Big Sorry Long Young Pipol Wea Dae
“Mi garem feeling hao genereson bilong iumi hem go-go for finis.”—Johanna P., 18-year-old university student, Connecticut, U.S.A.
LUK NOGUD tumas samting wea olketa police lukim long farm klosap long Hobart, kapitol taon bilong Tasmania, island state bilong Australia. Insaed disfala haos hem fofala girl wea age bilong olketa from 10 kasem 18. Evriwan dae finis, dadi nao killim olketa, and hemseleva lay daon klosap, withim bigfala hol long hed from wanfala gun. Hem katem finis raet hand bilong hem withim akis. Disfala murder-suisaed story sekem evriwan long Tasmania. And hem putim staka kwestin long mind bilong pipol—Why? Why nao fofala girl hia?
Belgium still feel nogud tumas bihaen wanfala man for rape wea just kamaot from prison, hem spoelem nogud sixfala girl and killim dae fofala long olketa. And sem kwestin—Why? Long Argentina samfala mami believim hao 30,000 pipol, staka long olketa boy and girl bilong olketa, lus long wanem olketa kolem distaem olsem dirty war.a Olketa killim, drugem, and then tekem go long plane and torowem olketa long midol sea. Olketa torowem staka taem olketa laef yet. Why nao olketa mas dae? Mami bilong olketa wait yet for ansa.
Long 1955 World Congress of Mothers tok daonem war olsem barava iusles samting and tok klia hao disfala congress hem “wanfala barava bigfala krae, krae bilong warning from evri woman wea struggle for protectim pikinini bilong olketa, big and small, from barava nogud samting wea kamaot from war and way for mek-ready for war.” But, namba bilong olketa young wan wea dae from faet bihaen datfala congress go-go ap raonem world—staka laef and savvy lus nao.
Longfala History Bilong Young Pipol Wea Dae
History hem fulap withim blood bilong young pipol. Nomata insaed long mek-20 century wea savvy bilong man kamap big, raoa long color skin and tribe mekem staka young wan olsem target for dae. Luk olsem olketa young wan nao mas dae from mistek and goal bilong olketa olo.
Long wanfala kantri long Africa, niuspepa The New Republic hem say wanfala lotu grup bilong olketa young wan wea kolem olketa seleva Lord’s Resistance Army kasem teaching wea mekem olketa believe hao bullet no savvy killim olketa. Dastawe olketa kolem story hia “Teenage Wasteland”! Olketa famili wea lusim son and dota—wea nating stap sef from olketa bullet—savvy ask olsem moa: Why nao young wan bilong mifala mas dae? For wanem ia?
Withim disfala trabel and way for suffer hem namba bilong suisaed long olketa young wan.
[Footnote]
a Disfala dirty war happen long taem wea army hem rul (1976-83) wea olketa killim dae staka thousand wea olketa tingim olsem pipol wea againstim rul. Nara story say samting olsem 10,000 kasem 15,000 nao maet dae finis.