AUGUSTA, ODDZIAŁ

Kiedy apostoł Paweł odwołał się do Cezara i odesłano go do Rzymu, straż nad nim powierzono setnikowi (centurionowi) z „oddziału Augusta”, imieniem Juliusz (Dz 27:1). Przekazanie Pawła i innych więźniów pod opiekę tego setnika odbyło się w Cezarei (Dz 25:13; 26:30 do 27:1).

Obecnie nie da się dokładnie ustalić, czym był „oddział Augusta”, do którego należał Juliusz. Ponieważ określenie „Augusta” jest tu tłumaczeniem greckiego słowa Sebasté, niektórzy próbują łączyć tę jednostkę z Samarią, zwaną wówczas Sebaste, i uważają, że chodzi o formację złożoną z rekrutów pochodzenia samarytańskiego. Józef Flawiusz wspomina o „oddziale jeźdźców zwanych ‚sebasteńskimi’” (Wojna żydowska, II, XII, 5 [236]). Jednakże założenie, iż pisarz Dziejów Apostolskich użył tego słowa w takim znaczeniu, wydaje się niezbyt dobrze uzasadnione.

Według innego wyjaśnienia określenie „oddział Augusta” miałoby się odnosić do frumentarii, specjalnego cesarskiego korpusu kurierów, których służba zapewniała cesarzowi łączność z dowództwem wojsk w prowincjach i którzy podobno również eskortowali więźniów. Pogląd ten znajduje przynajmniej częściowe oparcie w pewnych przekładach biblijnych, które w Dziejach 28:16 zawierają wątpliwy fragment: „Setnik oddał więźnie hetmanowi wojska” (Bg). Zdaniem zwolenników takiego wyjaśnienia „hetman wojska” oznacza tu dowódcę frumentarii. Fragment ten nie występuje jednak w większości współczesnych przekładów.

W wielu tłumaczeniach Biblii oddział ten nazwano „kohortą” (Bp, BT, Bw). Greckie słowo speíra (oddział) w terminologii wojskowej na ogół odnosiło się do rzymskiego manipułu (manipulus), jednostki złożonej z dwóch centurii. Określenie to może się jednak odnosić również do większego oddziału; dlatego uważa się, że w Pismach Greckich odpowiada rzymskiej „kohorcie” (dziesiątej części legionu, liczącej od 400 do 600 ludzi). Oprócz kohort wchodzących w skład legionów, w których służyli obywatele rzymscy, istniały jeszcze kohorty tworzące oddziały pomocnicze, czyli auxilia, do których rekrutowano poddanych Rzymu (nieobywateli). Stanowiły one niezależne jednostki piechoty i na ogół stacjonowały wzdłuż granic imperium. Kohortom legionów rzymskich nie nadawano odrębnych nazw, ale kohorty wojsk pomocniczych często miały swoje określenia. Odnaleziono inskrypcje wymieniające Cohors I Augusta (łac.) oraz Speíra Augoúste (gr.), choć niekoniecznie musi przy tym chodzić o omawiany tu oddział.