Tyityam tan̈kejaytyaʼmpa jeʼm milagro iwatwɨʼɨp Jesús kun jeʼm pan

1. ¿Tyiʼiga pekaʼ tsaam idyɨk teguedataap jeʼm pan?

PEKAʼ tsaam idyɨk kɨʼɨstaap jeʼm pan (Gén. 14:18; Luc. 4:4). Jeʼyukmɨ tsaam ixpɨktaap y a veces jesɨk jeʼm Biblia ijɨykiʼmpa jeʼm pan, nɨmtoʼoba juʼptyin̈kej wiʼkkuy (Mat. 6:11; Hech. 20:​7, nota de estudio). Jesɨk Jesús iwat wɨsteen jeʼm milagros, ipɨktyim jeʼm pan (Mat. 16:​9, 10). Tan̈kɨʼpin̈taʼmiñ tuum en jeʼm capítulo 6 de Juan, y tanaʼmtaʼmiñ tyityam wɨap tan̈kejaytyaʼm sɨɨ.

2. ¿Tyiʼiga nasuntaap idyɨk iga akwiʼkyajtaiñ jempɨk nɨkneʼ ikumaton̈yaj Jesús?

² Jeʼm apóstoles tsaam idyɨk soʼpsneyaj iga yaguiñ seetneyaj jeʼm an̈matkuyjom. Jeʼyukmɨ Jesús iwagananɨk jeʼm iapóstoles tuum ajajom jeʼm lamar de Galilea, nɨk jeejiyaj tuum an̈eymɨ iga ity toomi jeʼm tɨgan̈juj de Betsaida (Mar. 6:​7, 30-32; Luc. 9:10). Y jesɨk nuʼkyaj, iaʼmyaj iga tsaam jaʼyan̈yaj an̈tuʼumaneyaj iga sɨʼbam idyɨk in̈joʼkyaj Jesús. Jeʼ tsaam iyaʼachan̈jaam y moj in̈maday jempɨk iwatpa jeʼm Dios iAn̈jagoʼoyi y ikpɨs jeʼm mɨmneyajwɨʼɨp. Jesɨk kutsuʼuyabam idyɨk ixɨʼ jeʼm idiscípulos moj nakwaʼkyajtaaji, iga tyi idyɨk ikɨʼɨsyajpa jempɨk an̈tuʼumaneyaj. Wɨapsɨ iga weeñiyaj ininɨkneyaj idyɨk iwiʼkkuy, pero tun̈gakyaj nasuntaap idyɨk iga akwiʼkyajtaiñ (Mat. 14:15; Juan 6:​4, 5). ¿Tyi iwatpa idyɨk Jesús?

JESÚS IWAT TUUM MILAGRO JESƗK IJAʼYAN̈WAT JEʼM PAN

3. ¿Tyi iñɨʼmay Jesús iga iwatyajiñ jeʼm iapóstoles? (Aʼmɨtyim jeʼm imagen itywɨʼɨp yɨʼp totjaayi iwiñjom).

³ Jesús iñɨʼmay jeʼm iapóstoles: «¿T́iiga nɨcyajpa? Mimicht́am acwíctaamɨ» (Mat. 14:16). Moj ijɨɨsyaj tyi iwatyajpa iga ityyaj idyɨk cinco mil pɨxiñtyam, y siiga tammaykumpa jeʼm yomtam y jeʼm tsɨxtyam ityyaj idyɨk jeem quince mil (Mat. 14:21). Andrés nɨm: «Yɨɨm it́ tu̱m jaychɨ̱xi. Iniit́ cinco [pan] de cebada y wɨste̱n tɨɨpɨ. Pero como tsa̱m jáyaŋ it́yaj, d́a ictsɨ́ypa ni uxaŋ» (Juan 6:9). Jeʼm pan de cebada dyaʼ idyɨk tsoowɨy ijuytya y wɨapsɨ iga jeʼm tɨʼɨpɨ kamam idyɨk y tsaam paak. Pero dyaʼ idyɨk sɨʼ iktsɨʼyyaj iga tsaam jaʼyan̈yaj.

4. ¿Tyityam tan̈kejaytyaʼmpa jempɨk nɨmpa Juan 6:​11-13? (Aʼmɨtyim jeʼm imagen).

