Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Lokaiahn Pohnpei
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • nwt Wiewia 1:1-28:31
  • Wiewia

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Wiewia
  • Paipel—Kawehwehn Sampah Kapw
Paipel—Kawehwehn Sampah Kapw
Wiewia

WIEWIA KAN EN WAHNPOARON KO

1 Maing Diopwulos, I ntingihedier nan keieun pwuhko duwen soahng koaros me Sises ketin tapiada wia oh padahngki+ 2 lao lel rahn me e ketidahla,+ mwurin eh ketikihong wahnpoaron ko me e ketin pilada kehkehlik kei sang ni ngehn sarawi.*+ 3 Mwurin eh ketin lokolok, e ketin kasalehiong irail me pein ih ieias sang ni mehn kadehde tohto.+ Re kin kilikilang ih erein rahn 40, oh e kin ketin padapadahngki duwen Wehin Koht.+ 4 Ni eh ketiket rehrail, e ketin kehkehlingkihong irail: “Kumwail dehr kohkohsang Serusalem,+ ahpw kumwail awiawihete dahme Sahmo ketin inoukidahr,+ duwen me kumwail rongasangieier; 5 pwe ni mehlel, Sohn kin papidaiski pihl, ahpw mwurin rahn ekei, kumwail pahn papidaiskihla ngehn sarawi.”*+

6 Eri ni ar pokonpenehr, re ahpw patohwan idek reh: “Maing Kaun, komw pahn ketin kapwurehiong Israel wehio ahnsou wet?”+ 7 E ahpw mahsanihong irail: “Kumwail sohte anahne ese ahnsou kan de rahn akan me kileldier, me Sahmo kelehpw ketin sapwellimanki manaman en koasoanehdi.+ 8 Ahpw kumwail pahn alehdi manaman ni ahnsou me ngehn sarawi* pahn kohdiong pohmwail,+ oh kumwail pahn wia ei sounkadehde kan+ nan Serusalem,+ nan Sudia pwon oh Sameria,+ oh pil lella wasa me keieu doh nin sampah.”*+ 9 Mwurin eh mahsanih mepwukat ni ar uduhdiahl, e ahpw ketin pwekipwekdahla oh pelien depwek ehu ahpw perehla ih oh re sohla kak kilang.+ 10 Oh ni ar kilikilengdalahng pahnlahng ni eh ketiket kohdahla, ohl riemen me likou pwetepwet+ pa kesihnenda limwahrail 11 oh nda: “Kumwail mehn Kalili kan, dahme kumwail kesikesihnen kilikilengkidalahng pahnlahng? Sises menet me ketidahla nanleng sang rehmwail pahn ketido ni soangen mwohmwohte me kumwail kilangehr ni eh ketidahla nanleng.”

12 Irail ahpw pwuralahng Serusalem+ sang ni nahna ehu me adaneki Nahnahn Olip, me karanih Serusalem, ni uwen doh me mweimweiong seiloak rahnen Sapad.* 13 Ni ar lella mwo, re kohdahla nan pere powe, wasa me re kin mi ie. Irail iei Piter oh pil Sohn oh Seims oh Andru, Pilip oh Tomas, Pardolomiu oh Madiu, Seims nein Alpius, oh Saimon me adaneki ngoang, oh Sudas nein Seims.+ 14 Irail pwukat ahpw wiahki ehu ni poaden kapakap, iangahki lih ekei+ oh Mery inen Sises oh pil rie pwutak ko.+

15 Erein rahn ako, Piter ahpw kesihnenda nanpwungen rie ko (wadepen* aramas ako koaros mpen meh 120) oh nda: 16 “Ohl ako, riei ko, nting sarawio anahne pweida me ngehn sarawi* kalokaiahki Depit en kohpada duwen Sudas,+ me kahluwa irail ko me salihedi Sises.+ 17 Pwe e iang atail pwihn+ oh e pilipilda en iang doadoahk wet. 18 (Ahpw ohl menet, pwainkihda mwaht ehu eh wiewia suwed,+ oh ni eh pwupwukihdi moange, paliwereo pospeseng* oh kanengen kapehde koaros wudekieisang.+ 19 Tohn Serusalem koaros ahpw esehda duwen met, kahrehda mwahto adaneki Akeldama ni pein arail lokaia, me iei “Mwaht en Nta.”) 20 Pwe e ntingdier nan pwuhken Melkahka kan, ‘Eh wasahn kousoan en tehnla, oh en sohla towe,’+ oh, ‘Emen tohrohr en ale eh pwukoa en sounapwalih.’+ 21 Eri kitail anahne pilada emen ohl, emen irail ko me kin iang kitail erein ahnsou me Kaun Sises ketin wiewia sapwellime doadoahk kan* rehtail, 22 tepisang Sohn eh papidaisihala ih+ lel rahn me e ketidahla nanleng.+ E uhdahn pahn iang kitail wia sounkadehdepen sapwellime iasada.”+

23 Irail eri kalangahda meh riemen, Sosep me adaneki Parsapas, me pil adaneki Sustus, oh Madaias. 24 Irail ahpw kapakap oh patohwan: “Maing Siohwa,* komwi me ketin mwahngih mohngiong en aramas koaros,+ komw ketin kasalehda ihs rehn ohl riemenet me komw ketin piladahr 25 pwe en alehda doadoahk wet oh dewen wahnpoaron me Sudas keselahr pwe en idawehn pein eh koasoandi.”+ 26 Irail eri usuhski ira+ oh Madaias me pilipilda, e ahpw wadawadohng* wahnpoaron 11 ko.

2 Eri ni rahnen Kasarawien Pendekos+ eh wiawi, irail koaros ahpw pokonpene wasatehkis. 2 Ni ahnsowohte, ngihl ehu peidihdo sang nanleng me duwehte kisinieng kehlail ehu me ipido, oh e kadirehla nan ihmwo pwon, wasa me re mwomwohd ieo.+ 3 Oh re kilangada mehkot me likamwete mpwulen kisiniei me mwomwen lowen aramas me kohpeseng oh kohdiong pohn emenemen irail, 4 irail koaros ahpw audaudkihda ngehn sarawi*+ oh tepida lokolokaiahki soangsoangen lokaia kan, nin duwen me ngehn sarawi* kalokaiahkin irail.+

5 Ni ahnsowo, mehn Suhs poadidi kei me kohsang nan wehi koaros nin sampah mihmi nan Serusalem.+ 6 Eri ni ahnsou me ngihl wet pwarada, aramas tohto ahpw kohpene oh pwonopwonkihda pwehki emenemen irail kak rong pein eh lokaia ni tohnpadahk ko ar lokolokaia. 7 Ni mehlel, re uhdahn pwuriamweikihla oh nda: “Kilang, kaidehn irail pwukat koaros me lokolokaia mehn Kalili kei?+ 8 Eri ia duwen emenemen kitail eh rongorong pein eh lokaia?* 9 Kitail mehn Pardia, Media+ oh Elam,+ me kin kousoan nan Mesopodamia, nan Sudia oh Kapedosia, nan Pondus oh wehin Eisia,+ 10 nan Prikia oh Pampilia, nan Isip oh sapwen Lipia me karanih Sairihni, ekei mwemweitdo Serusalem sang Rom, mehn Suhs oh mehn liki kan me iangala lamalam en mehn Suhs,+ 11 mehn Krihd, oh mehn Arepia—kitail rongorong pein atail lokaia ni ar koasoakoasoia duwen sapwellimen Koht doadoahk kapwuriamwei kan.” 12 Eri, irail koaros ahpw pwuriamweikihla oh pwonopwonkihda, ndindapene nanpwungarail: “Ia wehwehn met?” 13 Ahpw meteikan kapailokei irail nda: “Irail sakaukilahr wain mem.”*

14 Piter ahpw kesihnenda iangahki meh Ehk Emeno+ oh koasoiong irail ni ngihl laud: “Kumwail mehn Sudia oh koaros me kin kousoan nan Serusalem, kumwail en ese met oh rong kanahieng ei koasoi. 15 Ni mehlel, aramas pwukat sohte sakaula nin duwen me kumwail medewe, pwe met awa kesiluh en nin rahn.* 16 Ahpw iet dahme soukohp Soel koasoia: 17 ‘Koht ketin mahsanih, “Ni imwin rahn akan, I pahn kamwerehdi ei ngehn sarawi* pohn soangen aramas koaros,* oh noumwail pwutak kan oh serepein kan pahn wia kokohp oh noumwail mwahnakapw kan pahn kilang kaudiahl kan oh ohl mah kan rehmwail pahn wia ouraman kan,+ 18 oh I pahn pil kamwerehdi ei ngehn sarawi* pohn ei ladu oh lidu kan ni rahn ako, oh re pahn wia kokohp.+ 19 Oh I pahn kasalehda soahng kapwuriamwei kan nanleng oh kilel kan nin sampah—nta oh kisiniei oh ediniei mosul. 20 Ketipin pahn rotala oh maram pahn weitahtahla duwehte nta mwohn rahn lapalap oh lingaling en Siohwa* eh leledo. 21 Oh koaros me kin likweriong mwaren Siohwa* pahn komourla.”’+

22 “Kumwail mehn Israel kan, kumwail rong koasoi pwukat: Sises mehn Nasaret iei ohl emen me Koht ketin kasalehiong kumwail ni sansal sang ni manaman kan oh soahng kapwuriamwei kan oh kilel kan me Koht ketin wiahda nanpwungamwail ni eh ketin doadoahngki ih,+ duwen me pein kumwail eseier. 23 Ohl menet me kumwail salihedi oh kihong me dipan akan pwe ren pasurdiong nin tuhke oh kemehla. Koht ketin koasoanehdi en wiawi nin duwen met,+ pwe e ketin mwahngiher me met pahn wiawihong Sises.+ 24 Ahpw Koht ketin kaiasada ih+ sang ni eh ketin kasaledekihala sang medek* en mehla, pwehki mehla sohte ahneki manaman en kolokol ih.+ 25 Pwe Depit koasoia duwen ih: ‘I kin kilang Siohwa* eh ketiket mwohi* ahnsou koaros, pwehki e kin ketiket ni palimauni, I sohte mwahn pahn rerada. 26 Oh pwehki met, ei mohngiong kin perenda oh kilin eweiet kin koasoi ni peren laud. Oh I* pahn kin momour* ni koapworopwor; 27 pwehki komw sohte pahn ketin likidmelieiehla nan Sousou,* oh komw pil sohte pahn ketin mweidohng sapwellimomwi me loalopwoato en mwerpeseng.+ 28 Komwi ketin kahrehiong ie I en esehla elen mour; komw pahn ketin kadirehkiniehla peren laud mwohn silangomwi.’+

29 “Ohl ako, riei ko, kumwail mweidohng ie I en koasoiaiong kumwail ni saledek duwen Depit, moangen peneinei. E melahr oh seridier,+ oh eh sousou mihmi rehtail lel rahnwet. 30 Pwehki ih soukohp emen oh e eseier me Koht ketin kahukihong ih inou ehu me e pahn ketikidiong emen kadaudoke ko nan mwoale,+ 31 e eseier mwowe duwen iasadahn Krais oh koasoiaier duwe. E nda me Koht sohte ketin likidmeliehla ih nan Sousou* oh paliwere sohte mwerpeseng.+ 32 Koht ketin kaiasadahr Sises menet oh kiht koaros wia sounkadehdepen met.+ 33 Eri, pwehki eh ketin kesepwildahngehr ni palimaun en Koht+ oh aleier ngehn sarawi* me Sahmo ketin inoukidahr,+ e ketin kamwerehdi poht dahme kumwail kilang oh rong. 34 Pwe Depit sohte kohdahla nanleng, ahpw e pein nda, ‘Siohwa* ketin mahsanihong ei Kaun: “Mwohndiong ni palimauni 35 lao I kihdiong omw imwintihti kan en wiahla utupen nehmw kan.”’+ 36 Eri, aramas koaros nan wehin Israel en uhdahn esehla me Koht ketin idihada ih en wia Kaun+ oh Krais, Sises menet me kumwail kemelahr nin tuhkeo.”+

37 Eri ni arail rongada met, likamwete mohngiongirail dokdi, re ahpw ndaiong Piter oh wahnpoaron teiko: “Ohl ako, riat ko, dahme se anahne wia?” 38 Piter ahpw ndaiong irail: “Kumwail koluhla+ oh emenemen kumwail en papidaisla+ ni mwaren Sises Krais ong mahkpen dipamwail kan,+ kumwail ahpw pahn ale kisakis* en ngehn sarawi.* 39 Pwe inou wet+ wiawihong kumwail oh noumwail seri kan, oh ong koaros me mi wasa doh, ong koaros me Siohwa,* atail Koht ketin malipedohng reh.”+ 40 Oh e usehlahte koasoakoasoi ni eh kadehdehda ni unsek duwen rongamwahwo, oh kangoangehkin irail: “Kumwail doarehsang kumwail dih suwed wet.”+ 41 Eri irail ko me kamehlele eh koasoio ahpw papidaisla,+ oh rahno mpen aramas* 3,000 iangala ar pwihn.+ 42 Oh irail poadidiongete ale padahk en wahnpoaron ko, werekpene,* mwengepene+ oh pil kin kapakappene.+

43 Ni mehlel, wahnpoaron ko wiadahr kilel kan oh soahng kapwuriamwei tohto.+ Aramas ako koaros kilang met, re ahpw lemmwikihda. 44 Irail koaros me pwosonlahr kin pokonpene oh sawaskipene soahng koaros me re ahneki, 45 oh irail netikihla sapwarail ko oh soahng koaros me re ahneki+ oh nehkohng irail koaros mwohni ko, nin duwen me emenemen anahne.+ 46 Oh rahn koaros, re kin tuhpene wiahki ehu nan tehnpas sarawio, oh re kin mwengepene nan imwen emenemen oh kin ehukihpene kanarail mwenge kan ni peren laud oh ni mohngiong mehlel. 47 Oh re kin kapikapinga Koht oh kenikenla rehn aramas koaros. Rahn koaros, Siohwa* kin ketin doulahte kapatahiong me pwosonlahr ko irail kan me pahn komourla.+

3 Piter oh Sohn ahpw kohdalahng ni tehnpas sarawio ni awahn kapakap, awa keduwau,* 2 oh ohl emen me neh mwoator sang ni eh ipwidi ahpw wisikdo. Rahn koaros re kin kihdi ih limwahn wenihmw en tehnpas sarawio me adaneki Lingan, pwe en kak peki mwohni sang rehn irail kan me kin pedolong nan tehnpas sarawio. 3 Ni eh kilangada Piter oh Sohn ara pahn pedolong nan tehnpas sarawio, e ahpw tepida pekipeki mwohni. 4 A Piter oh Sohn ahpw kilikilang ih, Piter eri nda: “Kilengdohng kiht.” 5 Ih eri kilenglahng ira, kasikasik me e pahn ale mehkot sang rehra. 6 Piter ahpw nda: “Sohte nei silper oh kohl, ahpw I pahn kihong uhk dahme I ahneki. Ni mwaren Sises Krais mehn Nasaret, alu!”+ 7 Ih eri koledi palimaunen peho oh kasihnenihada.+ Ni ahnsowohte neh ko oh keimwen neh ko ahpw kehlailda;+ 8 e ahpw lusda,+ tepida alialu oh iangirahla nan tehnpas sarawio, e ahpw kin alialu oh lusulus kapikapinga Koht. 9 Oh aramas ako koaros kilang eh alialu oh kapikapinga Koht. 10 Irail ahpw tepida kasawihada me iei ih ohl me kin mwomwohd oh awiawih en ale mwohni ni Ewen Kehl Lingan en tehnpas sarawio,+ re ahpw uhdahn pwuriamweikihla oh perenkihda kowahlap dahme wiawihong ih.

11 Ni ohlo eh wie kolokolete Piter oh Sohn, aramas ako koaros ahpw uhdahn pwuriamweila oh tangodohng irail wasa me adaneki Palangk en Solomon.+ 12 Ni Piter eh kilangada met, e ahpw ndaiong aramas ako: “Kumwail mehn Israel kan, dahme kahrehda kumwail nohn pwuriamweikihla met oh dahme kumwail kangkakilkin kiht likamwete pein at kehl de at poadidiong Koht me kahrehiong eh alu? 13 Koht en Eipraam, Aisek oh Seikop,+ Koht en samatail mehn mahs ako ketin kalinganahdahr sapwellime Ladu+ Sises,+ me kumwail pangalahr+ oh kahmahmkilahr mwohn Pailet mendahki eh koasoanedier en lapwahda ih. 14 Ei, kumwail kahmahmkilahr ih me sarawi oh pwung, oh kumwail peki ohl emen me wia sounkam aramas en lapwadohng kumwail,+ 15 ahpw kumwail kemehla Wiliepe Lapalap en mour.+ Ahpw Koht ketin kaiasada ih sang rehn me melahr akan, oh kiht me sounkadehdepen ire wet.+ 16 Oh pwehki mware oh pwehki at pwoson mware, ohl menet me kumwail kilang oh ese, kehlaildahr. At pwoson ih me kahrehiong ohl menet eh uhdahn mwahula mwohmwail koaros. 17 Eri met, riei ko, I ese me kumwail sehse dahme kumwail wiewia,+ pil duwehte amwail kaun akan.+ 18 Ahpw Koht ketin mweidohng mepwukat en wiawi pwe en kapwaiada mehkan me e ketin pakairkier mwowe sang ni ewen soukohp ako koaros, me sapwellime Krais pahn lokolok.+

19 “Eri, koluhla+ oh wiliakapwala+ pwe dipamwail kan en lapwada,*+ pwe ahnsoun nsenamwahu pahn kohsang rehn Siohwa* 20 oh e pahn ketin poaronehdo Krais me e ketin idihada ong kumwail, me iei Sises. 21 E anahne ketikette nanleng lao lel ahnsoun onohnsapahl en mehkoaros me Koht ketin mahsanih sang ni ewen sapwellime soukohp sarawi en mahs ako. 22 Ni mehlel, Moses koasoia: ‘Siohwa* amwail Koht pahn ketikihong kumwail soukohp men me duwehte ngehi+ sang nanpwungen riamwail kan. Kumwail anahne rong dahme e ndaiong kumwail.+ 23 Ni mehlel, mehmen me sohte kin rong Soukohpo pahn mwomwla douluhl sang rehn aramas akan.’+ 24 Oh soukohp ako koaros, sang Samuel oh pil irail ko me kohdo mwuri, re pil lohkidahr ni sansal duwen rahn pwukat.+ 25 Kumwail iei nein soukohp ako seri oh pil seri me pahn sohsohki inou lap me Koht ketin wiahda rehn samamwail mehn mahs ako+ ni eh ketin mahsanihong Eipraam: ‘Oh pwehki kadaudokomw, peneinei koaros en sampah pahn ale kapai kan.’+ 26 Mwurin Koht eh ketin idihada sapwellime Laduwo, e ketin poaronehdo mahs rehmwail+ pwe en ketin kapaiakumwailda ni eh ketin kahrehiong emenemen kumwail en sohpeisang amwail wiewia suwed kan.”

4 Eri ni meh riemeno ara koasoakoasoiong aramas ako, samworo ko, sounapwalih en tehnpas sarawio oh Sadusi ko*+ ahpw kohdo rehra. 2 Irail pwukat lingeringerda pwehki wahnpoaron ko kin padahkih aramas ako oh kin kalohki ni sansal duwen iasadahn Sises sang rehn me melahr akan.+ 3 Irail eri kolirahdi oh salihirahdi+ lao lel mandahn rahno, pwehki eh soutikpenehr. 4 Ahpw me tohto nanpwungen irail ko me rong dahme ira koasoia pwosonla, oh ohl ako wie tohtohla lel mpen meh 5,000.+

5 Mandahn rahno, arail kaun ako, ohl mah ko oh sounkawehwehn Kosonnedo* ko ahpw pokonpene nan Serusalem, 6 iangahki kaunen samworo Anas,+ Kaiapas,+ Sohn, Aleksander oh pil koaros me peneineiki kaunen samworo. 7 Irail ahpw kahrehdo Piter oh Sohn nanpwungarail oh tepida idek rehra: “Ni manaman dahieu oh ni mwaren ihs me kumwa wiahki met?” 8 Piter ahpw direkihla ngehn sarawi*+ oh ndaiong irail:

“Maing ko, kaunen aramas akan oh ohl mah kan, 9 ma se ale keseu rahnwet duwen wiewia mwahu me kohieng ohl neh mwoatoro+ oh kumwail men ese ihs me kamwahwihala ohl menet, 10 kumwail koaros oh aramas en Israel koaros en ese me ni mwaren Sises Krais mehn Nasaret,+ me kumwail kemelahr nin tuhke pwoat,+ ahpw Koht ketin kaiasada sang rehn me melahr akan,+ oh pwehki ih, ohl menet me kesikesihnen mwohmwail mwahulahr. 11 Iei ‘takaio met me kumwail sounkou ihmw kan sohte wiahki ih mehkot, me wialahr takain pwukakeimw me keieu kesempwal.’*+ 12 Patehng met, sohte komour pahn kohsang rehn emen tohrohr, pwe sohte pil ehu mwar+ nin sampah me kohieng aramas akan me kitail pahn komourkihla.”+

13 Eri, ni ar kilang Piter oh Sohn ara kin eimah koasoi, oh re wehwehkihda me ira sohte iang sukuhl* oh sohte wad,+ re ahpw pwuriamweikihla. Oh re ahpwtehn esehda me ira kin iang Sises.+ 14 Ni ar kilikilang ohl me mwahulahro eh kesikesihnen rehra,+ irail ahpw sohte sapengki mehkot.+ 15 Irail ahpw ruwese irail en kohieila likin Sanedrino,* irail eri tepida koasoipene nanpwungarail, 16 ndinda: “Dahme kitail pahn wiahiong ohl pwukat?+ Pwe ni mehlel, ira wiahda mehkot me uhdahn kapwuriamwei me sansal ong tohn Serusalem koaros,+ oh kitail sohte kak kahmahmki. 17 Pwe met en dehr lohkseli nanpwungen aramas akan, kitail kamasakirahda oh ndaiong ira en dehier koasoiong emen ni eden aramas menet.”+

18 Irail eri ekerirahdo oh ruwese ira en dehpa koasoia mehkot de padahk ni mwaren Sises. 19 Piter oh Sohn ahpw sapeng irail, nda: “Ma kumwail medewe me e pwung mwohn silangin Koht sen rong kumwail a kaidehn Koht, kumwail pein pilada. 20 Ahpw kiht, se sohte kak uhdihsang koasoia duwen soahng kan me se kilangehr oh rongehr.”+ 21 Eri mwurin arail pwurehng kamasak ira, irail lapwairahda pwehki re sohte diarada kahrepen arail pahn kaloke ira oh re masak aramas ako+ pwe irail koaros kin kalinganahkihda Koht duwen me wiawihero. 22 Pwe ohl me manaman* wet kamwahwihalahro sounpar 40 samwa.

