 Then Jesus sei long tufala: “Wanem ia?” Olketa sei long hem: “Samting wea kasem Jesus bilong Nazʹa·reth ia. Hem wanfala profet wea God and olketa man tinghae long nambawan toktok bilong hem and olketa mirakol bilong hem. 20 Olketa hed priest and olketa bigman bilong iumi givim hem go long Pilate wea judgem hem for mas dae. Then olketa nilam hem long post. 21 Bat mifala hope bae hem nao datfala man for sevem Israel, and iu savve, diswan hem mek-thri day bihaen olketa samting hia hem happen. 22 And tu, samfala long olketa woman bilong mifala kam talem samting wea mekem mifala barava sapraes. Olketa go early morning long cave wea olketa putim Jesus 23 bat olketa no faendem body bilong hem. And tu, olketa lukim olketa angel, wea sei Jesus hem laef nao. 24 So samfala bilong mifala go long datfala cave and lukim samting wea olketa woman hia talem hem tru, bat olketa no lukim hem.”

25 Hem sei long tufala: “Iutufala no laek for minim samting and slow tumas for bilivim evri samting wea olketa profet talem! 26 Olketa profet talem finis Christ mas kasem olketa nogud samting hia wea mekem hem safa and then bae hem kasem glory.” 27 Then hem start for minim long olketa evri samting wea Moses and evri profet raetem abaotem hem insaed long olketa Holy Raeting.

28 Gogo taem olketa klosap kasem datfala vilij wea olketa go for hem, Jesus duim samting for mekem tufala tingse hem bae no stop long there bat hem laek for wakabaot go moa. 29 Bat tufala sei long hem: “Iu no go, bikos hem gogo for evening nao.” So hem stap witim olketa nao. 30 Taem hem sidaon witim tufala for kaikai hem tekem bred and hem prea. Then hem brekem bred hia and givim long olketa. 31 Long taem hia nao tufala luksavve hu nao hem. Semtaem nomoa hem lus and tufala no lukim hem nao. 32 Tufala sei: “Taem iumi wakabaot kam long road and hem minim kam olketa Holy Raeting long iumi, iumi hapi tumas, iaman?” 33 So tufala getap nomoa and go bak long Jerusalem. Olketa meetim elevenfala aposol witim olketa nara disaepol wea stap witim olketa. 34 Olketa sei: “Tru ia, Lord hem laef bak and Simon lukim hem!” 35 Then tufala talem olketa hia abaotem samting wea happen long road and hao olketa luksavve long Jesus taem hem brekem bred for olketa.

36 Taem olketa gohed story abaotem diswan, seknomoa Jesus standap long there witim olketa [and sei: “Mi hope iufala stap gud.”]* 37 Bat from olketa tingse hem wanfala angel* olketa seke and fraet tumas. 38 So hem sei long olketa: “Why nao iufala fraet, and why nao iufala daotem samting wea iufala lukim? 39 Lukim hand and leg bilong mi. Mi nomoa ia. Kam tasim mi mekem iufala savve. Angel no garem body bilong man,* bat mi garem.” 40 [Taem hem talem datwan hem showim nao hand and leg bilong hem long olketa.]* 41 Olketa barava hapi fogud bat olketa faendem hem hard lelebet for bilivim samting wea olketa lukim bikos olketa sapraes tumas long datwan. So Jesus hem sei: “Hao, eni kaikai stap?” 42 Olketa givim hem haf fish wea olketa bonem. 43 Olketa lukim hem tekem datwan and kaikaim nao.

44 Hem sei long olketa: “Taem mi no dae yet mi talem iufala finis, evri samting wea Law bilong Moses and olketa Psalm and raeting bilong olketa profet talem abaotem mi, mas kamap tru.” 45 Then hem helpem olketa for minim gud olketa Holy Raeting. 46 Hem sei: “Olketa Holy Raeting sei Christ bae safa and laef bak moa long mek-thri day, 47 and long nem bilong hem pipol bae preach long evri kantri and talem pipol for repent mekem God forgivim sin bilong olketa. Start long Jerusalem go kasem olketa nara ples, 48 iufala mas storyim olketa samting hia wea iufala lukim. 49 Mi bae sendem kam long iufala samting wea Dadi bilong mi promis for givim. Bat iufala mas weit long taon hia go kasem taem wea iufala kasem paoa from heven.”