⁴ Iga Jesús iwɨpɨktson̈ba tun̈gakyaj iñɨʼmay jempɨk ityyaj idyɨk jeem iga kooñyajiñ por grupos (Mar. 6:​39, 40; maayɨʼ Juan 6:​11-13). Okmɨ Jesús in̈wejpaʼt iJaatun̈ iga ikumaykedyiñ jeʼm pan y jeʼm tɨʼɨpɨ, yɨʼɨmpɨgam ikwiñkej iga Jehová jempɨk chioʼy jeʼm wiʼkkuy. Yɨʼp tan̈kejaytyaʼmpa iga jesɨk tawiʼktaʼmpa tan̈wattamiñtyim juʼuts Jesús, tanan̈wejpaʼttaʼmiñ Jehová dyatyi ijoo siiga taitytyaʼm tan̈kutyum o tan̈waganaity tun̈gakyaj. Okmɨ iga Jesús iweʼk jeʼm wiʼkkuy, ityumpɨyyaj wɨɨ wiʼkyaj. Kutsɨʼyñam jeʼm wiʼkkuy y Jesús dyaʼ idyɨk ixunba iga patsaytyaiñ, jeʼyukmɨ nɨm iga akkaytyaiñ iga maaj okmɨ wɨapnam ikɨʼɨsta. Wɨɨ iga jeʼm jaatun̈yaj ikɨʼpin̈yajiñ kun jeʼm imanɨktam jempɨk Jesús iwat, iga iwatyajiñtyim an̈wejpadoʼoyi y iwɨwadayyajiñtyim tun̈gakyaj.

5. ¿Tyi iwatyaj jempɨk iaʼmyaj iga Jesús iwat jeʼm milagros, y tyi iwat jeʼ?

⁵ Jempɨk ityyaj idyɨk jeem tsaam aʼman̈jakneyaj iga Jesús tsaam wɨan̈kejayoʼyba y iwatpa milagros. Ijoodon̈yaj idyɨk iga Moisés ijaykunuʼkneʼ iga Jehová ikupin̈ba tuum wɨbɨk profeta, y wɨapsɨ iga nakwaʼkyajta siiga Jesús jeʼam idyɨk jeʼm profeta (Deut. 18:​15-18). Jeʼyukmɨ jeʼeyaj ijɨɨsyaj iga Jesús wɨap idyɨk ichɨʼy juʼuts tuum wɨbɨk an̈jagoʼoyi iga ikwiʼkpa idyɨk ityumpɨyyaj. Y ityeguedɨyyajtɨʼp iga tsɨʼyiñ juʼuts an̈jagoʼoyi (Juan 6:​14, 15). Meʼega Jesús iaʼmchiʼ iga jeʼm judíos ichakyajiñ juʼuts an̈jagoʼoyi, jesɨk tɨgɨykumtyim idyɨk en jeʼm política, iga peʼm tiempo jeʼm romanos sɨʼ idyɨk in̈jakyaj. Pero Jesús poy y tatsagaytyaʼm tuum wɨbɨk an̈kejayoʼoyi.

6. Juʼutstyim Jesús, ¿tyi wɨɨ iga tan̈wattaʼmiñ? (Amɨ jeʼm imagen).

⁶ Sɨɨ dyaʼ i tawagaytyaʼmpa iga tanjaʼyan̈wattaʼmiñ jeʼm wiʼkkuy o iga tanakpɨstaʼmiñ jempɨk mɨmneyaj. Dyatyim tatsaktamtaap juʼuts an̈jagoʼoyi, pero wɨapsɨ iga tateguedɨytyamtaap iga tan̈kuyagɨytyaʼmiñ tuum an̈jagoʼoyi. Tan̈wattaʼmiñ juʼuts Jesús iga dyaʼ ikuyaʼgɨy ni tuum an̈jagoʼoyi. Jeʼ nɨm iga jeʼm iAn̈jagoʼoyi dyaʼ i yɨʼp naxyukmɨ (Juan 17:14; 18:36). Juʼutstyim Jesús tan̈kuyaʼgɨytyaʼmpa jeʼm Dios iAn̈jagoʼoyi, tanan̈madayyajpa tun̈gakyaj y tan̈waʼgaʼyba Jehová iga miñiñam jeʼm iAn̈jagoʼoyi (Mat. 6:10). Tanaʼmtaʼmiñ tyiñam tan̈kejaytyaʼmpa jeʼm milagro iwatwɨʼɨp Jesús iga ijaʼyan̈wat jeʼm pan.

«D́ANAM ICUTƗƗYƗYÑEYAJ JÉM MILAGRO IGA ICJÁYAŊA̱ JÉM [PAN]»

7. ¿Juʼpnam milagro iwat Jesús y tyi iwatyaj jeʼm iapóstoles? (Juan 6:​16-20).