23 Mwurin ara lapwada, ira ahpw kohla rehn iangara me pwoson ako oh kairehkin irail dahme kaunen samworo ko oh ohl mah ko ndaiong ira. 24 Ni arail rongehr met, irail ahpw ehupene kapakapohng Koht, patohwan:

“Maing Kaun Wasa Lapalahpie, Ih komwi me ketin wiahda nanleng, sampah, sehd oh audeparail kan koaros,+ 25 oh ni omwi ketin doadoahngki ngehn sarawi,* komw ketin mahsanih sang ni ewen sapwellimomwi ladu Depit, samat mehn mahso:+ ‘Dahme kahrehda wehi kan kin mwoarongada oh aramas akan kin doudouloale soahng soh katepe kan? 26 Nanmwarkien sampah kan onopadahr oh kaun akan pokonpenehr pwe ren ehupene pelianda Siohwa* oh sapwellime me keidio.’*+ 27 Pwe ni mehlel, koaros Erod oh Pontius Pailet+ iangahki mehn liki kan oh aramas en Israel kan pokonpene nan kahnimw wet pwe ren pelianda Sises, sapwellimomwi ladu sarawio, me komw ketin keiedier,+ 28 pwe ren wia dahme nin limomwi oh kupwuromwi ketin koasoanedier mwohn eh pahn wiawi.+ 29 A met, Maing Siohwa,* komw ketin kalahngan oh karonge ar kin kamasak kiht oh ketin mweidohng sapwellimomwi ladu kan ren kin uhdahn eimah oh usehlahte kalohki sapwellimomwi mahsen, 30 ni omwi kin ketin kapahla limomwi pwe en ketin kamwahwihala me soumwahu kan, oh ni manaman akan oh soahng kapwuriamwei kan ar kin wiewiawi+ ni mwaren Sises, sapwellimomwi ladu sarawio.”+

31 Oh ni ar wiahier arail kapakap ni ngidingid, wasa me re pokonpene ieo ahpw rerada, oh irail koaros ahpw direkihla ngehn sarawi*+ oh kalokalohki mahsen en Koht ni eimah.+

32 Oh pil me tohto me pwosonlahr kin miniminpene ni mohngiong oh madamadau,* oh sohte emen rehrail kin nda me dahme e ahneki pein ah, ahpw irail koaros kin ahnekipene soahng koaros.+ 33 Oh ni manaman laud, wahnpoaron ko kin usehlahte wia kadehde duwen iasadahn Kaun Sises+ oh irail koaros ahpw paiekihda kadek sapan ni mwuledek. 34 Ni mehlel, sohte emen nanpwungarail me semwehmwe,+ pwe irail koaros me ahneki mwaht akan de imwaneki ihmw akan kin netikihla oh wahdo pweinen dahme netila ko, 35 oh kihong wahnpoaron ko.+ Eri, wahnpoaron ko uhd kin nehkpeseng mwohni ko ong emenemen nin duwen eh anahn.+ 36 Eri Sosep, me wahnpoaron ko pil kin kahdaneki Parnapas+ (me wehwehki, “me kin kangoange meteikan”*), mehn Lipai men, pwilidak en Saiprus, 37 sapweniki sahpw ehu, e ahpw netikihla oh wahdo mwohnio oh kihong wahnpoaron ko.+

5 Ahpw ohl emen me ede Ananaias, iangahki eh pwoud Sapaira, netin sahpw. 2 Ahpw e ekihla ekis pweinen sahpwo, me eh pwoud pil iang ese, e ahpw wahdo luhweo oh kihong wahnpoaron ko.+ 3 Piter ahpw nda: “Ananaias, dahme kahrehda Sehdan kamwakidkin uhk ken pitih+ ngehn sarawi*+ oh ekihla ekis pweinen sahpwo? 4 Erein sahpwo eh mihmihte rehmw, e sou wiahte sapwomw? Oh mwurin eh netila, mwohnio sou mihmihte rehmw? Dahme kahrehda ke lemehkihda soangen wiewia duwehte met nan omw mohngiong? Kaidehn aramas me ke pitih pwe Koht.” 5 Ni Ananaias eh rong koasoi pwukat, e ahpw pwupwudi oh mehla. Lemmwin kowahlap ahpw kipehdi aramas ako koaros me rong duwen met. 6 Mwahnakapw kei eri uhda, kidimkipene ih likou, wahieila liki oh sarepedi.

7 Mpen awa siluh mwuri eh pwoudo ahpw pedolong, ahpw e sehse dahme wiawihero. 8 Piter ahpw ndaiong: “Ndahdo mahs, ih uwen mwohni ko koaros met me kumwa ale sang ni pweinen sahpw me kumwa netikilahro?” E ahpw nda: “Ei, ih uwe men.” 9 Piter eri ndaiong: “Dahme kahrehda kumwa pwungkipene kumwa en kasonge sapwellimen Siohwa* ngehn sarawi?* Kilang! Nehn irail ko me sarepedier omw pwoud miher ni wenihmwo oh re pahn waiukala liki.” 10 Ni ahnsowohte, e ahpw pwupwudi ni nehn Piter ko oh mehla. Ni mwahnakapw ko ar pedolong, re diarada me e melahr, irail ahpw wahieila likio oh sarepedi limwahn eh pwoudo. 11 Lemmwin kowahlap ahpw kipehdi mwomwohdiso pwon oh irail koaros me rong duwen mepwukat.

12 Patehng met, wahnpoaron ko kin doulahte wiahda kilel oh soahng kapwuriamwei tohto rehn aramas akan;+ oh irail koaros kin tuhpene ni Palangk en Solomon.+ 13 Ni mehlel, meteikan sohte eimahiong iangirailla; ahpw aramas akan kin uhdahn kapinga irail. 14 Laudsang met, me pwosonlahr Kauno kin wie tohtohla, ohl oh lih ngedehrie.+ 15 Irail pil kin wahieila me soumwahu kan ni ahllap akan oh pwilikihdiong irail pohn kisin peht kan oh lohs kan, pwe ni Piter eh pahn daulih wasao, mweteo en kak lel ekei irail.+ 16 Oh pil pokon en aramas akan sang kahnimw kan me mi limwahn Serusalem kin kohkohdo, weuwa me soumwahu kan oh pil irail me ngehn saut tiada pohrail, irail koaros ahpw mwahula.

17 Samworo lapalapo oh koaros me iang ih, me wia pwihn en Sadusi kei, ahpw kesihnenda oh uhdahn peirinkihda. 18 Irail eri koledi* wahnpoaron ko oh kihlong nan imweteng.+ 19 Ahpw nipwongo, sapwellimen Siohwa* tohnleng men ahpw ritingada wenihmw kan en imwetengo,+ kahreirailiei oh nda: 20 “Kumwail kohwei, kesihnenda nan tehnpas sarawio, oh koasoiaiong aramas akan mehkoaros duwen mour wet.” 21 Mwurin arail rongehr met, irail ahpw pedolong nan tehnpas sarawio nimensehngie oh tepida padapadahk.

Eri ni ahnsou me samworo lapalapo oh ienge ko leledohr, irail ahpw ekerpene tohn Sanedrin* oh koaros me iang pwihn en ohl mah kan en tohnwehin Israel, re ahpw ileklahng imwetengo pwe wahnpoaron ko en wisikdo mwohrail. 22 Ahpw ni sounsilasil kan en tehnpas sarawio ar lella mwo, irail sohte diar wahnpoaron ko nan imwetengo. Irail eri pwurala oh kairehkin irail, 23 nda: “Se diarada me imwetengo loakdi teng oh silepe ko kesikesihnen ni wenihmw ko, ahpw ni at ritingada, sohte emen me se diar loale.” 24 Eri, ni sounapwalih en tehnpas sarawio oh kaunen samworo ko ar rongada koasoi pwukat, irail ahpw pwonopwonkihda dahme pahn wiawi mwuhr. 25 Aramas emen ahpw kohdo oh kairehkin irail: “Kilang! Ohl ako me kumwail kihlong nan imweteng mi nan tehnpas sarawio, kesikesihnen oh padapadahkih aramas akan.” 26 Sounapwaliho ahpw kohieila iangahki nah sounsilasil ko oh wairaildo, ahpw kaidehn ni lemei pwehki re masak aramas ako de kate irail.+

27 Irail eri wairaildo oh kasihnenihrailda nan Sanedrino. Samworo lapalapo ahpw peidek rehrail 28 oh nda: “Se ruwese kumwail en dehr pwurehng padahk ni ahd wet,+ ahpw kilang! kumwail kadirehkihla Serusalem amwail padahk oh kumwail koasoanedier en kapwukoahkin kiht eh mehla.”*+ 29 Piter oh wahnpoaron teiko ahpw nda: “Se anahne peikiong Koht nin duwen kaun emen, a kaidehn aramas.+ 30 Koht en samatail mehn mahs ako ketin kaiasada Sises, me kumwail kemelahr oh langahda nin tuhke pwoat.+ 31 Koht ketin kasapwilada memenet ni palimaune+ nin duwen Wiliepe Lapalap+ oh Sounkomour,+ pwe Israel en kak koluhla oh ale mahkpen diparail.+ 32 Oh kiht me sounkadehdepen ire pwukat+ oh se alehdi kadehdepen ngehn sarawi,*+ me Koht ketikihong irail kan me kin peikiong ih nin duwen kaun emen.”

33 Ni ar rongada met, re ahpw lingeringerda kowahlap* oh men kemeirailla. 34 Parisi* men me ede Kamaliel+ ahpw uhda nan Sanedrin; ih sounpadahk en Kosonnedo men me aramas koaros kin wauneki, e ahpw ruwese me ohl ako en wisikieila liki erein ahnsou kis. 35 Ih eri ndaiong irail: “Mehn Israel kan, kumwail kanahieng dahme kumwail pahn wiahiong ohl pwukat. 36 Karasepe, ekei ahnsou samwalahr ako, Diudas pwarodo ndinda me pein ih aramas lapalap men, oh mpen ohl 400 me iangala eh pwihn. Ahpw e kamakamala, oh irail koaros me kin idawehn tangpeseng oh pwihno sohla mie. 37 Mwurin ohl menet, a Sudas mehn Kalili ahpw pwarodo ni ahnsoun ntingdien eden aramas oh aramas akan idawehnla ih. Ohl menet pil mehla, oh irail koaros me kin idawehn ih kohkohpeseng. 38 Eri nan irair wet, I ndaiong kumwail, dehr kedirepwe ohl pwukat, ahpw piseksang irail. Pwe ma koasoandi wet de doadoahk wet tepisang rehn aramas, a e pahn sohrala; 39 ahpw ma e tepisang rehn Koht, kumwail sohte pahn kak kasohrirailla.+ Pwe ma kumwail kedirepwe irail, mwein kumwail pahn pelianda Koht.”+ 40 Irail alehda eh kaweid, re ahpw ekerodo wahnpoaron ko, wokih* irail+ oh ruwese irail en uhdihsang arail koasoi ni mwaren Sises oh kasaledekihirailla.

41 Irail eri pedoisang nan Sanedrin, pereperen+ pwehki arail ale pwais kaselel en mwamwahlla pwehki mware. 42 Oh rahn koaros nan tehnpas sarawio oh sang ihmw lel ihmw,+ irail kin usehlahte oh sohte uhdi padapadahngki oh kalokalohki rongamwahu duwen Krais, Sises.+

6 Ni rahn ako me tohnpadahk kan wie tohtohla, mehn Suhs akan me kin lokaiahn Krihs tepida kaulimki mehn Suhs akan me kin lokaiahn Ipru, pwehki irail sohte kin apwalih mwahu arail liohdi kan ni ar kin nehk kanarail mwenge ehuehu rahn.+ 2 Eri, meh Ehk Riemeno ahpw ekerpene tohnpadahk ko koaros oh nda: “E sohte pwung* sen pwilikihdi mahsen en Koht pwe sen nehk mwenge ni tehpel kan.+ 3 Eri riat ako, pein kumwail en pilada sang nanpwungamwail ohl likilik isimen,*+ me diren ngehn sarawi* oh erpit,+ pwe se pahn idihirailda ong anahn wet;+ 4 ahpw se pahn poadidiong kapakap oh padahngki mahsen en Koht.” 5 Irail koaros me mi wasao perenkihda dahme re nda, re ahpw pilada Stipen, ohl emen me diren pwoson oh ngehn sarawi,* oh pil Pilip,+ Prokorus, Nikaner, Timon, Parminus, oh Nikolaus sang Andiok me iangala lamalam en mehn Suhs. 6 Irail eri kahrelahng wahnpoaron ko ohl pwukat, oh mwurin arail kapakap, re pwil pehrail ko pohrail.+

7 Mahsen en Koht eri lolohkseli,+ oh tohnpadahk kan nan Serusalem ahpw wie tohtohla;+ oh me tohto rehn samworo ko pil pwosonla.+

8 A Stipen me diren kupwuramwahu oh manaman en Koht, kin wiahda soahng kapwuriamwei kan oh kilel kan nanpwungen aramas akan. 9 Ahpw ohl ekei sang pwihn me adaneki Sinakoke en Aramas Saledekla, iangahki ekei sang Sairihni oh Aleksandria, oh ekei sang Silisia oh Eisia ahpw kohdo pwe ren akamaiong Stipen. 10 Re ahpw sohte kak pelianda erpit oh ngehn sarawi* me kin kaweid eh koasoi kan.+ 11 Irail kaweidki ohl ekei ni rir ren nda: “Se rong eh kin koasoia soahng kan me uhdahn suwed me uhwong Moses oh Koht.” 12 Oh irail kamwoarongehda aramas ako, me mah ko oh sounkawehwehn Kosonnedo ko, re ahpw kohlahte parokedi ih oh walahng nan Sanedrino.* 13 Re ahpw wahdo sounkadehde likamw kei me nda: “Ohl menet sohte uhdihsang koasoia soahng kan me uhwong wasa sarawi wet oh uhwong Kosonnedo. 14 Karasepe, se rong eh nda me Sises mehn Nasaret menet pahn kamwerehdi wasakiset oh wekidala tiahk kan me Moses kihong kitail.”

15 Oh ni irail koaros me mwomwohd nan Sanedrino ar kangkakil ih, re ahpw kilangada me meseo likamwete mesen tohnleng men.

7 Samworo lapalapo ahpw nda: “Ia duwe, mepwukat mehlel?” 2 Stipen ahpw sapengki: “Ohl ako, riei ko oh semei ko, kumwail rong. Koht en lingan ketin pwarohng Eipraam, samatail mehn mahso ni eh kin mihmi nan Mesopodamia, mwohn eh kousoanla Aran,+ 3 oh e ketin mahsanihong: ‘Kohkohsang nan sapwomwen oh rehn kisehmw kan oh kohla nan sahpw me I pahn kasalehiong uhk.’+ 4 Ih eri mweselsang sapwen mehn Kaldia oh kousoanla Aran. A mwurin semeo eh mehla,+ Koht ketin padahkihong en keseudohng nan sahpw wet, wasa me kumwail koukousoan ie met.+ 5 Ahpw e sohte ketikihong ih ekis kisehn sahpwo pwe en sohsohki, soh, pil sohte kisin wasa kis en sok powe; ahpw e ketin inoukihda en ketikihong ih sahpwo oh pil kadaudoke,+ mendahki e saikinte naineki seri. 6 Oh Koht pil ketin mahsanihong ih me kadaudoke pahn wia mehn liki kei nan sahpw ehu me kaidehn sapwarail oh aramas akan pahn kin kaliduwih irail oh kin kaloke* irail erein sounpar 400.+ 7 Koht ketin mahsanih: ‘Oh I pahn kadeikada tohnwehi me kaliduwih irail,+ oh mwurin mepwukat, re pahn pedoisang nan sahpwo oh pahn papah ie wasakiset.’+

8 “E pil ketikihong Eipraam inou lap en sirkumsais+ oh e nainekihda Aisek+ oh sirkumsaisihala ih ni kawaluh en rahn,+ oh Aisek nainekihda Seikop,* oh Seikop naineki pwutak 12 me wiahla semen keinek* kan. 9 Oh semen keinek ko peiriniongada Sosep+ oh netikihong ih mehn Isip ko.+ Ahpw Koht kin ketin ieiang ih,+ 10 oh kin ketin doarehsang ih eh kahpwal kan koaros oh ketikihong ih kupwuramwahu oh erpit mwohn Parao, nanmwarkien Isip. Parao ahpw idihada ih en kaunda Isip oh pil imweo pwon.+ 11 Lehk lapalap ehu ahpw lelohngehr wasa koaros nan Isip oh Kenan, ei, lapalahn kahpwal ehu, oh samatail mehn mahs ako sohte kak diar mehkot ren tungoale.+ 12 Ahpw Seikop rongada me mie mwenge* nan Isip oh e kadarala samatail mehn mahs ako, iei keieun ar kohla mwo.+ 13 Ni keriapak en arail kohla, Sosep kasalehiong rie pwutak ko pein ih, Parao ahpw esehda duwen ahn Sosep peneinei.+ 14 Sosep ahpw ileklahng seme Seikop oh eh peneinei koaros ren kohdo sang wasao,+ irail koaros meh 75.+ 15 Seikop eri kohdihla Isip+ oh e mehla wasao,+ oh pil samatail mehn mahs ako.+ 16 Irail ahpw wisiklahng Sekem oh nekinekdi nan sousou me Eipraam pwainkihda mwohni silper sang rehn nein Amor ko nan Sekem.+

17 “Ni ahnsou me pweidahn inou me Koht ketin mahsanihong Eipraam eh kerendohr, aramas ako wie tohtohla oh inenen ngederla nan Isip, 18 lao lel ahnsou me emen nanmwarki tohrohr kesepwilda nan Isip, me sehse Sosep.+ 19 Nanmwarki menet kin mwersuwedih neitail aramas ako oh kin wiakauwe oh idingkihong samatail ko ren kesehla neirail seri pwelel ko pwe ren dehr momour.+ 20 Ni ahnsowo Moses ahpw ipwidi, oh e uhdahn kaselel.* Oh e kekeirda nan imwen seme erein sounpwong siluh.+ 21 Ahpw ni eh lekdekla,+ nein Parao serepeino ahpw ale ih oh apwalihada duwehte pein nah pwutak.+ 22 Eri Moses sukuhlkiher duwen erpit koaros en mehn Isip. Ni mehlel, eh lokaia oh wiewia me manaman.+

23 “Eri, ni eh lelehr sounpar 40, e ahpw lemehda* en kohla tuhwong* rie ko, mehn Israel ko.+ 24 Ni eh kilangada mehn Isip men eh wiakauwehla emen rie ko, e ahpw sewese rieo oh kemehla mehn Isipo pwe en ikih. 25 E lemehiong me rie ko pahn wehwehki me Koht pahn ketin doadoahngki ih pwe en doareirailla, ahpw re sohte wehwehki. 26 Mandahn rahno, e pwarala rehrail oh kilangada meh riemen ara wie pepei, oh e song en kauhdi ira oh nda: ‘Ohl ako, kumwa pirien. Dahme kumwa pepeiki?’ 27 A me wiakauwe mehn mpeo ahpw siken Moses oh nda: ‘Ihs me idihiukada ken wia at kaun oh sounkopwung? 28 Ke men kemeiehla duwehte omw kemelahr mehn Isipo aio?’ 29 Ni Moses eh rongada met, e ahpw tangdoaui oh kousoanla nan sapwen Midian nin duwen mehn liki men, wasa me e nainekihda pwutak riemen.+

30 “Mwurin sounpar 40 eh dower powe, tohnleng men ahpw pwarohng ih nan mpwulen kisiniei nan tuhke tekatek kis nan sapwtehn en Nahna Sainai.+ 31 Moses ahpw pwuriamweikihla dahme e kilangadao. Ahpw ni eh kerenlahng pwe en kasawih, e rongada kapitien Siohwa* eh mahsanih: 32 ‘Ngehi me Koht en semomw mehn mahs ako, Koht en Eipraam, Aisek oh Seikop.’+ Moses ahpw tepida rerrer oh masakala kasawih. 33 Siohwa* ahpw ketin mahsanihong: ‘Kihsang omw suht kan ni nehmwen, pwe wasa me ke kesikesihneniehn me sarawi. 34 I uhdahn kilangehr uwen lokolok en nei aramas akan nan Isip, oh I rongehr ar ingihngtik,+ I kohdidohr pwe I en kapitirailla. Eri met, I pahn kadaruhkalahng Isip.’ 35 Iei Moses menet me re soikala ni arail nda: ‘Ihs me idihiukada ken wia kaun oh sounkopwung?’+ iei ih me Koht ketin poaronedohr+ nin duwen kaun oh soundoar ni eh ketin doadoahngki tohnleng me pwarohng ih nan tuhke tekateko. 36 Ohl menet kahreirailiei+ oh wiahda soahng kapwuriamwei kan oh kilel kan nan Isip+ oh ni Sehd Weitahta+ oh nan sapwtehn erein sounpar 40.+

37 “Iei Moses menet me ndaiong mehn Israel ko: ‘Koht pahn ketikihong kumwail soukohp men me duwehte ngehi+ sang nanpwungen riamwail kan.’ 38 Iei ih me iang mi nanpwungen aramas en Israel ko nan sapwtehn iangahki tohnleng+ me koasoiong ih+ pohn Nahna Sainai oh pil samatail mehn mahs ako, oh e aleier mahsen en Koht me momour pwe en kihong kitail.+ 39 Samatail mehn mahs ako kahng peikiong ih, re ahpw soikala,+ oh nan ar mohngiong re men pwurala Isip,+ 40 oh re ndaiong Aaron: ‘Wiahiong kitail ekei koht kan pwehn tieng mwohtail. Pwe kitail sehse dahme wiawihongehr Moses menet me kahreikitaildo sang nan sapwen Isip.’+ 41 Eri, irail wiahda koupwul men ni rahn ako oh wadohng dikedik wet meirong ehu, irail ahpw tepida pereperenki dahme re wiadahro.+ 42 Koht eri ketin sohpeisang irail oh mweidirailla ren kaudokiong karis en nanleng,*+ duwehte eh ntingdier nan pwuhk en Soukohp ako: ‘Wehin Israel kan, kaidehn ngehi me kumwail kin meirongkihong mahn akan oh meirong teikan erein sounpar 40 nan sapwtehn. 43 Ahpw iei impwal en Molok+ oh usu en koht Repan me kumwail weuwa, dikedik kan me kumwail wiahda pwe kumwail en kaudokiong. Eri, I pahn kalipeikumwailla palilahn Papilon.’+

44 “Samatail mehn mahs ako ahnekier impwal en kadehde nan sapwtehno, duwehte me Koht ketin kaweidki ni eh ketin mahsanihong Moses en wiahda nin duwen mwohmw me e ketin kasalehiong ih.+ 45 Samatail mehn mahs ako aleier impwal wet sang rehn samarail ko. Irail eri iang Sosua wahla nan sapwen mehn liki kan,+ me Koht ketin kasarehsang mwohn samatail mehn mahs ako.+ Eri e mihmi wasao lel ni mwehin Depit. 46 Ih eri kenikenla mwohn silangin Koht oh peki pwais kaselel en kauwada ehu tehnpas ong Koht en Seikop.+ 47 Ahpw Solomon me kauwada tehnpaso ong ih.+ 48 Ahpw, Wasa Lapalahpie sohte kin ket nan tehnpas akan me wiawihkihda pehn aramas,+ nin duwen me soukohp ako koasoia: 49 ‘Siohwa* ketin mahsanih, nanleng iei mwoalei+ oh sampah iei utupen aluweluwei kat.+ Soangen tehnpas dahieu me kumwail pahn kauwadahng ie? De ia ei wasahn kommoalen? 50 Kaidehn nin limeiet me wiahda mepwukat koaros?’+

51 “Aramas keptakai, me mohngiong oh saleng sohte sirkumsaisla, kumwail kin pelianda ngehn sarawi* ahnsou koaros; kumwail kin wia duwehte me samamwail mehn mahs ako kin wia.+ 52 Ihs rehn soukohp ako me samamwail mehn mahs ako sohte kaloke?+ Ei, re kemelahr irail ko me kin pakapakairki mwowe duwen ketidohn me pwungo+ me kumwail ahpwtehn pangala oh kemehla,+ 53 iei kumwail me aleier Kosonnedo me tohnleng kan wahdo,+ kumwail ahpw sohte kapwaiada.”