50 Bat hem tekem olketa go kasem Bethʹa·ny. Hem liftimap tufala hand bilong hem and blessim olketa. 51 Taem hem gohed for blessim olketa hem lusim olketa and God tekem hem go ap long heven. 52 Olketa baodaon long hem and go bak long Jerusalem. Olketa hapi tumas. 53 Evritaem nomoa olketa savve go long temple and praisem God.

Long Greek languis, Luke hem iusim wanfala toktok wea maet datwan for showimaot respect long The·ophʹi·lus, or maet datwan for showimaot hem garem haefala position.

Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.

Long bifor, sapos woman wea marit no savve garem pikinini, datwan hem samting for shame long hem.

Diswan minim wanfala gele wea hem no sleep witim eni man.

Diswan minim laef bilong man wea insaed datwan hem body, tingting, heart, and savve bilong hem. Lukim Appendix 7A.

Diswan minim for katem skin long private part.

Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.

Long Greek languis hem sei, “horn for sevem pipol.” Plande taem wea Bible storyim horn bilong animal, datwan hem piksarem strong or paoa.

Long Greek languis hem sei, “Caeʹsar.” Diswan hem title bilong samfala king long Rome.

Long Greek languis hem sei, “full earth.”

Diswan minim for katem skin long private part.

Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.

Long Greek languis hem sei, “wanfala sword bae kat go deep insaed long iu.”

Or, “fasting.”

Long Greek languis hem sei, “Caeʹsar.” Diswan hem title bilong samfala king long Rome.

Diswan hem Herod Antipas, son bilong King Herod.

Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.

Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Longfala pis pepa wea olketa rolim long stik.

Long Greek languis hem sei, “Lake long Gen·nesʹa·ret.”

Or, “fasting.”

Bag wea olketa wakem from skin bilong animal.

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Diswan minim laef bilong man wea insaed datwan hem body, tingting, heart, and savve bilong hem. Lukim Appendix 7A.

Or, “stop for . . .”

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.

“Flute” hem wanfala music instrument wea man blowim.

Or, “fasting.”

Or, “greedy for kaikai.”

Diswan hem wanfala silver coin long selen bilong Rome.

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Or, “wind bilong hem (paoa wea mekem man laef) kam bak.” Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.

Selen wea olketa wakem long silver.

Long Greek languis hem sei, “blessim olketa.”

“Post,” wea hem “stau·rosʹ” long Greek languis, hem minim olketa hard taem wea Jesus kasem olsem wei wea pipol spoelem hem. Lukim Appendix 6.

Long Greek languis hem sei, “soul.” Lukim Appendix 7A.

Wea minim, “Judgment Day.”

Long Greek languis hem sei, “skae.”

Long Greek languis hem sei, “Haʹdes.” Lukim Appendix 8.

Diswan minim laef bilong man wea insaed datwan hem body, tingting, heart, and savve bilong hem. Lukim Appendix 7A.

Diswan hem wanfala silver coin long selen bilong Rome.

Or, “showimaot mercy.”

Long Greek languis hem sei, “bred.”

Long Greek languis hem sei, “finger bilong God.”

Mint and rue hem olketa smol plant wea grow long garden and wea pipol iusim for mekem kaikai teist naes.

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Long Greek languis hem sei, “Kingdom wea hem bilong heven.” Diswan showimaot man wea rul long disfala Kingdom hem stap long heven.

“Ge·henʹna.” Ples for bonem rabis aotsaed long Jerusalem. Lukim Appendix 9.

Or, “kavet.”

Long Greek languis, word wea olketa iusim hem minim wanfala kaen insect wea savve flae and wea savve kaikaim kaleko.

Long Greek languis hem sei, “evritaem werem belt raonem bele.”

Long Greek languis hem sei, “hem bae werem belt.”

Or, “iufala tingse iufala holy tumas.”

Long Greek languis hem sei, “olketa wea garem kaon.”

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Or, “iufala tingse iufala holy tumas.”

Long Greek languis hem sei, “haedem.”

Fox hem luk olsem wanfala dog. Wei bilong fox hem for duim samting haed.

Long Greek languis hem sei, “haos bilong iufala.”

Long Greek languis hem sei, “soul.” Lukim Appendix 7A.

“Post,” wea hem “stau·rosʹ” long Greek languis, hem minim olketa hard taem wea Jesus kasem olsem wei wea pipol spoelem hem. Lukim Appendix 6.

Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.