⁷ Okmɨ iga yajum wiʼikiyaj jempɨk ityyaj idyɨk jeem. Jesús iñɨʼmay jeʼm iapóstoles iga seetyajiñam idyɨk Capernaúm, y jeʼ nɨgɨyɨy tun̈gak an̈eymɨ iga odoy i ichaguiñ juʼuts an̈jagoʼoyi (maayɨʼ Juan 6:​16-20). Iganam nɨkiyaj idyɨk jeʼm ajajom, moj tsukuʼumi tuum mɨjpɨk saawtuj y pɨɨmi lapatspa idyɨk ixɨʼ jeʼm lamar. Jesús wity mu iñɨk jeʼm nɨʼ wiñbakyukmɨ hasta juuty ity jeʼm iapóstoles y inɨʼmay Pedro iga jeempɨktyim iwadyiñ (Mat. 14:​22-31). Jesɨk Jesús tɨgɨy jeʼm ajajom, teeñan̈jak jeʼm saawtuj. Jeʼm idiscípulos tsaam aʼman̈jakyaj y nɨmyaj: «Nu̱ma mimich jém Dios miMa̱nɨc» (Mat. 14:33).a Dyanam idyɨk ikutɨʼɨyɨyñeyaj juutypɨk tɨgɨykumpa jeʼm milagro iwatwɨʼɨp kun jempɨk iwat jesɨk ijaʼyan̈wat jeʼm wiʼkkuy. Jeʼyukmɨ Marcos nɨm: «D́anam icutɨɨyɨyñeyaj jém milagro iga icjáyaŋa̱ jém [pan]. Tsa̱m camam [ianmaj], d́anam icupɨcneyaj» (Mar. 6:​50-52). Dyanam idyɨk ikutɨʼɨyɨyñeyaj iga Jehová ichiʼiñeʼ imaanɨk Jesús jaʼyan̈ pɨɨmi iga wɨaiñ iwat yɨʼpyaj milagros. Maaj okmɨ Jesús eybɨk ijɨykiʼm jesɨgam ijaʼyan̈wat jeʼm wiʼkkuy. Tanaʼmtaʼmiñ tyi tan̈kejaytyaʼmpa.

8, 9. ¿Tyiʼiga jempɨk akwiʼkyajta oy ikuaʼmyaj Jesús? (Juan 6:​26, 27).

⁸ Tun̈gak jaama eybɨk nɨk ikuaʼmyaj Jesús juuty akwiʼkneyajta idyɨk. Pero jeʼ y jeʼm iapóstoles dyam idyɨk ityyaj jeem. Jeʼyukmɨ nɨgɨyɨyyaj Capernaúm iga nɨk ikuaʼmyaj Jesús (Juan 6:​22-24). Dyaʼ nɨk ikuaʼmyaj iga ikumaton̈yajtoʼoba jempɨk iwatpa jeʼm Dios iAn̈jagoʼoyi. Jeʼeyaj ixunyajpa idyɨk iga eybɨk akwiʼkyajtaiñ. ¿Juutypɨk tanjoodon̈tam?

⁹ Tanaʼmtaʼmiñ tyi iñɨʼmay Jesús jempɨk nɨkneʼ idyɨk ikuaʼmyaj jemɨk Capernaúm. Jeʼ iñɨʼmay iga numaaj sɨʼ idyɨk ikuaʼmyaj iga akwiʼkyajtaiñ. Nɨʼmayyajta: «Micusta mu iŋcútta jém [pan]» kun «jém wíccuy, jém it́wɨɨp yɨ́p naxyucmɨ». Jeʼyukmɨ ianmajan̈chiʼ iga yooxayajiñ por jeʼm «wíccuy jém d́apɨc cuyajpa, jém michiipáppɨc jém vida jém d́apɨc cuyajpa» (maayɨʼ Juan 6:​26, 27). Jesús nɨm iga iJaatun̈ jempɨk chioʼyba jeʼm wiʼkkuy. Jesɨk ikumaton̈yaj iga yɨʼp wiʼkkuy dyaʼ keman kuyajpa, tsaam igaʼman̈jakyaj. Pero, ¿juʼuts idyɨk yɨʼp wiʼkkuy? ¿Tyi idyɨk iwatyajiñ iga wɨaiñ ipɨktson̈yaj?

10. ¿Tyi idyɨk iwatyajiñ iga wɨaiñ ipɨktson̈yaj jeʼm ityi «dyapɨk kuyajpa»?

