Datfala Gud Nius wea John Hem Raetem
1 Long bifor kam, taem God no wakem olketa nara samting yet, Word* hem stap, and Word hem stap witim God, and Word hem wanfala god. 2 Long datfala taem hem stap witim God. 3 God iusim hem for wakem evri samting, and no eni samting hem stap wea hem no helpem God for wakem.
4 Samting wea God iusim hem for wakem nao hem laef, and laef bilong hem laet for olketa man. 5 Datfala laet hem shaen long ples wea hem dark, bat dark hia hem no stopem datfala laet.
6 God hem sendem kam wanfala man wea nem bilong hem John. 7 Disfala man hem kam for talem pipol abaotem datfala laet mekem evri difren kaen pipol biliv bikos long samting wea hem talem. 8 Hem no datfala laet, bat hem kam for talem pipol abaotem datfala laet.
9 Datfala tru laet wea givim laet for evri didifren kaen pipol hem klosap for kam long world. 10 Hem stap long world, and God iusim hem for wakem world, bat pipol long world no savve long hem. 11 Hem kam long hom bilong hem, bat pipol bilong hem no laekem hem. 12 Bat hem givim chance long olketa wea biliv long hem for kamap olketa pikinini bilong God bikos olketa showimaot faith long nem bilong hem. 13 Olketa hia no born kam from olketa man or from hem nao samting wea olketa man laekem, bat olketa born kam from God.
14 Word hia kamap man and hem stap witim mifala, and mifala lukim taem hem shaen braet tumas. Diswan hem samting wea wanfala spesol son* hem kasem from dadi bilong hem, and tu, God putim insaed long hem wei bilong hem for kaen and for talem tru samting and hem olsem hem fulap long tufala samting hia. 15 John talem pipol abaotem hem and John nao datfala man wea singaot olsem: “Man wea bae kam, hem winim mi nao distaem, bikos hem stap firstaem long mi.” 16 Iumi evritaem kasem staka blessing from disfala nambawan wei bilong hem for kaen tumas and storyim samting wea tru. 17 Diswan hem bikos God iusim Moses for givim iumi Law bilong hem, bat hem iusim Jesus Christ for barava kaen long iumi and showim long iumi olketa samting wea tru. 18 No eni man hem lukim God long enitaem, bat datfala spesol son wea olsem God and wea barava stap klosap long Dadi long heven, hem nao helpem iumi for minim hem.
19 Olketa Jew long Jerusalem sendem go olketa priest and olketa Levite for askem John olsem: “Hu nao iu?” 20 Hem talem stret long olketa: “Mi no datfala Christ.” 21 Olketa askem hem: “Sapos olsem, waswe, iu E·liʹjah?” Hem sei: “Nomoa.” Olketa askem hem moa: “Hao, iu nao datfala Profet?” Hem sei: “Nomoa tu!” 22 So olketa sei long hem: “Hu nao iu? Talem kam, mekem mifala go talem long olketa wea sendem mifala kam.” 23 Hem sei: “Olsem profet Isaiah talem, mi nao man wea singaot kam olsem long wilderness:* ‘Iufala mekem road bilong Jehovah hem stret.’” 24 Olketa Pharisee nao sendem kam olketa priest and olketa Levite hia. 25 Olketa gohed moa for askem hem olsem: “Sapos iu no datfala Christ or E·liʹjah or datfala Profet, why nao iu baptaesim pipol?” 26 John sei long olketa: “Mi baptaesim pipol long wata. Wanfala man hem stap midolwan long iufala wea iufala no savve nomoa long hem. 27 Datfala man bae kam, bat nomata for aotem sandol bilong hem mi no fit for duim bikos mi man nating nomoa.” 28 Olketa samting hia happen long Bethʹa·ny long narasaed long Jordan River, wea hem nao ples wea John baptaesim pipol.
29 Long next day John lukim Jesus kam long hem and hem sei: “Lukim go man ia, hem nao Pikinini Sheepsheep bilong God wea aotem sin bilong evri pipol long disfala world! 30 Mi storyim hem finis taem mi sei, Man wea bae kam, hem winim mi nao, bikos hem stap firstaem long mi. 31 Mi bat no savve long hem tu, bat why mi kam for baptaesim pipol long wata nao hem for mekem Israel lukim hem.” 32 John hem talem tu: “Mi lukim datfala spirit wea olsem wanfala kurukuru kam daon from skae, and hem stap long hem. 33 Mi bat no savve long hem tu, bat God wea sendem mi for baptaesim pipol long wata hem sei long mi, ‘Man wea iu lukim spirit kam daon and stap long hem, hem nao man wea baptaesim pipol long holy spirit.’ 34 Miseleva mi lukim datwan and mi talemaot tu, man hia nao hem Son bilong God.”
35 Long next day John hem standap witim tufala disaepol bilong hem. 36 Hem lukim Jesus wakabaot kam and hem sei: “Lukim go man ia, Pikinini Sheepsheep bilong God nao ia!” 37 Tufala disaepol hia herem samting wea John talem, and olketa go followim Jesus nao. 38 Then Jesus hem luk go bak and lukim tufala hia followim hem. Hem sei long tufala: “Wanem samting nao iutufala laekem?” Olketa sei long hem: “Rabbi, wea nao iu stap?” (Rabbi hem minim Teacher.) 39 Hem sei long olketa: “Kam, bae iufala lukim.” Datwan hem samting olsem mek-ten hour.* So tufala go lukim ples wea hem stap and gohed stap witim hem long datfala day. 40 Wanfala disaepol hia wea herem samting John talem and followim Jesus, hem Andrew, wea hem brata bilong Simon Peter. 41 First samting wea Andrew duim nao, hem go lukaotem brata bilong hem Simon and sei long hem: “Mifala faendem nao datfala Mes·siʹah.” (Mes·siʹah hem minim Christ.) 42 Hem tekem hem go long Jesus and Jesus luk long hem and sei: “Iu nao Simon, son bilong John, bat bae olketa kolem iu Ceʹphas.” (Long Greek languis disfala nem Ceʹphas hem Peter.)
43 Long next day Jesus tingting for go long Galʹi·lee. Taem hem lukim Philip, hem sei long hem, “Iu kam followim mi.” 44 Ples bilong Philip hem Beth·saʹi·da. Andrew and Peter tu kam from datfala taon. 45 Philip hem go lukaotem Na·thanʹa·el and sei long hem: “Mifala faendem nao datfala man wea Moses hem raet abaotem long Law, and wea olketa profet raet abaotem tu. Man hia, hem Jesus, son bilong Joseph. Hem bilong Nazʹa·reth.” 46 Bat Na·thanʹa·el sei long hem: “Waswe, eni gud samting savve kam from Nazʹa·reth tu?” Philip sei long hem: “Iu kam lukim firstaem.” 47 Jesus lukim Na·thanʹa·el wakabaot kam long hem and hem sei: “Lukim go man ia. Hem wanfala man long Israel wea hem nating savve laea.” 48 Na·thanʹa·el sei long hem: “Hao nao iu savve long mi?” Jesus sei long hem: “Iu savve, taem Philip no kolem iu yet, mi lukim iu andanit long fig tree.” 49 Na·thanʹa·el sei long hem: “Rabbi, iu nao Son bilong God, iu nao King bilong Israel.” 50 Jesus sei long hem: “Hao, from mi talem iu mi lukim iu andanit long datfala fig tree, iu biliv long mi nao? Bae iu lukim olketa big samting wea winim diswan.” 51 Hem sei moa: “Mi talem iufala tru samting, Iufala bae lukim skae* hem open and olketa angel bilong God kam daon long Son bilong man and go ap moa.”
2 Long mek-thri day wanfala marit hem gohed long Caʹna long Galʹi·lee and mami bilong Jesus hem stap long datfala marit. 2 Olketa invaetem Jesus and olketa disaepol tu for kam long datfala marit.
3 Taem wine hem finis, mami bilong Jesus sei long hem: “Olketa no garem eni wine nao ia.” 4 Jesus sei long hem: “Datwan hem no wari bilong iumi ia! Hem no kasem taem bilong mi yet.” 5 Mami bilong Jesus sei long olketa wea waka long datfala marit: “Eni samting wea hem talem, iufala duim nao.” 6 Sixfala big botol wea olketa wakem long ston hem stap long there. Wata insaed olketa botol hia hem for wasim hand followim kastom bilong olketa Jew. Olketa savve putim maet twelv or seventin gallon wata insaed wanfala botol hia. 7 Jesus sei long olketa: “Iufala tekem kam wata and fulimap olketa botol hia.” So olketa fulimap gud nao. 8 Hem sei long olketa: “Iufala tekem lelebet long diswan and go givim long bigman bilong disfala marit feast.” So olketa tekem go nao. 9 Datfala bigman hem teistim nao wata hia wea kamap wine. Olketa wea givim datwan long hem savve long wea nao olketa tekem wine hia, bat datfala bigman bilong marit feast no savve. So hem kolem kam datfala man wea marit, 10 and sei long hem: “Hem wei bilong pipol for givim gudfala wine firstaem long pipol for drinkim, then taem pipol drunk, olketa givim wine wea no mas gud. Bat iu keepim gudfala wine for givim long pipol distaem.” 11 Jesus duim disfala first mirakol bilong hem long Caʹna long Galʹi·lee. Diswan showimaot paoa wea hem garem and olketa disaepol biliv long hem.
12 Bihaen diswan, Jesus witim mami and olketa brata bilong hem and olketa disaepol go long Ca·perʹna·um, bat olketa no stap longtaem long there.
13 Pasova bilong olketa Jew hem klosap so Jesus hem go long Jerusalem. 14 Hem lukim olketa man long temple wea salem olketa buluka, sheepsheep, and kurukuru, and olketa man wea changem olketa difren selen tu sidaon long there. 15 Jesus tekem rope and hem wakem wanfala whip. Then hem iusim datwan for raosem from temple olketa sheepsheep and buluka witim pipol wea salem olketa. Hem kapsaetem tu selen and tebol bilong olketa wea changem olketa difren selen. 16 Hem sei long olketa wea salem olketa kurukuru: “Tekem go olketa samting hia from disfala ples! Haos bilong Dadi bilong mi hem no haos for iufala market insaed!” 17 Olketa disaepol tingim toktok insaed long olketa Holy Raeting wea hem sei: “Mi laekem tumas haos bilong iu and mi tingim evritaem.”
18 So olketa Jew sei long hem: “Showim wanfala saen long mifala for pruvim iu garem raet for duim olketa samting hia.” 19 Jesus sei long olketa: “Aotem disfala temple and mi bae wakem bak insaed thrifala day.” 20 So olketa Jew sei: “Olketa wakem disfala temple for foti-six year finis. Hao nao iu sei bae iu wakem bak insaed thrifala day nomoa?” 21 Bat taem hem sei temple, hem minim body bilong hem. 22 Taem hem laef bak, olketa disaepol tingim hao datwan nao samting wea hem savve talem evritaem, and olketa bilivim samting wea Jesus talem and olketa Holy Raeting tu.
23 Long taem hia wea hem stap long Jerusalem for Pasova, plande pipol lukim olketa mirakol wea hem duim and biliv long hem. 24 Bat Jesus no barava trustim olketa bikos hem savve long wei bilong olketa man, 25 and hem no needim eniwan for storyim wei bilong olketa man long hem bikos hem savve finis long olketa.
3 Wanfala Pharisee hem stap wea nem bilong hem Nic·o·deʹmus. Hem wanfala bigman bilong olketa Jew. 2 Hem kam long Jesus long naet and sei long hem: “Teacher,* mifala savve iu wanfala teacher wea God nao sendem kam, bikos hard for eni man duim olketa spesol samting hia wea iu duim sapos God no givim paoa long hem.” 3 Jesus sei long hem: “Mi talem iu tru samting, Sapos man no born moa, hard for hem lukim Kingdom bilong God.” 4 Nic·o·deʹmus sei long hem: “Hao nao man wea big finis savve born moa? Waswe, hem savve go bak insaed bele bilong mami bilong hem and born long mek-tu taem?” 5 Jesus sei long hem: “Mi talem iu tru samting, Sapos man no born long wata and holy spirit hem no savve go insaed Kingdom bilong God. 6 Man wea born long woman hem bilong disfala earth, and man wea born long holy spirit, hem bilong heven. 7 Iu sapraes taem mi sei iufala mas born moa. Bat iu mas no olsem. 8 Wind savve blow long eni ples wea hem laekem. Iu savve herem bat iu no savve wea nao hem kam from or wea nao hem go. Olketa wea born long holy spirit, olketa olsem tu.”
9 Nic·o·deʹmus sei olsem long hem: “Hao nao olketa samting hia savve happen?” 10 Jesus sei long hem: “Iu wanfala teacher long Israel, so hao nao iu no savve long olketa samting hia? 11 Mi talem iu tru samting, Samting wea mifala lukim and savve long hem nao mifala storyim, bat iufala no bilivim samting wea mifala talem. 12 Sapos mi story abaotem olketa samting long earth bat iufala no bilivim mi, hard for iufala bilivim mi sapos mi story abaotem olketa samting long heven. 13 And tu, no eni man hem go ap long heven bat Son bilong man nao hem kam daon from heven. 14 Olsem Moses hem putim datfala snek antap long wanfala post long wilderness,* olketa bae duim sem samting long Son bilong man, 15 mekem evriwan wea biliv long hem savve kasem laef olowe.
16 “God barava lovem tumas pipol long world dastawe hem givim kam spesol Son* bilong hem, mekem evriwan wea showimaot faith long hem no dae bat kasem laef olowe. 17 God hem sendem kam Son bilong hem long world. Hem no kam for judgem pipol, bat hem kam for sevem pipol. 18 Man wea showimaot faith long hem bae no guilty. Man wea no showimaot faith hem guilty finis, bikos hem no showimaot faith long nem bilong spesol Son bilong God. 19 Samting wea mekem pipol guilty nao hem from datfala laet hem kam long world, bat olketa laekem tumas darkness winim laet bikos olketa duim nogud samting. 20 Man wea duim nogud samting hem heitim laet and hem no kam long laet bikos hem no laekem laet for showimaot nogud samting wea hem duim. 21 Bat man wea duim gud samting hem kam long laet, bikos hem laekem laet for showimaot hem duim samting wea God hapi long hem.”
22 Bihaen, Jesus and olketa disaepol go long olketa nara ples long Ju·deʹa. Jesus stap witim olketa disaepol and baptaesim pipol. 23 John tu hem baptaesim pipol long Aeʹnon klosap long Saʹlim bikos big wata hem stap long there, and staka pipol kam for baptaes. 24 Long datfala taem John no stap long prison yet.
25 Olketa disaepol bilong John raoa witim wanfala Jew abaotem wei for klin. 26 Bihaen datwan, olketa kam long John and sei: “Teacher,* datfala man wea iu storyim and wea stap witim iu narasaed long Jordan River, hem baptaesim pipol dastawe evriwan go long hem.” 27 John hem sei: “Hard for man kasem eni samting sapos God no givim long hem. 28 Iufala nao herem mi taem mi sei mi no datfala Christ, bat God hem sendem mi firstaem long hem. 29 Taem man hem maritim gele, disfala gele hem waef bilong hem nao. Bat fren bilong datfala man wea marit hem hapi tumas taem hem standap klosap long hem and herem toktok bilong hem. Dastawe mi barava hapi tumas. 30 Waka wea datfala man duim mas kamap big, bat waka wea mi duim mas gogo daon nao.”
31 Christ wea kam from antap hem winim evriwan. Man long earth hem storyim nomoa olketa samting bilong earth. Christ wea kam from heven hem winim evriwan. 32 Hem storyim samting wea hem lukim and herem, bat no eniwan willing for bilivim hem. 33 Man wea bilivim samting wea Christ storyim hem barava bilivim God talem tru samting evritaem. 34 Man wea God sendem kam hem talem toktok bilong God bikos God no savve hol bak taem hem givim holy spirit. 35 Dadi hem lovem Son and givim hem paoa ovarem evri samting. 36 Man wea showimaot faith long Son hem kasem laef olowe. Man wea no obeyim Son bae no kasem laef, bat God bae kros long hem.
4 Jesus savve olketa Pharisee herem nius abaotem hem. Samting olketa herem nao, Jesus garem staka disaepol winim John and hem baptaesim olketa. 2 (Bat Jesus hem no baptaesim eniwan, olketa disaepol bilong hem nao baptaesim pipol.) 3 So from hem savve long datwan, hem lusim Ju·deʹa and go moa long Galʹi·lee. 4 Bat hem mas go pas long Sa·marʹi·a. 5 Hem kasem wanfala taon long Sa·marʹi·a wea olketa kolem Syʹchar. Disfala taon hem klosap long datfala pis land wea Jacob givim long son bilong hem, Joseph. 6 Well bilong Jacob hem stap long there. Long samting olsem mek-six hour,* Jesus hem taed so hem sidaon saed long datfala well.