54 Eri ni arail rongorong mepwukat, irail ahpw lingeringerda kowahlap* nan kapehdirail* oh ngihrail ko tepida tehtehrek ni ar kilikilenglahng. 55 E ahpw direkihla ngehn sarawi,* saradalahng nanleng oh kilangada sapwellimen Koht lingan oh Sises eh ketiket ni palimaun en Koht,+ 56 oh e nda: “Kilang! I kilang nanleng eh ritpeseng oh Nein-aramas+ eh ketiket ni palimaun en Koht.”+ 57 Irail ahpw weriwer laud oh ponehla salengerail kan oh irail koaros wiahkinteieu tangpenehng. 58 Mwurin arail kesepwekehla ih likin kahnimwo, re ahpw tepida kostakai ih.+ Sounkadehde ko+ kihdiong arail likou puhp ko ni nehn mwahnakapw emen me adaneki Sohl.+ 59 Ni arail katekate Stipen, e ahpw wia pekipek wet: “Maing Kaun Sises, komw ketin ale ei mour.”* 60 Ih eri kelepwikihdi oh ngihl laudida patohwan: “Maing Siohwa,* komw dehr ketin kapwukoahkin irail dihp wet.”+ Mwurin eh patohwan met, e ahpw mehla.*

8 Sohl eri pwungki eh kamakamala.+

Ni rahnohte, kalokolok laud ahpw lelohng mwomwohdiso me mi nan Serusalem; tohnpadahk koaros, likin wahnpoaron ko, ahpw tangpeseng wasa koaros nan sapwen Sudia oh Sameria.+ 2 Ohl poadidi kei ahpw wahla Stipen pwe ren sarepedi oh re sengisengki laud. 3 Ahpw Sohl tepida kaloke mwomwohdiso. E kin pedolongete nan ehuehu ihmw oh wurahdekiei ohl oh lih akan koaros oh kihirailong nan imweteng.+

4 Ahpw irail ko me tangpeseng lella wasa koaros nan sahpw ko oh lohlohkiseli rongamwahu en mahsen en Koht.+ 5 Pilip eri kohdilahng kahnimw* en Sameria+ oh tepida kalohkihong irail duwen Krais. 6 Irail koaros me pokonpene ahpw kin tehk mwahu dahme Pilip koasoia ni arail kin rong oh kilang kilel kan me e kin wiahda. 7 Pwe mie aramas tohto me ngehn saut tiada pohrail, oh ngehn saut ako kin weriwer laud oh pedoisang irail.+ Oh aramas tohto me mwoator oh dangepel pil mwahula. 8 Eri peren laud ahpw kipehdi kahnimwo.

9 Eri mie ohl emen nan kahnimwo me ede Saimon, me kin wia akmanaman mahs oh kin kahrehiong tohn Sameria en pwuriamweikihla, oh kin kose me ih emen aramas lapalap. 10 Irail koaros, sang me keieu tikitik lel me keieu lapalap, kin tetehk ih oh nda: “Iei ohl menet me Manaman en Koht, me adaneki Manaman Lapalap.” 11 Eri irail kin wauneki ih pwehki ahnsou reirei e kin kahrehiong irail en pwuriamweikihla eh akmanaman kan. 12 Ahpw ni arail kamehlelehla Pilip me kin kalohki rongamwahu en Wehin Koht+ oh mwaren Sises Krais, ohl oh lih akan ahpw kin papidaisla.+ 13 Pein Saimon pil pwosonla, oh mwurin eh papidaisla, e kin mihmihte rehn Pilip;+ oh e kin pwuriamweikihla eh kilang kilel kan oh manaman laud kan me kin wiawi.

14 Ni ahnsou me wahnpoaron ko nan Serusalem rongada me mehn Sameria kan kamehlelehla mahsen en Koht,+ re ahpw kadarala Piter oh Sohn rehrail; 15 ira ahpw kohdihla oh kapakapkin irail pwe ren ale ngehn sarawi.*+ 16 Pwe re papidaislahr ni mwaren Kaun Sises, ahpw ngehn sarawi saikinte ti pohrail.+ 17 Eri, ira pwil pehra ko pohrail,+ irail ahpw tepida ale ngehn sarawi.*

18 A ni ahnsou me Saimon kilangada me irail ale ngehn sarawi* ni wahnpoaron ako ara kin pwil pehra ko pohrail, e ahpw song kihong ira mwohni, 19 oh nda: “Pil kihong ie manaman wet, pwe mehmen me I pahn pwil pehi kat powe en ale ngehn sarawi.”* 20 Ahpw Piter ndaiong: “Noumw mwohni silperen en iang uhk sohrala, pwehki omw medewe me ke kak alehki mwohni sapwellimen Koht kisakis.*+ 21 Sohte pwaisomw de omw tungoal nan ire wet, pwehki omw mohngiong sohte kin mehlel mwohn silangin Koht. 22 Eri koluhkihla omw lamalam suweden, oh kapakapohng Siohwa* ni ngidingid, pwe ma kak, a en ketin mahkikihong uhk widing en omw mohngiong; 23 pwe I kilang me ke duwehte pwoisin katik* oh lidun me suwed.” 24 Saimon eri sapeng ira nda: “Kapakapkin ie rehn Siohwa* ni ngidingid pwe soahng pwukat me kumwa ndahier en dehr lelohng ie.”

25 Eri, ni ara wiahier ara kadehde ni unsek oh padahkiher mahsen en Siohwa,* ira ahpw tepida pwurupwurala Serusalem oh kin kalokalohki rongamwahu nan kisin kahnimw tohto en mehn Sameria.+

26 Ahpw, sapwellimen Siohwa* tohnleng men+ ndaiong Pilip: “Uhda oh kohla palieir ni ahl me tangdihla sang Serusalem kolahng Kasa.” (Elen sapwtehn ehu met.) 27 E ahpw uhda oh kohla, a kilang! ohlen Idiopia lapalap men,* ohl men me ahneki manaman pahn Kandehsi, lih nanmwarkien Idiopia, oh me kin apwahpwalih eh dipwisou kesempwal kan koaros. Ohlo kolahngehr Serusalem pwe en kaudok,+ 28 oh ni eh pwurupwurala, e mihmi pohn were kurumao oh wadewadek ni ngihl laud pwuhken soukohp Aiseia. 29 Ngehn sarawi* ahpw mahsanihong Pilip: “Kohla oh keiong mpen kuruma wet.” 30 Pilip eri tangala limwahn kurumao oh rong eh wadewadek ni ngihl laud pwuhken soukohp Aiseia, e ahpw ndaiong: “Ke uhdahn wehwehki* dahme ke wadewadeken?” 31 E nda: “Ia duwen ei pahn kak wehwehki ma sohte me kaweid ie?” Ih eri luke Pilip en douda oh mwohndi reh. 32 Eri iet iren Nting Sarawi me e wadewadeko: “Rasehng sihpw men, e wisikdohng kamakamala, oh rasehng sihmpwul men me sohte kin mweseisei mwohn sounsehk wunen sihpw, e sohte kin kihpeseng ewe.+ 33 Ahnsou me irail kasarowehdi, re sohte kihong ih pwung pahrek.+ Ihs me pahn koasoia duwen oaritikpen eh dih?* Pwehki eh mour pahn sohrasang sampah.”+

34 Ohl lapalapo eri ndaiong Pilip: “Padahkihong ie mahs, ihs me soukohpo koasoakoasoia duwe? Duwen pein ih de emen tohrohr?” 35 Pilip eri tepida koasoi, oh tepikihda nting sarawi wet, oh koasoiaiong ih rongamwahu duwen Sises. 36 Eri, ni ara kohkohla nanialo, ira ahpw lellahng wasa ieu me mie pihl, ohlo ahpw nda: “Kilang! Iet pihlen; dahme irehdi ei pahn papidaisla?” 37* ⁠—— 38 E ahpw ruwese kurumao en uhdi, eri Pilip oh ohlo kohdilahng nan pihlo, e ahpw papidaisihala ih. 39 Ni ahnsou me ira pwurada sang nan pihlo, sapwellimen Siohwa* ngehn sarawi* ahpw mwadangete kahrehsang Pilip wasao, ohlo ahpw solahr kilang ih, ahpw e pereperen kohkohla. 40 Pilip ahpw lel Asdod oh e kalokalohkiseli rongamwahwo nan kahnimw koaros lao e lel Sesaria.+

9 Ahpw Sohl kin kamakamasakte oh kin uhdahn men kemehla tohnpadahk kan en Kauno,+ oh e ahpw kohla rehn samworo lapalapo 2 oh peki reh kisinlikou ong sinakoke kan nan Damaskus, pwe e pahn salihedi ohl oh lih koaros me e diar, me kisehn Ahlo+ oh wairaildo Serusalem.

3 Eri ni eh seiseiloakla oh kerenlahng Damaskus, marain ehu sang nanleng pa pirte kapilpene ih,+ 4 e ahpw pwupwudiong nan pwehl oh rongada ngihl ehu me mahsanihong ih: “Sohl, Sohl, dahme ke kalokalokehkin ie?” 5 E ahpw patohwan idek: “Ihs komwi, Maing Kaun?” E ahpw mahsanih: “Ngehi Sises+ me ke kin kalokaloke.+ 6 Eri uhda oh kohla nan kahnimwo oh aramas emen pahn ndaiong uhk dahme ke pahn wia.” 7 Eri ohl ako me iang ih seiseiloak ahpw kesikesihnen oh sohte lokaia. Ni mehlel, irail rongorong ngihlo ahpw sohte me re kilang.+ 8 Sohl eri uhda sang nanpwelo, oh mendahki pwoaren mese ko pepehd, ahpw e sohte kak kilang mehkot. Irail eri koledi peho oh kahrelahng Damaskus. 9 Erein rahn siluh, e sohte kak kilang mehkot+ oh e sohte pil tungoale de pil nim mehkot.

10 Nan Damaskus, mie tohnpadahk men me ede Ananaias,+ oh Kauno mahsanihong ih nan kaudiahl ehu: “Ananaias!” E ahpw patohwan: “Iet ngehi, Maing Kaun.” 11 Kauno eri mahsanihong: “Uhda, kohla nan ahl me adaneki Ahl Inen oh rapahki ohl emen me ede Sohl sang Tarsus,+ ni imwen Sudas. Pwe kilang! e wie kapakap, 12 oh nan kaudiahl ehu e kilangada ohl emen me ede Ananaias me kohdo oh pwil peh kan powe pwe en kak pwurehng kilangada wasa.”+ 13 Ananaias ahpw sapengki: “Maing Kaun, I rongasang me tohto duwen ohl menet, duwen kalokolok koaros me e wiahiongehr sapwellimomwi aramas sarawi kan nan Serusalem. 14 Oh e kodohngehr wasaht ni eh aleier manaman sang rehn kaun en samworo ko pwe en salihedi* irail koaros me kin likweriong mwaromwi.”+ 15 Ahpw Kauno mahsanihong: “Kohla! pwehki I piladahr ohl menet+ pwe en walahng mehn liki kan+ oh nanmwarki kan+ oh pil mehn Israel kan mwarei. 16 Pwe I pahn kasalehiong ih lokolok koaros me e anahne lelohng pwehki mwarei.”+

17 Ananaias eri kohla oh pedolong nan ihmwo oh pwil peh ko powe oh nda: “Riei Sohl, Kauno Sises me ketin pwarohng uhk pohn ahl me ke keid ie kohdo, me poaroneiehdo pwe ken kak pwurehng kilangada wasa oh direkihla ngehn sarawi.”*+ 18 A ni ahnsowohte, mehkot me duwehte wunen mwahmw ahpw pwupwudi sang nan pwoaren mese ko oh e pwurehng kilangada wasa. E ahpw uhda oh papidaisla, 19 oh e ekis mwenge oh kehlailda.

E mihmi rehn tohnpadahk ko nan Damaskus erein rahn ekei,+ 20 oh e mwadangete tepida kalohki duwen Sises nan sinakoke kan, me iei ih me Sapwellimen Koht. 21 Ahpw irail koaros me rong ih inenen pwuriamweikihla oh nda: “Kaidehn ohl menet me kin kaloke irail ko nan Serusalem me kin likweriong mwar wet?+ E sou kodohng wasaht pwe en salihiraildi oh wairaillahng* kaunen samworo ko?”+ 22 Ahpw Sohl kekehlailla nan eh kalohk oh e kin kapingada mehn Suhs akan me kin kousoan nan Damaskus ni eh kin kasalehda ni sansal me Sises iei Krais.+

23 Eri ni rahn tohto eh douwehr powe, mehn Suhs ako ahpw koasoanehdi ni rir ren kemehla ih.+ 24 Ahpw Sohl esehda duwen arail koasoandio. Irail ahpw pil kin mwasamwasahnte ewen kehlo ni rahn oh nipwong pwe irail en kemehla ih. 25 Eri pwohng ehu, nah tohnpadahk ko ale ih, kihdiong nan kopwou ehu oh kadaridi sang ni wenihmwtok en kehlo.+

26 Ni eh lel Serusalem,+ e kin nantihong iang tohnpadahk ko, ahpw irail koaros masak ih pwehki arail sohte kamehlele me ih emen tohnpadahk. 27 Parnapas+ eri sewesehda oh kahrehla Sohl rehn wahnpoaron ko oh ndaiong irail ni oaritik duwen Sohl eh kilangada Kauno pohn ahlo+ oh me Kauno mahseniong ih, oh duwen Sohl eh eimah koasoi ni mwaren Sises nan Damaskus.+ 28 Ih eri mihmihte rehrail oh kin kohkohseli ni saledek nan* Serusalem, koasoakoasoi ni eimah ni mwaren Kauno. 29 E kin koasoakoasoi oh akupwungiong mehn Suhs me kin lokaiahn Krihs, irail ahpw kin song ren kemehla.+ 30 Ni ahnsou me riatail ko diarada duwen met, irail ahpw wahdihla ih Sesaria oh kadaralahng Tarsus.+

31 Eri, ni mehlel, mwomwohdiso nan Sudia oh Kalili oh Sameria pwon+ ahpw mihla nan ahnsou meleilei ehu oh kin wie kekehlailla; oh ni mwomwohdiso eh kin kekeidwei ni lemmwin Siohwa* oh pil kehl sang ngehn sarawi,*+ e kin wie tohtohla.

32 Eri ni Piter eh seiseiloakseli wasa koaros nan sahpwo, e pil kohdihla rehn aramas sarawi kan me kin kousoan nan Lida.+ 33 E ahpw diarada ohl emen wasao me ede Enias me kin wonohnte nan eh peht erein sounpar waluh, pwehki eh mwoator. 34 Piter ahpw ndaiong ih: “Enias, Sises Krais ketin kamwahwihiukala.+ Pwourda oh koasoanehdi omw pehten.”+ A ni ahnsowohte e ahpw uhda. 35 Ni ahnsou me irail koaros me kin kousoan nan Lida oh Patapat en Saron kilangada ih, re ahpw pwosonla Kauno.

36 Eri mie tohnpadahk men nan Sopa me ede Dapida, me wehwehki “Dorkas.”* E me diren wiewia mwahu oh e kin sewese me semwehmwe kan. 37 Ahpw ni ahnsowo, e soumwahuda oh mehla. Irail eri kamwakelehda oh kihdiong ih nan pere ehu powe. 38 Pwehki Lida eh karanih Sopa, ni tohnpadahk ko ar rongada me Piter mihmi nan kahnimwo, re ahpw kadarala ohl riemen pwe ira en peki reh, nda: “Menlau mwadangodo reht.” 39 Eri, Piter ahpw uhda oh iangirahda. Ni eh lella wasao, ira ahpw kahredalahng nan perehn powe; liohdi ko koaros ahpw tuhwong oh wie sengiseng oh kasalehiong likou tohto oh pil likou reirei* tohto me Dorkas wiadahr ni eh mihmi rehrail. 40 Piter eri kihirailieila koaros likio,+ e ahpw kelepwikihdi oh kapakap. Ih eri sohpeiong paliwaro oh nda: “Dapida, pwourda!” E ahpw pehdpeseng, oh ni eh kilangada Piter, e ahpw mwohdada.+ 41 Ni Piter eh koledi peho, e ahpw kasihnenihada oh likwerih aramas sarawi ko oh liohdi ko oh kasalehiong irail me Dapida momour.+ 42 Rohng wet ahpw lohkseli nan Sopa pwon, oh aramas tohto pwosonlahr Kauno.+ 43 E mihmi nan Sopa erein rahn tohto rehn sounwia kilin mahn men me ede Saimon.+

10 Eri mie ohl emen nan Sesaria me ede Kornilius, kaunen sounpei* men me mi nan pwihn ehu me adaneki pwihnen Itali.* 2 Ih ohl poadidi men me kin lemmwiki Koht iangahki tohnimwe koaros, oh e kin wiahiong aramas akan kisakis en kadek kalahngan tohto oh kin poaden kapakap ong Koht ni ngidingid. 3 A mpen awa keduwau+ en rahno,* e kilangada ni sansal kaudiahl ehu me sapwellimen Koht tohnleng men kohdo reh oh nda: “Kornilius!” 4 Kornilius ahpw kangkakil ih oh inenen masepwehkada, oh idek: “Maing Kaun, dahme komw kupwurki?” E ahpw nda: “Omw kapakap kan oh kisakis en kadek kalahngan kan leldalahr rehn Koht nin duwen mehn kataman ehu.+ 5 Eri met, kadarala ohl akan Sopa ren ekerodo ohl emen me ede Saimon me pil adaneki Piter. 6 Ohl menet mihmi rehn Saimon, sounwia kilin mahn men me imwaneki ihmw ehu limwahn sehdo.” 7 Mwurinte tohnleng me koasoiongo eh kohkohla, Kornilius ahpw ekerodo eh ladu riemen oh sounpei poadidi men sang nanpwungen nah sounpapah kan, 8 e ahpw ndaiong irail mehkoaros oh kadariraillahng Sopa.

9 Mandahn rahno, ni arail usehlahte arail seiseiloak oh kerenlahngehr kahnimwo, Piter ahpw doudahla pohn ihmwo mpen awa keweneu* pwe en kapakap. 10 E ahpw duhpekla oh men mwengehda. A ni arail kaukaunop mwenge, e ahpw kilangada kaudiahl ehu+ 11 oh kilangada nanleng eh ritpeseng oh mehkot* kohkohdi me rasehng lapalahn tehi linen ehu me keimw pahieu me pekederdiong sampah; 12 oh nan tehio soangen mahn neh pahpwoat koaros oh sineik oh kieil kan* en sampah oh menpihr en pahnlahng kan mi loale. 13 Ngihl ehu ahpw ndaiong: “Uhda Piter, kemehla oh tungoale!” 14 Piter ahpw nda: “Soh, Maing Kaun, I sohte kak, pwehki I sohte kin tungoale mehkot me keinepwi oh samin nin duwen kosonned.”+ 15 Oh ngihlo pwurehng ndaiong ih keriapak: “Ke dehier nda me soahng kan me Koht ketin kamwakeledahr me samin.” 16 Met wiawi pak siluh, oh tehio* mwadangete pwekipwekdahla nanleng.

17 Ni Piter eh wie pwonopwonkihte dahme kaudiahl me e kilangadahro wehwehki, ih ahnsowo me ohl ako me Kornilius kadarodo ahpw diarada imwen Saimono oh re kesikesihnen ni ewen kehlo.+ 18 Irail eri likwer oh idek ma Saimon me adaneki Piter mihmi wasao. 19 Ni Piter eh medemedewehte duwen kaudiahlo, ngehn sarawi*+ ahpw mahsanih: “Kilang! Ohl silimen men tuhwong uhk. 20 Eri uhda oh doudihla oh iangirailda, oh ke dehpa peikasal pwe ngehi me kadariraildo.” 21 Piter ahpw kohdihla rehn ohl ako oh nda: “Iet ngehi me kumwail raparapahki. Dahme kumwail kohkihdo?” 22 Irail ahpw nda: “Kornilius,+ kaunen sounpei men, iei ohl pwung oh kin lemmwiki Koht me adamwahu rehn mehn Suhs koaros. Koht ketin poaronedohr tohnleng sarawi men en kaweid ih en lukeiuk ken kohla ni imweo pwe en rong dahme ke pahn nda.” 23 Ih eri kasamwolong irail oh irail mihmi reh.

Mandahn rahno, e ahpw pirida oh iangirailda oh ekei riatail kan sang Sopa iangada ih. 24 Rahn mwurio, e ahpw pedolong nan Sesaria. Kornilius uhdahn kasikasik irail, ih eri ekerpene kiseh ko oh kompoakepah likilik ko. 25 A ni Piter eh pedolong, Kornilius ahpw tuhwong, kelepwikihdiong ni neh ko oh poaridiong. 26 Piter ahpw kasihnenihada oh nda: “Uhda; ngehi pil aramas emen.”+ 27 Ni eh koasoakoasoiong ih, e pedolong oh diarada me aramas tohto pokonpenehr. 28 Ih eri ndaiong irail: “Kumwail ese mwahu me e uhwong kosonned ong mehn Suhs men en werekiong de kohla rehn emen sang ehu wehi tohrohr,+ ahpw Koht ketin kasalehiong ie me I en dehr wiahki aramas emen me samin.+ 29 Ihme I kohkihdo ni soh peikasal ni amwail ileklahng ie. Eri I pahn idek rehmwail, dahme kahrehda kumwail ileklahng ie?”

30 Kornilius eri nda: “Rahn pahieu samwalahro ni soangen ahnsou wet, I wie kapakap nan imweio ni awa keduwau,* a ni ahnsowo, ohl emen me mi nan likou melengileng ahpw kesihnenda mwohi 31 oh nda: ‘Kornilius, Koht ketin karonge omw kapakap oh ketin tamataman omw kisakis en kadek kalahngan kan. 32 Eri kadarala ekei aramas Sopa pwe ren ekerodo Saimon me adaneki Piter. Ohl menet mihmi ni imwen Saimon, sounwia kilin mahn men, limwahn sehdo.’+ 33 Ngehi eri mwadangete ilekwohng uhk, oh omw kadek me ke kohkihdo wasaht. Eri met, kiht koaros patohier mwohn silangin Koht pwe sen rong soahng koaros me Siohwa* ketin mahsanihong uhk ken padahkihong kiht.”

34 Piter ahpw tepida koasoi oh e nda: “Met I uhdahn wehwehkidahr me Koht sohte kin ketin lipilipilki aramas,+ 35 ahpw nan wehi koaros, e kin ketin kupwurperenki aramas emen me kin lemmwiki ih oh wia dahme pwung.+ 36 E ketin kadarala mahseno ong mehn Israel kan pwe en lohkihong irail rongamwahu me pid popohl+ pwehki Sises Krais. Ih me Kaunen mehkoaros.+ 37 Kumwail ese ire me koasoipe wiawiher nan Sudia pwon, tepisang Kalili+ mwurin papidais me Sohn kalohkiseliher: 38 duwen Sises me kohsang Nasaret, duwen Koht eh ketin keiehkihdi ngehn sarawi*+ oh ketikihong ih kehl, oh e kin ketiketseli nan sahpwo, ketin wiewia me mwahu oh kamwahwihala irail me kin lokolok pahn manaman en Tepil,+ pwehki Koht kin ketin ieiang ih.+ 39 Eri kiht me sounkadehdepen soahng koaros me e ketin wiadahr nan sapwen mehn Suhs akan oh nan Serusalem; ahpw irail kemehla ih ni arail langahda nin tuhke pwoat. 40 Koht ahpw ketin kaiasada memenet ni kesiluhwen rahn+ oh ketin mweidohng en sansalda, 41 kaidehn ong aramas koaros, ahpw ong sounkadehde kan me Koht ketin piladahr mwowe, iei kiht me iang ih sak oh nim mwurin eh ketin iasada sang rehn me melahr akan.+ 42 E pil ketin kehkehlingkihong kiht sen kalohkihong aramas akan oh pil kadehdehda ni unsek+ me iei ih me Koht ketin idihadahr pwe en wia sounkopwung en me momour akan oh me melahr akan.+ 43 Soukohp ako koaros kadehdehda duwen ih,+ me mehmen me pwosonla ih pahn ale mahkpen dipe kan pwehki mware.”+

44 Ni Piter eh koasoakoasoiahte duwen ire pwukat, ngehn sarawi* ahpw kohdi pohn irail koaros me rongorong mahseno.+ 45 Oh me pwoson akan* me sirkumsaislahr me iang Piter kohdo ahpw pwuriamweila, pwehki mehn liki kan pil alehdi kisakis* en ngehn sarawi.* 46 Pwe re rong ar lokolokaiahki ekei lokaia tohrohr oh kalikalingana Koht.+ Piter eri nda: 47 “Aramas pwukat aleier ngehn sarawi* duwehte kitail, kahrehda, ihs me kak irehdihsang irail en papidaiskihla pihl?”+ 48 Eri, e ahpw ndaiong irail en papidaisla ni mwaren Sises Krais.+ Irail ahpw peki en mihmi rehrail erein rahn ekei.