¹⁰ Peʼmyaj judíojyaj ijoodon̈ayajtoʼoba idyɨk tyi iwatyajiñ iga wɨaiñ ipɨktson̈yaj yɨʼp wiʼkkuy. Wɨapsɨ iga ijɨɨsyaj jempɨk nɨmpa jeʼm Moisés in̈kiʼmayoʼoyi, pero Jesús iñɨʼmay: «Acupɨctaamɨ aɨch jém acutsatnewɨɨp Dios yɨ́p naxyucmɨ» (Juan 6:​28, 29). Iga wɨaiñ idyɨk ipɨktson̈yaj jeʼm ityi «dyapɨk kuyajpa», nasuntaap idyɨk iga iniidyayyajiñ fe jempɨk Dios ikutsatneʼ yɨʼp naxyukmɨ, iga jeʼ Jesús. Y dyam idyɨk tyun̈kɨy in̈matneʼ Jesús y maaj okmɨ eybɨktyim in̈mat (Juan 3:​16-18, 36; Juan 17:3).

11. ¿Juutypɨk ikwiñkejyaj jeʼm judíojyaj iga seguido ijɨɨsyajpa tyi ikɨʼɨsyajpa? (Salmo 78:​24, 25).

¹¹ Jeʼeyaj dyaʼ iwɨpɨktson̈yaj jempɨk Jesús in̈kejayyaj. Jeʼyukmɨ ikwaʼkyaj: «¿Jup seña anaŋquejáypa mimich iga maŋcupɨctámiñ?» (Juan 6:30). Jeʼeyaj ijɨykimyaj iga jesɨk jaʼy ityi Moisés chiʼiyajta jeʼm maná y jeʼam idyɨk ikɨʼɨsyajpa tumtum jaama (Neh. 9:15; maayɨʼ Salmo 78:​24, 25).b Numaaj ijɨɨskupakneyajpa idyɨk iga akwiʼkyajtaiñ. Jeʼyukmɨ jeʼeyaj dyam ikwaʼkyaj Jesús jesɨk nɨm iga jeʼ jeʼam idyɨk jeʼm sɨn̈yukmɨpɨk pan iga wɨap ichiʼiyaj jeʼm ityi dyapɨk kuyajpa (Juan 6:32). Iga numaaj ijɨɨskupakneyaj iga akwiʼkyajtaiñ dyaʼ ikutɨʼɨyɨyyaj jempɨk Jesús sɨʼ idyɨk in̈kejayyaj ¿tyi tan̈kejaytyaʼmpa taɨchtyam?

TYI TANTEGUEDATAʼMIÑ

12. ¿Tyi nɨm Jesús iga maaj wɨɨ iga tanteguedataʼmiñ?

¹² Jeʼm capítulo 6 de Juan iniity tuum wɨbɨk an̈kejayoʼoyi, iga tan̈kupɨktaʼmiñ Dios y tanaitytyaʼmiñ tuum wɨnanɨgoʼoyi kun jeʼ. Jeempɨgam ikwiñkej Jesús jesɨgam dyaʼ iaʼmchiʼ iga jeʼm Wokkɨʼɨwiñ ikutɨʼchiñ (Mat. 4:​3, 4). Y jesɨk sɨʼ idyɨk in̈kejay tun̈gakyaj en jeʼm Sermón del Monte nɨmtyim iga maaj tanteguedaiñ iga tanaitypa tuum wɨnanɨgoʼoyi kun Jehová (Mat. 5:3). Jeʼyukmɨ wɨɨ iga tanakwaʼktamtaiñ: ¿Juchixkej anakwiñkejpa añityijom iga maaj anteguedaap an̈kuyooxa Dios?

13. a) ¿Malo siiga tamaymayaap kun tyityam tan̈kɨʼɨspa? b) ¿Tyiʼiga tan̈kupɨguiñ jempɨk nɨm jeʼm apóstol Pablo? (1 Corintios 10:​6, 7, 11).