7 Wanfala woman bilong Sa·marʹi·a hem kam for tekem wata. Jesus sei long hem: “Mi laekem wata for drink.” 8 (Olketa disaepol go finis long taon for baem kaikai.) 9 Datfala woman bilong Sa·marʹi·a sei long hem: “Hao nao iu askem wata long mi? Iu wanfala Jew and mi woman bilong Sa·marʹi·a!” (Olketa Jew no savve story witim pipol bilong Sa·marʹi·a.) 10 Jesus sei long hem: “Iu no savve long datfala present from God and iu no savve long man wea sei long iu, ‘Mi laekem wata for drink.’ Sapos iu savve, bae iu askem hem and hem bae givim iu wata wea savve mekem man laef.” 11 Datfala woman sei long Jesus: “Well hia hem deep tumas ia and iu no garem eni baket tu. So wea nao iu tekem disfala wata wea savve mekem man laef? 12 Waswe, iu winim grani bilong mifala Jacob, wea givim disfala well long mifala? Hem and olketa son bilong hem and olketa animal bilong hem tu drink long disfala well.” 13 Jesus sei long hem: “Eniwan wea drinkim disfala wata bae hem laek drink moa bihaen. 14 Eniwan wea drinkim wata wea mi givim, bae no need for drink moa. Wata wea mi givim long hem bae hem olsem springwata insaed long hem for mekem hem laef olowe.” 15 Datfala woman sei long hem: “Givim kam disfala wata long mi, mekem mi no need for drink moa and bae mi no kam olowe long disfala ples for tekem wata.”
16 Jesus sei long hem: “Iu go talem hasband bilong iu for kam.” 17 Woman hia sei: “Mi no garem hasband ia.” Jesus sei long hem: “Taem iu sei, ‘Mi no garem hasband,’ iu tok tru ia 18 bikos iu marit faevfala taem finis, and man wea iu stap witim distaem, hem no hasband bilong iu tu. Tru samting nao iu talem.” 19 Datfala woman sei long hem: “Distaem nao mi just luksavve iu wanfala profet. 20 Olketa grani bilong mifala worship long disfala maunten, bat iufala olketa Jew sei Jerusalem nao ples for worship.” 21 Jesus sei long hem: “Woman, bilivim samting wea mi talem iu. Bae wanfala taem hem kam wea iufala bae no worshipim God long disfala maunten and bae no worshipim hem long Jerusalem tu. 22 Iufala no savve hu nao iufala worshipim bat mifala savve hu nao mifala worshipim, bikos olketa Jew nao first wan wea garem chance for sev from olketa nao first wan for savve long wanem God bae duim for sevem pipol. 23 Bat wanfala taem bae kam, and taem hia hem start distaem, wea olketa wea worshipim God long stretfala wei bae worshipim hem followim holy spirit and followim samting wea tru. God lukaotem kaen pipol olsem for worshipim hem. 24 God hem wanfala Spirit,* and olketa wea worshipim hem mas worshipim hem followim holy spirit and followim samting wea tru.” 25 Datfala woman sei long hem: “Mi savve Mes·siʹah bae kam, wea olketa kolem hem Christ. Taem hem kam bae hem storyim gud evri samting long mifala.” 26 Jesus sei long hem: “Mi nao datfala man.”
27 Long taem hia nomoa, olketa disaepol kam bak and olketa sapraes for lukim hem story witim wanfala woman. Bat no eniwan long olketa askem hem abaotem why nao hem story witim woman hia or wanem nao hem laekem. 28 So woman hia hem lusim botol bilong hem and go long taon and sei olsem long olketa man long there: 29 “Wanfala man hem savve long evri samting abaotem mi. Kam, iumi go lukim hem. Maet disfala man nao Christ, or hao?” 30 Olketa lusim datfala taon and go for lukim hem.
31 Bihaen woman hia hem go, olketa disaepol sei long hem: “Teacher,* iu kaikai nao.” 32 Bat hem sei long olketa: “Mi garem kaikai wea iufala nating savve long hem.” 33 So olketa disaepol story tugeta and sei: “Hao, eni difren man tekem kam kaikai for hem?” 34 Jesus sei long olketa: “Kaikai bilong mi hem for duim waka wea man wea sendem mi kam hem laekem mi for duim and for finisim datfala waka. 35 Bihaen iufala plantim samting long planteison, iufala sei bihaen fofala month bae iumi harvestim planteison, iaman? Bat lukim go olketa planteison hia. Olketa redi nao for harvestim. Distaem 36 wakaman hem tekem pei and hem hipimap olketa frut. Olketa frut hia hem olketa wea bae kasem laef olowe. So man wea plantim datfala planteison and man wea harvestim datwan, tufala evriwan hapi. 37 Diswan showimaot disfala toktok hem tru, Wanfala hem plantim samting and narawan nao harvestim. 38 Mi sendem iufala for go harvestim samting wea iufala no hard waka long hem. Olketa narawan nao waka hard long hem and iufala nao kasem gud samting from hard waka bilong olketa.”
39 Plande pipol bilong Sa·marʹi·a long datfala taon biliv long hem bikos long toktok bilong datfala woman wea sei: “Hem savve long evri samting abaotem mi.” 40 So taem pipol bilong Sa·marʹi·a kam long hem, olketa askem hem for stap witim olketa, and hem stap long there for tufala day. 41 Plande pipol moa biliv long hem bikos long samting wea hem talem, 42 and olketa sei long datfala woman: “Firstaem mifala biliv long hem bikos long samting wea iu talem. Bat distaem mifala biliv bikos mifala seleva herem samting wea hem talem, and mifala barava savve hem nao man wea bae sevem olketa pipol long world.”
43 Bihaen tufala day wea hem stap long there, hem go long Galʹi·lee. 44 Jesus talem finis hao pipol long hom bilong wanfala profet bae no tinghae long hem. 45 Pipol bilong Galʹi·lee hapi tumas taem Jesus kam long ples bilong olketa. Diswan hem bikos olketa go long Jerusalem for datfala big hipap* tu and lukim finis evri samting wea Jesus duim long there.
46 Hem kam bak moa long Caʹna long Galʹi·lee. Hem nao ples wea hem mekem wata for kamap wine. Pikinini bilong wanfala wakaman bilong king hem sik. Hem stap long Ca·perʹna·um. 47 Taem disfala wakaman herem Jesus hem lusim Ju·deʹa and kam long Galʹi·lee, hem go for lukim hem. Hem askem Jesus for kam and healim son bilong hem wea klosap dae nao. 48 Bat Jesus sei long hem: “Sapos iufala no lukim olketa saen and olketa samting wea mekem iufala barava sapraes, iufala bae no biliv nomoa.” 49 Datfala wakaman bilong king sei long hem: “Lord, kam witim mi. Sapos nomoa, pikinini bilong mi bae dae nao.” 50 Jesus sei long hem: “Iu go bak, son bilong iu hem gud bak nao.” Man hia hem bilivim samting wea Jesus talem and hem go nao. 51 Taem hem followim road olketa wakaman bilong hem kam and sei boy bilong hem gud bak nao. 52 So hem askem olketa wanem taem nao son bilong hem gud bak moa. Olketa sei long hem: “Yesterday long mek-seven hour* nao sik bilong hem finis.” 53 Man hia savve nao datwan hem barava taem wea Jesus sei: “Son bilong iu hem gud bak nao.” So man hia and evriwan long haos bilong hem biliv long Jesus. 54 Diswan hem mek-tu mirakol wea Jesus duim bihaen hem lusim Ju·deʹa and kam bak moa long Galʹi·lee.
5 Bihaen olketa samting hia, Jesus hem go long Jerusalem for wanfala big hipap* bilong olketa Jew. 2 Long Jerusalem wanfala pool wata hem stap klosap long gate wea olketa kolem Gate bilong olketa Sheepsheep. Nem bilong datfala pool long Hebrew languis hem Beth·zaʹtha. Faevfala varanda nao stap raonem pool hia. 3 Staka pipol wea sik, blind, kripol, or wea hand or leg bilong olketa hem nogud, olketa leidaon long there. 4* —— 5 Wanfala man stap long there wea hem sik for thirti-eit year finis. 6 Jesus lukim disfala man leidaon and hem savve hem sik for longfala taem finis, so hem sei long hem: “Hao, iu laekem sik bilong iu for finis?” 7 Man hia hem sei: “Mi no garem eniwan for karem mi and putim mi insaed long wata taem wata hem seksek. Taem mi trae for go insaed long wata hia, nara man nao go firstaem long mi.” 8 Jesus sei long hem: “Getap, tekem bed bilong iu and wakabaot go.” 9 Semtaem nomoa, man hia hem gud bak nao. Hem tekem bed bilong hem and hem wakabaot go.
Datfala day hem Sabbath. 10 Olketa bigman bilong olketa Jew sei long datfala man wea gud bak: “Hem Sabbath ia, hem tambu for iu karem bed bilong iu.” 11 Hem sei long olketa: “Man wea healim mi nao hem sei, ‘Tekem bed bilong iu and wakabaot go.’” 12 Olketa askem hem: “Hu nao man wea sei long iu, ‘Tekem bed bilong iu and wakabaot go’?” 13 Bat man hia no savve hu nao datfala man wea healim hem bikos staka pipol stap long there and Jesus lusim datfala ples finis.
14 Bihaen, Jesus meetim hem long temple and sei long hem: “Iu gud bak nao. Iu no duim moa eni sin, nogud nao samting wea barava nogud winim sik hia hem kasem iu.” 15 Man hia hem go long olketa bigman bilong olketa Jew and hem talem olketa Jesus nao healim hem. 16 So olketa bigman bilong olketa Jew againstim Jesus bikos hem duim olketa samting hia long Sabbath. 17 Bat hem sei long olketa: “Dadi bilong mi hem gohed waka kam kasem distaem, and mi tu gohed waka.” 18 Taem olketa bigman bilong olketa Jew herem diswan, olketa barava laek killim hem dae bikos long tingting bilong olketa hem brekem law bilong Sabbath, and hem laekem pipol for tingse hem semsem witim God bikos hem sei God hem Dadi bilong hem.
19 So Jesus hem sei long olketa: “Mi talem iufala tru samting, Son no savve duim eni samting followim tingting bilong hemseleva. Hem duim nomoa samting wea hem lukim Dadi hem duim. Eni samting wea Dadi duim, Son hem duim tu. 20 Dadi hem lovem Son and hem showim hem evri samting wea hem duim. Hem bae showim hem tu olketa samting wea winim evri samting hia, for mekem iufala barava sapraes. 21 Dadi savve mekem olketa wea dae finis for laef bak and Son tu savve mekem eniwan wea hem chusim for laef. 22 Diswan hem bikos Dadi hem no judgem eniwan, bat hem markem Son nao for judgem olketa man. 23 Hem givim disfala waka long Son mekem evriwan savve mekhae long Son olsem olketa mekhae long Dadi tu. Man wea no mekhae long Son hem no mekhae long Dadi wea sendem hem kam tu. 24 Mi talem iufala tru samting, Eniwan wea herem toktok bilong mi and biliv long Dadi wea sendem mi kam, hem bae kasem laef olowe. Hem bae no kasem judgment bat hem olsem man wea dae and wea laef bak moa.
25 “Mi talem iufala tru samting, Wanfala taem bae kam, and taem hia hem kam finis wea olketa wea dae finis bae herem toktok bilong Son bilong God and olketa wea obeyim hem bae laef nao. 26 Dadi garem paoa for mekem olketa man laef, and hem givim paoa long Son tu for hem savve mekem olketa man laef. 27 Dadi givim hem paoa for judgem olketa man, bikos hem nao Son bilong man. 28 Iufala mas no sapraes long diswan, bikos taem bae kam wea evriwan wea stap insaed long grev* bae herem toktok bilong hem 29 and laef bak. Olketa wea duim gud samting bae kasem laef olowe, bat olketa wea duim nogud samting bae kasem judgment. 30 Mi no savve duim eni samting followim tingting bilong miseleva. Mi judgem pipol followim samting wea Dadi bilong mi talem. Hao mi judgem olketa hem barava stret bikos mi no duim samting wea miseleva laekem bat mi duim samting wea Dadi wea sendem mi kam hem laekem.
31 “Sapos mi nomoa talem pipol samting abaotem miseleva, bae olketa no bilivim samting wea mi talem. 32 Narawan hem stap wea talem pipol abaotem mi and mi savve samting wea hem talem abaotem mi hem tru. 33 Iufala sendem olketa man go long John, and hem talem tru samting abaotem mi. 34 Mi no needim eni man for talem pipol abaotem mi, bat mi talem iufala olketa samting hia mekem iufala savve kasem laef. 35 John hem wanfala laet wea shaen braet tumas, and for lelebet taem iufala hapi long laet bilong hem. 36 John talem pipol Dadi bilong mi nao sendem mi kam. Bat samting wea barava showimaot Dadi sendem mi kam nao hem from mi duim olketa samting wea hem markem mi for duim. 37 Dadi hem talemaot finis tu hem sendem mi kam. No enitaem iufala herem toktok bilong hem or lukim hem 38 and iufala no ting strong long toktok bilong hem, bikos iufala no biliv long datfala man wea hem sendem kam.
39 “Iufala lukluk gud insaed olketa Holy Raeting bikos iufala tingse olketa nao bae mekem iufala kasem laef olowe, bat evri samting abaotem mi nao hem insaed olketa Holy Raeting hia. 40 Nomata olsem, iufala nating laek kam long mi mekem iufala kasem laef. 41 Mi no laekem olketa man for mekhae long mi 42 bat iufala no olsem. Mi barava savve iufala no lovem God. 43 Mi kam long nem bilong Dadi bilong mi, bat iufala no biliv long mi. Sapos eniwan kam long nem bilong hemseleva, bae iufala biliv long hem. 44 Hard for iufala biliv long mi bikos iufala laekem olketa man for mekhae long iufala and iufala no laek duim samting wea bae mekem God tinghae long iufala. 45 No tingse mi nao bae talem Dadi iufala duim samting wea no stret. Moses nao talemaot iufala duim samting wea no stret and hem nao man wea iufala trustim. 46 Sapos iufala bilivim Moses iufala bae bilivim mi, bikos hem nao raet abaotem mi. 47 Bat sapos iufala no bilivim samting wea Moses raetem, hard for iufala bilivim toktok bilong mi tu.”
6 Bihaen diswan Jesus go long narasaed bilong sea long Galʹi·lee, wea nara nem bilong hem nao Ti·beʹri·as. 2 Staka pipol nao go followim hem, bikos olketa lukim olketa mirakol wea hem duim taem hem mekem olketa wea sik for gud bak moa. 3 So Jesus and olketa disaepol bilong hem go ap long wanfala maunten, and olketa sidaon long there. 4 Hem klosap taem bilong Pasova bilong olketa Jew. 5 Taem Jesus lukim staka pipol kakam long hem, hem sei long Philip: “Wea nao bae iumi peim bred for olketa hia?” 6 Jesus savve finis wanem hem bae duim bat hem talem diswan for testim hem nomoa. 7 Philip sei long hem: “Nomata sapos iumi garem 200 de·narʹi·i* for peim long bred, bae hem no fitim evriwan hia.” 8 Wanfala disaepol bilong hem, Andrew, wea hem brata bilong Simon Peter sei long hem: 9 “Wanfala smol boy long hia hem garem faevfala bred and tufala smol fish. Bat hard for diswan fitim staka pipol olsem!”
10 Jesus hem sei: “Talem pipol hia for sidaon.” Full area hia hem grass so evriwan sidaon nao. Namba bilong olketa man wea stap hem samting olsem 5,000. 11 So Jesus tekem olketa bred hia, hem prea, and hem givim long evriwan wea sidaon long there, and nomata haomas smol fish olketa laekem bat hem givim long olketa tu. 12 Bihaen evriwan kaikai finis, Jesus sei long olketa disaepol bilong hem: “Hipimap olketa leftova bred mekem iumi no weistim eni samting.” 13 So olketa fulimap twelvfala basket witim olketa leftova bred.
14 Taem olketa man lukim olketa mirakol wea hem duim, olketa sei: “Masbi disfala man nao datfala profet wea olketa Holy Raeting sei bae hem kam long world.” 15 From Jesus savve bae olketa kam holem hem for mekem hem king, hem go bak seleva moa long datfala maunten.
16 Taem hem gogo for naet, olketa disaepol go daon long saedsea. 17 Olketa go insaed wanfala boat and katkros go for Ca·perʹna·um. Hem naet nao and Jesus no kam long olketa yet. 18 Sea hem start for raf bikos wind hem big tumas. 19 Olketa padol for samting olsem faev or sixfala kilometer, then olketa lukim Jesus hem wakabaot antap long sea and hem klosap kasem boat bilong olketa. Datwan mekem olketa fraet tumas. 20 Bat hem sei long olketa: “Mi nomoa ia, iufala no fraet!” 21 So olketa hapi nao for hem kam insaed boat bilong olketa. No longtaem nomoa, olketa kasem nao ples wea olketa go for hem.
22 Long next day, pipol wea standap long narasaed lukim wanfala smol boat nomoa hem stap. Olketa savve olketa disaepol nomoa go insaed boat bilong olketa and lusim datfala ples bat Jesus no go witim olketa. 23 Bat samfala boat from Ti·beʹri·as arrive kam klosap long ples wea olketa kaikaim datfala bred bihaen Jesus hem prea for talem thankiu. 24 Taem pipol hia no lukim Jesus and olketa disaepol bilong hem, olketa go insaed olketa boat hia and go long Ca·perʹna·um for lukaotem Jesus.
25 Taem olketa kasem narasaed and faendem Jesus, olketa sei: “Teacher,* wanem taem nao iu kasem long hia?” 26 Jesus sei long olketa: “Mi talem iufala tru samting, Iufala lukaotem mi bikos iufala kaikaim bred and iufala fulap, no bikos iufala lukim olketa mirakol. 27 Iufala mas no waka for kaikai wea savve rotten, bat iufala mas waka for kaikai wea no savve rotten and wea mekem man laef olowe. Son bilong man nao bae givim disfala kaikai long iufala bikos God, wea hem nao Dadi, hem showimaot finis hem hapi long hem.”