Diswan hem silver selen bilong olketa long Greece.

Long Greek languis hem sei, “heven.”

Long Greek languis hem sei, “100 bath.” Wanfala bath hem samting olsem 6 gallon.

Wanfala bag hem 170 kilo.

Long Greek languis hem sei, “riches wea no raeteous.”

Diswan hem man wea savve askem selen and olketa nara samting long pipol.

Diswan minim hem sidaon long ples wea showimaot Abraham barava tinghae long hem.

Long Greek languis hem sei,“Haʹdes” wea hem minim grev bilong olketa wea dae finis.

Wanfala kaen ston wea pipol iusim for smasem wheat.

Hem wanfala strong tree wea savve grow go kasem samting olsem 6 meter (20 feet) hae. Olketa leaf bilong hem big and frut bilong hem savve red or blak.

Long hia, salfa (sulphur) hem wankaen ston wea savve bone.

Staka haos long Israel long datfala taem garem ruf wea flat. Pipol savve wakabaot antap, sleep, or sidaon long there witim olketa fren.

Long Greek languis hem sei, “soul.” Lukim Appendix 7A.

Disfala verse hem stap long samfala Bible transleison, bat hem no stap long samfala main Greek Bible bilong bifor.

Or, “fasting.”

Lukim “World” long dictionary long Appendix 15.

Wanfala miʹna hem wages for samting olsem thrifala month. Hem silver selen wea semsem witim 100 drachma. Drachma hem silver selen bilong olketa long Greece.

Selen wea olketa wakem long silver.

Long Greek languis hem sei, “Caeʹsar.” Diswan hem title bilong samfala king long Rome.

Long Greek languis hem sei, “De·narʹi·us.” Diswan hem wanfala silver coin long selen bilong Rome.

Lukim “World” long dictionary long Appendix 15.

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Greek word wea olketa iusim long hia savve minim skae or heven.

Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.

Long Greek languis hem sei, “soul.” Lukim Appendix 7A.

Plande taem “genereson” savve minim pipol wea laef long semtaem nomata wanem age nao olketa.

Long Greek languis hem sei, “wanfala long twelvfala aposol bilong hem.”

Olketa hia hem olketa boss bilong olketa security long temple.

Selen wea olketa wakem long silver.

Wea minim, evri samting wea disfala Pasova hem piksarem hem kamap tru long Kingdom bilong God.

Spesol nem hia hem title for mekhae long pipol wea duim samting for helpem nara pipol, olsem for givim selen long olketa.

Long Greek languis hem sei, “Hem standap long ples wea sapos olketa disaepol torowem wanfala ston bae datwan foldaon long ples hia.”

Wanfala long twelvfala.

Sanhedrin.

Long Greek languis hem sei, “Caeʹsar.” Diswan hem title bilong samfala king long Rome.

Disfala verse hem stap long samfala Bible transleison, bat hem no stap long samfala main Greek Bible bilong bifor.

Olketa bracket hia showimaot olketa raeting wea no stap long samfala old copy bilong disfala buk, Luke.

Long Greek languis hem sei, “taem iu go insaed Kingdom bilong iu.”

Long Greek languis hem sei, “Tuday, mi talem iu tru samting.”

Samting olsem 12 klok long midolday. Diswan hem sixfala hour bihaen sun hem kamap.

Samting olsem 3 klok long aftanun. Diswan hem naenfala hour bihaen sun hem kamap.

Disfala kaleko hem stap midolwan long Rum wea barava holy and datfala Holy Ples for divaedem tufala rum hia.

Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.

Sanhedrin.

Long kalenda distaem, disfala day hem Sunday. Olketa Jew ting long diswan olsem first day long week.

Olketa bracket hia showimaot olketa raeting wea no stap long samfala old copy bilong disfala buk, Luke.

Olketa bracket hia showimaot olketa raeting wea no stap long samfala old copy bilong disfala buk, Luke.

Olketa bracket hia showimaot olketa raeting wea no stap long samfala old copy bilong disfala buk, Luke.

Long Greek languis hem sei, “wanfala spirit.”

Long Greek languis hem sei, “meat and bon.”

Olketa bracket hia showimaot olketa raeting wea no stap long samfala old copy bilong disfala buk, Luke.

    Solomon Islands Pidgin Pablikeson (1988-2024)
    Log Aot
    Log In
    • Solomon Islands Pidgin
    • Sharem
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Log In
    Sharem