¹³ Dyaʼ malo siiga tan̈waʼgaʼyba Dios tyityam tatogoyay y okmɨ tamaymayaiñ (Luc. 11:3). Jeʼm Biblia nɨmpa iga jesɨk tayooxaap tanaitypa tyi tan̈kɨʼɨspa y tamaymayaap kun jempɨk tan̈watpa y «Dios jempɨk tachiʼiba tyityam tanaity» (Ecl. 2:24; 8:15; Sant. 1:17). Pero tanakuixtyaiñ y odoy maaj tanteguedaiñ tyityam tanaity. Tanaʼmiñ tyi tan̈kejaʼyba jesɨk jeʼm apóstol Pablo ijaʼyay jeʼm cristianos judíojyaj y ikjɨɨs tyi iwatyaj jeʼm israelitas jesɨk jaʼy ityiyaj jeʼm Kootsɨk Sinaí. Nɨʼmayyajta iga odoy maaj ityeguedayajiñ tyityam ikɨʼɨsyajpa juʼuts iwatyaj jeʼm israelitas (maayɨʼ 1 Corintios 10:​6, 7, 11). Jeʼeyaj tsaam ityeguedayaj tyityam ikɨʼɨsyaj y jeʼyukmɨ namalwadayyajta (Núm. 11:​4-6, 31-34). Jeempɨktyim iwatyaj jesɨk moj ikoosteñayyaj jeʼm xix watyñax (Éx. 32:​4-6). Pablo iñɨʼmay jeʼm cristianos iga dyaʼ idyɨk jaʼyñeʼ aktogoytyaap Jerusalén en jeʼm amtyɨy 70. Sɨɨ taitytyaʼmum jeʼm in̈an̈pɨgam jaama, jeʼyukmɨ wɨɨ iga tan̈kupɨktaʼmiñ jempɨk nɨm jeʼm apóstol Pablo.

14. ¿Tyityam tanaitytyaʼmpa jeʼm jomnaxyukmɨ?

¹⁴ Jesɨgam Jesús nɨm iga tan̈waʼgaʼyiñ Dios tyityam tan̈kɨʼɨspa, nɨmtyim iga tan̈waʼguiñ iga nawattaiñ yɨʼp naxyukmɨ juʼutsam sɨʼ iwat jemɨk sɨn̈yukmɨ (Mat. 6:​9-11). Jeʼm Biblia nɨmpa iga jesɨk Dios in̈jakpa yɨʼp nas tanaitytyaʼmpa jaʼyan̈ wiʼkkuy. En Isaías 25:​6-8 nɨmpa iga itypa jaʼyan̈ wɨtampɨk wiʼkkuy y en Salmo 72:16 jɨykamneta iga itypa jaʼyan̈ wiʼkkuy hasta jeʼm kotsɨgan̈jom. ¿In̈kujɨɨspasɨ iga sɨʼbam in̈wat tuum wiʼkkuy iga tsaam in̈kusuʼnɨʼyba o jempɨk dyaʼ oyba in̈wat? ¿In̈kujɨɨspasɨ iga sɨʼbam iññipñiboy iga wɨaiñ iñuʼk vino o in̈kɨʼɨs tyityam iññipneʼ? (Is. 65:​21, 22). Tantumpɨytyam tampɨktson̈taʼmpa yɨʼpyaj kumaykedoʼoyi.

15. ¿Tyi ikuyujkayajpa jempɨk aktsukumyajtaap? (Juan 6:35).

¹⁵ (Maayɨʼ Juan 6:35). ¿Tyi naspa kun jempɨk ikɨʼɨsyaj jeʼm pan y jeʼm tɨʼɨpɨ? Mex iga pekaʼ dyaʼ ikupɨkyaj, wɨapsɨ iga aktsukumyajtaap y tañixpɨkyajpa (Juan 5:​28, 29). Tanan̈kejayyajpa tyi idyɨk nɨmtoʼoba Jesús kun yɨʼpyaj an̈maatyi: «Ɨch jém [pan] jém michiipáppɨc jém vida. Siiga i̱ miñpa atúŋɨ́y, jesɨc d́a nunca yua̱p». Nasuntaap iga ikwiñkejyajiñ fe iga Jesús ikɨan̈kot iityi por jeʼeyaj. Ityumpɨyyaj jempɨk aktsukumyajtaap y jempɨk nayyajpa jeʼm jomnaxyukmɨ, an̈kejayyajtaptyim tyi ixunba Jehová iga iwatyajiñ y tyi jempɨk jeʼ ijɨɨsneʼ iga iwatpa. Jempɨk tsaam tamaymaywatpa jeʼ iga tanyooxpaʼtyajpa iixpɨkyaj Jehová y dyaʼ ityumpɨy jempɨk wɨap tan̈kɨʼɨs jeʼm jomnaxyukmɨ.

16. ¿Tyi tan̈kɨʼpin̈taʼmpa jeʼm tun̈gak kuyujijom?

¹⁶ Tan̈kɨʼpin̈netaʼmum tuum jaakaʼ jeʼm capítulo 6 de Juan, pero Jesús ixunbanam idyɨk iga jeʼm judíojyaj majnam ikutɨʼɨyɨyyajiñ jesɨgam ijɨykiʼm jeʼm ityi dyapɨk kuyajpa y nasuntaptyim iga taɨchtyam tanteguedataʼmiñ. Jeʼm tun̈gak kuyujijom seguido tan̈kɨʼpin̈taʼmpa jeʼm capítulo 6 de Juan.