28 So olketa sei long hem: “Wanem nao mifala mas duim, mekem mifala duim samting wea God hapi long hem?” 29 Jesus sei long olketa: “Samting wea God hapi long hem nao hem for iufala showimaot faith long man wea God sendem kam.” 30 Olketa sei long hem: “Wanem mirakol nao bae iu duim mekem mifala lukim datwan and biliv long iu? Wanem samting nao bae iu duim? 31 Long wilderness,* olketa grani bilong mifala kaikaim manna from God, wea hem nao olketa Holy Raeting talem finis. Olketa sei, ‘Hem givim bred from heven* long olketa.’” 32 So Jesus sei long olketa: “Mi talem iufala tru samting, Distaem Dadi bilong mi givim trufala bred from heven long iufala. Moses no givim trufala bred from heven long iufala. 33 Bred wea God givim nao hem man wea kam daon from heven and wea mekem pipol long world kasem laef.” 34 So olketa sei long hem: “Lord, mifala laekem iu for givim mifala disfala bred olowe.”
35 Jesus sei long olketa: “Mi nao datfala bred wea mekem pipol laef. Man wea kam long mi bae no hangre moa, and man wea showimaot faith long mi bae no need for drink moa. 36 Mi talem iufala finis, Nomata iufala lukim mi bat iufala no biliv long mi. 37 Evriwan wea Dadi givim long mi bae kam long mi, and bae mi no raosem eniwan wea kam long mi, 38 bikos mi kam daon from heven, no for duim samting wea miseleva laekem bat for duim samting wea Dadi, wea hem sendem mi kam, laekem mi for duim. 39 Dadi, wea hem sendem mi kam, no laekem eniwan long olketa wea hem givim long mi for lus, bat hem laekem mi for mekem olketa laef bak long future.* 40 Dadi bilong mi hem laekem evriwan wea savve long Son and showimaot faith long hem for kasem laef olowe, and bae mi mekem olketa laef bak long day for judgem pipol.”
41 So olketa Jew start for komplenim hem bikos hem sei: “Mi nao datfala bred wea kam daon from heven,” 42 and olketa sei: “Man hia hem Jesus, son bilong Joseph and iumi savve long dadi and mami bilong hem, iaman? Hao nao hem sei, ‘Mi kam daon from heven’?” 43 Jesus sei long olketa: “Iufala no komplen. 44 Hard for eniwan kam long mi sapos Dadi wea sendem mi kam hem no leadim hem kam long mi firstaem. Bae mi mekem man olsem for laef bak long day for judgem pipol. 45 Olketa Holy Raeting sei, ‘Jehovah bae teachim evriwan long olketa.’ Olketa wea kam long mi nao hem evriwan wea herem samting wea Dadi long heven talem and followim datwan. 46 Mi nao man wea God sendem kam, and mi nomoa lukim Dadi long heven, no eni man moa. 47 Mi talem iufala tru samting, Man wea biliv long mi bae kasem laef olowe.
48 “Mi nao datfala bred wea mekem pipol laef. 49 Long wilderness, olketa grani bilong iufala kaikaim manna bat gogo olketa dae nomoa. 50 Bat eniwan wea kaikaim datfala bred wea kam daon from heven bae no dae. 51 Mi nao datfala bred wea kam daon from heven wea mekem man laef. Sapos eniwan kaikaim disfala bred bae hem laef olowe. Iu savve, bred wea bae mi givim hem body bilong mi wea mi givim for mekem pipol long world savve laef.”
52 Olketa Jew raoa and sei: “Hao nao bae man hia givim body bilong hem long iumi for kaikaim?” 53 So Jesus sei long olketa: “Mi talem iufala tru samting, Sapos iufala no kaikaim body bilong Son bilong man and drinkim blood bilong hem, bae iufala no kasem laef.* 54 Man wea kaikaim body bilong mi and drinkim blood bilong mi bae kasem laef olowe and bae mi mekem hem laef bak long day for judgem pipol. 55 Body and blood bilong mi hem kaikai and drink wea helpem man winim eni nara kaikai and drink. 56 Man wea kaikaim body bilong mi and drinkim blood bilong mi, mitufala wan mind. 57 Dadi long heven sendem mi kam and bikos long hem nao mi laef. Long sem wei, man wea kaikaim body bilong mi bae mi mekem hem for laef tu. 58 Diswan nao bred wea kam daon from heven. Hem no olsem taem olketa grani bilong iufala kaikai bat gogo olketa dae. Man wea kaikaim disfala bred bae laef olowe nao.” 59 Hem storyim olketa samting hia long pipol wea hipap insaed wanfala sinagog* long Ca·perʹna·um.
60 Plande disaepol wea herem diswan sei: “Disfala toktok hem here nogud tumas, bae hu nao laek herem?” 61 Bat from Jesus luksavve olketa disaepol komplen abaotem samting wea hem talem, hem sei long olketa: “Hao, iufala feel nogud long diswan? 62 Sapos olsem, bae iufala barava feel nogud sapos iufala lukim Son bilong man hem go ap long ples wea hem stap kam long hem firstaem. 63 Holy spirit nao mekem man laef. Samting wea man savve duim hem iusles nomoa. Samting wea mi talem long iufala hem kam from holy spirit and hem mekem man laef. 64 Bat samfala long iufala no bilivim mi.” Jesus savve finis hu nao olketa wea no biliv long hem and hu nao man wea bae givim hem go long enemy. 65 So hem sei long olketa: “Dastawe mi talem iufala, Hard for eniwan kam long mi sapos Dadi long heven no letem hem.”
66 From diswan plande long olketa disaepol go bak for duim olketa samting wea olketa duim bifor and no laek followim hem nao. 67 Jesus sei long twelvfala aposol: “Waswe long iufala, iufala laek go tu?” 68 Simon Peter hem sei: “Lord, no eniwan moa for mifala followim. Toktok bilong iu nomoa savve mekem man laef olowe 69 and mifala biliv and barava savve iu nao datfala Holy Man wea God sendem kam.” 70 Jesus sei long olketa: “Mi chusim iufala olketa twelvfala aposol bilong mi, iaman? Bat wanfala long iufala hem olsem devil* nao.” 71 Man wea Jesus storyim hia hem Judas, son bilong Simon Is·carʹi·ot. Nomata hem wanfala aposol, hem nao man wea bae givim Jesus go long enemy.
7 Bihaen diswan Jesus hem no laek for gogo raon long olketa ples long Ju·deʹa bikos olketa bigman bilong olketa Jew long there laek for killim hem dae. So hem gogo raon long olketa ples long Galʹi·lee nomoa. 2 Hem klosap kasem taem bilong bigfala hipap bilong olketa Jew wea olketa stap insaed olketa smol leaf haos.* 3 So olketa brata bilong hem sei long hem: “Iu go long Ju·deʹa mekem olketa disaepol bilong iu tu lukim olketa samting wea iu duim. 4 Sapos man laekem nara pipol for luksavve long hem, bae hem no haedem samting wea hem duim. So iu go duim olketa samting hia mekem pipol lukim iu.” 5 Olketa brata bilong Jesus talem diswan bikos olketa no bilivim God nao sendem kam Jesus. 6 So Jesus sei long olketa: “Hem no kasem taem bilong mi yet ia, bat iufala savve go long datfala hipap enitaem nomoa. 7 Pipol long world no heitim iufala, bat olketa heitim mi bikos mi talemaot samting wea olketa duim hem nogud tumas. 8 Iufala go long datfala hipap. Bae mi kam bihaen bikos hem no kasem taem bilong mi yet ia.” 9 Bihaen hem talem datwan long olketa, hem stap nomoa long Galʹi·lee.
10 Taem olketa brata bilong hem go finis long datfala hipap, hem go tu, bat hem go haed. 11 So olketa Jew lukaotem hem long datfala hipap and sei: “Wea nao man ia?” 12 Staka pipol story haed abaotem hem. Samfala sei: “Hem gud man ia.” Olketa narawan sei: “Nomoa ia, hem savve laea long pipol.” 13 Pipol hia story haed bikos olketa fraetem olketa bigman bilong olketa Jew.
14 Long mek-foa day bilong datfala big hipap, Jesus go long temple and start for teachim pipol. 15 Olketa bigman bilong olketa Jew sapraes long diswan and sei: “Man hia nating skulim diswan nomoa ia! Hao nao hem savve long olketa samting olsem?” 16 Jesus hem sei long olketa: “Samting wea mi teachim long pipol hem no bilong mi bat hem bilong God wea sendem mi kam. 17 Sapos man laek for duim samting wea God laekem, hem bae savve sapos samting wea mi teachim hem kam from God or hem from tingting bilong miseleva. 18 Man wea talem tingting bilong hemseleva hem laekem nomoa for pipol mekhae long hem. Bat man wea laek for mekhae long man wea sendem hem kam, hem talem tru samting, and evri samting hem duim hem stret and gud. 19 Moses nao givim Law long iufala, iaman? Bat no eniwan long iufala obeyim datfala Law. Why nao iufala laek for killim mi dae?” 20 Olketa pipol sei: “Demon nao stap long iu. Hu nao laek killim iu dae?” 21 Jesus hem sei long olketa: “Wanfala samting nomoa mi duim bat iufala evriwan sapraes nao. 22 Tingim diswan: Moses hem givim law long iufala wea sei iufala mas circumcisem* olketa man. Hem no Moses nao wea startim diswan, bat olketa grani bilong iufala nao duim diswan firstaem. Nomata long Sabbath tu bat iufala circumcisem olketa man. 23 Iufala circumcisem man long Sabbath for keepim law bilong Moses, so why nao iufala barava kros long mi bikos mi healim wanfala man long Sabbath? 24 Iufala mas no* judgem man from samting wea iufala lukim, bat iufala mas judgem man followim stret samting.”
25 So samfala pipol bilong Jerusalem sei: “Ating disfala man nao olketa laek killim hem dae, iaman? 26 Bat lukim man ia! Hem story long evriwan bat olketa bigman nating talem eni samting long hem. Masbi olketa tingse hem Christ nao ia, or hao? 27 Bat iumi savve long wea nao disfala man hem kam from. Bat taem Christ hem kam, bae no eniwan savve long wea nao hem kam from.” 28 Then taem Jesus gohed for teach long temple, hem tok big olsem: “Iufala savve long mi and iufala savve tu wea nao mi kam from. Man wea sendem mi kam hem tru, and iufala no savve long hem. 29 Mi savve long hem, bikos mi man for toktok for hem, and hem nao sendem mi kam.” 30 So olketa laek for holem hem, bat olketa no savve duim datwan bikos hem no kasem taem bilong hem yet. 31 Nomata olsem, plande pipol biliv long hem and sei: “Taem Christ hem kam, bae hem duim staka mirakol, iaman? Disfala man duim staka mirakol, so masbi hem nao Christ!”
32 Olketa Pharisee herem pipol story olsem abaotem hem, so olketa hia witim olketa hed priest sendem olketa police bilong temple for go holem hem and tekem hem kam long olketa. 33 Jesus hem sei: “Bae mi stap witim iufala for lelebet taem then bae mi go long man wea sendem mi kam. 34 Bae iufala lukaotem mi, bat bae iufala no faendem mi, and bae iufala no savve kam long ples wea mi stap tu.” 35 So olketa bigman bilong olketa Jew sei: “Man hia sei bae iumi no savve faendem hem, so bae hem go long wea ia? Hao, hem laek go stap witim olketa Jew wea stap witim pipol bilong Greece mekem hem teachim tu pipol bilong Greece? 36 Wanem nao hem minim taem hem sei: ‘Bae iufala lukaotem mi, bat bae iufala no faendem mi, and bae iufala no savve kam long ples wea mi stap tu’?”
37 Long last day bilong datfala big hipap, wea hem nao barava important day, Jesus standap and sei: “Sapos eniwan laek drink, hem mas kam long mi for hem drinkim wata. 38 Olketa Holy Raeting sei olsem abaotem man wea showimaot faith long mi, ‘Olketa springwata wea mekem man laef bae kamaot from barava insaed long hem.’” 39 Bat hem talem diswan abaotem holy spirit. Olketa wea garem faith long hem klosap for kasem spirit hia. Olketa no kasem datwan bikos Jesus no go ap long heven yet. 40 Samfala long olketa pipol wea herem diswan sei: “Masbi disfala man nao hem datfala Profet wea iumi weitim.” 41 Olketa narawan sei: “Man ia nao hem Christ.” Bat samfala sei: “Hard tumas for Christ hem kam from Galʹi·lee ia! 42 Olketa Holy Raeting talem finis Christ bae kam from laen bilong David, and from Bethʹle·hem, wea hem nao vilij wea David stap long hem bifor.” 43 So evriwan garem difren tingting abaotem Jesus. 44 Samfala laek holem hem bat no eniwan duim datwan nomoa.
45 Olketa police go bak long olketa hed priest and olketa Pharisee, and olketa Pharisee sei long olketa: “Hao nao iufala no tekem hem kam?” 46 Olketa police hia sei: “Ei, taem disfala man hem toktok, no eniwan hem fitim hem nao.” 47 Olketa Pharisee sei: “Hao, man hia hem trikim iufala tu? 48 No eni bigman or olketa Pharisee biliv long hem ia. 49 Bat God no hapi long olketa pipol hia wea nating savve long Law.” 50 Wanfala Pharisee hia hem Nic·o·deʹmus wea wantaem bifor hem go lukim Jesus. Hem sei long olketa: 51 “Law bilong iumi sei iumi mas herem firstaem samting wea man talem, and savve long wanem hem duim bifor iumi judgem case bilong hem, iaman?” 52 Olketa sei long hem: “Hao, iu man bilong Galʹi·lee tu? Iu trae faendaot and bae iu savve no eni profet bae kam from Galʹi·lee.”*
* Samfala transleison bifor no garem verse 53 go kasem chapter 8, verse 11. Olketa verse hia (samfala transleison bilong diswan long Greek languis hem difren lelebet) hem olsem:
53 So evriwan long olketa go bak long haos bilong olketa nao.
8 Bat Jesus hem go long Maunt Olive Tree. 2 Taem sun kamap long early morning, hem go moa long temple and evriwan kakam long hem. Hem sidaon and hem teachim olketa. 3 Olketa man wea teachim law and olketa Pharisee tekem kam wanfala woman wea olketa lukim hem duim adultery. Olketa mekem hem standap front long evriwan 4 and olketa sei long Jesus: “Teacher, olketa lukim disfala woman hem duim adultery. 5 Law bilong Moses sei mifala mas sutim dae kaen woman olsem long ston. Hao nao tingting bilong iu?” 6 Olketa talem diswan for testim hem mekem olketa savve sei hem talem samting wea no stret. Bat Jesus hem bendaon and raet long graon witim finger bilong hem. 7 Olketa gohed askem hem, so hem standap and sei: “Eniwan long iufala wea nating duim eni sin nao mas first wan for sutim hem long ston.” 8 Hem bendaon moa and gohed raet long graon. 9 Olketa wea herem samting wea Jesus talem start for go aot nao. Olketa bigman gogo aot firstaem, gogo, Jesus nomoa hem stap and datfala woman hem stap tu. 10 Jesus standap and sei long hem: “Woman, wea nao olketa? Hao, no eniwan long olketa judgem iu?” 11 Woman hia sei: “Ia, no eniwan judgem mi, Lord.” Jesus hem sei: “Mi tu no judgem iu. Iu go nao and no duim sin moa.”
12 Jesus story moa long olketa and sei: “Mi nao laet for pipol long disfala world. Man wea followim mi bae no wakabaot long ples wea dark, bat bae hem garem laet wea mekem man laef.” 13 Then olketa Pharisee sei long hem: “Iu talemaot plande samting abaotem iuseleva. Samting wea iu talem hem no tru.” 14 Jesus sei long olketa: “Nomata sapos mi talemaot plande samting abaotem miseleva, samting wea mi talem hem tru, bikos mi savve wea mi kam from and ples wea mi bae go long hem. Bat iufala no savve wea mi kam from and ples wea mi bae go long hem. 15 Iufala judgem man followim samting wea iufala lukim nomoa. Mi no judgem eni man. 16 Bat sapos mi judgem eniwan, mi judgem hem followim samting wea stret, bikos hem no miseleva nomoa wea judgem man bat mi and Dadi wea sendem mi kam, mitufala nao duim datwan. 17 And tu, Law bilong iufala hem sei, ‘Sapos tufala man talem sem samting, samting wea tufala talem hem barava tru.’ 18 Mi talemaot plande samting abaotem miseleva, and Dadi wea sendem mi kam talemaot sem samting abaotem mi tu.” 19 Olketa sei long hem: “Wea nao Dadi bilong iu?” Jesus hem sei: “Iufala no savve long mi and iufala no savve long Dadi bilong mi. Sapos iufala savve long mi, bae iufala savve long Dadi bilong mi tu.” 20 Hem storyim olketa samting hia taem hem teachim pipol insaed temple long ples wea pipol savve givim selen. Bat no eniwan holem hem bikos hem no kasem taem bilong hem yet.
