Lusim Leg or Hand—Hem Savvy Happen Long Iu?
Benjamin hem play aotsaed long wanfala naes day wea feel hot long taon bilong Sarajevo taem hem purubut long wanfala bomb long graon. Taem bomb bursta, left leg bilong hem aot nao. “Mi trae for getap,” Benjamin hem say. “But nomoa nao.” Benjamin hem wanfala long 20,000 pipol evri year wea dae or garekil from olketa bomb long graon.
ANGOLA garem winim 15 million bomb long graon—winim wanfala for evri man, woman, and pikinini long kantri. Distaem Angola garem 70,000 pipol wea lusim leg or hand. From Cambodia garem eit go kasem ten million bomb long graon, namba bilong pipol wea lusim leg or hand hem hae tumas long world—olsem 1 long evri 236 pipol. Olketa report say Bosnia and Herzegovina garem winim three million bomb long graon—59 insaed evri square kilometer.
But hem no long olketa kantri wea garem war nomoa wea pipol lusim leg or hand. Olsem example, long United States 400,000 pipol lusim finis leg or hand. Midolwan long olketa full-grown man long datfala namba, way for lusim leg or hand kamaot from wanfala sik wea garem nem “peripheral vascular disease,” or PVD. Disfala nem savvy meanim staka kaen sik. Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary talem hao PVD hem wanfala word for meanim olketa “sik bilong artery and vein bilong leg or hand, esp[ecially] olketa sik wea blood hem short long leg or hand.” Main reason for PVD hem diabetes. The World Health Report 1998 hem say, “diabetes long olketa full-grown man bae double long world from 143 million long 1997 go kasem 300 million long 2025.”
Long United States, olketa accident—insaed diswan olketa accident long trak, machine, electrik tul, and gun—hem mek-tu reason why pipol savvy lusim leg or hand, wea hem 20 go kasem 30 percent bilong total namba. Samfala nara reason for lusim leg or hand hem nao cancer (maet 6 percent) and sik wea pikinini born withim (maet 4 percent).
Taem man tingting abaotem way for lusim leg or hand, hem savvy feel barava nogud. Eniway stap for daonem datfala danger? And sapos iu lusim leg or hand finis, hao nao iu savvy garem gudfala living? Olketa next article bae storyim olketa kwestin hia and samfala moa.