11 Eri wahnpoaron ko oh riatail kan me mi nan Sudia rongada me mehn liki kan pil kamehlelehla mahsen en Koht. 2 Eri, ni Piter eh kohdahla Serusalem, irail kan me kin utung sirkumsais+ ahpw tepida kauwe ih, 3 nda: “Ke pedolong nan imwen aramas akan me sohte sirkumsais oh iang irail mwenge.” 4 Piter eri doula oh kawehwehiong irail ni oaritik duwen ireo oh nda:

5 “I mihmi nan kahnimw en Sopa wie kapakap, oh ni ei kilangada kaudiahl ehu, I ahpw kilangada mehkot* kohkohdihdo me rasehng tehi linen ehu me keimw pahieu me pekederdihdo sang nanleng, oh e kohdihdo rehi.+ 6 Ni ei kilenglong oh kadehde mwahu, I kilangada mahn me neh pahpwoat, mahn lawalo oh sineik oh kieil kan* en sampah, oh pil menpihr en pahnlahng kan. 7 I pil rongada ngihl ehu me ndaiong ie: ‘Uhda Piter, kemehla oh tungoale!’ 8 I ahpw nda: ‘Soh kowahlap Maing Kaun, pwehki sohte mehkot me keinepwi oh samin nin duwen kosonned me kohlongehr nan eweiet.’ 9 Keriapak en ahnsou, ngihl me kohsang nanlengo mahsanih: ‘Ke dehier nda me soahng kan me Koht ketin kamwakeledahr me samin.’ 10 Met wiawi pak siluh, oh soahng koaros ahpw epidalahng nanleng. 11 A pil ni ahnsowohte, ohl silimen wie kesikesihnen ni ihmw me se mihmi ieo, irail pekederdo rehi sang Sesaria.+ 12 Ngehn sarawi* eri mahsanihong ie I en iangirailda ni soh peikasal. Ahpw riatail meh wenemen pwukat pil iangiehda oh se pedolong nan imwen ohlo.

13 “E kairehkin kiht duwen eh kilangada tohnleng men nan imweo me nda: ‘Kadarala ohl ekei Sopa oh ekerodo Saimon me adaneki Piter,+ 14 oh e pahn ndaiong uhk soahng kan me kowe oh omw peneinei pwon pahn mourkihla.’ 15 Ahpw ni ei tepida koasoi, ngehn sarawi* ahpw kohdi pohrail duwehte eh pil wiawihong kitail nin tapio.+ 16 Ngehi eri tamanda mahsen en Kauno, duwen eh kin mahsanih: ‘Sohn kin papidaiski pihl,+ ahpw kumwail pahn papidaiskihla ngehn sarawi.’*+ 17 Eri ma Koht ketikihong irail kisakisohte* me e ketikihong kitail me kin kamehlele Kauno, Sises Krais, a ihs ngehi pwe I en kak irehdi Koht?”+

18 Ni ar rong mepwukat, re sohla pelian,* irail eri kalinganahda Koht, nda: “Eri, Koht pil ketin kupwurki mehn liki kan ren koluhla pwe ren kak ale mour.”+

19 Eri irail ko me mwarahkpeseng+ pwehki kahpwal me pwarada mwurin kamakamalahn Stipen, kohpeseng lella Penisia, Saiprus oh Andiok, ahpw re kin lohkihong mehn Suhste mahseno.+ 20 Ahpw ohl ekei nanpwungen irail ko me kohsang Saiprus oh Sairihni kohdo Andiok oh tepida koasoakoasoiong aramas akan me kin lokaiahn Krihs, kalokalohki rongamwahu en Kaun Sises. 21 Patehng met, limen Siohwa* kin ieiang irail, oh aramas tohtohie pwosonlahr oh sohpeiongehr Kauno.+

22 Rongaparail ahpw lel mwomwohdiso nan Serusalem, irail eri kadaralahng Parnapas+ Andiok. 23 Ni ahnsou me e lella mwo oh kilang duwen Koht eh ketikihong tohnpadahk ko kadek sapan, e ahpw inenen perenkihda oh tepida kangoange irail koaros ren loalopwoatohngete Kauno ni mohngiong unsek;+ 24 pwe ih ohl mwahu men oh diren ngehn sarawi* oh pwoson. Eri, aramas tohtohie ahpw pwosonla Kauno.+ 25 Ih eri kolahng Tarsus pwe en nantihong rapahkihda Sohl.+ 26 Mwurin eh diarada, e ahpw wadohng Andiok. Erein sounpar ehu me ira kin iang irail pokonpene nan mwomwohdiso oh kin padahkih aramas tohto, oh nan Andiok me tohnpadahk ko tepin adanekihla Kristian+ sang ni sapwellimen Koht kaweid.

27 Ni rahn ako, soukohp kei+ ahpw kohdihdo Andiok sang Serusalem. 28 Emen irail me ede Akapwus+ ahpw kesihnenda oh kohpada ni ngehn sarawi* me lehk lapalap ehu pahn kereniongehr wiawi nan sahpwo pwon,+ ni mehlel e wiawiher ni mwehin Klaudius. 29 Eri, tohnpadahk ko ahpw koasoanehdi me emenemen irail en kadarala sawas*+ ni uwen me e kak+ ong riarail kan me koukousoan nan Sudia; 30 irail eri kapwaiada met ni ar kadarala sawas ong sounapwalih kan,* oh Parnapas oh Sohl me wa kohla.+

12 Ni ahnsowo nanmwarki Erod tepida kaloke ekei irail nan mwomwohdiso.+ 2 E kemehkihla kedlahs+ Seims, rien Sohn.+ 3 Ni eh kilangada me mehn Suhs ako perenki met, e ahpw pil salihedi Piter. (Met iei erein kasarawien Pilawa me Sohte Doal Ihs.)+ 4 E koledi ih oh kesehlong nan imweteng,+ e ahpw kihong rehn pwihnen sounpei pahieu me wad pahmen ehu pwihn, pwe ren kin sinsile ih, oh e koasoakoasoane en wahieila ih* mwohn aramas akan mwurin Pahsohpa. 5 Piter eri mihmihte nan imweteng, ahpw mwomwohdiso kin poaden kapakapki ih ong Koht.+

6 Eri, pwohngo mwohn Erod eh pahn wahieila ih, Piter wie memeir nanpwungen sounpei riemen ni eh selkihdi selmete riapwoat, oh silepe kan me mi mwohn wenihmwo kin wie sinsile imwetengo. 7 A kilang! sapwellimen Siohwa* tohnleng men ahpw kesikesihnen mwo,+ oh marain ehu ahpw dakerada nan imwetengo. Ni eh poakih pengepengen Piter, e pangenda oh nda: “Mwadang uhda!” Oh selmete ko ahpw pwupwusang ni peh ko.+ 8 Tohnlengo eri ndaiong: “Likouda* oh kihong omw suht kan.” Piter ahpw wia met. Tohnlengo eri ndaiong: “Likawihada omw likou puhpen oh idawehn ie.” 9 E ahpw kin idawehnte ih ni ara pedoila, ahpw e sohte ese me dahme tohnlengo wia uhdahn wiewiawi. Ni mehlel, e medewe me e kilikilang kaudiahl ehu. 10 Ni ara daulih silepe keieu oh pil keriau, ira ahpw lel ni wenihmw mete me kolahng nan kahnimwo, oh e pein ritidahng ira. Mwurin ara pedoi, ira ahpw aluhdihla pohn ahl apwoat, a ni ahnsowohte tohnlengo ahpw sohrasang ih. 11 Piter ahpw wehwehkihda dahme wiewiawi oh nda: “Met I ese ni mehlel me Siohwa* ketin poaronehdo sapwellime tohnleng oh ketin doareiehsang nan pehn Erod oh pil sang mehkoaros me mehn Suhs ako kasikasik en wiawi.”+

12 Mwurin eh wehwehkihda met, e ahpw kohla ni imwen Mery, inen Sohn me adaneki Mark,+ wasa me tohnpadahk tohto pokonpene oh wie kapakap. 13 Ni eh letelet ni wenihmw en kehlo, lidu serepein men me adaneki Rohda ahpw kohdo pwe en sapeng. 14 Ni eh kasawihada ngilen Pitero, e inenen perenkihda kahrehda e sohte ritingada wenihmwo, ahpw e tangolongala nan ihmwo oh pakairki me Piter kesikesihnen ni ewen kehlo. 15 Irail ahpw ndaiong ih: “Ke sahliellahr.” Ahpw e ngihtehtehki me e mehlel. Irail ahpw tepida nda: “Eri iei eh tohnleng mwo.” 16 Piter ahpw mihmihte mwo, wie letelet. Ni ar ritingada wenihmwo, re kilangada ih oh pwuriamweikihla. 17 E ahpw oaleiraildi pwe ren nennenla oh ndaiong irail ni oaritik duwen Siohwa* eh ketikihieisang ih nan imwetengo, oh e nda: “Kairehki mepwukat Seims+ oh riatail kan.” Ih eri kohieila oh seiloakla ehu wasa tohrohr.

18 Eri, ni eh rahnpeseng, moromor ehu ahpw wiawi nanpwungen sounpei ko duwen dahme wiawihong Piter. 19 Erod eri nannanti rapahki ih oh e sohte diar, ih eri kapeidek silepe ko oh ruwese ren wisiklahng kalokolok;+ e ahpw kohdihla Sesaria sang Sudia oh mihmihki wasao ahnsou kis.

20 E ahpw lingeringerda pahn* mehn Dair oh Saidon. Aramas en sahpw pwukat kin pwainda mwenge sang wasa me Erod kin kakaun, eri irail wiahki ehu kohdo oh peki rehn Plastus me kin pwukoahki apwalih imwen nanmwarki,* pwe en sewese irail, irail eri koasoiong nanmwarkio pwe ren wiahda popohl reh. 21 Ni rahn me kileldio, Erod ahpw likawihada likoun nanmwarki oh mwohndi nan mwoalen kadeik oh tepida kapahrekiong aramas akan. 22 Eri aramas akan me pokonpene ahpw tepida weriwer ndinda: “Kapitien koht emen, kaidehn ngilen aramas emen!” 23 Ni ahnsowohte sapwellimen Siohwa* tohnleng men ahpw kihong ih soumwahu ehu pwehki e sohte kalinganahda Koht, mwahs eri kangala ih oh e ahpw mehla.

24 Ahpw mahsen en Siohwa* kin lolohkseli oh aramas tohto kamehlele.+

25 A duwen Parnapas+ oh Sohl, mwurin ara kanekehla doadoahk en sawas nan Serusalem,+ ira ahpw pwurala Andiok oh Sohn+ me pil adaneki Mark iangirahda.

13 Eri nan Andiok, mie soukohp oh sounpadahk kei nan mwomwohdisohn wasao:+ Parnapas, Semion me adaneki Toantoal,* Lusius sang Sairihni, Manaen me iang Erod kaunen wehin Kalili sukuhl, oh Sohl. 2 A ni arail kin papah Siohwa* oh kaisihsol, ngehn sarawi* ahpw mahsanih: “Kumwail katohrehla Parnapas oh Sohl+ ong ie, pwe I pilirahda en wia doadoahk ehu.”+ 3 Eri, mwurin arail kaisihsol oh kapakap, irail ahpw pwil pehrail ko pohra oh kadarirahla.

4 Ngehn sarawi* eri kadarirahla, ira eri kohdilahng Seluhsia, oh sang wasao ira ahpw sereklahng Saiprus. 5 Ni ara lella Salamis, ira ahpw tepida lohki mahsen en Koht nan sinakoke kan en mehn Suhs akan. Ira pil wahda Sohn pwehn sewese ira.+

6 Ni arail kakahnseli wasa koaros nan dekeo lellahng Papos, irail eri tuhwong ohlen Suhs emen me ede Par-Sises, sounakmanaman oh soukohp likamw men. 7 E mihmi rehn kepina Serkius Paulus, ohl loalokong men. Ohl menet ahpw ekerodo Parnapas oh Sohl pwehki eh uhdahn men rong mahsen en Koht. 8 Ahpw Elimas sounakmanamano (pwe ih wehwehn ede) tepida pelianirahda ni eh songosong en irehdi kepinao en dehr pwosonla. 9 Eri Sohl, me pil adaneki Pohl, ahpw direkihla ngehn sarawi,* e ahpw kakiledi ih 10 oh ndaiong: “Ohl emen kowehn me diren soangen widing koaros oh soangen mwersuwed koaros, kowe nein Tepil,+ imwintihti en soahng koaros me pwung. Ke sou uhdihsang omw kin wekidseli sapwellimen Siohwa* ahl pwung kan? 11 Kilang! Limen Siohwa* pahn ketidi pohmw oh ke pahn maskunla oh sohte pahn kilang marain en ketipin erein ahnsou kis.” Ni ahnsowohte, e kehn mese ko eh ediedla oh rotala, e ahpw alialuseli raparapahki emen en kol peh oh kahluwa. 12 Eri ni kepinao eh kilang dahme wiawiher, e ahpw pwosonla pwehki e pwuriamweikihla padahk en Siohwa.*

13 Pohl oh ienge ko ahpw sereksang Papos oh kolahng Perka nan Pampilia. Ahpw Sohn+ kohkohsang ira oh pwuralahng Serusalem.+ 14 Ira ahpw mweselsang Perka oh kolahng Andiok nan Pisidia. Oh ni rahnen Sapad, ira ahpw pedolong nan sinakokeo+ oh mwohndi. 15 Mwurin wadawad en Kosonnedo+ oh pwuhken Soukohp ako eh wiawiher mwohn pokono, soumas en sinakoke ko ahpw ileklahng ira nda: “Ohl ako, riat ako, ma mie amwa lokaiahn kangoang ong aramas akan, a kumwa kasalehda.” 16 Pohl eri uhda oaloahl oh nda:

“Mehn Israel kan oh kumwail teikan me kin lemmwiki Koht, kumwail rong. 17 Koht en aramas en Israel kan ketin piladahr samatail mehn mahs ako oh ketin kasapwilada aramas pwukat ni arail koukousoan nin duwen mehn liki kei nan sapwen Isip, oh ketin kahluwahkin irail sang wasao sapwellime roson lapalap.*+ 18 Oh mpen sounpar 40, e ketin kanengamahiong irail nan sapwtehn.+ 19 Mwurin eh ketin kamwomwala wehi isuh nan sapwen Kenan, e ahpw ketin koasoanehdi me sapwarailo pahn wia sohso ehu.+ 20 Mepwukat koaros wiawi mpen sounpar 450.

“Mwurin met, e ketikihong irail sounkopwung kei lel soukohp Samuel.+ 21 Ahpw mwurin mwo, irail kin pekipeki emen nanmwarki,+ Koht ahpw ketikihong irail Sohl, nein Kis, ohlen keinek en Pensamin,+ pwe en kaunirailda erein sounpar 40. 22 Mwurin eh ketikihsang ih, e ketin piladahng irail Depit nin duwen nanmwarki men,+ ih me e ketin kadehdehda duwe oh mahsanih: ‘I diaradahr Depit, nein Sehsi,+ ohl emen me kin kaperenda kupwurei;+ e pahn wia soahng koaros me I kupwurki.’ 23 Nin duwen sapwellime inou, sang ni kadaudok en ohl menet, Koht ketikihong Israel sounkomour men, Sises.+ 24 Mwohn ketidohn memenet, Sohn kin kalohkihong aramas en Israel koaros nan wehipokon pwe ren papidaisla ong kilelepen arail koluhla.+ 25 Ahpw ni Sohn eh kereniongehr kanekehla eh pwukoa doadoahk, e kin nda: ‘Ihs me kumwail medemedewe ong ie? Kaidehn ngehi ih. Ahpw kilang! Emen ketiket kohdo mwuri oh I sohte warohng sapwadada sapwellime suht ni aluweluwe kan.’+

26 “Ohl ako, riei ko, kumwail kadaudok en peneinei en Eipraam kan oh meteikan me mi nanpwungamwail me kin lemmwiki Koht, mahsen en komour pekederdohngkitailehr.+ 27 Pwe tohn Serusalem oh arail kaun akan sohte kin pohnese memenet, ahpw ni arail kin kadeik ih, irail kin kapwaiada mehkan me Soukohp akan koasoiaier+ me kin wadawad rahnen sapad koaros. 28 Mendahki arail sohte diarada kahrepe ehu me en kamakamkihla,+ re ngidingidkihong Pailet en kemehla.+ 29 Oh ni arail wiadahr soahng koaros me ntingdi duwen ih, re ahpw kihdihsang ih nin tuhkeo oh nekidediong nan sousou* ehu.+ 30 Ahpw Koht ketin kaiasada ih sang rehn me melahr akan,+ 31 oh erein rahn tohto e kin ketin pwarohng irail ko me iang ih kohdahla Serusalem sang Kalili. Met, irail pwukat wialahr sapwellime sounkadehde ong aramas akan.+

32 “Eri se kin lohkihong kumwail rongamwahu duwen inou me wiawihong samatail mehn mahs ako. 33 Koht ketin kapwaiadahr met ni unsek ong kitail me wia neirail seri, sang ni eh ketin kaiasada Sises;+ duwehte me ntingdier nan melkahka keriau: ‘Kowe me nei pwutak; rahnwet I wialahr semomw.’+ 34 A ire mehlel me E ketin kaiasada ih sang rehn me melahr akan oh e solahr pahn pwurehng ale paliweren aramas me kin mwerpeseng, E ketin mahsanih ni ahl wet: ‘I pahn kihong uhk kasalepen limpoak loalopwoat me I inoukihong Depit, met me likilik.’*+ 35 Eri ehu melkahka tohrohr pil nda: ‘Komw sohte pahn ketin mweidohng sapwellimomwi me loalopwoato en mwerpeseng.’+ 36 Ahpw, Depit kin papah Koht* erein eh mour, oh e melahr* oh nekinekdiong rehn seme mehn mahs ako, oh e mwerpeseng.+ 37 Ahpw, me Koht ketin kaiasadao sohte mwerpeseng.+

38 “Riei ko, I pahn pakairkihong kumwail me Koht pahn ketin mahkohng dipamwail kan pwehki pwoulahn ohl menet,+ 39 oh Kosonned en Moses sohte kak wiahiong kumwail en pwungla,+ ahpw pwehki pwoulahn ohl menet, Koht pahn ketin wiahkihla aramas koaros me kamehlele, me pwung kei.+ 40 Eri, kumwail en kanahieng pwe dahme pwuhken Soukohp ako koasoia en dehr lelohng kumwail: 41 ‘Kumwail me lahlahwe kan, kumwail kilang met oh pwuriamweikihla oh sohrala, pwe I pahn wia doadoahk ehu nan amwail rahn akan, iei doadoahk ehu me kumwail sohte pahn kamehlele mehnda ma emen pahn kawehwehiong kumwail ni oaritik.’”+

42 Ni ara kohkohieila, aramas akan eri peki rehra en pil koasoia duwen ire pwukat ni rahnen Sapad me kohkohdo. 43 Mwurin irail me pokonpene nan sinakokeo ar kohkohpeseng, mehn Suhs tohto oh mehn liki tohto me iangala lamalam en mehn Suhs me kin kaudokiong Koht ahpw idawehnla Pohl oh Parnapas. Oh ni ara koasoakoasoiong irail, ira ahpw kangoange irail en tengediong sapwellimen Koht kadek sapan.+

44 Ni rahnen Sapad en mwurio, kereniong aramas koaros nan kahnimwo ahpw pokonpene pwe ren rong mahsen en Siohwa.* 45 Ni mehn Suhs ako ar kilangada pokono, irail ahpw direkihla peirin oh tepida pelianda Pohl oh lahlahwe soahng kan me e koasoia.+ 46 Pohl oh Parnapas eri eimah koasoiaiong irail: “E konehng mahsen en Koht en kohieng kumwail mahs.+ Pwehki kumwail soikala oh kasalehda amwail sohte warohng alehdi mour soutuk, kilang! se sohpeilahngehr mehn liki kan.+ 47 Pwe Siohwa* ketin kehkehlingkihong kiht nan mahsen pwukat: ‘I idihiukada nin duwen marain en wehi kan, pwe ken wahla komour lel ni imwin sampah.’”+

48 Ni mehn liki kan ar rongada met, re ahpw tepida perenda oh kalinganahda mahsen en Siohwa,* oh irail koaros me ahneki mohngiong mwahu en ale mour soutuk ahpw pwosonla. 49 Patehng met, mahsen en Siohwa* ahpw lohkseli wasa koaros nan sahpwo. 50 Mehn Suhs akan ahpw kamwoarongehda lih lapalap kei me kin lemmwiki Koht oh ohl kesempwal kei en kahnimwo pwe ren uhwong+ Pohl oh Parnapas, irail eri kaloke ira oh kausirahsang nan sapwarailo. 51 Ira eri sipedasang pwelpar ni nehra ko oh kohla Aikoniomw.+ 52 Oh tohnpadahk ko kin pousehlahte direkihla peren+ oh ngehn sarawi.*

14 Eri nan Aikoniomw, ira koaros pedolong nan sinakoke en mehn Suhs akan oh padahk ni mwohmw ehu me kahrehiong me tohtohie, mehn Suhs oh mehn Krihs, ren pwosonla. 2 Ahpw mehn Suhs ako me sohte kin kamehlele ahpw kamwoarongehda mehn liki kan oh kahrehiong irail en uhwong riatail ko.+ 3 Ira eri doadoahngki ahnsou laud en eimah padahk pwehki ara alehdi manaman sang rehn Siohwa,* me ketin kadehdehda mahsen en sapwellime kadek sapan sang ni eh ketin mweidohng ira en wiahda kilel kan oh soahng kapwuriamwei kan.+ 4 Aramas tohto nan kahnimwo ahpw tohrohrpeseng, ekei iangala mehn Suhs ako, a ekei iangala wahnpoaron ko. 5 Ni ahnsou me irail koaros, mehn liki kan oh mehn Suhs akan iangahki arail kaun akan koasoanehdi ren wiakauwe ira oh katehkin ira takai,+ 6 ira ahpw esehda met oh tangalahng ni kahnimw kan en Likaonia—Listra oh Derpe—oh wasa kan me kapilpene.+ 7 Ira eri kin doulahte kalohki rongamwahu wasa pwuko.

8 Eri nan Listra, mie ohl emen me neh ko mwoator. E ipwidihte mwoator oh sohte kak alu. 9 Ohl menet wie mwomwohd oh rongorong Pohl ni eh padapadahk. Ni Pohl eh kangkakil ih oh kilangada me e ahneki pwoson oh kamehlele me e kak mwahula,+ 10 e ahpw ngihl laudida nda: “Uhkihda nehmw kan.” Ohlo eri mesiekda oh tepida alialu.+ 11 Ni pokono ar kilangada dahme Pohl wiadahr, irail ahpw werkihda ni lokaiahn Likaonia: “Koht akan mwomwen aramasalahr oh ketidohr rehtail!”+ 12 Irail eri tepida ekeriki Parnapas Seus, a Pohl Erimihs pwehki ih me kin kalapw koasoakoasoi. 13 Oh samworo en Seus me eh imwen kaudoko mi ni wasahn pedolong nan kahnimwo ahpw wahdo kou kei oh mwaramwar kei ni ewen kehlo oh men iang pokono wia meirong.