21 So hem sei moa long olketa: “Bae mi go ia and bae iufala lukaotem mi, bat bae iufala dae from sin bilong iufala. Iufala no savve kam long ples wea mi bae go long hem.” 22 Olketa Jew story tugeta olsem: “Man hia hem sei, ‘Iufala no savve kam long ples wea mi bae go long hem.’ Ei, nogud hem laek killim dae hemseleva!” 23 Hem sei long olketa: “Iufala olketa man bilong disfala earth bat mi kam from antap. Iufala bilong disfala world bat mi no bilong disfala world. 24 Dastawe mi talem iufala bae iufala dae from sin bilong iufala. Sapos iufala no bilivim mi nao datfala man, bae iufala dae from sin bilong iufala.” 25 So olketa sei long hem: “Iu hu ia?” Jesus sei long olketa: “For wanem nomoa mi hard waka for story witim iufala? 26 Mi garem staka samting for talem long iufala and mi mas judgem plande samting. Iu savve, man wea sendem mi kam hem evritaem talem tru samting, and samting wea hem talem long mi nao mi storyim long pipol long world.” 27 Olketa no savve hem story abaotem Dadi long heven. 28 So Jesus sei long olketa: “Taem iufala nilam Son bilong man long post, bae iufala savve mi nao hem, and mi no savve duim eni samting followim tingting bilong miseleva, bat mi storyim nomoa samting wea Dadi teachim long mi. 29 Man wea sendem mi kam hem stap witim mi. Hem no lusim mi bikos mi evritaem duim samting wea hem laekem.” 30 Taem hem storyim olketa samting hia, plande pipol biliv long hem nao.
31 Jesus sei long olketa Jew wea biliv long hem: “Sapos iufala followim teaching bilong mi, iufala barava disaepol bilong mi nao. 32 Iufala bae savve long samting wea tru, and datwan bae mekem iufala free.” 33 Olketa sei long hem: “Mifala olketa pikinini bilong Abraham ia and no enitaem mifala slave bilong man. So hao nao iu sei bae mifala free?” 34 Jesus hem sei: “Mi talem iufala tru samting, Evri man wea duim sin hem slave bilong sin nao. 35 Slave no savve stap olowe witim famili wea hem waka for olketa, bat son bilong famili hia savve stap olowe witim olketa. 36 So sapos Son mekem iufala free, bae iufala barava free nao ia. 37 Mi savve iufala olketa pikinini bilong Abraham, bat iufala laek killim mi dae bikos iufala no laek followim teaching bilong mi. 38 Mi storyim samting wea mi lukim taem mi stap witim Dadi bilong mi, bat iufala duim nomoa samting wea iufala herem from dadi bilong iufala.” 39 Olketa sei long hem: “Abraham nao hem dadi bilong mifala.” Jesus sei long olketa: “Sapos iufala olketa pikinini bilong Abraham, iufala mas duim sem samting wea hem duim. 40 Bat iufala laek killim mi dae nomata mi talem iufala tru samting wea mi herem from God. Abraham no duim olsem. 41 Iufala duim sem samting wea dadi bilong iufala hem duim.” Olketa sei long hem: “God nomoa hem Dadi bilong mifala, and mifala nao olketa really pikinini bilong hem.”
42 Jesus sei long olketa: “Sapos God nao hem Dadi bilong iufala, bae iufala lovem mi ia, bikos God sendem mi kam and mi stap long hia. Mi no followim tingting bilong miseleva for kam, bat God nao sendem mi kam. 43 Iufala no minim samting wea mi storyim bikos iufala no laek herem toktok bilong mi. 44 Devil nao dadi bilong iufala and iufala laek for duim samting wea dadi bilong iufala laekem. Start from taem wea hem laea abaotem God, hem man for killim man dae and hem no gohed followim samting wea tru, bikos hem no laekem samting wea tru. Taem hem laea, hem followim nomoa wei bilong hemseleva bikos hem man for laea and hem dadi bilong wei for laea. 45 Bat from mi talem iufala samting wea tru, iufala nating bilivim mi. 46 Waswe, eniwan long iufala savve pruvim mi duim sin? Mi talem samting wea tru, so why nao iufala no bilivim mi? 47 Man wea hem bilong God hem herem toktok bilong God. Dastawe iufala no lisin, bikos iufala no bilong God.”
48 Olketa Jew sei long hem: “Samting wea mifala talem hem barava fitim nao, Iu man bilong Sa·marʹi·a and wanfala demon stap long iu.” 49 Jesus sei: “No eni demon stap long mi ia. Mi mekhae long Dadi bilong mi, bat iufala no respectim mi. 50 Mi no laekem olketa man for mekhae long mi. Narawan nao hem laekem datwan and hem nao judge. 51 Mi talem iufala tru samting, Man wea followim teaching bilong mi bae nating savve dae.” 52 Olketa Jew sei long hem: “Tru nao, demon barava stap long iu stret. Abraham hem dae and olketa profet tu dae, bat iu sei, ‘Man wea followim teaching bilong mi bae nating savve dae.’ 53 Hao, iu winim grani bilong mifala Abraham? Hem dae finis and olketa profet tu dae finis. So iu sei iu hu nao ia?” 54 Jesus hem sei: “Sapos mi mekhae long miseleva, datwan hem iusles nomoa. Dadi bilong mi nao mekhae long mi, wea hem nao iufala sei hem God bilong iufala. 55 Bat iufala no savve long hem. Mi savve long hem and sapos mi sei mi no savve long hem, mi laea nomoa ia, olsem iufala. Mi savve long hem and mi followim teaching bilong hem. 56 Grani bilong iufala, Abraham, barava luk forward long samting wea mi bae duim. Hem lukim datwan and hem hapi tumas nao.” 57 So olketa Jew sei long hem: “Iu no kasem fifti year yet ia, hao nao iu sei iu lukim Abraham?” 58 Jesus sei long olketa: “Mi talem iufala tru samting, Bifor Abraham hem born, mi stap finis.” 59 So olketa tekem olketa ston for sutim long hem, bat Jesus hem haed and go aot from temple.
9 Taem hem wakabaot go hem lukim wanfala man wea blind from taem hem born. 2 Olketa disaepol askem hem: “Teacher,* sin bilong hu nao hem mekem disfala man for blind taem hem born? Waswe, hem sin bilong dadi and mami bilong hem or sin bilong hemseleva?” 3 Jesus hem sei: “Hem no sin bilong disfala man or sin bilong dadi and mami wea mekem hem blind. Bat diswan hem for mekem pipol lukim samting wea God savve duim. 4 Taem hem daylaet yet, iumi mas duim waka bilong God wea sendem mi kam. Hem klosap naet nao and no eniwan savve waka long datfala taem. 5 Taem mi stap long disfala world, mi nao laet for pipol long disfala world.” 6 Bihaen hem talem datwan, hem spit long graon and mekem graon hia for tuwet lelebet, then hem putim long eye bilong disfala man 7 and sei long hem: “Iu go wasim eye bilong iu long pool wata wea olketa kolem Si·loʹam.” (Long Greek languis disfala nem Si·loʹam hem minim, ‘Wata hem ran.’) So hem go wasim eye bilong hem. Hem kam bak and hem savve lukluk nao.
8 So pipol wea stap long datfala ples and olketa wea lukim man hia taem hem savve askem selen long pipol bifor, olketa sei: “Ating hem nao man wea savve sidaon for askem selen olowe, iaman?” 9 Samfala sei: “Ia, hem nao ia.” Olketa narawan sei: “Nomoa ia, bat hem luk olsem hem.” Datfala man hem sei: “Mi nao ia.” 10 So olketa sei long hem: “Hao nao iu savve lukluk distaem?” 11 Hem sei: “Datfala man wea olketa kolem hem Jesus, hem mekem graon for tuwet lelebet and hem putim long eye bilong mi and hem sei, ‘Iu go wasim eye bilong iu long Si·loʹam.’ So mi go wasim eye bilong mi and mi lukluk nao.” 12 Olketa sei long hem: “Wea nao man hia?” Hem sei: “Mi no savve tu.”
13 Olketa tekem go long olketa Pharisee disfala man wea hem blind bifor. 14 Day wea Jesus mekem graon for tuwet lelebet and mekem datfala man for lukluk, hem Sabbath. 15 So olketa Pharisee tu askem hem hao nao hem savve lukluk distaem. Man hia sei long olketa: “Hem mekem graon for tuwet lelebet and hem putim long eye bilong mi. Mi wasim eye bilong mi and mi lukluk nao.” 16 So samfala Pharisee sei: “Hard for disfala man hem kam from God bikos hem nating keepim Sabbath nomoa.” Olketa narawan sei: “Hao nao man wea sin savve duim kaen mirakol olsem?” So evriwan garem difren tingting abaotem hem. 17 Olketa sei moa long datfala man wea blind bifor: “From hem mekem iu savve lukluk, long tingting bilong iu, man hia hem hu ia?” Datfala man sei: “Hem wanfala profet.”
18 Olketa bigman bilong olketa Jew no bilivim disfala man hem blind bifor. Olketa kolem kam dadi and mami bilong hem 19 and askem tufala: “Waswe, diswan nao son bilong iutufala wea iufala sei hem blind taem hem born? Hao nao distaem hem savve lukluk?” 20 Olketa sei: “Ia, hem nao son bilong mifala and hem blind taem hem born. 21 Bat mifala no savve hao nao hem savve lukluk distaem or hu nao mekem hem for savve lukluk. Hem big finis. Iufala askem hem, mekem hemseleva storyim long iufala.” 22 Tufala tok olsem bikos olketa fraetem olketa bigman bilong olketa Jew wea disaed finis for panisim eniwan wea sei Jesus hem Christ, and aotem* hem from sinagog.* 23 Dastawe dadi and mami bilong hem sei: “Hem big finis. Iufala askem hem.”
24 So olketa kolem kam moa datfala man wea blind bifor and sei long hem: “Mekhae long God long wei for tok tru long mifala. Mifala savve disfala man hem man wea sin ia.” 25 Hem sei long olketa: “Mi no savve tu sapos hem man wea sin. Bat wanem mi savve long hem nao, firstaem mi blind, bat distaem mi savve lukluk nao.” 26 So olketa sei long hem: “Wanem nao hem duim long iu mekem iu savve lukluk?” 27 Hem sei long olketa: “Mi talem iufala finis ia, bat iufala no laek herem. Why nao iufala laekem mi for talem iufala moa? Hao, iufala laek disaepol bilong hem tu?” 28 So olketa tok spoelem hem olsem: “Iu nao disaepol bilong datfala man, bat mifala olketa disaepol bilong Moses. 29 Mifala savve God hem toktok long Moses, bat mifala no savve hu nao sendem kam disfala man.” 30 Man hia sei long olketa: “Sei, lelebet tu ia! Hao nao iufala nating savve long hu nao sendem kam disfala man? Hem nao mekem mi for lukluk! 31 Iumi savve God no herem prea bilong olketa man wea sin bat bae hem herem prea bilong man wea fraet long hem and duim wanem hem laekem. 32 Kam kasem distaem iumi no herem yet eniwan wea mekem man wea blind taem hem born for lukluk. 33 Sapos God no sendem kam disfala man, hard for hem duim eni samting.” 34 Olketa sei long hem: “Taem iu born, iu barava garem sin nao, so hao nao iu trae for teachim mifala?” Then olketa raosem* hem go aot from ples hia!
35 Jesus herem olketa raosem man hia. Taem hem lukim hem, hem sei: “Waswe, iu biliv long Son bilong man?” 36 Man hia hem sei: “Hu nao man hia mekem mi biliv long hem?” 37 Jesus sei long hem: “Iu lukim hem finis. Mi nao datfala man.” 38 Man hia hem sei: “Lord, mi biliv long iu.” Then hem baodaon long hem. 39 Jesus hem sei: “Why mi kam long world nao hem for samting wea mi duim bae mekem olketa wea blind savve lukluk and olketa wea lukluk savve blind. Bae mi judgem pipol followim diswan.” 40 Olketa Pharisee long there herem diswan and sei long hem: “Hao, iu tingse mifala blind tu?” 41 Jesus sei long olketa: “Sapos iufala blind, iufala no guilty. Bat from iufala sei, ‘Mifala no blind,’ iufala guilty nao ia.”
10 “Mi talem iufala tru samting, Man wea no kam insaed gate long fence bilong sheepsheep bat wea klae kam insaed long difren ples, hem kam for steal nomoa. 2 Bat man wea kam insaed long gate, hem nao man wea lukaftarem sheepsheep. 3 Security openem gate for disfala man and olketa sheepsheep herem toktok bilong hem. Hem kolem nem bilong evri sheepsheep bilong hem and hem leadim olketa go aot. 4 Bihaen hem tekem evri sheepsheep bilong hem go aot finis, hem go firstaem long olketa and olketa followim hem bikos olketa heresavve long toktok bilong hem. 5 Bae olketa no followim difren man. Bae olketa ranawe from hem nomoa bikos olketa no heresavve long toktok bilong eni difren man.” 6 Jesus storyim disfala tokpiksa long olketa, bat olketa no minim samting wea hem storyim.
7 So Jesus sei moa long olketa: “Mi talem iufala tru samting, Mi nao gate for olketa sheepsheep. 8 Olketa wea kam and laea for sei olketa nao mi, olketa pipol for steal nomoa, bat olketa sheepsheep no herem toktok bilong olketa. 9 Mi nao gate. Eniwan wea kam long mi for go insaed long fence bae hem sev, and bae hem kam insaed and go aot moa and bae hem faendem naesfala grass for kaikaim. 10 Man for steal hem kam for stealim and killim dae olketa sheepsheep. Mi kam for mekem olketa savve laef olowe. 11 Mi nao nambawan man for lukaftarem olketa sheepsheep. Nambawan man for lukaftarem olketa sheepsheep hem willing for dae* for sevem olketa. 12 Man wea olketa haerem, hem no man for lukaftarem olketa sheepsheep and hem no ownim olketa tu. Taem hem lukim wild dog kam hem ranawe and letem dog hia for ronem olketa sheepsheep and kasholem samfala. 13 Hem duim olsem bikos olketa haerem hem nomoa and hem nating tingim olketa sheepsheep. 14 Mi nao nambawan man for lukaftarem olketa sheepsheep. Mi savve long olketa sheepsheep bilong mi and olketa savve long mi tu, 15 olsem Dadi long heven hem savve long mi and mi savve long hem. Mi willing for dae for sevem olketa sheepsheep.
16 “Mi garem olketa nara sheepsheep wea no insaed disfala fence. Mi mas tekem kam olketa hia tu and bae olketa herem toktok bilong mi. Evri sheepsheep hia bae wanfala sekson nomoa and wanfala man nao bae lukaftarem olketa. 17 Dadi long heven lovem mi bikos mi willing for dae mekem mi savve laef bak moa. 18 No eni man bae killim mi dae sapos mi no letem, bat mi willing nomoa for dae. Mi garem paoa for duim diswan and mi garem paoa tu for mi laef bak moa. Hem nao wanem Dadi bilong mi talem mi for duim.”
19 So narataem moa olketa Jew no savve agree bikos long samting wea hem talem. 20 Staka long olketa sei: “Wanfala demon stap long hem and hem krangge. Hao nao iufala laek lisin long hem?” 21 Olketa narawan sei: “Hard for man wea demon stap long hem talem kaen samting olsem. Hao, demon savve mekem man wea blind for lukluk tu?”
22 Long datfala taem olketa Jew hipap for celebratem taem wea olketa givim temple long God long Jerusalem.* Hem taem bilong rain 23 and Jesus hem wakabaot insaed long temple long area wea olketa kolem, ‘Varanda bilong Solʹo·mon.’ 24 Olketa Jew hipap raonem hem and sei: “Hao nao iu no talem mifala hu nao iu? Sapos iu nao Christ, talem kam stret nomoa!” 25 Jesus sei long olketa: “Mi talem iufala finis, bat iufala nating bilivim mi. Olketa samting wea mi duim long nem bilong Dadi bilong mi showimaot hu nao mi. 26 Bat iufala no biliv bikos iufala no olketa sheepsheep bilong mi. 27 Olketa sheepsheep bilong mi herem toktok bilong mi, and mi savve long olketa, and olketa followim mi. 28 Bae mi mekem olketa laef olowe. No eniwan long olketa bae dae and no eniwan bae tekem olketa from mi nao. 29 Olketa sheepsheep wea Dadi givim long mi olketa important winim evri nara samting, and no eniwan savve tekem olketa from Dadi long heven. 30 Mi and Dadi long heven, mitufala wan mind nomoa.”
31 Narataem moa olketa Jew tekem olketa ston for sutim hem dae. 32 Jesus sei long olketa: “Iufala lukim mi duim plande gudfala samting wea Dadi long heven talem mi for duim. So wanem samting wea mi duim nao mekem iufala laek sutim mi long ston?” 33 Olketa Jew sei long hem: “Hem no from iu duim gudfala samting nao mifala laek sutim iu long ston. Mifala laek sutim iu bikos long rabis samting wea iu talem. Iu tingse iu wanfala god, batawea, iu man nomoa.” 34 Jesus sei long olketa: “Long Law bilong iufala, God hem sei, ‘Iufala olketa god,’ iaman? 35 Long olketa Holy Raeting, God hem kolem olketa man wea hem judgem, long ‘god,’ and no eniwan savve changem samting wea olketa Holy Raeting talem. 36 Bat Dadi long heven nao sendem mi kam long world and markem mi for duim spesol waka, so hao nao iufala sei mi talem rabis samting taem mi sei mi Son bilong God? 37 Sapos mi no duim samting wea Dadi bilong mi laekem mi for duim, iufala no biliv long mi. 38 Bat sapos mi duim samting wea Dadi bilong mi laekem, biliv long datwan. Maet iufala no biliv long mi, bat biliv long samting wea mi duim mekem iufala savve, and gohed for savve, mi and Dadi long heven, mitufala wan mind.” 39 So olketa trae for holem hem moa bat hem ranawe from olketa.
40 Hem go moa long narasaed long Jordan River long ples wea John hem baptaesim pipol bifor, and hem stap long there. 41 Staka pipol kam long hem and sei: “John no duim eni mirakol, bat evri samting wea hem talem abaotem disfala man hem tru.” 42 So staka pipol long there biliv long hem.
11 Wanfala man wea nem bilong hem Lazʹa·rus, hem sik. Hem stap long Bethʹa·ny wea hem vilij wea Mary and sista bilong hem Martha tu stap long there. 2 Diswan nao Mary wea oilim leg bilong Lord witim oil wea smel naes and draem witim hair bilong hem. Lazʹa·rus hem brata bilong Mary and hem nao man wea sik. 3 So tufala sista bilong hem sendem nius go long Jesus and sei: “Lord, gudfala fren bilong iu hem sik.” 4 Taem Jesus herem diswan, hem sei: “Why hem kasem disfala sik nao hem no for hem dae, bat hem for mekhae long God and Son bilong God tu.”
5 Jesus hem lovem Martha witim sista bilong hem, and Lazʹa·rus tu. 6 Bat taem hem herem Lazʹa·rus hem sik, hem weit for tufala day moa long ples wea hem stap. 7 Then hem sei long olketa disaepol: “Iumi go bak moa long Ju·deʹa.” 8 Olketa disaepol sei long hem: “Teacher,* no longtaem go nomoa olketa long Ju·deʹa laek sutim iu dae long ston. So hao nao iu laek go bak moa long there?” 9 Jesus sei: “Twelvfala hour nao hem daylaet, iaman? Taem man wakabaot long daytaem, bae hem no bangam eni samting bikos long laet wea shaen kam for pipol. 10 Bat sapos man hem wakabaot long naet, bae hem bangam samting, bikos hem no garem laet.”
11 Bihaen Jesus talem olketa samting hia, hem sei: “Fren bilong iumi Lazʹa·rus hem sleep nao, bat bae mi go for wekapem hem.” 12 So olketa disaepol sei long hem: “Lord, sapos hem sleep, bae hem gud bak moa ia.” 13 Olketa tingse Jesus minim Lazʹa·rus hem sleep mekem hem savve rest, bat wanem Jesus hem minim nao, Lazʹa·rus hem dae finis. 14 So Jesus hem tok stret olsem long olketa: “Lazʹa·rus hem dae nao, 15 and mi hapi mi no stap long there bikos samting wea mi bae duim bae strongim faith bilong iufala. Iumi go long hem distaem.” 16 So Thomas, wea olketa kolem hem Twin, hem sei long olketa nara disaepol: “Iumi go tu mekem iumi dae witim hem.”
17 Taem Jesus klosap kasem Bethʹa·ny, Lazʹa·rus hem stap long grev fofala day finis. 18 Bethʹa·ny hem no farawe from Jerusalem, hem samting olsem thrifala kilometer nomoa. 19 So plande long olketa Jew go for sorre witim Martha and Mary. 20 Taem Martha herem Jesus hem kakam, hem go for meetim hem, bat Mary hem sidaon nomoa long haos. 21 Then Martha sei long Jesus: “Lord, sapos iu long hia, hard for brata bilong mi dae. 22 Nomata olsem, mi savve God bae givim iu eni samting wea iu askem long hem.” 23 Jesus sei long hem: “Brata bilong iu bae laef bak.” 24 Martha hem sei: “Mi savve bae hem laef bak long taem wea evriwan laef bak moa.” 25 Jesus hem sei: “Mi nao givim laef long pipol and mekem olketa for laef bak moa. Nomata sapos man wea biliv long mi hem dae, bae hem laef bak moa. 26 and eniwan wea hem laef and showimaot faith long mi bae hem no dae. Waswe, iu bilivim diswan?” 27 Martha sei long hem: “Ia, Lord, mi bilivim iu nao datfala Christ. Iu nao Son bilong God wea olketa Holy Raeting sei bae kam long world.” 28 Bihaen diswan hem go long Mary and tok smol long hem olsem: “Teacher hem kam nao and hem laek lukim iu.” 29 Taem Mary herem diswan, semtaem nomoa hem getap and go for meetim Jesus.
30 Jesus no kasem yet vilij long Bethʹa·ny, bat hem stap long ples wea Martha meetim hem. 31 Olketa Jew wea stap long haos witim Mary and sorre witim hem, olketa lukim hem seknomoa getap and go aot. Olketa go followim hem bikos olketa tingse hem go for krae long grev. 32 Mary kasem ples wea Jesus hem stap and taem hem lukim Jesus nomoa, hem baodaon and sei: “Lord, sapos iu long hia, hard for brata bilong mi dae.” 33 Taem Jesus lukim hem krae and olketa Jew wea kam witim hem olketa krae tu, hem barava sorre tumas,* 34 and hem sei: “Wea nao iufala putim hem?” Olketa sei long hem: “Iu kam lukim, Lord.” 35 Jesus hem krae nao. 36 So olketa Jew sei: “Lukim man hia, hem barava lovem Lazʹa·rus!” 37 Bat samfala long olketa sei: “Disfala man nao mekem man wea blind for lukluk, iaman? So hao nao hem no duim samting mekem Lazʹa·rus no dae?”
38 Jesus hem barava sorre moa. Hem kasem nao datfala grev wea hem wanfala cave wea olketa satem witim ston. 39 Jesus hem sei: “Iufala aotem ston hia.” Martha, wea hem sista bilong disfala man wea dae, sei long hem: “Lord, hem mek-foa day finis so masbi body bilong hem smel nao ia.” 40 Jesus sei long hem: “Mi talem iu finis, iaman? Mi sei sapos iu biliv, bae iu lukim paoa bilong God.” 41 So olketa aotem datfala ston. Then Jesus luk go ap long skae and sei: “Dadi, mi thankiu long iu bikos iu herem prea bilong mi. 42 Mi savve iu evritaem herem mi, bat mi talem diswan bikos long pipol wea standap long hia, mekem olketa bilivim iu nao sendem mi kam.” 43 Bihaen hem talem diswan, hem singaot olsem: “Lazʹa·rus, iu kamaot!” 44 Datfala man wea dae finis hem kamaot nao. Kaleko wea olketa pasolem long leg and hand and raonem feis bilong hem, hem stap yet. Jesus sei long olketa: “Aotem kaleko hia mekem hem savve wakabaot.”
45 So plande long olketa Jew wea kam long Mary and lukim samting wea Jesus duim, olketa biliv long hem nao. 46 Bat samfala long olketa go long olketa Pharisee and storyim samting wea Jesus duim. 47 So olketa hed priest and Pharisee hipap long Hae Kot bilong olketa Jew* and sei: “Disfala man hem duim staka mirakol, so wanem nao bae iumi duim? 48 Sapos iumi no duim eni samting, evriwan bae bilivim toktok bilong hem and followim hem, and olketa bilong Rome bae kam tekovarem temple and nation bilong iumi.” 49 Wanfala long olketa wea hipap hia hem Caʹia·phas, wea hem hae priest long datfala taem. Hem sei long olketa: “Iufala nating savve nomoa long eni samting. 50 Hao, iufala no luksavve full nation hem important winim wanfala man nomoa? Betawei, man hia shud dae mekem olketa no finisim nation bilong iumi.” 51 Caʹia·phas no talem diswan from tingting bilong hemseleva. Bat from hem hae priest long datfala taem, hem talem profesi hao Jesus mas dae for olketa Jew. 52 Bae hem dae, no for olketa Jew nomoa, bat for hipimap tugeta tu olketa pikinini bilong God wea stap long olketa difren ples. 53 Start long datfala taem olketa mekem enikaen plan for killim Jesus dae.
54 So Jesus no gogo raon long ples wea staka pipol* savve lukim hem. Hem go stap witim olketa disaepol long Eʹphra·im, wea hem wanfala taon klosap long wilderness.* 55 Pasova bilong olketa Jew hem klosap. Staka pipol go long Jerusalem for mekem olketa seleva klin followim samting wea law talem. 56 Olketa lukaotem Jesus, and taem olketa story witim olketa narawan long temple, olketa savve ask olsem: “Waswe, Jesus bae kam long Pasova tu? Wanem nao tingting bilong iufala?” 57 Bat olketa hed priest and Pharisee talem sapos eniwan savve long wea Jesus hem stap, hem mas talem olketa mekem olketa savve holem hem.
12 Sixfala day bifor long Pasova, Jesus hem kasem Bethʹa·ny. Hem nao ples wea datfala man Lazʹa·rus hem stap, wea Jesus mekem hem for laef bak. 2 Olketa redyim kaikai for hem long there, and Martha hem sharemaot datfala kaikai, bat Lazʹa·rus hem sidaon raonem tebol witim Jesus and olketa narawan. 3 Then Mary tekem kam wanfala botol wea garem haf liter oil insaed wea smel naes and wea kost bilong hem hae tumas. Hem oilim leg bilong Jesus and draem witim hair bilong hem. Smel bilong oil hia hem kasem full haos. 4 Bat Judas Is·carʹi·ot, wea hem nao disaepol wea bae givim Jesus go long enemy, hem sei: 5 “Hao nao iumi no salem oil hia for 300 de·narʹi·i* and givim datfala selen long pipol wea poor?” 6 Judas talem diswan bikos hem man for steal, no bikos hem sorre long pipol wea poor. Hem nao man wea keepim selen bilong olketa disaepol and hem savve stealim tu. 7 Jesus hem sei: “No trae for stopem woman hia. Hem duim diswan for redyim body bilong mi for taem wea olketa bae berem mi. 8 Pipol wea poor bae stap olowe witim iufala bat mi bae no stap olowe witim iufala.”
9 Plande long olketa Jew herem Jesus hem long Bethʹa·ny, so olketa kam for lukim hem. Olketa kam for lukim Lazʹa·rus tu, wea hem nao man wea Jesus mekem hem for laef bak. 10 Olketa hed priest mekem plan for killim dae Lazʹa·rus tu 11 bikos taem staka Jew go long there and lukim samting wea happen long Lazʹa·rus, olketa biliv long Jesus nao.
12 Long next day, plande pipol wea kam for datfala hipap herem Jesus hem kakam long Jerusalem. 13 So olketa tekem olketa leaf bilong palm tree and go for meetim hem. Olketa singaot olsem: “Prea bilong mifala hem for plis sevem disfala man! Jehovah hem blessim disfala man wea kam long nem bilong hem, wea hem nao king bilong Israel!” 14 Then Jesus faendem wanfala young donkey and hem sidaon antap, olsem olketa Holy Raeting talem finis, wea sei: 15 “Zion,* iu no fraet. King bilong iu hem sidaon antap long young donkey and hem kakam nao.” 16 Firstaem olketa disaepol no minim olketa samting hia. Bat bihaen Jesus hem kasem hae position olketa luksavve nao samting wea pipol hia duim, olketa Holy Raeting talem finis abaotem Jesus.
17 Olketa pipol wea stap witim Jesus taem hem singaotem Lazʹa·rus for kamaot from grev and mekem hem laef bak, olketa gohed for storyim samting wea olketa lukim. 18 Dastawe taem olketa wea kam for datfala hipap herem story abaotem disfala mirakol, olketa go for lukim hem tu. 19 So olketa Pharisee story tugeta and sei: “Iumi tingim enikaen plan, batawea, iumi hard waka nating nomoa bikos evriwan followim hem nao!”
20 Samfala pipol bilong Greece tu kam for worshipim God long datfala hipap. 21 Olketa go lukim Philip wea hem from Beth·saʹi·da long Galʹi·lee, and sei long hem: “Boss, mifala laek lukim Jesus ia.” 22 Philip go talem Andrew, then Andrew and Philip tufala go talem Jesus.
23 Bat Jesus sei long tufala: “Hem taem nao for Son bilong man kasem hae position. 24 Mi talem iufala tru samting, Sapos wanfala seed bilong wheat no foldaon long graon and dae, bae hem seed olowe nomoa. Bat sapos hem dae, bae hem garem staka frut. 25 Sapos man tinghae tumas long laef* bilong hem, datwan bae gogo mekem laef bilong hem finis, bat man wea heitim laef bilong hem bae sevem datwan mekem hem savve laef olowe. 26 Sapos eniwan laek duim waka for helpem mi, hem mas followim mi, and bae hem stap long ples wea mi stap long hem. Sapos eniwan laek duim waka for helpem mi, Dadi long heven bae tinghae long hem. 27 Mi barava wari tumas nao, and wanem moa bae mi talem? Dadi, sevem mi from disfala hard taem. Nomata olsem, hem nao samting wea mi kam for hem. 28 Dadi, mekhae long nem bilong iu.” Then wanfala toktok from skae hem sei: “Mi mekhae long nem bilong mi finis, and bae mi mekhae long hem moa.”
29 Taem samfala pipol wea standap long there herem datwan, olketa sei olketa herem thunder. Olketa narawan sei: “Wanfala angel toktok kam long hem.” 30 Jesus hem sei: “Disfala toktok hem no for helpem mi, hem for helpem iufala. 31 God judgem world distaem and bae hem aotem man wea rulim disfala world. 32 Bat taem olketa liftim mi ap bae mi leadim kam evri difren kaen pipol long mi.” 33 Jesus talem diswan for showimaot wanem kaen wei nao bae hem dae long hem. 34 Olketa pipol sei long hem: “Law hem sei Christ bae stap for olowe. So why nao iu sei bae olketa liftimap Son bilong man? Hu nao disfala Son bilong man?” 35 So Jesus sei long olketa: “For lelebet taem moa laet bae stap witim iufala. So iufala mas wakabaot taem laet hem stap mekem dark no stopem iufala. Man wea wakabaot long ples wea dark hem no luksavve wea nao hem gogo long hem. 36 Taem datfala laet hem stap yet witim iufala, showimaot faith long datfala laet, mekem iufala kamap olketa son bilong laet.”
Bihaen Jesus talem olketa samting hia hem go haed from olketa. 37 Nomata olketa lukim hem duim staka mirakol, olketa nating biliv long hem nomoa. 38 Diswan hem for mekem toktok wea profet Isaiah talem, hem kamap tru. Hem sei: “Jehovah, hu nao bilivim olketa samting wea mifala herem? And Jehovah showimaot paoa bilong hem long hu nao?” 39 Olketa no savve biliv bikos Isaiah hem sei moa: 40 “Mi mekem eye bilong olketa no lukluk and tingting bilong olketa hem sat. Mi duim diswan for olketa no lukim samting and olketa no minim wanem nao olketa mas duim, mekem olketa no kam bak long mi for mi healim olketa.” 41 Isaiah talem olketa samting hia abaotem Christ bikos hem lukim glory bilong hem. 42 Nomata olsem, plande bigman bilong olketa Jew biliv long hem tu. Bat olketa no talem eniwan bikos olketa fraet long olketa Pharisee, nogud olketa aotem* olketa from sinagog.* 43 Olketa laekem olketa man for tinghae long olketa winim for God tinghae long olketa.
44 Jesus hem singaot olsem: “Man wea biliv long mi, hem no biliv long mi nomoa, bat hem biliv tu long man wea sendem mi kam. 45 Man wea lukim mi hem lukim tu man wea sendem mi kam. 46 Mi kam olsem wanfala laet for pipol long world, mekem evriwan wea biliv long mi no gohed for stap long ples wea hem dark. 47 Bat sapos eniwan herem toktok bilong mi and no obeyim datwan, mi no judgem hem. Mi no kam for judgem pipol long disfala world bat for sevem olketa. 48 Samwan hem stap for judgem man wea no respectim mi and no laek herem toktok bilong mi. Long day for judgem pipol, toktok bilong mi nao bae judgem hem. 49 Diswan hem bikos mi no talem eni samting followim tingting bilong miseleva, bat mi talem nomoa samting wea Dadi wea sendem mi kam hem laekem mi for talem. 50 And mi savve, samting wea Dadi talem hem mekem man for laef olowe. So mi talem nomoa samting wea Dadi long heven laekem mi for talem.”
13 Bifor long Pasova, Jesus savve hem kasem taem for hem lusim disfala world and go long Dadi bilong hem. From hem lovem olketa wea followim hem and wea stap witim hem long disfala world, hem gohed for lovem olketa go kasem taem hem dae. 2 Olketa gohed for kaikai long datfala taem. Devil hem putim finis tingting insaed long mind bilong Judas for givim Jesus go long enemy. Disfala Judas hem son bilong Simon Is·carʹi·ot. 3 Jesus hem savve Dadi long heven givim hem paoa ovarem evri samting finis. Hem savve tu, God sendem hem kam and bae hem go bak long God. 4 Taem olketa gohed kaikai, Jesus hem getap and aotem wanfala kaleko bilong hem and tekem wanfala towel. 5 Then hem putim wata insaed long dish and start for wasim leg bilong olketa disaepol and draem witim datfala towel. 6 Taem hem redi for wasim leg bilong Simon Peter, Simon sei long Jesus: “Waswe, Lord, bae iu wasim leg bilong mi?” 7 Jesus sei long hem: “Distaem, iu no minim samting wea mi duim, bat bihaen nao bae iu just minim.” 8 Peter hem sei: “Mi hard for letem iu wasim leg bilong mi.” Jesus hem sei: “Sapos mi no wasim leg bilong iu, iu no bilong mi nao ia.” 9 Simon Peter hem sei: “Lord, sapos olsem, iu no wasim leg bilong mi nomoa, iu wasim hand and hed bilong mi tu.” 10 Jesus hem sei: “Man wea swim finis hem klin nao. Hem no need for swim moa, bat hem need for wasim nomoa leg bilong hem. Iufala klin finis, bat no evriwan long iufala hem klin.” 11 Hem savve long man wea bae givim hem long enemy, dastawe hem sei: “No evriwan long iufala hem klin.”