14 Ahpw ni wahnpoaron Parnapas oh Pohl ara rongada met, ira ahpw tehrpeseng ara likou ko oh tangalahng nan pokono oh werkihda: 15 “Dahme kumwail wiewiahki soahng pwukat? Kiht pil aramas ekei me luwet duwehte kumwail.+ Oh se kin kalohkihong kumwail rongamwahwo, pwe kumwail en sohpeisang soahng soh katepe pwukat oh sohpeiong Koht ieias, me ketin wiahda nanleng, sampah, sehd oh audeparail kan koaros.+ 16 Mahso, e ketin mweidohng mehn liki koaros ren wia dahme re men wia,+ 17 ahpw e kin ketikihda kadehdepen pein ih+ sang ni eh ketin wia me mwahu, e ketikihong kumwail keteu sang nanleng oh ahnsoun rahk+ oh ketikihong kumwail diren mwenge oh audehkihda mohngiongimwail peren.”+ 18 Ahpw mendahki ara nda mepwukat, ira kereniong sohte kak irehdihsang pokono en wia meirong ong ira.

19 Ahpw mehn Suhs ako leledo sang Andiok oh Aikoniomw. Irail eri kamwakid pokono en uhwong Pohl,+ irail eri kostakai ih oh wurahdekilahng likin kahnimwo, pwe irail kihkihong me e melahr.+ 20 Ahpw, ni ahnsou me tohnpadahk ko kapikapil ih, e pwourda oh pwuralahng nan kahnimwo. Mandahn rahno, e mwesellahng Derpe iangahki Parnapas.+ 21 Mwurin ara kalohkiseli rongamwahu nan kahnimwo oh sewese me tohto ren wiahla tohnpadahk, ira ahpw pwuralahng Listra, Aikoniomw oh Andiok. 22 Ira ahpw kakehlakahda tohnpadahk ko+ wasao oh kangoange irail en kin kolokol arail pwoson oh nda: “Kitail uhdahn pahn lelohng kahpwal tohto+ pwe kitail en pedolong nan Wehin Koht.” 23 Ira pil idihada sounapwalih kei* ong irail nan ehuehu mwomwohdiso,+ wia kapakap iangahki kaisihsol,+ oh ira mweidala irail ong Siohwa* pwehki ar pwosonla ih.

24 Ira eri kakahnseli nan Pisidia oh kohdo Pampilia,+ 25 oh mwurin ara lohki mahseno nan Perka, ira ahpw kohdihla Atalia. 26 Oh sang wasao, ira sereklahng Andiok, wasa me riatail ko kapakapki Koht en ketin kasalehiong ira sapwellime kadek sapan ong doadoahk me ira kanekelahro.+

27 Ni ara lella oh kapokonepene riatail kan nan mwomwohdiso, ira ahpw koasoiahda soahng tohto me Koht ketin wiadahr ni eh ketin doadoahngkin ira, oh duwen eh ketin ritingadahng mehn liki kan wenihmwen pwoson.+ 28 Ira ahpw mihmi rehn tohnpadahk ko ahnsou reirei.

15 Eri ohl ekei ahpw kohdihdo sang Sudia oh tepida padahkih riatail kan, nda: “Ma kumwail sohte sirkumsaisla nin duwen kosonned en Moses,+ kumwail sohte kak komourla.” 2 Liaktohrohr ahpw pwarada, Pohl oh Parnapas eri akamaiong irail. Riatail ko eri koasoanehdi me Pohl oh Parnapas oh meteikan en kohdahla oh tuhkihong wahnpoaron ko oh sounapwalih kan* nan Serusalem+ ire* wet.

3 Eri mwurin riatail kan nan mwomwohdiso ar iang ohl pwukat ekis aluieila, ohl ako ahpw kohkohla Penisia oh Sameria oh koasoiahda ni oaritik duwen mehn liki kan ar wekiongehr Koht oh met kahrehiong riatail ko koaros peren laud. 4 Ni arail lella Serusalem, riatail ko nan mwomwohdiso oh wahnpoaron ko oh sounapwalih ko ahpw kasamwo irail ni kadek, irail eri koasoiahda soahng tohto me Koht ketin wiadahr ni eh ketin doadoahngkin irail. 5 Ahpw ekei kisehn pwihnen Parisi ko me pwosonlahr ahpw uhda sang nan dewerail oh nda: “Irail anahne sirkumsaisla oh kitail anahne kehkehlingkihong irail en kapwaiada Kosonned en Moses.”+

6 Wahnpoaron ko oh sounapwalih ko eri pokonpene pwe irail en koasoiapene ire wet. 7 Mwurin arail kapwkapwungpene ahnsou reirei, Piter ahpw uhda oh ndaiong irail: “Ohl ako, riei ko, kumwail eseier me Koht ketin piliehda mahs sang nanpwungamwail pwe mehn liki kan en rong mahsen en rongamwahwo oh kamehlelehla.+ 8 Oh Koht, me kin ketin mwahngih mohngiong,+ ketin kadehdehda me e ketin kupwurkin irail sang ni eh ketikihong irail ngehn sarawi,*+ duwehte eh pil ketikihong kitail. 9 Oh e sohte ketin wiahki me mie wekpeseng nanpwungen irail oh kitail,+ ahpw e ketin kamwakelehda arail mohngiong pwehki arail pwoson.+ 10 Eri, dahme kahrehda kumwail kasongosongehki Koht ahnsou wet, ni amwail pwilikihdiong pohn tohnpadahk kan mehn wisik ehu+ me samatail mehn mahs ako oh pein kitail sohte kak wahda?+ 11 Eri soh, kitail kin pwoson me kitail pahn komourkihla kadek sapan en Kaun Sises+ duwehte irail.”+

12 Pokono pwon ahpw nennenla oh tepida rong Parnapas oh Pohl ara koasoia kilel tohto oh soahng kapwuriamwei tohto me Koht ketin wiadahr nanpwungen mehn liki kan sang ni eh ketin doadoahngkin ira. 13 Mwurin ara kanekehla ara koasoi, Seims ahpw sapengki: “Ohl ako, riei ko, kumwail rong ie. 14 Semion*+ kawehwehda mwahu duwen Koht eh tepin sohpeiong mehn liki kan pwe en ketikihsang nanpwungarail aramas ekei ong mware.+ 15 Oh mahsen en Soukohp ako pil pwungki met, duwen eh ntingdi: 16 ‘Mwurin mepwukat, I pahn pwurodo oh pwurehng kauwada impwal* en Depit me pwupwudier; I pahn onehda sapahl wasa rengkpeseng kan oh kamwahwihala, 17 pwe aramas akan me luwehdi en kak nantihong rapahki Siohwa,* iangahki tohnwehi koaros, aramas akan me kin adki mwarei. Siohwa* me mahmahsen, ih me kin ketin wiewia mepwukat,+ 18 me e ketin koasoanedier mahsie.’+ 19 Eri, ei lamalam iei kitail en dehr kedirepwe irail kan me kohsang mehn liki kan me sohpeiongehr Koht,+ 20 ahpw kitail en ntingkiwohng irail en liksang soahng kan me saminkihla dikedik kan,+ tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud,*+ soahng kan me mwopwula* oh nta.+ 21 Pwe sangete mahsie, nan kahnimw koaros, mie irail kan me kin kalohki pwuhken Moses, pwehki re kin wadek ni ngihl laud pwuhk pwukat nan sinakoke kan ni rahnen sapad koaros.”+

22 Wahnpoaron ko oh sounapwalih ko, oh pil mwomwohdiso pwon eri koasoanehdi ren kadarala ohl ekei me re piladahr sang nanpwungarail ong Andiok pwe ren iang Pohl oh Parnapas; re kadarala Sudas me pil adaneki Parsapas oh Sailas,+ me ahneki pwukoa laud nanpwungen riatail kan. 23 Irail ahpw ntingihedi met oh kihong irail en wahla:

“Sang kiht riamwail kan, wahnpoaron kan oh sounapwalih kan, ong riat mehn liki kan me kin kousoan nan Andiok,+ Siria, oh Silisia: Riat ako! 24 Pwehki at rongadahr me ekei sang nanpwungat kowehr oh kapingkinkumwailda arail lokaia kan+ oh songosong ren kauweikumwailla, mendahki at sohte kaweidkin irail mepwukat, 25 kiht koaros eri pwungkidahr sen pilada ohl ekei pwe sen kadarowohng kumwail iangahki kompoakepaht, Parnapas oh Pohl, 26 ohl ekei me tounmeteikilahr ara mour* ong mwaren atail Kaun Sises Krais.+ 27 Eri, se kadarewei Sudas oh Sailas pwe ira en pil koasoiaiong kumwail soahng kan me ntingdier nan kisinlikou kiset.+ 28 Pwe ngehn sarawi*+ sewesei kiht en pwungkipene me se sohte pahn katoutouwihkin kumwail mehkot likin soahng kesempwal pwukat: 29 kumwail en kin liksang soahng kan me meirongalahr ong dikedik kan,+ nta,+ soahng kan me mwopwula*+ oh tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud.*+ Ma kumwail kanahieng pwe kumwail en kadohwankumwailsang mepwukat, kumwail pahn pweida mwahu. Rahn kaselel ong kumwail!”

30 Ohl pwukat eri mweselda kohdihla Andiok oh kapokonepene pwihno pwon oh kihong irail kisinlikowo. 31 Mwurin ar wadekehr kisinlikowo, re ahpw perenkihda kowahlap mehn kangoango. 32 Oh Sudas oh Sailas, pwehki ira pil soukohp kei, ira ahpw kangoangehki riatail ko padahk tohto oh kakehlakahda irail.+ 33 Mwurin ara mihmihki erein ahnsou kis, riatail ko eri kamwurirahla ni popohl, ira eri pwuralahng rehn me kadarirahla ko. 34* ⁠—— 35 Ahpw Pohl oh Parnapas mihmihte nan Andiok padapadahk, oh ira iang me tohto lohlohkiseli rongamwahu duwen mahsen en Siohwa.*

36 Mwurin rahn ekei, Pohl ahpw ndaiong Parnapas: “Nna* kita pwurala oh tuhwong riatail kan nan kahnimw koaros me kita lohkiseli mahsen en Siohwa,* pwe kita en kilang ia irarail.”+ 37 Parnapas eri koasoanedier en kahrehda Sohn, me pil adaneki Mark.+ 38 Ahpw, Pohl sohte pwungki en iangirahda pwehki eh kohkohlahsang ira nan Pampilia oh sohla iang ira doadoahk.+ 39 Kahrehda ira lingeringerda oh akamaida, ira eri tohrohrpeseng; Parnapas+ ahpw kahrehda Mark oh sereklahng Saiprus. 40 Pohl eri pilada Sailas oh mwesel mwurin riatail ko ar kapakap ong Siohwa* pwe en ketin kasalehiong ih kadek sapan.+ 41 E ahpw kotehla Siria oh Silisia, kangkakehlaka mwomwohdiso kan.

16 Pohl eri lella Derpe oh pil Listra.+ Oh tohnpadahk men me adaneki Timoty+ mi wasao, nein lihen Suhs men me pwoson, ahpw eh pahpa mehn Krihs, 2 oh e kin adamwahu rehn riatail kan nan Listra oh Aikoniomw. 3 Pohl eri kasalehda eh men Timoty en iang ih, e ahpw sirkumsaisihala ih pwehki mehn Suhs me mi wasa pwuko,+ pwe irail koaros ese me eh pahpa mehn Krihs. 4 Ni ar kin seiseiloak nan kahnimw kan, re kin walahng irail koasoandi kan me wahnpoaron ko oh sounapwalih ko* nan Serusalem koasoanedier ren kapwaiada.+ 5 Mwomwohdiso kan eri kin kehlailla nan pwoson oh towe kan wie tohtohla rahn koaros.

6 Oh irail pil seiloak kotehla Prikia oh sapwen Kalesia,+ pwehki ngehn sarawi* sohte mweidohng irail en kalohki mahseno nan wehin Eisia. 7 Oh pil ni arail pahn kohdihla Misia, re song en pedolong Pidinia,+ ahpw ngehn sarawi* me Sises ketin doadoahngki sohte mweidohng irail. 8 Irail eri daulih Misia oh kohdihla Troas. 9 Oh nipwongo, kaudiahl ehu ahpw kohieng Pohl—ohlen Masedonia men kesikesihnen oh peki reh, nda: “Kohdo Masedonia oh sewesei kiht.” 10 Ni ahnsowohte me e kilangada kaudiahlo, se song en pedolong Masedonia, pwe se esehda me Koht me ketin malipei kiht sen lohkihong irail rongamwahwo.

11 Se ahpw sereksang Troas inenlahng Samodreis, mandahn rahno, se ahpw douluhllahng Neapolis; 12 oh sang wasao se kohla Pilipai,+ kahnimw en Rom ehu,* kahnimw kesempwal ehu nan wehin Masedonia. Se mihmihki nan kahnimw wet erein rahn ekei. 13 Ni rahnen Sapad, se ahpw kohla likin ewen kelen kahnimwo limwahn pillap pwoat, wasa me se lemehiong me wasahn kapakap ehu kin mi ie, se ahpw mwohndi oh tepida koasoakoasoiong lih ekei me pokonpene wasao. 14 Lih emen me ede Lidia me kin netiki likou pohn ntahnmwel,* me kohsang kahnimw Daiadaira,+ me kin kaudokiong Koht, wie rongorong, oh Siohwa* ketin ritingada douluhl eh mohngiong pwe en tehk mwahu soahng kan me Pohl koasoakoasoia. 15 A ni ahnsou me ih oh tohnimweo papidaislahr,+ e ahpw kangoangehkin kiht: “Ma kumwail leme me I kin lelepek ong Siohwa,* kumwail kohdo oh mihmi nan imweiet.” E ahpw ngidingidki sen kohla.

16 Rahn ehu ni at kohkolahng wasahn kapakapo, mie lidu serepein men me tuhwong kiht me ngehn suwed men tiada powe. E kin kak kasawih audepen ahnsou kan me kohkohdo.+ E kin kihong eh soumas ko mwohni laud pwehki kosetipw. 17 Serepein menet ahpw kin ideidawehn Pohl oh kiht oh kin weriwerki: “Ohl pwukat ladun Koht Wasa Lapalahpie,+ oh re kin lohkihong kumwail elen komour.” 18 E wiewiahier met erein rahn tohto. Pohl ahpw pwangahkihda oh sohpeilahng oh ndaiong ngehno: “I ruweseiuk ni mwaren Sises Krais ken pedoisang reh.” E ahpw pedoisang ni ahnsowohte.+

19 Eri ni ahnsou me en serepeino soumas ko kilangada me solahr arail koapworopwor en wiahda mwohni,+ re ahpw koledi Pohl oh Sailas oh wurahdekihiralahng rehn kaun ako nan wasahn netineto.+ 20 Irail ahpw kahreiralahng rehn kaun akan en kahnimwo oh nda: “Ohl pwukat uhdahn kapingadahr atail kahnimw wet.+ Ira mehn Suhs, 21 oh ira kin padapadahngki tiahk kan me sohte mweimweiong kitail en wia, pwehki kitail mehn Rom.” 22 Pokono ahpw ehupene uhwongada ira, oh kaun ako ruwese ara likou ko en teiteisang oh ira en wowokihki lepin tuhke.+ 23 Mwurin arail keme ira pak tohto, irail ahpw keseirahlong nan imweteng oh ruwese silepen imwetengo en salihirahdi pwe ira de pitila.+ 24 Pwehki eh alehdier ruwes wet, e ahpw keseirahlong nan pere me keieu mi loale oh salihedi teng nehra ko nan lepin tuhke toutou kei.

25 Ahpw kodahng lukepen pwong, Pohl oh Sailas wie kapakap oh kapikapingahki Koht koul,+ oh tohnimwetengo wie rongorong ira. 26 Ni ahnsowohte rerrer en sahpw laud ehu ahpw wiawi me itikada poahsoan en imwetengo. Oh pil ni ahnsowohte wenihmw ko koaros ritida, oh seliparail ko koaros ahpw sapwedekda.+ 27 Ni silepen imwetengo eh pirida oh kilangada me wenihmw kan en imwetengo ritpesengier, e ahpw usada nah kedlahso oh kereniong pahn kemehla pein ih, pwehki eh kihkihong me irail me sensel ko tangehrdoaui.+ 28 Pohl ahpw likwerla ni ngihl laud: “Ke dehpa kemeiukala, pwe kiht koaros mihmihte met!” 29 Ih eri pekihda mehn ser kei oh tangolongala loale, e ahpw rerrer oh kelepwikihdi mwohn Pohl oh Sailas. 30 Ih eri kahreirahla likio oh nda: “Maing ko, dahme I anahne wia pwe I en komourla?” 31 Ira ahpw nda: “Pwoson Kaun Sises oh ke pahn komourla, kowe oh tohnimwomwo.”+ 32 Ira eri padahkihong ih oh irail koaros me mihmi nan imwe mahsen en Siohwa.* 33 Eri nipwongohte, e kahreirahda oh widenda ara ohla ko. Ih oh tohnimweo pwon ahpw mwadangete papidaisla.+ 34 E ahpw kahreirahla nan imweo oh kaunopadahng ira tehpel en mwenge ehu, e ahpw perenda laud iangahki tohnimwe koaros pwehki eh pwosonlahr Koht.

35 Mandahn rahno, kaun ako ahpw kadarala sounsilasil kei ren nda: “Lapwahda ohl akan.” 36 Silepen imwetengo eri kairehki Pohl: “Kaun akan en kahnimwo kadarodohr ohl ekei pwe en lapwaikumwahda. Eri kumwa pedoido oh kohkohla ni popohl.” 37 Ahpw Pohl ndaiong irail: “Mendahki kiht mehn Rom, re wokih kiht mwohn pokono ni at sohte ale kopwung,*+ oh keseikitlong nan imweteng. A met re pahn kadarkitala ni rir? Sohte kak! Irail en pein kohdo oh kahreikitala.” 38 Sounsilasil ko eri kairehki kaun akan en kahnimwo koasoi pwukat. Irail eri masepwehkada ni arail rongada me ohl ako mehn Rom kei.+ 39 Irail eri kohla oh pekimahk rehra, oh mwurin arail kahreirahsang nan imwetengo, irail peki ira en mweselsang nan kahnimwo. 40 Ahpw ira pedoisang nan imwetengo oh kohla ni imwen Lidia; oh ni ara tuhwong riatail ko, ira ahpw kangoange irail+ oh mweselda.

17 Irail eri seiloakla oh kotehla Ampipolis oh Apolonia lella Deselonika,+ wasa me en mehn Suhs kan sinakoke ehu mi ie. 2 Eri nin duwen me Pohl kin epwehnki wia,+ e pedolongala rehrail nan sinakokeo, oh erein rahnen sapad siluh, e kin padahkih irail sang ni eh sewesehkin irail en medemedewe Nting Sarawi kan,+ 3 oh kin kawehwe oh kadehde sang ni dahme ntingdier me Krais anahne lokolok+ oh iasada sang rehn me melahr akan,+ e ahpw nda: “Sises menet me I kin lohkihong kumwail, iei ih Krais.” 4 Met kahrehda ekei irail pwosonla oh kin werekiong Pohl oh Sailas,+ oh pil duwehte mehn Krihs tohtohie me kin kaudokiong Koht, iangahki lih kesempwal tohto.

5 Ahpw mehn Suhs ako peirinkihda,+ irail eri kapokonepene ohl suwed kei me kin kohkohseli mwahl nan wasahn netinet kan oh wiahda pwihnen moromor ehu oh kamwoarongehda kahnimwo. Irail eri kohla kauwehla imwen Seison oh raparapahki Pohl oh Sailas pwe ren wairahdo rehn aramas ako. 6 Ni ar sohte diarirahda, re ahpw uhd wurahdekihla Seison oh ekei riatail ko rehn kaun akan en kahnimwo, oh weriwerki: “Ohl pwukat me kahredahr kahpwal wasa koaros pil mihmi wasaht,+ 7 oh Seison kasamwolong ira nan imweo. Ohl pwukat koaros uhwongada koasoandi en Sihsar ni arail nda me pil mie emen nanmwarki, Sises.”+ 8 Ni pokono oh kaun akan en kahnimwo ar rongada mepwukat, irail ahpw perkihda; 9 oh mwurin Seison oh meteikan ar kihong irail uwen pweipwei me konehng ren lapwkihda, re ahpw kadarirailla.

10 Ni ahnsowohte, nipwongo, riatail ko ahpw kadarala Pohl oh Sailas Peria. Ni ara lel wasao, ira ahpw pedolong nan sinakoke en mehn Suhs akan. 11 Eri irail pwukat uhdahn men esehla laudsang irail nan Deselonika, pwehki arail ngoangki mehlel mahseno, oh rahn koaros irail kin tehk kanahieng Nting Sarawi kan pwe irail en kilang ma soahng kan me irail rong me mehlel. 12 Eri, me tohto nanpwungarail pwosonla, iangahki lihen Krihs waun tohto oh pil ohl ekei. 13 Ahpw ni mehn Suhs ako sang Deselonika ar esehda me Pohl pil lohki mahsen en Koht nan Peria, irail eri kohdo wasao pwehn kamwakid aramas ako ren uhwongada irail.+ 14 Riatail ko ahpw mwadangete kadarala Pohl ni oaroahro,+ ahpw Sailas oh Timoty mihmihte wasao. 15 Ahpw irail ko me ieiang Pohl iangih kohla lel Adens, oh irail mweselda mwurin arail alehdi kaweid me Sailas oh Timoty+ anahne kohla rehn Pohl ni ahnsou karuwaru.

16 A ni Pohl eh awiawih ira nan Adens, e ahpw lingeringerkihda eh kilangada diren dikedik nan kahnimwo. 17 Kahrehda e tepida padapadahk nan sinakokeo ong mehn Suhs oh meteikan me kin kaudokiong Koht, oh pil ong irail kan me kin alialu nan wasahn netineto rahn koaros, sang ni eh kin sewese irail en medemedewe dahme e koasoakoasoia. 18 Ahpw ekei sounpadahk en pwihnen Epikurus oh Sdohik ahpw tepida akupwungiong, oh ekei irail nda: “Dahme ewenwedeien men nda?” A ekei nda: “Likamwete ih sounkalohki koht en sahpw teikan.” Irail nda met pwehki eh kin lohki duwen rongamwahu en Sises oh duwen iasada.+ 19 Irail eri koledi oh kahrelahng Areopakus, oh nda: “Se kak iang esehla duwen padahk kapw wet me ke kin koasoia duwe? 20 Pwe ke kin koasoia soahng kei me se sohte kin rong oh se men ese ia wehwehn mepwukat.” 21 Ni mehlel, mehn Adens koaros oh tohnwehi teikan me mihmi* wasao, re kin doadoahngki arail ahnsoun kommoal ongete koasoakoasoia de rongorong soahng kapw kan. 22 Pohl eri kesihnenda nanwerengen Areopakus+ oh nda:

“Mehn Adens kan, I kilang me ni soahng koaros kumwail kin lemmwiki koht akan laudsang* meteikan.+ 23 Karasepe, ni ei kin kohkohseli oh tetehk mwahu soahng kan me kumwail kin pwongih,* I diarada pei sarawi ehu me nting pwukat mi powe ‘Ong Koht Emen me Sohte me Ese.’ Eri, dahme kumwail kin kaudokiong ni amwail sohte kin ese, iei ih me I kin kalohkihong kumwail. 24 Koht me ketin wiahda sampah oh audepe kan koaros, ih me Kaunepen lahng oh sampah,+ e sohte kin ketiket nan imwen kaudok kan me pehn aramas wiahda;+ 25 e pil sohte ketin anahne aramas en papah ih pwehki e sohte ketin anahne mehkot,+ pwe pein ih me ketikihong aramas koaros mour oh esingek+ oh pil soahng koaros. 26 Oh e ketin wiahda tohnwehi koaros sang rehn aramas tehmen+ pwe ren kousoanla nan sampah pwon,+ oh e ketin koasoanedier ahnsou kan me kileldier oh wasa me aramas pahn kousoan ie,+ 27 pwe ren rapahki Koht. Ma re pahn nantihong rapahki ih, re pahn diar.+ Pwe ni mehlel, e sohte ketin dohsang emenemen kitail. 28 Pwe kitail kin momour oh mwekimwekid oh mihmi pwehki ih, duwehte me ekei noumwail sounnting kan kin nda, ‘Pwe kitail pil sapwellime seri.’