12 Bihaen Jesus wasim leg bilong olketa, hem werem bak kaleko bilong hem and go sidaon moa. Hem sei long olketa: “Waswe, iufala minim samting wea mi duim long iufala? 13 Iufala kolem mi ‘Teacher’ and ‘Lord,’ and samting iufala talem hem tru. 14 Nomata mi Lord and Teacher bat mi wasim leg bilong iufala. So sapos olsem, iufala tu mas wasim leg bilong narawan. 15 Mi showim wei for iufala followim, mekem samting wea mi duim long iufala, iufala mas duim long narawan tu. 16 Mi talem iufala tru samting, Wakaman hem no winim boss bilong hem and man wea samwan sendem hem go, hem no winim man wea sendem hem. 17 From iufala savve long olketa samting hia, bae iufala hapi sapos iufala duim. 18 Mi no story abaotem evriwan long iufala. Mi savve long olketa wea mi chusim. Bat diswan hem for mekem samting wea olketa Holy Raeting talem hem kamap tru, wea hem sei, ‘Man wea kaikaim bred witim mi, distaem hem enemy bilong mi nao.’ 19 Mi talem long iufala distaem samting wea bae happen, mekem taem hem happen, bae iufala bilivim mi nao datfala man. 20 Mi talem iufala tru samting, Man wea welkamim eniwan wea mi sendem kam hem welkamim mi tu, and man wea welkamim mi hem welkamim tu man wea sendem mi kam.”
21 Bihaen Jesus talem olketa samting hia, hem sorre tumas.* Hem sei: “Mi talem iufala tru samting, Wanfala long iufala bae givim mi go long enemy.” 22 Evri disaepol lukluk long narawan from olketa no savve hu nao Jesus story abaotem. 23 Datfala disaepol wea Jesus lovem tumas nao hem sidaon klosap long hem. 24 Simon Peter hem mekem go saen long datfala disaepol and sei long hem: “Talem kam hu nao Jesus storyim.” 25 So disaepol hia hem tane go long Jesus and sei: “Lord, hu nao datfala man?” 26 Jesus hem sei: “Bae mi putim wanfala pis bred insaed supsup and man wea mi givim datfala bred long hem, hem nao datfala man.” So hem putim wanfala pis bred insaed supsup and givim long Judas, wea hem son bilong Simon Is·carʹi·ot. 27 Bihaen Judas tekem datfala bred, Satan pullim tingting bilong hem nao. So Jesus sei long hem: “Samting wea iu duim, iu kwiktaem duim nao.” 28 Bat no eniwan wea sidaon raonem tebol savve long why Jesus hem talem datwan long hem. 29 From Judas hem man for keepim selen bilong olketa, samfala tingse Jesus talem hem for go baem olketa samting wea olketa needim for hipap wea bae kamap bihaen long Pasova, or for givim samting long pipol wea poor. 30 So Judas tekem datfala bred and semtaem nomoa, hem go aot nao. Long datfala taem hem naet finis.
31 Bihaen Judas go aot, Jesus hem sei: “Distaem nao olketa mekhae long Son bilong man, and olketa mekhae long God tu bikos long Son. 32 God bae mekhae long hem, and bae hem mekhae long hem distaem. 33 Olketa pikinini bilong mi, klosap nao bae mi lusim iufala. Iufala bae lukaotem mi bat distaem mi talem iufala sem samting wea mi talem finis long olketa Jew. Mi sei long olketa, ‘Iufala no savve kam long ples wea mi bae go long hem.’ 34 Mi givim wanfala niu law long iufala. Iufala mas lovem iufala evriwan. Mi lovem iufala, and iufala tu mas lovem iufala evriwan long sem wei. 35 Sapos iufala lovem iufala evriwan, pipol bae savve iufala olketa disaepol bilong mi.”
36 Simon Peter hem sei: “Lord, bae iu go long wea ia?” Jesus hem sei: “Distaem iufala no savve followim mi long ples wea mi bae go long hem, bat bihaen nao bae iufala followim mi.” 37 Peter sei long hem: “Lord, why nao mi no savve followim iu distaem? Mi willing for dae for iu.” 38 Jesus hem sei: “Hao, hem tru iu barava willing for dae for mi? Mi talem iu tru samting, Bae wanfala kokorako hem krae bihaen mek-thri taem wea iu sei iu no savve long mi.”
14 “Iufala no wari. Showimaot faith long God, and showimaot faith long mi tu. 2 Haos bilong Dadi bilong mi garem staka spes. Hard for mi talem diswan long iufala sapos hem no tru, dastawe mi go for redyim ples for iufala. 3 Bihaen mi go redyim ples for iufala, bae mi kam bak moa and tekem iufala go long ples wea mi stap, mekem iufala tu stap long ples wea mi stap. 4 Iufala savve finis long road for kasem ples wea mi bae go long hem.”
5 Thomas hem sei: “Lord, mifala no savve long ples wea bae iu go long hem. Hao nao bae mifala savve long datfala road?”
6 Jesus sei long hem: “Mi nao road, mi nao truth, and mi nao laef. Mi nomoa road for man go long Dadi long heven. 7 Sapos iufala savve long mi, bae iufala savve long Dadi bilong mi tu. Start long disfala taem, iufala savve long hem and lukim hem.”
8 Philip hem sei: “Lord, showim Dadi hia long mifala, and bae mifala hapi nao.”
9 Jesus sei long hem: “Mi stap witim iufala longtaem finis nao! So Philip, hao nao iu no savve long mi? Man wea lukim mi hem lukim Dadi tu. Hao nao iu sei, ‘Showim Dadi long mifala’? 10 Waswe, iu no bilivim nomoa mi and Dadi bilong mi wan mind? Olketa samting wea mi talem long iufala, hem no from tingting bilong miseleva bat Dadi wea mitufala wan mind, hem nao duim waka bilong hem. 11 Taem mi sei mi and Dadi bilong mi wan mind, iufala mas bilivim mi. Sapos nomoa, samting wea iufala lukim mi duim nao mas mekem iufala bilivim mitufala Dadi wan mind. 12 Mi talem iufala tru samting, Man wea showimaot faith long mi bae hem tu duim olketa samting wea mi duim. Olketa samting wea hem duim bae winim olketa samting wea mi duim bikos mi bae go long Dadi long heven. 13 And tu, bae mi duim eni samting wea iufala askem long nem bilong mi. Bae mi duim diswan for Son hem mekhae long Dadi long heven. 14 Bae mi duim eni samting wea iufala askem long nem bilong mi.
15 “Sapos iufala lovem mi, bae iufala obeyim olketa law bilong mi. 16 Bae mi askem Dadi long heven and bae hem sendem kam wanfala moa for helpem iufala and bae hem stap witim iufala for olowe. 17 Diswan nao hem holy spirit wea showimaot samting wea tru. Pipol long world no savve kasem datfala spirit bikos olketa no lukim datwan or savve long hem. Iufala savve long datfala spirit bikos hem stap witim iufala and hem insaed long iufala. 18 Iufala bae no stap seleva for olowe. Bae mi kam bak long iufala. 19 Lelebet taem nomoa, pipol long world bae no lukim mi moa bat iufala bae lukim mi bikos mi laef and iufala bae laef tu. 20 Long datfala taem iufala bae savve mi and Dadi bilong mi wan mind, and mi and iufala wan mind tu. 21 Man wea acceptim and obeyim olketa law bilong mi, hem nao man wea lovem mi. Dadi bilong mi bae lovem man wea lovem mi. Mi bae lovem datfala man tu and bae mi mekem hem savve gud long mi.”
22 Nara Judas, no Judas Is·carʹi·ot, hem sei: “Lord, why nao iu laek mekem mifala savve gud long iu bat pipol long world nomoa?”
23 Jesus sei long hem: “Man wea lovem mi bae hem followim toktok bilong mi, and Dadi bilong mi bae lovem hem and mitufala bae kam long hem and stap witim hem. 24 Man wea no lovem mi hem no followim toktok bilong mi. Toktok wea iufala herem hem no bilong mi, bat bilong Dadi wea sendem mi kam.
25 “Mi storyim olketa samting hia long iufala taem mi stap yet witim iufala. 26 Bat holy spirit* wea Dadi bae sendem kam long nem bilong mi for helpem iufala bae teachim iufala evri samting, and bae mekem iufala tingim moa evri samting wea mi talem long iufala. 27 Bihaen mi go, iufala bae gohed for garem peace wea mi givim long iufala. Samting mi talem long iufala nao mekem iufala for olsem. World no savve mekem iufala for garem peace olsem. Iufala mas no wari and no fraet. 28 Iufala herem finis taem mi sei bae mi go and bae mi kam bak long iufala. Sapos iufala lovem mi, bae iufala hapi for savve mi bae go long Dadi long heven bikos Dadi hem winim mi. 29 Mi talem long iufala distaem samting wea bae happen, mekem taem hem happen, bae iufala bilivim toktok bilong mi. 30 Lelebet taem nomoa stap for mi story witim iufala bikos man wea rulim disfala world hem kakam nao. Hem no garem paoa ovarem mi. 31 Bat for mekem pipol long world savve mi lovem Dadi long heven, mi duim samting wea Dadi talem long mi. Iufala getap, iumi go from ples hia.
15 “Mi nao grape tree wea garem gudfala frut, and Dadi bilong mi nao man wea lukaftarem olketa grape tree. 2 Hem bae katem evri branch bilong mi wea no garem frut, and prunim evri branch wea garem frut for mekem hem klin and savve garem samfala frut moa. 3 Samting wea mi talem long iufala hem mekem iufala klin finis. 4 Iufala gohed wan mind witim mi and mi wan mind witim iufala. Eni branch wea no stap long tree bae hem no savve garem frut. So sapos iufala no gohed wan mind witim mi bae iufala tu no savve garem frut. 5 Mi nao datfala grape tree, and iufala olketa branch. Eniwan wea gohed wan mind witim mi and mi wan mind witim hem, bae garem staka frut. Sapos iufala no wan mind witim mi, hard for iufala duim eni samting. 6 Sapos eniwan no gohed wan mind witim mi, bae hem olsem wanfala branch wea olketa katem and wea hem dae. Olketa hipimap olketa branch hia and torowem long fire for bonem olketa. 7 Sapos iufala gohed wan mind witim mi and followim samting wea mi talem, iufala savve askem eni samting wea iufala laekem and iufala bae kasem datwan. 8 Samting wea mekhae long Dadi bilong mi nao hem for iufala gohed garem staka frut and showimaot iufala olketa disaepol bilong mi. 9 Dadi long heven lovem mi and mi lovem iufala, so iufala mas gohed kasem gud samting from love bilong mi. 10 Sapos iufala obeyim olketa law bilong mi, iufala bae gohed kasem gud samting from love bilong mi, olsem mi tu obeyim olketa law bilong Dadi long heven and gohed kasem gud samting from love bilong hem.
11 “Mi talem olketa samting hia long iufala, mekem iufala barava hapi olsem mi. 12 Law bilong mi nao hem for iufala lovem iufala evriwan olsem hao mi lovem iufala tu. 13 Man wea barava showimaot bigfala love nao hem man wea willing for dae* for olketa fren bilong hem. 14 Sapos iufala duim samting wea mi talem long iufala, iufala olketa fren bilong mi. 15 Mi no kolem iufala olketa wakaman distaem bikos wakaman hem no savve long samting wea boss bilong hem duim. Mi kolem iufala olketa fren bikos mi talem iufala evri samting wea mi herem from Dadi bilong mi. 16 Iufala no chusim mi, bat mi nao chusim iufala mekem iufala gohed garem olketa frut wea bae stap for olowe. Mi chusim iufala mekem eni samting wea iufala askem long Dadi long nem bilong mi, hem bae givim long iufala.
17 “Mi talem olketa samting hia long iufala mekem iufala lovem iufala evriwan. 18 Sapos pipol long world heitim iufala, iufala savve finis, mi nao olketa heitim mi firstaem. 19 Sapos iufala olsem pipol long world, olketa bae laekem iufala. Bat mi chusim iufala and iufala no olsem pipol long world. Dastawe pipol long world heitim iufala. 20 Iufala mas tingim samting wea mi talem finis long iufala. Wakaman hem no winim boss bilong hem. Sapos olketa spoelem mi, bae olketa spoelem iufala tu. Sapos olketa herem toktok bilong mi, bae olketa herem toktok bilong iufala tu. 21 Olketa bae duim olketa samting hia againstim iufala bikos iufala olketa disaepol bilong mi and olketa no savve long man wea sendem mi kam. 22 Sapos mi no kam and story long olketa, bae olketa no guilty long sin wea olketa duim. Bat from mi kam and story long olketa finis, olketa no savve excuse nao. 23 Man wea heitim mi hem heitim Dadi bilong mi tu. 24 Mi duim olketa mirakol wea no eni nara man duim. Sapos olketa no lukim olketa mirakol hia, bae olketa no guilty long sin wea olketa duim. Bat olketa lukim samting wea mi duim and olketa heitim mi and Dadi bilong mi. 25 Bat diswan hem happen mekem samting wea Law* bilong olketa talem hem kamap tru, wea sei, ‘Olketa heitim mi nating nomoa.’ 26 Bae mi sendem kam holy spirit wea showimaot samting wea tru. Diswan hem kam from Dadi long heven. Taem hem kam bae hem helpem iufala and talem iufala abaotem mi. 27 Iufala tu mas talem pipol abaotem mi bikos taem mi startim waka bilong mi, iufala stap witim mi kam kasem distaem.
16 “Mi talem olketa samting hia long iufala mekem iufala no lusim mi. 2 Pipol bae aotem* iufala from sinagog.* Bae wanfala taem hem kam wea eniwan wea killim iufala dae bae tingse hem duim waka bilong God. 3 Bat bae olketa duim olketa samting hia bikos olketa no savve long mi and Dadi bilong mi. 4 Nomata olsem, mi talem iufala olketa samting hia, mekem taem evri samting hia happen, iufala bae tingim samting wea mi talem finis long iufala.
“Mi no talem iufala olketa samting hia long firstaem bikos mi stap witim iufala. 5 Distaem mi go long man wea sendem mi kam, bat no eniwan long iufala sei, ‘Bae iu go long wea ia?’ 6 From mi storyim evri samting hia long iufala, dastawe iufala sorre tumas. 7 Bat mi talem iufala tru samting, Hem gud nao mi go bikos sapos nomoa, bae mi no sendem kam holy spirit for helpem iufala. Bat taem mi go bae mi sendem hem kam long iufala. 8 And taem hem kam bae hem showimaot klia sin bilong disfala world. Hem bae showimaot mi duim samting wea raeteous, and hem bae showim long world hu nao God judgem. 9 Hem bae showimaot klia sin bilong disfala world, bikos world no showimaot faith long mi. 10 Hem bae showimaot long world samting wea mi duim hem raeteous bikos mi bae go long Dadi. Then bae iufala no lukim mi moa. 11 Hem bae showimaot klia tu hu nao God hem judgem bikos hem judgem finis man wea rulim disfala world.
12 “Mi laek for talem iufala staka samting bat hem hard for iufala minim long distaem. 13 Bat taem holy spirit hem kam wea showimaot samting wea tru, bae hem helpem iufala for barava minim gud olketa samting wea tru. Hem bae no talem samting followim tingting bilong hemseleva, bat bae talem nomoa samting wea hem herem, and storyim long iufala olketa samting wea bae happen. 14 Hem bae mekhae long mi bikos bae hem storyim long iufala samting wea hem herem from mi. 15 Evri samting wea Dadi garem hem bilong mi. Dastawe mi sei bae hem storyim long iufala samting wea hem herem from mi. 16 Lelebet taem nomoa bae iufala no lukim mi nao, then lelebet taem moa, bae iufala lukim mi.”
17 So samfala disaepol story tugeta and sei: “Wanem nao hem minim taem hem sei long iumi, ‘Lelebet taem nomoa bae iufala no lukim mi nao, then lelebet taem moa, bae iufala lukim mi,’ and taem hem sei, ‘bikos mi bae go long Dadi bilong mi’?” 18 So olketa sei: “Wanem nao hem minim taem hem sei, ‘lelebet taem nomoa’? Iumi no minim wanem nao hem storyim.” 19 Jesus hem savve olketa laek askem hem abaotem diswan, so hem sei long olketa: “Hao, iufala storyim samting wea mi talem taem mi sei, Lelebet taem nomoa bae iufala no lukim mi nao, then lelebet taem moa, bae iufala lukim mi? 20 Mi talem iufala tru samting, Iufala bae sorre and singaot big, bat pipol long world bae hapi. Iufala bae sorre tumas, bat gogo bae iufala hapi. 21 Taem woman hem kasem taem bilong hem for bornem pikinini, pikinini hia hem soa tumas long hem. Bat bihaen hem bornem pikinini, hem no tingim moa hard taem wea kasem hem bikos hem hapi tumas from hem bornem wanfala pikinini. 22 Distaem iufala tu sorre, bat bae mi lukim iufala moa and iufala bae hapi, and no eniwan bae spoelem hapi bilong iufala. 23 Bae iufala no askem mi abaotem eni samting long datfala taem. Mi talem iufala tru samting, Sapos iufala askem Dadi for eni samting long nem bilong mi, bae hem givim long iufala. 24 Kam kasem distaem iufala nating askem eni samting long nem bilong mi. Iufala askem samting and bae iufala kasem datwan, mekem iufala barava hapi.