29 “Eri, pwehki kitail sapwellimen Koht seri,+ kitail en dehr medewe me Koht duwehte mwomwen kohl de silper de takai, mehkot me aramas medewehda oh wiahda.+ 30 Mehlel me Koht ketin melielahr ahnsou me aramas akan sehse ih,+ ahpw met e kin ketin lohkihong aramas akan wasa koaros me irail anahne koluhla. 31 Pwehki e ketin koasoanedier rahn ehu me e pahn ketin kadeingkihda+ sampah pwon pwung, sang rehn ohl emen me e ketin pilada, oh e ketikihda kadehdepen met ong aramas koaros sang ni eh ketin kaiasada ih sang rehn me melahr akan.”+

32 Eri ni ahnsou me irail rong duwen iasadahn me melahr akan, ekei irail ahpw kepitki,+ a ekei nda: “Se pahn pwurehng rongasang rehmw duwen met.” 33 Eri, Pohl ahpw mweselsang irail, 34 ahpw ekei aramas iangala ih oh pwosonla. Emen irail iei Daionisius me wia sounkopwung emen nan mwoalen kopwung en Areopakus, oh lih emen me ede Damaris, oh pil meh kei.

18 Mwurin met, e ahpw mweselsang Adens oh kolahng Korint. 2 Oh e tuhwong mehn Suhs men me ede Akwila,+ pwilidak en Pondus, me ahpwtehn kohsang Itali iangahki eh pwoud Persila, pwehki Klaudius ruweseier me mehn Suhs koaros en kohkohsang Rom. Ih eri kohla rehra, 3 oh pwehki eh pil kin wia soangen doadoahkohte me ira kin wia, e mihmi ni imwarao oh kin iang ira doadoahk,+ pwe irail kin wiahda ihmw likou. 4 Rahnen sapad koaros,+ e kin padahk* nan sinakokeo+ pwe en kamwakid mehn Suhs oh mehn Krihs kan ren pwosonla.

5 Eri ni ahnsou me Sailas+ oh Timoty+ kohdihdo sang Masedonia, Pohl ahpw tepida soupisengkihla kalohki mahseno, kadekadehdehiong mehn Suhs akan me Sises iei Krais.+ 6 Ahpw mwurin arail kin pelipelian oh kin kaukauwe ih, e ahpw siped eh likowo+ oh ndaiong irail: “Kumwail me pwukoahki amwail mehla.*+ I sohte pahn dipikihda.+ Sang met kohla, I pahn kohla rehn mehn liki kan.”+ 7 Ih eri keseusang wasao* oh kohla nan imwen ohl emen me ede Ditius Sustus, tohnkaudok en Koht men, me imweo mi limwahn sinakokeo. 8 Ahpw Krispus,+ soumas en sinakokeo pwosonla Kauno iangahki tohnimwe kan koaros. Oh mehn Korint tohto me rong mahseno tepida kamehlele oh papidaisla. 9 Patehng met, Kauno mahsanihong Pohl nan kaudiahl ehu nipwongo: “Ke dehr masak, ahpw padapadahkte oh dehr nennenla, 10 pwe I pahn ieiang uhk+ oh sohte aramas emen pahn kauweiukala; pwehki nei aramas tohto mi nan kahnimw wet.” 11 Ih eri mihmi wasao erein sounpar ehu oh sounpwong weneu, padapadahkihong irail mahsen en Koht.

12 Ni ahnsou me Kalio wia kepinahn Akaia, mehn Suhs akan ahpw ehupene pelianda Pohl oh walahng ni mwoalen kadeiko, 13 ndinda: “Ohl menet kin padahkihong aramas akan en kaudokiong Koht ni ahl ehu me uhwong kosonned.” 14 Ahpw mwohn Pohl eh pahn koasoi, Kalio ndaiong mehn Suhs ako: “Kumwail mehn Suhs akan, ma met uhdahn wiewia sapwung ehu de suwed laud ehu, a e pahn konehng I en kanengamahiong oh rongorong kumwail. 15 Ahpw ma met pidada akamai duwen lokaia, ahd oh pein amwail kosonned,+ eri kumwail pein koasoanehdi. I sohte men wia sounkopwungpen soahng pwukat.” 16 Ih eri kausirailsang nan mwoalen kadeiko. 17 Irail koaros eri koledi Sostenihs,+ soumas en sinakokeo oh tepida keme ih mwohn mwoalen kadeiko. Ahpw Kalio sohte mwahn iang pidada mepwukat.

18 A mwurin Pohl eh mihmihki erein rahn tohto, e ahpw kamwurala riatail ko oh sereklahng Siria, iangahki Persila oh Akwila. Nan Senkria,+ e sehkala pitenmoangeo mwotomwot pwehki inou ehu me e kahukilahr. 19 Irail eri lella Episos, oh e pwilikihdi ira wasao; ahpw e pedolong nan sinakokeo oh padahkih mehn Suhs akan sang ni eh kin sewese irail en medemedewe.+ 20 Mendahki ar pekipeki reh en mihmi rehrail ahnsou reirei, e sohte pwungki 21 ahpw e kamwurirailla oh nda: “I pahn pwurodo rehmwail ma Siohwa* ketin kupwurki.” E ahpw sereksang Episos 22 oh kohdihla Sesaria. Oh e kohdahla* oh rahnmwahwih mwomwohdiso, ih eri kohdihla Andiok.+

23 Mwurin eh mihmihkiher wasao erein ahnsou kis, e ahpw mweselda oh kohla ehuehu wasa nan wehin Kalesia oh Prikia,+ oh kin kakehlaka tohnpadahk ko koaros.+

24 Eri mehn Suhs emen me ede Apolos,+ pwilidak en Aleksandria ahpw leledo Episos; ih ohl emen me kin kadek kapahrek oh samanih Nting Sarawi kan. 25 Ohl menet aleier kasukuhl* duwen elen Siohwa* oh direkihla ngoang sang ngehn sarawi,* oh e kin koasoia oh padahkihwei ni pwung soahng kan me pid duwen Sises, ahpw e kin wehwehkihte papidais en Sohn. 26 E tepida eimah padahk nan sinakokeo oh ni ahnsou me Persila oh Akwila+ rong ih, ira ahpw kahrehda ih oh kawehwehiong ni pwung elen Koht. 27 Oh pwehki eh pil men kohla Akaia, riatail ko ahpw ntinglahng tohnpadahk kan wasao oh kangoangehkin irail en kasamwo ih ni kadek. Eri ni eh lella wasao, e ahpw sewesehda laud irail ko me pwosonlahr pwehki sapwellimen Koht kadek sapan; 28 pwehki eh ngoangki kadehdehda douluhl nan wehipokon me mehn Suhs akan sapwung, e kasalehiong irail sang nan Nting Sarawi kan me Sises iei Krais.+

19 Eri ni ahnsou me Apolos+ mihmi nan Korint, Pohl wia eh seiloak nan wasa kan me dohsang oaroahr oh kohdihla Episos+. E ahpw diarada ekei tohnpadahk wasao 2 oh ndaiong irail: “Ia duwe, kumwail aleier ngehn sarawi* ni ahnsou me kumwail pwosonla?”+ Re ahpw sapengki: “Se saikinte rong duwen ngehn sarawi.”* 3 Ih eri nda: “A soangen papidais dah me kumwail ale?” Irail ahpw nda: “Papidais en Sohn.”+ 4 Pohl eri nda: “Sohn kin papidaiski papidais me wia kilelepen koluhla+ oh kin ndaiong aramas akan ren kamehlele mehmeno me pahn ketido mwuri,+ me iei Sises.” 5 Ni ar rongada met, re ahpw papidaisla ni mwaren Kaun Sises. 6 Oh ni Pohl eh pwil peh ko pohrail, ngehn sarawi* ahpw kohdi pohrail+ oh irail tepida lokaiahki lokaia tohrohr kei oh wia kokohp.+ 7 Irail koaros ohl 12.

8 Ni eh pedolong nan sinakokeo,+ e kin eimah koasoakoasoi erein sounpwong siluh oh kin padapadahk oh songosong kamwakid irail pwe ren kamehlele duwen Wehin Koht.+ 9 Ahpw ni ahnsou me ekei irail uhdahn kahng kamehlele* oh kin kauwe duwen Ahlo+ mwohn pokono, e ahpw kohkohsang irail+ oh katohrehla tohnpadahk ko sang irail, oh kin padapadahk nan imwen sukuhl en Tiranus rahn koaros. 10 Met kin wiawi erein sounpar riau, kahrehda irail koaros me kin kousoan nan wehin Eisia, mehn Suhs oh mehn Krihs, rongada mahsen en Kauno.

11 Oh Koht ketin pousehlahte wiewia manaman kapwuriamwei kan sang ni eh ketin doadoahngki Pohl,+ 12 me kahrehda pil angkasi oh likou me kin sair paliwere kin wisiklahng me soumwahu kan+ oh irail kin mwahula, oh ngehn suwed kan kin pedoisang rehrail.+ 13 Ahpw ekei mehn Suhs akan kin seiloakseli oh kausala ngehn suwed kan, oh re pil kin song en doadoahngki mwaren Kaun Sises ong irail akan me ngehn suwed tiada pohrail. Irail kin nda: “I ruwese kumwail ni mwaren Sises me Pohl kin kalohki.”+ 14 Eri mie pwutak isimen, nein kaunen samworo en mehn Suhs men me ede Skepa, iei irail me kin wia met. 15 Ngehn suwedo ahpw sapengkin irail nda: “I ese Sises+ oh I ese Pohl;+ ahpw ihs kumwail?” 16 Eri, ohl me ngehn suwedo tiada powe ahpw lusuk irail oh powehdi emenemen irail, me kahrehda irail ohla oh kilisou tangieisang nan ihmwo. 17 Mehn Suhs oh mehn Krihs koaros me kin kousoan nan Episos ahpw esehda met; oh irail koaros masakada, oh mwaren Kaun Sises ahpw wie lapalapala. 18 Oh me tohto me pwosonlahr ahpw kohdo oh wehkada oh koasoiahda ni sansal dahme irail wiadahr. 19 Ni mehlel, me tohto me kin wia akmanaman wapene neirail pwuhk ko oh isikada mwohn aramas koaros.+ Oh re kapatapene uwen pweinen pwuhk ko oh diarada me e pahrekiong mwohni silper 50,000. 20 Eri, mahsen en Siohwa* kin lolohkseli oh inenen kehlailla.+

21 Mwurin mepwukat eh wiawiher, Pohl ahpw koasoanehdi me mwurin eh pahn kolahng Masedonia+ oh Akaia, e pahn seiloaklahng Serusalem.+ E nda: “Mwurin ei pahn kohla wasao, I uhdahn pahn pil kilang Rom.”+ 22 Eri, e kadarala nan Masedonia meh riemen sang irail ko me papah ih, Timoty+ oh Erastus,+ ahpw pein ih kin mihmi nan wehin Eisia erein ahnsou kis.

23 Ahnsowo, moromor laud ehu+ ahpw wiawi me pid Ahlo.+ 24 Mie ohl emen me ede Demihtrius, ih sounsuk silper me kin wiakihda kisin imwen kaudok en Artemis silper, e kin kahrehda tohndoadoahk saman kan en alehdi wihn en mwohni laud.+ 25 E kapokonpene irail iangahki meteikan me kin iang wia soangen doadoahko oh nda: “Kompoakepahi ko, kumwail ese me atail pai kin kohsang ni pesineset. 26 Met kumwail kilang oh rong duwen Pohl menet eh kamwakidadahr aramas tohto ren kamehlele oh wekidalahr ar madamadau, kaidehn nan Episoste+ ahpw pil kereniong nan wehin Eisia pwon, sang ni eh kin nda me koht akan me wiawihkihda pehn aramas kaidehn uhdahn koht ekei.+ 27 Patehng met, e keper pwe atail pesineset pahn adsuwedla, oh pil imwen kaudok en koht lih lapalap Artemis pahn sohla katepe, oh ih me aramas kin kaudokiong nan wehin Eisia pwon oh sampah pwon, ahpw eh lingan pahn sohrala.” 28 Ni aramas ako ar rongada met oh inenen lingeringerda, re ahpw tepida weriwer ndinda: “Artemis en mehn Episos kan me lapalap!”

29 Moromor ehu eri kohpeseng nan kahnimwo pwon oh irail koaros wiahkintehieu tangolong nan wasahn kilang mwadongo oh wurahdekihlong Kaius oh Aristarkus,+ mehn Masedonia kei me iang Pohl seiseiloak. 30 Pein Pohl men pedolongala rehn aramas ako, ahpw tohnpadahk ko sohte mweidohng. 31 Pil ekei irail me kin koasoanehdi kasarawi oh mwadong kan me kompoakepahnki ih ahpw ileklahng oh peki reh en dehr kihong eh mour nan keper ni eh pahn pedolong nan wasahn kilang mwadongo. 32 Ni mehlel, ekei irail weriwerki ehu soahng, a ekei ehu soahng tohrohr; pwe pokono pingidahr oh pali laud en irail sohte ese dahme irail pokonkipene. 33 Irail eri wahieisang Aleksander nan pokono, mehn Suhs ako eri sikendahla ih mwowe, Aleksander ahpw oaloahlki peho oh men kawehwehiong aramas ako irairo. 34 Ahpw ni ar esehda me ih mehn Suhs men, irail koaros wiahkintehieu tepida weriwerki erein awa riau: “Artemis en mehn Episos kan me lapalap!”

35 Ni ahnsou me sounnting en kahnimwo kameleileidi pokono, e ahpw nda: “Mehn Episos kan, aramas koaros sou ese me kahnimw en mehn Episos iei silepen imwen kaudok en Artemis me lapalap oh sansal me pwupwudihsang nanleng? 36 Pwehki sohte emen me kak kalikamwe mepwukat, kumwail anahne meleileidi oh dehr pwurupwurur. 37 Pwe kumwail wadohr ohl pwukat wasaht me sohte kin pirapa imwen kaudok kan oh sohte kin lahlahwe atail koht liho. 38 Eri ma Demihtrius+ oh ienge tohndoadoahk saman kan men kedipa emen, mie rahnen kopwung kan oh mie kepina kan; eri mweidohng irail en wia arail kedip kan nanpwungarail. 39 Ahpw ma kumwail raparapahki mehkot me laudsang met, eri e anahne koasoansoandi nan mihting me kin wiawi nin duwen kosonned. 40 Pwe kitail uhdahn mihla nan keper en dipikihda uhwong koperment me pid mwekid en rahnwet, pwehki sohte kahrepe ehu kitail kak kasalehda ong kahrepen moromor wet.” 41 Mwurin eh koasoia met, e ahpw kadarpeseng pokono.

20 Ni ahnsou me moromoro meleileidi, Pohl ahpw ekerpene tohnpadahk ko, oh mwurin eh kangoange irail oh rahnmwahwihirailla, e ahpw tapiada eh seiloak ong Masedonia. 2 Mwurin eh seiloakseli nan sahpw pwuko oh kin kangoange laud tohnpadahk en wasa ko, e ahpw lella Krihs. 3 E mihmihki wasao sounpwong siluh, ahpw ni eh pahn sereklahng Siria, e diarada me mehn Suhs ako pwungkipenehr ren kemehla,+ ih eri koasoanehdi en pwurala keid Masedonia. 4 Sopater nein Pirus sang Peria iangada, oh pil Aristarkus+ oh Sekundus sang Deselonika, Kaius sang Derpe, Timoty,+ oh sang wehin Eisia, Dikikus+ oh Tropimus.+ 5 Ohl pwukat tiengla oh awiawih kiht nan Troas; 6 ahpw se sereksang Pilipai mwurin kasarawien Pilawa me Sohte Doal Ihs,+ oh erein rahn limau, se ahpw leledo rehrail Troas oh mihmihki wasao rahn isuh.

7 Ni keieun rahn en wihko, ni at pokonpene pwe sen mwenge, Pohl ahpw tepida padahkih irail pwehki eh pahn mwesel mandahn rahno; oh e koasoakoasoi lao lel ni lukepen pwong. 8 Eri lamp tohto mi nan perehn powe, wasa me se pokonpene ieo. 9 Mwahnakapw emen me ede Eutikus me wie mwomwohd ni wenihmwtoko ahpw meirkelikla ni Pohl eh wie koasoakoasoi, oh pwehki e meirla, e pwupwudihsang nan poasoake kesiluh oh ni ar pwekada, e melahr. 10 Pohl ahpw doudihla pah oh lukupoardiong powe oh pwoalehdi,+ oh nda: “Kumwail dehr nsensuwed, pwe e momour.”*+ 11 E ahpw pwuradahla poweo oh pilitikihpeseng pilawao oh tepida mwenge. Ih eri pousehlahte koasoakoasoi ahnsou reirei, lao e rahnpeseng, ih eri kohkohla. 12 Eri, irail kahrehda pwutako oh re uhdahn nsenamwahula pwe e mourdahr.

13 Se ahpw tiengla ni sohpo oh sereklahng Assos, wasa me se pahn ale Pohl ie, pwe mwurin eh ndaiong kiht sen wia met, e pahn sapallahng wasao. 14 Eri ni ahnsou me e leledo reht nan Assos, se ahpw wahda ih oh kohla Mitilihne. 15 Oh mandahn rahno, se sereksang wasao oh lella Kios, ahpw rahn ehu mwurin mwo, se uhdi Samos erein ahnsou kis, oh mwurin rahno, se ahpw lella Mailihdus. 16 Pohl koasoanedier en serek daulih Episos+ pwe en dehr mihmi nan wehin Eisia, pwe e karuwaruhki en lel Serusalem+ ni rahnen Kasarawien Pendekos ma e kak.

17 Ahpw, sang Mailihdus e kadarala rohng ehu Episos oh ekerodo sounapwalih kan* en mwomwohdisowo. 18 Ni arail kohdo reh, e ahpw ndaiong irail: “Kumwail uhdahn ese duwen ei wiewia kan rehmwail sang ni keieun rahn me I kohdo nan wehin Eisia,+ 19 ei kin liduwih Kauno ni aktikitik*+ oh sengiseng oh kahpwal akan me kin lelohng ie pwehki mehn Suhs akan koasoanehdi en kemeiehla. 20 Kumwail pil ese me I sohte kin pweieksang padahkihong kumwail mehkot me pahn wia kamwahupamwail oh pil padahkih kumwail nan wehipokon+ oh sang ihmw lel ihmw.+ 21 Ahpw I kin kadehdehiong mehn Suhs oh mehn Krihs kan ni unsek me re anahne koluhla+ oh sohpeiong Koht oh pwoson atail Kaun Sises.+ 22 Eri kilang! pwehki ngehn sarawi* kin kamwakid ie, I seiseiloaklahng Serusalem mendahki ei sehse dahme pahn wiawihong ie wasao, 23 ahpw sang kahnimw lel kahnimw, ngehn sarawi* kin pwurupwurehng kadehdehiong ie, ndinda me selidi oh kahpwal kan kin awiawih ie.+ 24 Ahpw I sohte medewe me ei mour* kesempwal ong ie,* ihte ma I pahn kanekehla weirentang wet+ oh doadoahk me I alehdi sang Kaun Sises, pwe I en kadehdehda ni unsek rongamwahu duwen sapwellimen Koht kadek sapan.

25 “Eri kilang! I ese me sohte emen rehmwail me I kalohkihong duwen Wehio pahn pwurehng kilang ie. 26 Eri I eker kumwail pwe rahnwet kumwail en kadehde me I mwakelekel sang ntahn aramas koaros,+ 27 pwe I sohte kin pweieksang padahkihong kumwail sapwellimen Koht kaweid koaros.*+ 28 Kumwail mwasamwasahn pein kumwail+ oh pelin sihpwo pwon me ngehn sarawi* idihkumwailda nin duwen sounapwalih kei+ pwe kumwail en wia silepen mwomwohdisohn Koht,+ me e ketin pwainkihda ntahn sapwellime Ohl.+ 29 I ese me mwurin ei pahn kohkohla, kidien wel lemei kan pahn kohdo nanpwungamwail+ oh re sohte pahn apwalih pelin sihpwo ni kadek, 30 oh aramas kei pahn pwarada sang nanpwungamwail oh pahn koasoia soahng kan me kin kapirekihala me mehlelo pwehn kahrehiong tohnpadahk kan ren idawehnirailla.+

31 “Ihme kahrehda kumwail pepehd oh tamataman me erein sounpar siluh,+ ni rahn oh nipwong, I sohte kin uhdihsang ei padapadahkih emenemen kumwail ni ei sengiseng. 32 Oh met I likihong kumwail Koht oh pil sapwellime mahsen en kadek sapan, mahsen me kak kaukumwailda oh kihong kumwail sohsowo me kohieng me sarawi kan koaros.+ 33 I sohte kin noahroke nein emen silper de kohl de likou.+ 34 Pein kumwail ese me pehi kat me kin koadoahkihada ei anahn+ oh en iengei kan ar anahn. 35 Ni mehkoaros, I kasalehiongkumwailehr sang ni ei wiewia kan+ duwen amwail anahne sewese irail akan me luwet oh kumwail pil anahne tamataman mahsen en Kaun Sises ni eh pein mahsanih: ‘Kihwei kin kaperen+ sang ale.’”

36 Oh ni ahnsou me e ndahla mepwukat, e ahpw iang irail koaros kelepwikihdi oh kapakap. 37 Ni mehlel, irail koaros ahpw sengiseng laud oh re pwoalehdi Pohl* oh metik, 38 pwe re inenen medengkihla eh koasoi me dene re sohte pahn pwurehng kilang ih.+ Irail eri iangala ih lel ni sohpo.

21 Mwurin at nannanti en mweisang irail oh serek kohkohla, se ahpw inenlahng Kos, oh mandahn rahno se lel Rohdes, oh sang wasao se ahpw kohla Patara. 2 Ni ahnsou me se diarada sohp pwoat me pahn kohla Penisia, se douda powe oh serek kohkohla. 3 Mwurin at kilangada dekehn Saiprus ni palimeing, se ahpw daulih oh sereklahng Siria oh peidi Dair, wasa me kanengen sohpo pahn kohdi sang ie. 4 Se raparapahki oh diarada tohnpadahk ko, se ahpw mihmi wasao erein rahn isuh. Sang ni sawas en ngehn sarawi,* irail pwurupwurehng ndaiong Pohl en dehr kohla Serusalem.+ 5 Ni at mwemweit wasao eh nekier, se ahpw mwesel kohkohla, ahpw irail koaros iangahki lih akan oh seri kan iang kiht kohla lel likin kahnimwo. Oh ni at kelepwikihdi ni oaroahro, se ahpw kapakap 6 oh kamwurala emenemen. Kiht eri karadahng pohn sohpo oh irail pwurala ni imwarail ko.

7 Kiht eri kanekehla at seiloak sang Dair oh lelehr Tolemeis, oh se rahnmwahwih riatail ko oh mihmi rehrail rahn ehu. 8 Mandahn rahno, se mweselda kohla Sesaria, se ahpw pedolong nan imwen Pilip, sounkalohki rongamwahwo, me iei emen rehn ohl isimeno,+ oh se mihmi reh. 9 Ohl menet naineki serepein pahmen me sohte pwopwoud* me kin kokohp.+ 10 Ahpw mwurin at mihmi wasao erein rahn tohto, soukohp men me ede Akapwus+ ahpw kohdihdo sang Sudia. 11 Oh e kohdo reht oh ale ahn Pohl mehn katengo oh pirekipene neh oh peh kan oh nda: “Iet me ngehn sarawi* koasoia: ‘Ih duwen mehn Suhs akan nan Serusalem ar pahn salihedi ohl me ahneki mehn kateng wet+ oh re pahn pangala ih rehn mehn liki kan.’”+ 12 Eri ni at rongada met, kiht oh irail kan me mi wasao ahpw tepida pekipeki reh en dehr kohdahla Serusalem. 13 Pohl ahpw sapengki: “Dahme kumwail sengisengki oh songosong en kaluwetehla dahme I koasoanedier?* I koasoanedier oh onopadahr, kaidehn ongete selidi ahpw pil ong mehla nan Serusalem pwehki mwaren Kaun Sises.”+ 14 Ni eh sohte wekidala eh lamalam, se ahpw sohla uhwong* oh nda: “Kupwuren Siohwa* en pweida.”

15 Mwurin mwo, se ahpw kaunopada at seiloaklahng Serusalem oh tepida mweselda. 16 Ekei tohnpadahk sang Sesaria pil iangkitada pwe ren kahreikitalahng rehn Neison mehn Saiprus, emen tepin tohnpadahk ko, me se pahn mihmi ni imweo. 17 Ni at lellahng Serusalem, riatail ko kasamwo kiht ni peren. 18 Ahpw mandahn rahno, Pohl iangkitada kohla rehn Seims,+ oh sounapwalih ko koaros mi wasao. 19 Oh e rahnmwahwih irail oh tepida koasoiaiong irail oaritikpen soahng kan me Koht ketin wiadahr nanpwungen mehn liki kan sang ni eh doadoahk en kalohk.

20 Mwurin arail rongehr met, irail ahpw tepida kalinganahda Koht, re ahpw ndaiong ih: “Riat Pohl, ke kilang, mehn Suhs nen kei pwosonlahr oh irail koaros kin uhki Kosonnedo.+ 21 Irail ahpw rongada koasoi pwoat duwen kowe me dene ke kin padahkihong mehn Suhs akan koaros me koukousoan nanpwungen mehn liki kan ren kesehla kosonned en Moses oh kin ndaiong irail ren dehr sirkumsaisihala neirail seri kan de pil idawehn tiahk kan me re kin kalapw wia.+ 22 Eri, dahme kitail pahn wia? Irail uhdahn pahn rong me ke leledohr. 23 Eri wia dahme se pahn ndaiong uhk: Mie ohl pahmen me mihmi reht me kahukilahr inou ehu. 24 Kahrehda ohl pwukat oh iang irail kamwakelda ong kaudok, oh pil pwainla pweinarail kan, pwe irail en sihpihsang pitenmoangarail kan. Aramas koaros ahpw pahn ese me sohte mehkot me utung koasoi me re rongehr duwen kowe, ahpw ke kin weweid ni pwung oh pil kapwaiada Kosonnedo.+ 25 A duwen me pwoson akan sang rehn mehn liki kan, kitail kadaralahngirailehr atail koasoandi ni nting me irail en liksang soahng kan me meirongalahr ong dikedik kan,+ oh pil nta,+ soahng kan me mwopwula*+ oh tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud.”*+

26 Mandahn rahno, Pohl ahpw kahrehda ohl ako oh iang irail kamwakelda ong kaudok,+ oh e pedolong nan tehnpas sarawio pwe en pakairki iahd me rahn akan en kamwakel ong kaudok pahn imwisekla, pwe emenemen en kihda eh meirong.

27 Eri ni rahn isuh en kamwakelo eh kereniongehr imwisekla, ni mehn Suhs ekei sang Eisia ar kilangada ih nan tehnpas sarawio, irail ahpw kamwoarongehda pokono pwon oh koledi ih, 28 oh weriwerki nda: “Kumwail mehn Israel kan, sewesei kiht! Iei ohl menet me kin padahkihong aramas koaros wasa koaros soahng kan me kin kamwamwahlih neitail aramas akan oh atail Kosonned oh wasa sarawi wet. Oh patehng met, e kahrehlong nan tehnpas sarawio mehn Krihs kei oh kasaminehla wasa sarawi wet.”+ 29 Pwe re kilangada mwowe Tropimus+ mehn Episos men me ieiang ih nan kahnimwo, oh re kihkihong me Pohl kahrehlong ih nan tehnpas sarawio. 30 Kahnimwo pwon ahpw mwoarongada, aramas ako ahpw tangpene oh koledi Pohl oh wurahdekihieisang nan tehnpas sarawio, oh ni ahnsowohte wenihmw ko ritidi. 31 Ni arail songosong en kemehla ih, pakair ehu ahpw lellahng kaunen karis en sounpeio* me Serusalem pwon pingidahr; 32 oh e mwadangete kahrehda sounpei ko oh kaunen sounpei ko oh tangdihla rehrail. Ni ahnsou me re kilangada kaunen karis en sounpeio oh sounpei ko, re ahpw tokedihsang arail keme Pohl.

33 Kaunen karis en sounpeio eri keiong mpe oh koledi oh ruwese en selkihdi selmete riau;+ e ahpw idek ihs ih oh dahme e wiadahr. 34 Ahpw ekei nan pokono tepida weriwerki ehu soahng, a ekei ehu soahng. Pwehki moromoro, e sohte kak dehdehki dahme uhdahn wiawi, e ahpw ruwese en wisikla nan ahn sounpei ko wasahn kousoan. 35 Ahpw ni eh lella ni kehndakeo, sounpei ko anahne wahda ih pwehki aramas ako men keme, 36 pwe pokon ehu kin ideidawehn oh weriwerki: “Kemehla ih!”

37 Ni eh pahn wisikla nan ahn sounpei ko wasahn kousoan, Pohl ahpw ndaiong kaunen karis en sounpeio: “E mweimwei I en koasoiaiong uhk mehkot?” E ahpw nda: “Ke kak lokaiahn Krihs? 38 Eri, kaidehn kowe mehn Isipo me tapiada uhwong koperment ahnsou kei samwalahro oh kahrehla ohl 4,000 me kin wisik naip nan sapwtehno?” 39 Pohl ahpw nda: “Ni mehlel, ngehi mehn Suhs emen+ sang Tarsus+ nan Silisia, towe mehlel en kahnimw kesempwal ehu. Eri I peki rehmw ken mweidohng ie I en koasoiong aramas akan.” 40 Mwurin eh mweidada, Pohl wie kesikesihnente ni kehndakeo, e ahpw oaloallahng aramas ako. Ni aramas ako ar meleileidi, e ahpw koasoiong irail ni lokaiahn Ipru,+ nda:

22 “Riei ko oh semei ko, kumwail rong mahs ei pahn kawehwehiong kumwail dahme wiawi.”+ 2 Eri ni arail rongada me e lokolokaia ong irail ni lokaiahn Ipru, re ahpw uhdahn nennenla, e ahpw nda: 3 “Ngehi mehn Suhs men+ me ipwidi nan Tarsus en Silisia,+ ahpw pein Kamaliel+ me kasukuhliehda nan kahnimw wet oh kin kaweidkin ie I en kapwaiada ni unsek oaritikpen Kosonned en samatail mehn mahs ako,+ oh I kin ngoangki sapwellimen Koht doadoahk duwehte kumwail koaros rahnwet.+ 4 I kin kaloke irail akan me kin idawehn Ahl pwoatet lao re mehla, oh salihedi ohl akan oh lih akan oh kihirailong nan imweteng,+ 5 samworo lapalap oh pwihnen ohl mah kan kak kadehdehda duwen met. I pil alehsang irail kisinlikou kei ong riatail ko nan Damaskus, oh I kohla pwe I en salihedi irail ko me mi wasao oh wairaildo nan Serusalem pwe ren kalokolok.

6 “Ahpw ni ei seiseiloak oh kerenlahng Damaskus, mwein nin souwas, marain laud ehu sang nanleng pa dakeriehda oh kapiliepene,+ 7 I ahpw pwupwudiong nan pwehl oh rongada ngihl ehu me mahsanihong ie: ‘Sohl, Sohl, dahme ke kin kalokalokehkin ie?’ 8 I ahpw sapengki: ‘Ihs komwi, Maing Kaun?’ Oh e mahsanihong ie: ‘Ngehi Sises mehn Nasaret me ke kin kalokaloke.’ 9 Eri ohl ako me iang ie pil kilang maraino, ahpw re sohte rong* kapitien me mahmahseniong ieo. 10 I ahpw patohwan: ‘A dahme I pahn wia, Maing Kaun?’ Kauno ahpw mahsanihong ie: ‘Uhda oh kohla Damaskus, oh aramas emen pahn ndaiong uhk wasao duwen soahng koaros me koasoandiong uhk ken wia.’+ 11 Ahpw pwehki ei sohte kak kilang mehkot pwehki lingan en maraino, I ahpw lellahng Damaskus ni iengei ko ar kol pehiet oh kahre ie.

12 “Eri, ohl emen me ede Ananaias, ohl poadidi men nin duwen Kosonnedo oh adamwahu rehn mehn Suhs koaros me kin kousoan wasao, 13 ahpw kohdo rehi. Ih eri kesihnenda limwahi oh ndaiong ie: ‘Riei Sohl, pwurehng kilangada wasa!’ Oh ni ahnsowohte I sarada oh kilangada ih.+ 14 E ahpw nda: ‘Koht en samatail mehn mahs ako ketin piluhkada pwe ken esehla kupwure oh kilang me pwungo+ oh rong kapitien doauese, 15 pwehki ke pahn wia sounkadehde men ong ih pwe ken kalohkihong aramas koaros duwen soahng kan me ke kilangehr oh rongehr.+ 16 Eri, dahme ke pwapwandki? Uhda, papidaisla oh widensang dipomw kan+ sang ni omw pahn likweriong mware.’+

17 “Ahpw ni ei pwuralahng Serusalem+ oh wie kapakap nan tehnpas sarawio, I ahpw kilangada kaudiahl ehu 18 oh kilang eh mahsanihong ie: ‘Kanahng oh mwadangewei sang Serusalem pwe re sohte pahn pwungki omw kadehde duwen ngehi.’+ 19 A I patohwan: ‘Maing Kaun, irail inenen ese me I kin kohla nan ehuehu sinakoke kan oh kin kihlong nan imweteng oh wokih irail ko me kin kamehlelei komwi;+ 20 oh ni ahnsou me ntahn sapwellimomwi sounkadehde Stipen kakerekerdi, pein ngehi kesikesihnen mwo oh pil pwungki oh apwahpwalih en irail ko me kemehla ih ar likou puhp kan.’+ 21 E ahpw mahsanihong ie: ‘Kohwei, pwe I pahn kadaruhkalahng wasa doh, rehn mehn liki kan.’”+

22 Eri irail wie rongorong ih lao lel ahnsowo. Irail ahpw ngihl laudida nda: “Kihsang soangen aramaset nin sampah, pwe e sohte konehng en momour!” 23 Pwehki arail kin wie weriwer, kesekeseseli arail likou puhp ko oh kesekesedahng pwelpar nan wehwe,+ 24 kaunen karis en sounpeio ahpw ruwese Pohl en wisikla nan ahn sounpei ko wasahn kousoan. E nda me Pohl anahne kapeidek oh wowoki, pwe en kak wehwehkihda kahrepen ar wie weriwer oh uhwong ih ni mwohmw wet. 25 Ahpw ni arail salihedi pwe ren wokih, Pohl ahpw ndaiong kaunen sounpei me kesikesihnen wasao: “Mie amwail pwuhng en wokih mehn Rom men* me saikinte pakadeikda?”*+ 26 Eri, ni ahnsou me kaunen sounpeio rongada met, e ahpw kohla rehn kaunen karis en sounpeio oh kairehki, oh nda: “Eri, dahme ke pahn wia? Pwe ohl menet mehn Rom men.” 27 Kaunen karis en sounpeio eri kohla oh ndaiong ih: “Ndaiong ie mahs, kowe mehn Rom?” E ahpw nda: “Ei.” 28 Kaunen karis en sounpeio ahpw nda: “I wiahla towe mehlel men ni ei pwainkihda pwuhng wet mwohni laud ehu.” Pohl ahpw nda: “Ahpw I ahneki pwuhng wet ni ei ipwidi.”+

29 Eri, ni ahnsowohte, ohl ako me pahn kapeidakih oh kaloke ahpw pweieklahsang ih; oh kaunen karis en sounpeio ahpw masepwehkada ni eh esedahr me ih mehn Rom men oh me e salihekihdi selmete.+

30 Eri mandahn rahno, pwehki eh men ese ni mehlel kahrepen mehn Suhs ako ar kedipa, e ahpw lapwahda ih oh ruwese kaunen samworo ko oh tohn Sanedrin* koaros ren pokonpene. Ih eri wahdihla Pohl oh kasihnenihada nanpwungarail.+

23 Eri, ni Pohl eh kakiledi tohn Sanedrino,* e ahpw nda: “Ohl ako, riei ko, I kak nda mwohn silangin Koht me ei nsenmwakelekel+ ndaiong ie me I sohte wiahda mehkot sapwung leledo rahnwet.” 2 Samworo lapalap Ananaias ahpw ruwese irail me kesihnen mpen Pohl ren pohr eweo. 3 Pohl ahpw ndaiong: “Koht pahn ketin wokihiuk, mwalaun* ahmwen. Ia duwe, ke mwohndi pwe ken kadeik ie nin duwen Kosonnedo, oh ni ahnsowohte ke kauwehla Kosonnedo ni omw ruwese I en wowoki?” 4 Irail ko me kesikesihnen mpe ahpw nda: “Ke kaukauwe sapwellimen Koht samworo lapalap?” 5 Pohl ahpw nda: “Riei ko, I sohte ese me ih me samworo lapalap. Pwe e ntingdier, ‘Ke dehr kauwe kaunen noumw aramas akan.’”+

6 Eri ni Pohl eh esehda me ehu pali Sadusi, a ehu pali Parisi, e ahpw ngihl laudida nan Sanedrino oh nda: “Ohl ako, riei ko, ngehi Parisi men,+ nein Parisi. I pakadeikadahr pwehki ei kin kamehlele iasadahn me melahr akan.” 7 Pwehki e nda met, akamai ehu ahpw wiawi nanpwungen Parisi ko oh Sadusi ko, oh pokono liaktohrohrpeseng. 8 Pwe Sadusi kan kin nda me sohte kaiasada, sohte tohnleng kan, sohte ngehn akan, ahpw Parisi kan kin kamehlele* mepwukat koaros.+ 9 Mwoarong laud ehu eri wiawi oh ekei sounkawehwehn Kosonnedo ko me iang pwihnen Parisi ko ahpw uhda oh tepida akamai ni kehlail nda: “Se sohte diar mehkot sapwung rehn ohl menet, ahpw ma ngehn emen de tohnleng men koasoiong ih+—.” 10 Eri ni ahnsou me akamaio inenen laudla, kaunen karis en sounpeio ahpw masakada re de dapengpeseng Pohl, oh e ruwese sounpei ko ren kohdihla oh adihasang Pohl nanpwungarail oh walahng nan ahn sounpei ko wasahn kousoan.

11 Ahpw nipwongo, Kauno ahpw ket limwah oh mahsanih: “Koapworopwor!+ Pwe duwen omw kadehdeiedahr ni unsek nan Serusalem, eri ke uhdahn pahn pil kadehdeiehda nan Rom.”+

12 Ni eh rahnpeseng, mehn Suhs ako ahpw wiahda koasoandi ehu oh kahukihla me re pahn riahla ma re pahn tungoale de nim mehkot mwohn arail kemehla Pohl. 13 Tohtohsang ohl 40 me inoukidahr koasoandi wet. 14 Ohl pwukat ahpw kohla rehn kaunen samworo ko oh ohl mah ko oh nda: “Se kahukilahr ni mehlel me se pahn riahla ma se pahn tungoale mehkot mwohn at kemehla Pohl. 15 Eri met, kumwail oh Sanedrin anahne kairehki kaunen karis en sounpeio me e anahne wahdihdo ih rehmwail en mwomwen me kumwail men esehda ni mehlel iren eh kopwungo. Ahpw mwohn eh pahn kerendo, se pahn onopadahr pwe sen kemehla ih.”

16 Ahpw, nein rien Pohl serepein pwutako rongada duwen ar koasoakoasoane ren rukihedi, e ahpw pedolong nan ahn sounpei ko wasahn kousoan oh kairehki Pohl. 17 Pohl ahpw ekerodo emen kaunen sounpei ko reh oh nda: “Kahrehla mwahnakapw menet rehn kaunen karis en sounpeio pwe mie mehkot me e pahn kairehki.” 18 Ih eri kahrehda ih oh kahrelahng rehn kaunen karis en sounpeio oh nda: “Pohl me selidiero eker ie oh peki I en kahrehdo mwahnakapw menet rehmw pwe mie mehkot me e pahn patohwanohng komwi.” 19 Kaunen karis en sounpeio eri kahrehla mwahnakapwo oh kelehpwkihla oh idek reh: “Dahme ke pahn ndaiong ie?” 20 E ahpw nda: “Mehn Suhs akan pwungkipenehr ren peki komwi en wahdihla Pohl ni Sanedrino lakapw, mwomwen me re koasoakoasoane ren diarada oaritikpen eh kopwungo.+ 21 Ahpw komw dehr dukiong irail, pwe tohtohsang ohl 40 me awiawih pwe ren rukihedi ih, oh re kahukilahr me re pahn riahla ma re pahn tungoale de nim mehkot mwohn arail kemehla ih,+ oh met re onopadahr oh awiawih komwi en kamanahla arail pekipek.” 22 Kaunen karis en sounpeio eri kadarala mwahnakapwo mwurin eh ndaiong ih: “Ke dehpa ndaiong emen me ke koasoiaiong ie met.”

23 E ahpw ekerodo kaunen sounpei riemen oh nda: “Kaunopada sounpei 200, oh pil soundak oahs 70 oh ohl 200 me kin wisik ketieu pwe ren karis kohla Sesaria, ni awa kesiluh en nipwong.* 24 Oh pil kaunopada oahs kan pwe Pohl en dake, oh kanahieng wahla ih rehn kepina Peliks.” 25 E ahpw ntingihada kisinlikou ehu, iet audepe:

26 “Sang Klaudius Lisias ong Kepina Lapalap Peliks: Rahn kaselel ong komwi! 27 Mehn Suhs akan koledi ohl menet oh re kereniong kemehla, ahpw ngehi oh nei sounpei ko mwadangete kohla kapitala,+ pwehki ei esehda me ih mehn Rom men.+ 28 Oh pwehki I men diarada kahrepen arail kedipa ih, I kahrehdihla nan arail Sanedrino.+ 29 I diarada me re kedipa ih pwehki ire kei me pid arail Kosonnedo,+ ahpw e sohte dipikihda mehkot me pahn kahrehiong en kamakamala de selidi. 30 Ahpw pwehki ei esedahr arail koasoandi me uhwong ohlo,+ I ahpw mwadangete kadarowohng ih rehmwi oh ndaiong sounkedip ako ren kedipa ih mwohmwi.”

31 Sounpei pwukat eri kapwaiada ileko oh ale Pohl+ oh kahrehla ih Antipatris nipwongo. 32 Mandahn rahno, soundak oahs ko iangada ih, ahpw sounpei teiko pwurala nan ahn sounpei ko wasahn kousoan. 33 Irail soundak oahs ko ahpw pedolong nan Sesaria oh walahng kisinlikowo rehn kepinao oh pil kihong ih Pohl. 34 Ih eri wadek oh idek mehnia wehi me e kohsang ie oh diarada me e kohsang Silisia.+ 35 E ahpw nda: “I pahn kihong uhk karongorong unsek ni ahnsou me sounkedip ko pahn leledo.”+ E ahpw ruwese me en sensel nan tehnpesen Erod.

24 Mwurin rahn limau, samworo lapalap Ananaias+ ahpw kohdihdo iangahki ohl mah kei oh sounkedip* men me ede Tertulus, oh re kasalehiong kepinao arail kedip me uhwong Pohl.+ 2 Ni ahnsou me re ekerodo ih, Tertulus ahpw tepida kedipa ih oh nda:

“Maing Kepina Lapalap Peliks, ni at kin kilang me se ahneki popohl laud pwehki komwi oh wekidekla kan me komw kin wiahda nan wehi wet pwehki sapwellimomwi koahiek en kaweid, 3 se inenen kalahnganki met ahnsou koaros oh pil wasa koaros. 4 Ahpw pwehki ei sohte men kedirepwei komwi, I peki komwi en ketin kalahngan oh karongei kiht ni ahnsou kiste. 5 Pwe se diaradahr me ohl menet rasehng meninkau* men,+ me kin kahrehda uhwong koperment+ nanpwungen mehn Suhs koaros nan wasa koaros nin sampah, oh e kin tiengki pwihnen mehn Nasaret.+ 6 E pil song en kasaminehla tehnpas sarawio, kahrehda se koledi.+ 7* ⁠—— 8 Ni omwi pahn pein keinemwe reh, komw pahn ketin diarada duwen soahng pwukat koaros me se kedipahki.”

9 Mehn Suhs ako ahpw pil iang kedipa ih oh koasoia me mepwukat koaros me mehlel. 10 Ni ahnsou me kepinao tuweleklahng Pohl en koasoi, e ahpw sapengki:

“I kin ese me komwi wiahier sounkopwung en wehi wet erein sounpar tohto, oh pwehki met I pahn perenki koasoi pwe I en doare pein ngehi mwohmwi.+ 11 Nin duwen omwi pahn kak pein tehk, e saikinte daulih rahn 12 sangete ahnsou me I kohdahla kaudok nan Serusalem;+ 12 oh re sohte kilangada ei akamaiong emen nan tehnpas sarawio de pil ei kamwoarongehda pokon ehu nan sinakoke kan de wasa kis nan kahnimwo. 13 Re pil sohte kak kadehdehiong komwi soahng kan me re kedipahkin ie ahnsou wet. 14 Ahpw I kasalehiong komwi met, me I kin papah Koht en semei mehn mahs ako+ ni ei kin ideidawehn ahl me re kin kahdaneki pwihnen lamalam ehu, oh I kin kamehlele soahng koaros me kileldier nan Kosonnedo oh ntingdier rehn Soukohp ako.+ 15 Oh I kin koapworopworki Koht, koapworopwor ehu me ohl pwukat pil kin kasikasik, me e pahn mie kaiasada+ en me mwahu oh me suwed.*+ 16 Pwehki met, I kin ahnsou koaros nantihong kolokol nsenmwakelekel mwohn silangin Koht oh aramas akan.+ 17 Eri mwurin sounpar tohto, I ahpw pwurodo Serusalem pwe I en wahdo mwohni mehn sewese+ ei aramas akan oh en wiahda meirong kan. 18 Ni ei wiewia mepwukat, re ahpw diar ie mwakelekeldahr ong kaudok nan tehnpas sarawio,+ ahpw I sohte mi nan pokon ehu de wiahda pingiping ehu. Ahpw mie mehn Suhs ekei sang wehin Eisia 19 me anahne pato mwohmwi pwe ren kedipa ie ma ni mehlel mie mehkot ren uhkihong ie.+ 20 De mweidohng ohl pwukat me mi wasaht ren pein ndahda sapwung dah me I wiahda ni ei mi mwohn Sanedrin, 21 ihte me I wia ni ei kesikesihnen nanpwungarail, I ngihl laudida nda: ‘I pakadeikadahr mwohmwail rahnwet pwehki iasadahn me melahr akan!’”+

22 Ahpw, Peliks me wehwehki ire mehlel kan duwen Ahl pwoatet+ ahpw kasaula arail kopwungo oh nda: “Ni ahnsou me Lisias, kaunen karis en sounpeio pahn kohdihdo, I ahpw pahn koasoanehdi ire pwukat me pid kumwail.” 23 Oh e ruwese kaunen sounpeio me ohlo en wie sensel ahpw en pil ahneki ekis saledek, oh en mweimweiong ienge ko ren apwalihala eh anahn akan.