25 “Mi iusim olketa tokpiksa for storyim olketa samting hia long iufala. Gogo bae mi no iusim nao olketa tokpiksa for story long iufala, bat bae mi talem iufala stret nomoa abaotem Dadi long heven. 26 Long datfala taem iufala bae askem eni samting long Dadi long nem bilong mi. Datwan no minim mi nao mas askem Dadi for iufala. 27 Dadi hem lovem iufala bikos iufala lovem mi and iufala bilivim Dadi sendem mi kam. 28 Dadi long heven nao sendem mi kam long world and bae mi lusim world and go bak long Dadi.”
29 Olketa disaepol sei: “Story bilong iu distaem hem difren, iu no iusim olketa tokpiksa bat iu just talem stret nomoa long mifala. 30 Distaem mifala just minim nao, iu savve finis long evri samting and iu no needim eni man for askem iu eni samting bikos iu savve finis long wanem hem tingim. Diswan nao mekem mifala bilivim God hem sendem iu kam.” 31 Jesus sei long olketa: “So iufala biliv nao distaem? 32 Wanfala taem bae kam and taem hia hem kam finis, wea iufala bae lusim mi and ranawe go bak long haos bilong iufala. Nomata olsem, mi no stap seleva bikos Dadi hem stap witim mi. 33 Mi talem iufala olketa samting hia mekem iufala stap gud. Iufala kasem hard taem long world, bat no fraet! Mi winim world finis.”
17 Bihaen Jesus talem olketa samting hia hem luk go ap long skae and hem prea olsem: “Dadi, hem taem nao for iu mekhae long son bilong iu, mekem son bilong iu savve mekhae long iu tu, 2 from iu nao givim hem paoa ovarem evri man, mekem hem savve givim laef olowe long evriwan wea iu givim long hem. 3 For olketa kasem laef olowe, olketa mas lane abaotem iu, wea iu nomoa trufala God, and lane abaotem Jesus Christ, wea iu sendem kam. 4 Long earth, mi givim glory long iu bikos mi finisim nao waka wea iu markem mi for duim. 5 So, Dadi, tekem mi go bak for stap witim iu long heven wea hem nao ples mi stap witim iu long bifor kam yet.
6 “Mi talemaot nem bilong iu long olketa pipol long world wea iu givim long mi. Olketa hia olketa bilong iu, and iu givim olketa long mi and olketa obeyim toktok bilong iu. 7 Distaem olketa savve nao evri samting wea iu givim long mi hem kam from iu. 8 Olketa savve long diswan bikos mi talem long olketa evri toktok wea iu talem kam long mi. Olketa hapi long toktok hia and olketa savve mi stap kam long iu. Olketa bilivim iu nao sendem mi kam. 9 Mi prea for olketa, mi no prea for pipol long world. Mi prea for olketa wea iu givim long mi bikos olketa bilong iu. 10 Evri samting bilong mi hem bilong iu and olketa samting bilong iu hem bilong mi, and olketa hia tinghae long mi.
11 “Mi bae lusim disfala world and kam long iu, bat olketa hia bae gohed stap long world. Dadi long heven wea iu holy, plis lukaftarem olketa hia bikos long nem bilong iu wea iu givim mi, mekem olketa savve wan mind olsem iumi tufala wan mind. 12 Taem mi stap witim olketa mi lukaftarem olketa bikos long nem bilong iu wea iu givim long mi. Mi lukaftarem olketa and no eniwan long olketa hem lus. For mekem samting wea olketa Holy Raeting talem kamap tru, wanfala nomoa bae hem lus. Hem nao datfala man wea bae hem finis. 13 Bat distaem bae mi kam long iu. Mi talem olketa samting hia taem mi stap yet long world mekem olketa savve barava hapi olsem mi. 14 Mi talem toktok bilong iu long olketa, bat pipol long world heitim olketa bikos olketa no olsem pipol long world, olsem mi tu no olsem pipol long world.
15 “Mi no askem iu for tekem olketa from disfala world, bat mi askem iu for lukaftarem olketa mekem Satan* no spoelem olketa. 16 Olketa no olsem pipol long world, olsem mi tu no olsem pipol long world. 17 Iusim toktok bilong iu wea tru for mekem olketa holy. 18 Mi sendem olketa go long world olsem iu sendem mi kam long disfala world finis. 19 Mi gohed keepim miseleva holy. Mi duim diswan for mekem toktok bilong iu wea tru savve mekem olketa holy tu.
20 “Mi prea for olketa hia, and mi prea tu for pipol wea showimaot faith long mi bikos long samting wea olketa hia talem. 21 Dadi, mi prea for evriwan hia savve wan mind, olsem iumi tufala wan mind, mekem olketa tu savve wan mind witim iumi. Diswan bae mekem pipol long world bilivim iu nao sendem mi kam. 22 Mi showimaot respect long olketa olsem iu showimaot respect long mi, mekem olketa wan mind olsem iumi tufala wan mind. 23 Mi wan mind witim olketa and iu wan mind witim mi, mekem olketa savve barava wan mind nao. Diswan bae mekem pipol long world savve iu nao sendem mi kam and iu lovem olketa and iu lovem mi tu. 24 Dadi, mi laekem olketa wea iu givim long mi for stap tu long ples wea mi bae stap mekem olketa savve lukim hae position wea iu givim long mi, bikos iu lovem mi bifor long taem wea olketa man start for born long earth. 25 Dadi long heven wea iu raeteous, pipol long world no savve long iu, bat mi savve long iu and olketa savve iu nao sendem mi kam. 26 Mi talemaot nem bilong iu long olketa and bae mi gohed for duim olsem, mekem olketa savve showimaot love long nara pipol olsem iu tu showimaot love long mi and mekem mi savve wan mind witim olketa.”
18 Bihaen Jesus hem prea olsem, hem witim olketa disaepol go insaed wanfala garden long narasaed long Kidʹron Valley. 2 Judas, wea bae givim Jesus go long enemy, hem savve tu long datfala ples bikos staka taem nao Jesus and olketa disaepol savve go long there. 3 So Judas leadim kam olketa soldia and police bilong olketa hed priest and olketa Pharisee, and olketa holem kam olketa laet and samting for faet. 4 From Jesus savve long samting wea bae happen long hem, hem go long olketa and sei: “Hu nao iufala lukaotem?” 5 Olketa sei long hem: “Jesus bilong Nazʹa·reth.” Hem sei long olketa: “Mi nao ia.” Wanfala man wea standap long there tu hem Judas, wea bae givim hem go long enemy.
6 Taem Jesus sei long olketa: “Mi nao ia,” olketa seke and foldaon long graon. 7 So hem ask moa: “Hu nao iufala lukaotem?” Olketa sei: “Jesus bilong Nazʹa·reth.” 8 Jesus sei: “Mi talem iufala finis, mi nao hem. So sapos mi nao iufala lukaotem, iufala letem olketa hia for go.” 9 Hem talem diswan for mekem samting wea olketa Holy Raeting talem kamap tru, wea sei: “Mi no lusim eniwan long olketa wea iu givim kam long mi.”
10 Then Simon Peter hem tekem sword bilong hem and katemaot raet ear bilong wakaman bilong hae priest. Nem bilong datfala wakaman hem Malchus. 11 Bat Jesus sei long Peter: “Iu no duim olsem. Leavim sword ia. Bae mi mas drink long disfala kap wea Dadi givim long mi.”
12 Olketa soldia and komanda bilong army and olketa police bilong olketa Jew holem Jesus and taemapem hand bilong hem. 13 Firstaem olketa tekem hem go long Anʹnas. Hem dadi-in-law bilong Caʹia·phas, wea hem hae priest long datfala taem. 14 Caʹia·phas nao man wea talem olketa Jew hem gud sapos wanfala man hem dae for olketa pipol.
15 Simon Peter and narafala disaepol go followim Jesus. Nara disaepol hia wea hae priest savve long hem, hem followim Jesus go insaed long area long midol long haos bilong hae priest wea no eni ruf kavarem. 16 Bat Peter hem standap nomoa aotsaed long haos. So disaepol hia wea hae priest savve long hem, hem go aotsaed and story witim security wea standap long door and hem tekem Peter kam insaed long area hia. 17 Datfala security wea hem nao haosgele, hem sei long Peter: “Hao, iu wanfala disaepol bilong man hia tu?” Hem sei: “Nomoa ia.” 18 From hem cold, olketa wakaman and olketa police wakem wanfala fire and standap raonem. Peter tu hem standap witim olketa.
19 Hed priest hem kwestinim Jesus abaotem olketa disaepol bilong hem and teaching bilong hem. 20 Jesus sei long hem: “Mi story long pipol long evri ples. Evritaem mi teach long sinagog* and temple, wea olketa Jew savve hipap, and mi no talemhaed eni samting. 21 Why nao iu kwestinim mi? Askem olketa wea herem samting mi talem. Olketa nao savve long wanem mi talem.” 22 Bihaen Jesus tok olsem, wanfala policeman wea standap long there hem hitim feis bilong hem and sei: “Hem barava no fitim for iu tok olsem long hae priest!” 23 Jesus sei long hem: “Sapos mi tok rong, iu talem kam, bat sapos nomoa, iu hitim mi for wanem?” 24 Then Anʹnas talem olketa for tekem hem go long hae priest Caʹia·phas. Olketa no aotem rope wea olketa taengem long hand bilong hem.
25 Simon Peter hem gohed standap saed long datfala fire and olketa sei long hem: “Hao, iu wanfala disaepol bilong hem tu?” Hem sei: “Nomoa ia.” 26 Wanfala wakaman bilong hae priest, wea hem relative bilong man wea Peter katemaot ear bilong hem, hem sei: “Iu nao mi lukim witim hem long garden, iaman?” 27 Bat Peter sei moa hem no savve long Jesus. Semtaem nomoa, wanfala kokorako hem krae nao.
28 Long early morning, olketa tekem Jesus from haos bilong Caʹia·phas go long haos bilong Pilate, wea hem bigman bilong Ju·deʹa. Bat olketa no go insaed long haos bilong Pilate, nogud datwan mekem olketa no klin and no fit for kaikaim kaikai bilong Pasova. 29 So Pilate hem go aotsaed and sei long olketa: “Wanem nao iufala sei disfala man hem duim wea rong?” 30 Olketa sei long hem: “Hard for mifala tekem kam disfala man long iu sapos hem no guilty.” 31 So Pilate sei long olketa: “Tekem hem go and judgem hem followim law bilong iufala.” Olketa Jew sei long hem: “Law hem tambuim mifala for killim man dae.” 32 Olketa samting hia happen mekem toktok bilong Jesus kamap tru, wea hem talem for showimaot wanem kaen wei nao bae hem dae long hem.
33 Pilate hem go insaed long haos bilong hem moa. Hem kolem kam Jesus and sei: “Hao, iu nao king bilong olketa Jew?” 34 Jesus sei: “Waswe, iuseleva nao iu ting for askem mi diswan or nara pipol nao story long iu abaotem mi?” 35 Pilate hem sei: “Hao, iu tingse mi wanfala Jew? Pipol bilong iu and olketa hed priest nao tekem iu kam long mi. Wanem nogud samting nao iu duim?” 36 Jesus hem sei: “Kingdom bilong mi hem no bilong disfala world. Sapos hem bilong disfala world, hard for olketa wea followim mi letem olketa Jew kam tekem mi. Bat Kingdom bilong mi hem no bilong disfala world.” 37 Pilate sei long hem: “So hao, iu wanfala king?” Jesus sei: “Iu nao sei mi wanfala king. Mi born kam long disfala world for talem olketa tru samting. Man wea followim tru samting hem savve herem wanem mi talem.” 38 Pilate hem sei: “Wanem nao tru samting?”
Bihaen hem talem diswan, hem go moa long olketa Jew aotsaed and sei long olketa: “Mi no faendem man hia duim eni rong samting. 39 Long taem bilong Pasova, hem wei bilong iufala for askem mi for aotem wanfala man from prison. So waswe, iufala laekem mi for aotem king bilong iufala?” 40 Olketa singaot moa olsem: “Nomoa, Bar·abʹbas nao mifala laekem!” Disfala man Bar·abʹbas hem man for steal.
19 So Pilate talem olketa soldia for tekem Jesus and whipim hem. 2 Olketa soldia iusim wanfala rope long bush wea garem olketa nila for wakem wanfala kraon and olketa putim datwan long hed bilong hem. Olketa mekem hem werem tu wanfala purple kaleko. 3 Olketa kam long hem and sei: “Morning, King bilong olketa Jew!” Olketa gohed hitim feis bilong hem tu. 4 Pilate hem go aotsaed moa and sei long olketa Jew: “Mi tekem kam disfala man long iufala mekem iufala savve mi no faendem hem duim eni rong samting.” 5 So Jesus hem kam aotsaed. Hem werem datfala kraon wea garem nila long hem and datfala purple kaleko. Pilate sei long olketa Jew: “Man hia nao ia!” 6 Taem olketa hed priest and police lukim hem, olketa singaot olsem: “Nilam hem long post! Nilam hem long post!” Pilate sei long olketa: “Iufala nao tekem hem and nilam hem long post bikos mi no faendem man hia duim eni rong samting.” 7 Olketa Jew sei long hem: “Long law bilong mifala, hem fitim for disfala man dae bikos hem sei hem nao son bilong God.”
8 Taem Pilate herem diswan hem barava fraet tumas nao. 9 Hem go bak moa insaed long haos and sei long Jesus: “Iu man bilong wea ia?” Bat Jesus no talem eni samting. 10 So Pilate sei long hem: “Hao, iu no laek story long mi? Mi nao garem paoa for aotem iu from prison or for nilam iu long post.” 11 Jesus sei long hem: “Sapos God hem no givim paoa long iu, hard for iu duim eni samting long mi. Dastawe sin bilong man wea givim mi long iu hem big tumas winim sin bilong iu.”
12 From diswan, Pilate trae for tingim eni wei for hem savve letem Jesus go free. Bat olketa Jew singaot olsem: “Eniwan wea mekem hemseleva wanfala king hem againstim King* bilong Rome. So sapos iu letem disfala man for go free, iu enemy bilong King nao ia.” 13 So bihaen Pilate herem toktok hia, hem tekem Jesus go aotsaed. Hem sidaon for judgem man long ples wea olketa wakem floor long ston, wea long Hebrew languis olketa kolem Gabʹba·tha. 14 Datwan hem day for redyim evri samting for Pasova* and hem samting olsem mek-six hour.* Pilate hem sei long olketa Jew: “King bilong iufala nao ia!” 15 Olketa singaot olsem: “Killim hem dae! Killim hem dae! Nilam hem long post!” Pilate hem sei: “Hao, iufala laekem mi for nilam king bilong iufala long post?” Olketa hed priest sei: “King bilong Rome nomoa hem king bilong mifala.” 16 So long datfala taem nomoa Pilate givim hem long olketa for nilam hem long post.
Then olketa soldia tekem hem go nao. 17 Jesus seleva karem datfala post and go long ples wea long Hebrew languis olketa kolem Golʹgo·tha, wea minim, Bon bilong Hed. 18 Long ples hia nao olketa soldia nilam hem long post. Olketa nilam nara tufala man witim hem, and post wea olketa nilam Jesus long hem nao long midol long tufala man hia. 19 Pilate raetem wanfala notis tu and putim antap long datfala post. Datfala notis hem sei: “Jesus bilong Nazʹa·reth, King bilong olketa Jew.” 20 Staka Jew nao readim diswan bikos ples wea olketa nilam Jesus long post hem klosap long Jerusalem and bikos olketa raetem diswan long Hebrew languis, Latin languis, and Greek languis. 21 Bat olketa hed priest bilong olketa Jew sei long Pilate: “No raetem ‘King bilong olketa Jew.’ Bat raetem disfala toktok wea hem talem, ‘Mi nao King bilong olketa Jew.’” 22 Pilate hem sei: “Bae mi no changem samting wea mi raetem.”
23 Bihaen olketa soldia nilam Jesus long post, olketa tekem kaleko bilong hem and divaedem long fofala haf for fitim olketa soldia hia. Longfala shirt wea Jesus werem andanit long datfala kaleko hem barava spesol bikos no eni part bilong hem garem join. 24 So olketa sei: “Iumi no brekem disfala kaleko. Iumi plei daes for savve hu nao bae tekem.” Diswan hem for mekem samting wea olketa Holy Raeting talem hem kamap tru, wea sei: “Olketa divaedem kaleko bilong mi and sharem for fitim olketa, and olketa plei daes for tekem longfala shirt bilong mi.” So samting wea olketa soldia duim nao hem barava wanem olketa Holy Raeting talem.
25 Mami bilong Jesus hem standap klosap long post wea olketa nilam Jesus long hem. Sista bilong mami bilong hem tu standap long there witim Mary, wea hem waef bilong Cloʹpas, and Mary Magʹda·lene. 26 Jesus lukim datfala disaepol wea hem lovem tumas hem standap long there tu witim mami bilong hem. So hem sei long mami bilong hem: “Man hia bae hem son bilong iu!” 27 Then hem sei long datfala disaepol: “Woman hia bae hem mami bilong iu!” Start long datfala taem, disaepol hia tekem mami bilong Jesus for stap long haos bilong hem.
28 Bihaen diswan, Jesus hem savve hem duim finis evri samting wea Dadi long heven askem hem for duim, so hem sei: “Mi laek drink.” Hem talem diswan mekem samting wea olketa Holy Raeting talem kamap tru. 29 Wanfala dish wea stap long there hem fulap long wine wea saoa. So olketa tekem wanfala pis matres, tuwetem long wine hia, putim long stik,* and givim go long hem for drinkim. 30 Bihaen Jesus teistim datfala wine wea saoa hem sei: “Mi duim finis evri samting wea iu askem mi for duim!” Then hem bendim daon hed bilong hem and hem dae nao.*
31 Hem day for redyim evri samting for Sabbath, wea hem bae wanfala spesol Sabbath. Olketa Jew no laekem body bilong thrifala man hia for stap long post long Sabbath, so olketa askem Pilate for olketa soldia mas brekem leg bilong olketa and aotem olketa from post. 32 So olketa soldia kam and brekem firstaem leg bilong tufala man wea olketa nilam long olketa post saed long Jesus. 33 Bat taem olketa lukim Jesus hem dae finis, olketa no brekem leg bilong hem nao. 34 Nomata olsem, wanfala soldia spiarim hem long saed bele bilong hem. Semtaem nomoa, blood and wata kamaot nao. 35 Man wea lukim olketa samting hia nao hem man wea storyim olketa, and samting wea hem talem hem tru. Hem savve hem talem tru samting mekem iufala tu savve biliv. 36 Olketa samting hia hem happen for mekem samting wea olketa Holy Raeting talem hem kamap tru, wea sei: “No eni bon bilong hem bae brek.” 37 Nara toktok long olketa Holy Raeting hem sei: “Olketa bae lukluk go long man wea olketa spiarim.”
38 Bihaen diswan, Joseph, wea hem man long Ar·i·ma·theʹa, hem askem Pilate for body bilong Jesus. Hem disaepol bilong Jesus bat hem no talem eniwan bikos hem fraetem olketa Jew. Pilate letem hem for tekem body bilong Jesus, so hem kam tekem nao. 39 Nic·o·deʹmus hem kam tu. Hem nao datfala man wea bifor hem go lukim Jesus long naet. Hem tekem kam samting olsem thirti kilo long tufala paoda wea smel naes.* 40 So olketa tekem body bilong Jesus, olketa putim paoda hia long hem and pasolem long kaleko. Diswan hem wei bilong olketa Jew for redyim body bilong man wea dae bifor olketa berem hem. 41 Wanfala garden hem stap klosap long ples wea olketa nilam hem long post. Wanfala niu cave wea olketa man digim hem stap long datfala garden wea olketa no putim eni man insaed long hem yet. 42 So from hem day bilong olketa Jew for redyim evri samting for Pasova, olketa putim body bilong Jesus insaed long datfala cave bikos hem klosap nomoa.
20 Early morning long first day long week,* taem hem no daylaet yet, Mary Magʹda·lene hem kam long datfala cave. Hem lukim ston wea satem datfala cave, hem aot finis. 2 So hem ran go long Simon Peter and nara disaepol wea Jesus lovem and sei: “Olketa tekem nao body bilong Lord from cave hia, and mifala no savve long wea nao olketa putim hem.”
3 Peter and narafala disaepol hia go long datfala cave. 4 Tufala evriwan ran bat narawan nao kasem cave firstaem long Peter bikos hem savve ran fast tumas. 5 Hem no go insaed, bat hem bendaon for luk go insaed and hem lukim kaleko wea olketa pasolem long body bilong Jesus nomoa hem stap. 6 Simon Peter hem kam bihaen long hem. Hem go insaed long cave hia and hem lukim datfala kaleko. 7 Hem lukim tu kaleko wea olketa pasolem long hed bilong Jesus. Datfala kaleko hem no stap witim nara kaleko hia bat samwan foldim and putim difren. 8 Long datfala taem nao nara disaepol wea kasem cave firstaem hem go insaed tu. Hem lukim olketa samting hia and hem biliv nao. 9 Olketa no minim yet toktok long olketa Holy Raeting wea sei Jesus bae laef bak. 10 So olketa disaepol hia go bak long haos bilong olketa nao.
11 Mary hem standap aotsaed long cave hia and hem gohed for krae. Hem bendaon and luk go insaed long datfala cave. 12 Hem lukim tufala angel wea werem white kaleko tufala sidaon long ples wea body bilong Jesus bin stap long hem. Narawan long ples wea hed bilong Jesus bin stap and narawan long leg bilong hem. 13 Olketa sei long hem: “Woman, why nao iu krae?” Hem sei long tufala: “Olketa tekem go Lord bilong mi nao and mi no savve long wea nao olketa putim body bilong hem.” 14 Bihaen hem tok olsem nomoa, hem tane raon and lukim Jesus hem standap long there. Bat hem nating luksavve long hem nomoa. 15 Jesus sei long hem: “Woman, why nao iu krae? Hu nao iu lukaotem?” From hem tingse man hia hem man wea lukaftarem datfala ples, hem sei: “Sapos iu nao tekem hem, plis talem mi long wea nao iu putim body bilong hem, mekem mi savve go tekem hem.” 16 Jesus sei: “Mary!” Semtaem nomoa, Mary tane raon, and sei long Hebrew languis: “Rab·boʹni!” wea datwan hem minim, “Teacher!” 17 Jesus hem sei: “Iu no hol strong olsem long mi, bikos mi no go ap yet long Dadi bilong mi. Iu go talem olketa brata bilong mi, ‘Mi bae go long Dadi bilong mi wea hem Dadi bilong iufala tu, and go long God bilong mi wea hem God bilong iufala tu.’” 18 Mary* hem go and talem olsem long olketa disaepol: “Mi lukim Lord nao!” Hem storyim tu olketa samting wea Jesus talem long hem.
19 Day wea diswan hem happen hem first day long week. From olketa disaepol fraetem olketa Jew, olketa stap insaed haos and lokim olketa door. Long evening, seknomoa Jesus standap long there witim olketa. Hem sei long olketa: “Mi hope iufala stap gud.” 20 Bihaen hem talem diswan, hem showim tufala hand witim saed bele bilong hem long olketa. Olketa disaepol barava hapi for lukim Lord bilong olketa. 21 Jesus sei moa: “Mi hope iufala stap gud. Mi sendem iufala go olsem Dadi long heven hem sendem mi kam.” 22 Bihaen hem talem diswan, hem blow go long olketa and sei: “Iufala kasem holy spirit. 23 Sapos iufala forgivim man wea sin, God forgivim hem finis. Bat sapos iufala no forgivim hem, God hem no forgivim hem.”
24 Bat wanfala aposol* bilong Jesus wea nem bilong hem Thomas, and wea olketa kolem hem Twin, hem no stap taem Jesus kam long olketa. 25 So olketa nara disaepol sei long hem: “Mifala lukim Lord nao!” Hem sei: “Sapos mi no lukim and tasim garekil long hand bilong hem from olketa nila and tasim hol long saed bele bilong hem, hard tumas for mi bilivim ia.”
26 Eitfala day bihaen datwan olketa disaepol hipap moa long haos and Thomas hem stap witim olketa. Nomata olketa lokim olketa door, seknomoa Jesus standap long there and sei: “Mi hope iufala stap gud.” 27 Hem sei long Thomas: “Lukim tufala hand bilong mi and putim kam finger bilong iu long hia. Tasim hol long saed bele bilong mi. Iu mas biliv and lusim kaen wei olsem for daotem samting.” 28 Thomas sei long hem: “Lord and God bilong mi!” 29 Jesus sei long hem: “Hao, from iu lukim mi nomoa iu biliv? Olketa wea biliv nomata olketa nating lukim mi, olketa nao bae hapi.”
30 Olketa disaepol lukim staka nara mirakol tu wea Jesus duim, wea disfala scroll* no storyim. 31 Bat olketa samting wea disfala scroll storyim hem for mekem iufala savve bilivim Jesus nao datfala Christ, wea hem Son bilong God. From iufala biliv, iufala bae kasem laef long nem bilong hem.
21 Bihaen olketa samting hia, Jesus kam moa long olketa disaepol long sea long Ti·beʹri·as.* Hao hem kam long olketa hem olsem: 2 Simon Peter and Thomas, wea olketa kolem hem Twin, witim Na·thanʹa·el bilong Caʹna long Galʹi·lee, and tufala son bilong Zebʹe·dee, witim tufala nara disaepol moa olketa hipap tugeta. 3 Simon Peter sei long olketa: “Bae mi go fishing ia.” Olketa sei: “Mifala laek kam tu.” So evriwan go insaed long boat, bat long full naet olketa nating kasem eni fish.
4 Long morning, taem hem no daylaet gud yet, Jesus standap long sandbis bat olketa disaepol no luksavve long hem. 5 Then Jesus sei long olketa: “Olketa pikinini bilong mi, iufala no garem eni samting for kaikaim, iaman?” Olketa sei: “Ia!” 6 Hem sei long olketa: “Torowem net bilong iufala long raet saed long boat and bae iufala kasem samfala fish.” Taem olketa duim olsem, net hia hem fulap long staka fish and olketa no savve pullim ap nao. 7 Datfala disaepol wea Jesus lovem hem sei long Peter: “Lord bilong iumi nao ia!” So taem Simon Peter herem datwan, hem werem nara kaleko bilong hem and jamp go insaed long sea. 8 Bat olketa nara disaepol kam bihaen insaed datfala boat. Olketa samting olsem 100 meter nomoa from shore so olketa pullim kam nao datfala net wea fulap long fish.
9 Bat taem olketa go shore olketa lukim samfala fish stap antap long olketa hot sakol and samfala bred tu stap long there. 10 Jesus sei long olketa: “Kam eni fish bilong iufala.” 11 So Simon Peter hem go insaed boat and pullim kam long shore datfala net wea barava fulap long olketa fish. Namba bilong olketa fish hem 153. Nomata fish hia staka tumas bat net hem nating brek nomoa. 12 Jesus sei long olketa: “Iufala kam kaikai.” Bat olketa disaepol fraet tumas for askem Jesus hu nao hem, bikos olketa savve finis hem nao Lord. 13 Jesus tekem olketa bred and fish hia and givim long olketa. 14 Diswan hem mek-thri taem wea olketa disaepol lukim Jesus bihaen hem laef bak.
15 Bihaen olketa kaikai finis, Jesus sei long Simon Peter: “Simon, son bilong John, hao, iu lovem mi winim olketa hia?” Peter sei long hem: “Ia, Lord, iu savve mi lovem iu.” Jesus sei long hem: “Feedim olketa pikinini sheepsheep bilong mi.” 16 Mek-tu taem moa hem sei long hem: “Simon, son bilong John, hao, iu lovem mi?” Peter sei long hem: “Ia, Lord, iu savve mi lovem iu.” Jesus sei long hem: “Lukaftarem olketa smol sheepsheep bilong mi.” 17 Mek-thri taem moa hem sei long hem: “Simon, son bilong John, hao, iu lovem mi?” Peter hem sorre tumas bikos hem mek-thri taem nao Jesus askem hem: “Hao, iu lovem mi?” So Peter sei long hem: “Lord, iu nao savve long evri samting, iu savve mi lovem iu.” Jesus sei long hem: “Feedim olketa smol sheepsheep bilong mi. 18 Mi talem iu tru samting, Taem iu young yet, iuseleva nao werem kaleko bilong iu and wakabaot long ples wea iu laek go. Bat taem iu olo, bae iu apim hand bilong iu and nara man nao bae mekem iu werem kaleko and leadim iu long ples wea iu no laek go long hem.” 19 Hem talem diswan for showimaot wanem kaen wei nao bae Peter hem dae long hem wea bae mekhae long God. Then hem sei long Peter: “Iu gohed followim mi.”
20 Peter hem tane raon and lukim datfala disaepol wea Jesus lovem hem followim olketa. Hem nao disaepol wea sidaon klosap long Jesus taem olketa kaikai and sei long hem: “Lord, hu nao man wea bae givim iu go long enemy?” 21 So taem Peter lukim datfala disaepol, hem sei long Jesus: “Lord, waswe long man hia?” 22 Jesus sei long hem: “Sapos mi laekem hem for stap go kasem taem mi kam, datwan hem no wari bilong iu. Iu gohed followim mi nomoa.” 23 From diswan, olketa wea followim Jesus* start for sei datfala disaepol bae no dae. Bat Jesus no sei olsem long datfala disaepol. Hem sei: “Sapos mi laekem hem for stap go kasem taem mi kam, datwan hem no wari bilong iu.”
24 Diswan nao datfala disaepol wea storyim and raet abaotem olketa samting hia, and iumi savve samting wea hem talem hem tru.
25 Jesus duim staka nara samting tu wea sapos eniwan raetem evri samting hia long olketa scroll,* ating full world bae no garem inaf spes fitim olketa scroll hia.
Disfala toktok “Word” hem wanfala title bilong Jesus. Disfala title hem showimaot Jesus nao main wan wea God iusim for story for hem bifor hem kam long earth, taem hem duim ministry bilong hem, and bihaen hem go bak long heven.—Comparem Joh 1:14; Rev 19:13.
Or, “datfala son wea God seleva nao wakem.”
Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.
Samting olsem 4 klok long aftanun. Diswan hem mek-ten hour bihaen sun hem kamap.
Greek word wea olketa iusim long hia hem savve minim skae or heven.
Long Hebrew languis hem sei, “Rabbi.”
Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.
Or, “datfala son wea God seleva nao wakem.”
Long Hebrew languis hem sei, “Rabbi.”
Samting olsem 12 klok long midolday. Diswan hem sixfala hour bihaen sun hem kamap.
Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.
Long Hebrew languis hem sei, “Rabbi.”
Maet diswan hem Pasova.
Samting olsem 1 klok long aftanun. Diswan hem sevenfala hour bihaen sun hem kamap.
Maet diswan hem Pasova.
Disfala verse hem stap long samfala Bible transleison, bat hem no stap long samfala main Greek Bible bilong bifor.
Long Greek languis disfala word hem minim olketa grev bilong olketa wea dae finis wea pipol wakem for no forgetim olketa.
Diswan hem wanfala silver coin long selen bilong Rome.
Long Hebrew languis hem sei, “Rabbi.”
Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.
Or, “skae.”
Long Greek languis hem sei, “long last day.”
Long Greek languis hem sei, “iufala no garem laef long iufala seleva.”
Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.
Long Greek languis datfala word “devil” hem minim man wea barava spoelem nem bilong narawan.
Long English hem sei “festival of tabernacles.”
Diswan minim for katem skin long private part.
Or, “stop for . . .”
Long Hebrew languis hem sei, “Rabbi.”
For aotem man from sinagog hem minim bae hem nating join insaed eni samting wea community bilong olketa Jew duim.
Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.
For aotem man from sinagog hem minim bae hem nating join insaed eni samting wea community bilong olketa Jew duim.
Or, “givim soul bilong hem.” Lukim Appendix 7A.
Long English hem sei “festival of dedication.”
Long Hebrew languis hem sei, “Rabbi.”
Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.
Sanhedrin.
Long Greek languis hem sei, “olketa Jew.”
Staka taem disfala word hem minim ples wea no staka pipol stap, and ples wea pipol no wakem garden long hem. Maet hem no garem staka tree or hem no garem wata.
Diswan hem wanfala silver coin long selen bilong Rome.
Long Greek languis hem sei, “Dota bilong Zion.”
Long Greek languis hem sei, “soul.” Lukim Appendix 7A.
For aotem man from sinagog hem minim bae hem nating join insaed eni samting wea community bilong olketa Jew duim.
Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.
Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.
Long Greek languis hem sei, “pneuʹma.” Lukim Appendix 7B.
Or, “givim soul bilong hem.” Lukim Appendix 7A.
Luk olsem diswan minim evri Holy Raeting.
For aotem man from sinagog hem minim bae hem nating join insaed eni samting wea community bilong olketa Jew duim.
Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.
Long Greek languis hem sei, “nogud man.”
Diswan hem ples wea olketa Jew hipap for readim Law and prea.
Long Greek languis hem sei, “Caeʹsar.” Diswan hem title bilong samfala king long Rome.
Long hia, “Pasova” hem minim week bilong Pasova and olketa day for kaikaim bred wea no garem yeast.
Samting olsem 12 klok long midolday. Diswan hem sixfala hour bihaen sun hem kamap.
Long Greek languis hem sei, “hysʹso·pos.” Maet diswan hem wanfala plant long Palestine wea hae bilong hem samting olsem tu meter or winim datwan.
Or, “hem stop for brith.”
Nem bilong tufala paoda hia nao hem “myrrh” and “aloes.”
Long kalenda distaem, disfala day hem Sunday. Olketa Jew ting long diswan olsem first day long week.
Long Greek languis hem sei, “Mary Magʹda·lene.”
Long Greek languis hem sei, “wanfala long twelvfala aposol.”
Longfala pis pepa wea olketa rolim long stik.
Nara nem bilong hem nao, “sea long Galilee.” Lukim Joh 6:1.
Long Greek languis hem sei, “olketa brata.”
Longfala pis pepa wea olketa rolim long stik.