24 Mwurin rahn ekei, Peliks ahpw kohdo iangahki eh pwoudo Drusila, mehn Suhs emen, e ahpw ekerodo Pohl oh rongorong eh koasoia duwen pwoson Krais Sises.+ 25 Ahpw ni Pohl eh koasoia duwen tiahk pwung oh kaunda pein ih oh kadeik me pahn kohdo,+ Peliks ahpw masepwehkada oh sapengki: “Eri ke kakehr mwesel ahnsou wet, ahpw ni ei pahn ahneki ahnsou mwahu, I pahn pwurehng eker uhk.” 26 A ni ahnsowohte, e kasikasik me Pohl pahn kihong ih mwohni. Pwe ihme e kin kalapw ekerkihdo oh koasoikihong. 27 Ahpw ni sounpar riau eh dower powe, Porsius Pestus uhd wiliandi Peliks; a pwehki Peliks kin men kenikenla rehn mehn Suhs akan,+ e kihdihte Pohl nan imweteng.

25 Eri, rahn siluh mwurin Pestus+ eh leledo nan wehio oh tepida kakaun, e ahpw kohsang Sesaria oh kohdalahng Serusalem. 2 Oh kaunen samworo kan oh kaunen mehn Suhs akan ahpw kedipa Pohl reh.+ Irail eri tepida peki rehn Pestus 3 en kapwaiada arail pekipek oh kadarodohng Pohl Serusalem. Ahpw irail koasoakoasoane ren rukihedi Pohl oh kemehla ih nanialo.+ 4 Pestus ahpw sapengki me Pohl en mihmihte Sesaria oh pein ih pahn pwuralahng wasao ni ahnsou keren. 5 E ahpw nda: “Eri amwail kaun akan en iang ie kohdihla oh kedipa ih, ma mehlel ohlo wiadahr mehkot sapwung.”+

6 Eri e mihmihkiher wasao sohte reireisang rahn waluh de eisek, e ahpw kohdihla Sesaria, oh mandahn rahno, e ahpw mwohndiong nan mwoalen kadeik oh ruwese Pohl en wisikdo. 7 Ni eh pedolong, mehn Suhs akan me kohdihdo sang Serusalem ahpw kapilpene oh kedipahki diren kedip toutou kei me re sohte kak kadehdehda duwe.+

8 Pohl ahpw doare pein ih oh nda: “I sohte dipikihda mehkot me uhwong Kosonned en mehn Suhs akan, de pil tehnpas sarawio de pil Sihsar.”+ 9 Eri pwehki Pestus men kenikenla rehn mehn Suhs ako,+ e ahpw sapeng Pohl nda: “Ke men kohdahla Serusalem oh ale kadeik mwohi wasao me pid soahng pwukat?” 10 Pohl ahpw nda: “I kesikesihnen mwohn mwoalen kadeik en Sihsar, wasa me I uhdahn pahn pakadeikda ie. I sohte wiahda sapwung ehu ong mehn Suhs akan, nin duwen me komw pil mwahngiher. 11 Ma uhdahn ngehi aramas suwed men oh wiadahr mehkot me I warohng mehkihla,+ I sohte peki I en pitsang mehla; ahpw ma kedip kan me ohl pwukat wiahiong ie sohte mehlel, sohte emen ahneki pwuhng en pangielahng rehrail pwe ren peren. I peki kopwung sapahl rehn Sihsar!”+ 12 Eri, mwurin Pestus eh koasoiong pwihnen sounkaweid ko, e ahpw sapengki: “Ke peki kopwung sapahl rehn Sihsar; eri, ke pahn kohla rehn Sihsar.”

13 Mwurin rahn ekei, nanmwarki Akripa oh Pernis ahpw lella Sesaria pwe ira en rahnmwahwih Pestus. 14 Pwehki arail mihmi wasao erein rahn ekei, Pestus ahpw kasalehiong nanmwarkio ahn Pohl kopwungo oh nda:

“Mie ohl emen me Peliks kihdi me wie sensel, 15 oh ni ei mihmi nan Serusalem, kaunen samworo ko oh ohl mah en mehn Suhs ako ahpw kairehkin ie duwen ih,+ oh re peki I en kaloke. 16 Ahpw I sapengkin irail me kaidehn koasoandi en mehn Rom en pangala emen rehn me kedipa kan mwohn eh tuhwong irail oh ahneki ahnsoun koasoi pwe en doare pein ih sang kedipo.+ 17 Eri, ni arail leledo wasaht, I sohte kasohlapahla ahnsou, pwe mandahn rahno I mwohndiong nan mwoalen kadeik oh ruwese ohlo en wisikdo. 18 Ni arail uhda oh tepida kedipa ih, re sohte kedipahki soahng suwed kan me I medewe me e wiahda.+ 19 Eri, irail akamaikihongete duwen pein arail pelien lamalam*+ oh pil duwen ohl emen me ede Sises me melahr ahpw Pohl kin koasoakoasoia me e momourte.+ 20 Pwehki I sehse ia duwen ei pahn koasoanehdi akupwung wet, I idek reh ma e men kohla Serusalem oh ale kadeik wasao duwen ire pwukat.+ 21 Ahpw ni Pohl eh peki en sensel oh awiawih dahme Nanmwarki Lapalapo*+ koasoanehdi, I ruwese en senselte lao I pahn kadaralahng rehn Sihsar.”

22 Akripa ahpw ndaiong Pestus: “Pein ngehi men rong ohlo.”+ E ahpw patohwan: “Komw pahn karonge ih lakapw.” 23 Eri, mandahn rahno Akripa oh Pernis ahpw kohdo ni kapar lingan kowahlap oh pedolong nan wasahn kopwungo iangahki kaunen karis en sounpei kan* oh pil ohl lapalap kan nan kahnimwo; oh ni Pestus eh ruwes, Pohl ahpw wisikdo. 24 Pestus eri nda: “Maing nanmwarki Akripa oh kumwail koaros me iang kiht mihmi wasaht, kumwail kilang ohl menet, me mehn Suhs akan koaros nan Serusalem oh pil wasaht ar pekipeki rehi oh weriwerki en kamala.+ 25 Ahpw I diarada me e sohte wiahda mehkot me e warohng mehkihla.+ Eri ni pein ohl menet eh peki kopwung sapahl rehn Nanmwarki Lapalapo, I koasoanehdi me I pahn kadarala ih. 26 Ahpw sohte mehkot me I pahn ntingkilahng ei Kaun duwen ih. Eri, I wahdo ih mwohmwail koaros oh mehlel mwohmwi, Nanmwarki Akripa, pwe mwurin karongorong wet, mweinele mie mehkot me I pahn kak ntingihedi. 27 Pwe ong ngehi, e pahn sapwung ma I kadarala aramas selidi men ahpw sohte kasalehda kedip kan me uhwong ih.”

26 Akripa+ eri ndaiong Pohl: “Ke mweimweiongehr koasoia duwen pein kowe.” Pohl eri kapahla peh oh tepida koasoi pwe en doare pein ih.

2 “Maing Nanmwarki Akripa, I perenki ei pato mwohmwi rahnwet pwe I en kak koasoi pwehn doareiehsang soahng koaros me mehn Suhs akan kedipahkin ie,+ 3 ni mehlel pwehki omw samanih tiahk oh akupwung koaros nanpwungen mehn Suhs akan. Ihme kahrehda, I peki komwi en kanengamah oh karonge ie.

4 “Ni mehlel, mehn Suhs koaros me ese ie mahso kin wehwehki mwomwen ei mour sang ni ei pwulopwul kohda, rehn ei aramas akan* oh pil nan Serusalem,+ 5 me I kin idawehn pwihnen Parisi kan,+ me keieu limeidihd nan atail pelien lamalam;+ ma re mwahuki, irail kak kadehde met. 6 Ahpw met, I pakadeikadahr pwehki ei koapworopworki inou me Koht ketin wiahiongehr samatail mehn mahs ako;+ 7 iei inowohte me atail keinek 12 kin koapworopworki en kilang eh pweida ni arail kin ngoangki papah ih ni rahn oh nipwong. Maing Nanmwarki, ih koapworopwor wet me mehn Suhs akan kin kedipahkin ie.+

8 “Dahme kahrehda kumwail sohte kin kamehlele me Koht ketin kaiasada me melahr akan? 9 Ngehi emen me kin kamehlele mahso me I anahne wia soahng koaros pwe I en uhwong mwaren Sises mehn Nasaret. 10 Iei met me I wiadahr nan Serusalem, oh I salihedi aramas sarawi tohto nan imweteng,+ pwe I alehdi manaman sang rehn kaunen samworo kan;+ oh ni arail pahn kamakamala, I pil kin utung. 11 Sang ni ei kin kalapw kaloke irail nan sinakoke kan koaros, I kin song en idingkihong irail en kahmahmkihla arail pwoson; oh pwehki ei kin inenen lingeringerkin irail, I pil kohla ni kahnimw teikan pwe I en kaloke irail.

12 “Ni ei kin wiewia met, I pil seiloaklahng Damaskus sang ni manaman oh kehkehlik sang rehn kaunen samworo kan, 13 eri, Maing Nanmwarki, pohn ahlo nin souwas, I kilangada marain ehu me lingaling sang ketipin, me dakodo sang nanleng ahpw kapiliepene oh pil irail kan me iang ie seiseiloak.+ 14 Oh ni ahnsou me kiht koaros pwupwudiong nan pwehl, I ahpw rongada ngihl ehu me mahsanihong ie ni lokaiahn Ipru: ‘Sohl, Sohl, dahme ke kalokalokehkin ie? Ke kin pein kauweiukala ni omw kin kikim tuhke kengo.’* 15 I ahpw patohwan: ‘Ihs komwi, Maing Kaun?’ Kauno eri mahsanih: ‘Ngehi Sises me ke kin kalokaloke. 16 Pwourda oh kesihnenda. Iet kahrepen ei pwarohng uhk, pwe I en piluhkada nin duwen ladu men oh sounkadehde men ong soahng kan me ke kilangehr oh pil soahng kan me I pahn kasalehiong uhk me pid duwen ngehi.+ 17 Oh I pahn doareiukasang rehn mehn Suhs akan oh mehn liki kan, me I pahn kadaruhkala rehrail+ 18 pwehn kapehdpeseng masarail kan,+ wekid irail sang nan rotorot+ ong nan marain+ oh sang ni manaman en Sehdan+ ong Koht, pwe irail en kak ale mahkpen diparail kan+ oh sohso ehu rehn irail me sarawihla kan sang ni arail pwoson ie.’

19 “Eri, Maing Nanmwarki Akripa, I sohte sapeikiong kasansal sang nanlengo, 20 ahpw keieu ong irail me mi nan Damaskus,+ mwuri ong irail nan Serusalem,+ oh nan wehin Sudia pwon, oh pil mehn liki kan, I wahdo rohng me re anahne koluhla oh wekiong Koht sang ni arail pahn wia soahng kan me kasalehda koluhla.+ 21 Ihme kahrehda mehn Suhs ako koliehdi nan tehnpas sarawio oh song en kemeiehla.+ 22 Ahpw pwehki I aleier sawas sang rehn Koht, leledo rahnwet I kin pousehlahte wia kadehde ong me tikitik oh me lapalap akan, ni ei kin koasoiahte soahng kan me Soukohp ako oh pil Moses ntingihedi me pahn wiawi+— 23 me Krais pahn lokolok+ oh ih me pahn tepin iasada sang rehn me melahr akan,+ oh e pahn lohkihong mehn Suhs akan oh mehn liki kan duwen marain.”+

24 Eri ni Pohl eh koasoakoasoia mepwukat pwe en doare pein ih, Pestus ahpw werkihda ni ngihl laud: “Pohl, ke sahliellahr! Omw sukuhl laud kahrehiong omw sahliella!” 25 Ahpw Pohl nda: “I sohte sahliel, Maing Kepina Lapalap Pestus, ahpw I kin koasoia mahsen me mehlel oh pwung. 26 Ni mehlel, nanmwarkio me I patopatohong ni saledek wehwehki mwahu mepwukat; I uhdahn kamehlele me e mwahngih mepwukat koaros, pwe mepwukat sohte wiawi ni rir.+ 27 Maing Nanmwarki Akripa, komw kamehlele Soukohp ako? I patohwan ese me komw kamehlele.” 28 Akripa ahpw ndaiong Pohl: “Nan ahnsou mwotomwot kiset, ke pahn kahrehda ei wiahla Kristian men.” 29 Pohl ahpw nda: “I kapakap ong Koht, mehnda ma ahnsou mwotomwot de ahnsou reirei, kaidehn komwihte ahpw irail koaros me rong ie rahnwet pahn duweiehla, ahpw kaidehn ni selmete pwukat.”

30 Eri, nanmwarkio, kepinao, Pernis oh pil ohl akan me iang irail mwomwohd ahpw kesihnenda. 31 Ahpw ni arail mwesel, irail ahpw tepida ndapene nanpwungarail: “Ohl menet sohte wiahda mehkot me konehng en kamakamkihla de selkihdi.”+ 32 Akripa eri ndaiong Pestus: “Ohl menet kakete lapwada ma e sohte peki kopwung sapahl rehn Sihsar.”+

27 Eri, pwehki eh koasoandier me se pahn sereklahng Itali,+ irail ahpw kihong Pohl oh ekei me selidier ko rehn kaunen pwihnen sounpei en Akustus me ede Sulius. 2 Ni at karada pohn sohp pwoat sang Adramitium me pahn kereniong sereklahng kepdau kan ni oaroahr en wehin Eisia, se ahpw mwesel; Aristarkus+ mehn Masedonia men sang Deselonika iang kiht. 3 Mandahn rahno se peidi Saidon, eri Sulius kin kadek ong Pohl oh mweidohng en kohla rehn kompoakepah kan pwe irail en apwalih.

4 Oh ni at mwesel sang wasao, se ahpw serek oh tang pahn mwetehn Saiprus pwehki kisiniengo uhdohng kiht. 5 Eri se seiloak nan sehd me sallahng Silisia oh Pampilia oh lel ni wasahn peidi en Maira nan Lisia. 6 Wasao kaunen sounpeio diarada sohp pwoat sang Aleksandria me pahn sereklahng Itali, e ahpw kihkitda powe. 7 Eri, mwurin at senserek wawai kohla erein rahn tohto, se ahpw lella Naidus nan apwal laud. Eri, pwehki kisiniengo sohte mweidohng kiht sen inenlahte, se ahpw serek oh tang pahn mwetehn Krihd ni at daulih Salmone. 8 Oh ni at nannanti senserek peianla oaroahro, se ahpw lella wasa ehu me adaneki Kepdau Mwahu, me mi limwahn kahnimw en Lasea.

9 Ahnsou reirei dower powe oh ahnsou wet e keperiong seiloak pwehki e dauliher ahnsoun kaisihsol en Rahnen Tomw,+ Pohl eri kaweidkin 10 irail: “Ohl ako, I kak kilang me seiloak wet pahn imwila suwed oh pil luhs laud, kaidehn ongete kepwe kan oh sohpet ahpw pil atail mour.”* 11 Ahpw kaunen sounpeio rong kepdin en sohpo oh me wareneki sohpo a kaidehn dahme Pohl nda. 12 Pwehki kepdauwo sohte mwahu ong sohp en wie peipei ie ni ahnsoun kopou, pali laud en irail kaweidki ren serek sang wasao oh song ma re pahn kak lella Pihniks, kepdau en Krihd ehu me sallahng paliepeng en palimese oh palieir en palimese oh mihmi wasao erein ahnsoun kopouo.

13 Ni kisinieng tikitik ehu eh uhdo sang palieir, re ahpw kihkihong me re pahn kapwaiadahte ar koasoandio, irail eri apihada angkeo oh tepida senserek peianlahte oaroahr en Krihd. 14 Ahpw mwurin ahnsou kis, kisinieng kehlail ehu me adaneki Iuroakuilo* ahpw ipido sang dekeo. 15 Pwehki kisinieng kehlail ipidohng sohpo oh se sohla kak inenlahng nan kisiniengo, se ahpw mweidohng sohpo en iangala kisiniengo. 16 Eri, se tang pahn mwetehn kisin deke me adaneki Kauda, se ahpw kereniong sohla kak kolokol kisin pwoht* me mi mwurin sohpo. 17 Ahpw mwurin ar pwekada kisin pwohto pohn sohpo, re ahpw pirekipene sohpo sahl pwe ren katengehdi, oh pwehki ar masak re de serada pohn Sertis,* re ahpw lapwahda selin sereko oh mweidohng sohpo en iangala kisiniengo. 18 Pwehki sohpo eh uhdahn pwungupwungdengkiseli melimelo, re ahpw tepida kamarahda sohpo mandahn rahno. 19 Oh ni kesiluhwen rahn, re kesehsang ekei dipwisoun sohpo.

20 Ni ketipin oh usu kan ar sohte pwarada erein rahn tohto oh melimel kehlail* ehu kin lellel kiht, e mwomwen me solahr at koapworopwor en pitila. 21 Mwurin arail solahr mwengehki ahnsou reirei, Pohl ahpw kesihnenda nanpwungarail oh nda: “Ohl ako, ma kumwail rong ei kaweid oh sohte mweselsang Krihd, kumwail sohte pahn lelohng apwal oh luhs pwukat.+ 22 Ahpw met, I kangoangei kumwail en eimah, pwe sohte emen* kumwail pahn mehla, sohpette me pahn ohla. 23 Pwe nipwongo, tohnleng+ en Koht me ketin sapwellimankin ie oh me I kin papah kesihnenda mpei 24 oh nda: ‘Pohl, ke dehr masak. Ke uhdahn pahn kesihnenda mwohn Sihsar,+ oh kilang! Koht pahn ketin doarehla mouren irail koaros me iang uhk seiloak.’ 25 Eri, ohl ako, kumwail en eimah, pwe I kamehlele Koht me e uhdahn pahn wiawi nin duwen me I rongehr. 26 Ahpw, kitail pahn pwungidekdahng pohn oaroahr en deke ehu.”+

27 Ni kaeisek pahieun pwohng, sohpo kin wie pwungupwungdekseli nan Sehden Adria, ni lukepen pwong, sehla ko ahpw tepida mwelekihada me re kerenlahngehr sahpw. 28 Re ahpw sohng uwen loalen wasao oh diarada me ngahp 20,* irail pil ekis keila oh pwurehng sohng oh diarada me ngahp 15.* 29 Oh pwehki irail masak pwe sohpo de seradahng pohn takai, irail ahpw kadaridi angke pahieu ni kapin sohpo oh kasikasik pwe wasa en rahnpeseng. 30 Ahpw ni sehla ko ar tepida songosong en tangasang sohpo oh kadaridi kisin pwohto nansedo oh mwomwmwomwe me re pahn kadaridi angke ko sang mwohn sohpo, 31 Pohl ahpw ndaiong kaunen sounpeio oh sounpei ko: “Ma ohl pwukat sohte pahn mihmihte pohn sohpet, kumwail sohte kak mourla.”+ 32 Sounpei ko eri lupukada sahl me kolokol kisin pwohto oh mweidohng en pwupwudihla.

33 Eri ni eh kereniongehr rahnpeseng, Pohl ahpw kangoangehkin irail koaros en mwenge oh nda: “Rahnwet rahn kaeisek pahieu me kumwail kin pwunopwunod awiawih oh sohte mwenge. 34 Eri, I kangoangei kumwail en mwenge; pwe met ong kamwahupamwail, pwe sohte apwoat pitenmoangamwail pahn pwupwusang.” 35 Mwurin eh nda met, e ahpw ale pilawao oh kalahngankihong Koht mwohrail koaros, oh pilitikihpeseng oh tepida tungoale. 36 Irail koaros ahpw sohla pwunod oh tepida mwenge. 37 Kiht koaros me mi pohn sohpo iei aramas* 276. 38 Ni ar mwengehier oh medla, re ahpw kamarahda sohpo ni ar kesehla wihd ko nansedo.+

39 Ni eh rahnpeseng, re sohte kak kasawihada sahpwo,+ ahpw re kilang kepdau ehu me mi ni oaroahro oh koasoanehdi sohpo en peidi wasao ma re kak. 40 Irail eri lupukala selin angke kan oh mweidala angke ko en kihrdiong nansedo, ni ahnsowohte irail lapwahda selin padil en ilihl kan oh apihada kisin serek me mi mwoweo pwe kisinieng en wahlong sohpo ni oaroahr. 41 Ni ar loiong resires ehu, sohpo ahpw serada powe oh mwohn sohpo tengala oh sohte kak mwekid, a mwurio ahpw maropkipene ilok kan.+ 42 Eri, sounpei ko ahpw koasoanehdi me re pahn kemehla me selidi koaros, pwe sohte me pahn papala oh tangdoaui. 43 Ahpw kaunen sounpeio koasoanehdi en kapitala Pohl oh ireiraildi sang arail pilahno. E ahpw ruwesehkin irail ko me kak pap en lusdiong nansedo pwe ren lellahng sahpw mahs, 44 oh luhwe ko en idawehn irail, ekei pohn dinapw akan oh ekei pohn kisehn sohpo. Eri kiht koaros ahpw lellahng sahpw.+

28 Mwurin at pitlahr lel ni oaroahr, se esehda me dekeo adaneki Malda.+ 2 Oh tohn deke* wet inenen kadek ong kiht. Re ahpw saunda kisiniei ehu oh kasamwo kiht koaros pwehki eh keteu oh kopou. 3 Ahpw ni Pohl eh kihpene kapakap en tuwi kei oh kihdiong pohn kisinieio, sineik pwoisin men ahpw pwediei pwehki karakaro oh ngalispene peho. 4 Ni tohn dekeo ar kilangada sineiko eh wie mwotomwotou ni peho, re ahpw tepida ndapene nanpwungarail: “Uhdahn ohl menet sounkam aramas emen, mendahki eh pitsangehr nan madau, ahpw Pwung Pahrek* sohte mweidohng en wie momour.” 5 Ahpw e sipedalahng sineiko nan kisinieio oh sohte mwahn ohla. 6 Irail ahpw kasikasik me e pahn mpwospeseng de pwupwudihte mehla. Mwurin ar awiawihkier ahnsou reirei oh kilang me sohte mehkot suwed wiawihong ih, re ahpw wekidala arail madamadau oh tepida nda me ih koht emen.

7 Eri, mie pelien sahpw kei limwahn wasao me sapwen ohl kesempwal men nan dekeo, me ede Puplius, oh e kasamwo kiht oh apwalih kiht mwahu erein rahn siluh. 8 Eri, en Puplius eh pahpao wonohn nan peht pwehki soumwahu karakar oh mwesen ntahkereker, Pohl eri kohla reh, kapakap oh pwil peh ko powe oh kamwahwihala ih.+ 9 Mwurin met eh wiawiher, aramas teikan me soumwahu nan dekeo pil tepida kohdo reh, e ahpw kamwahwihirailla.+ 10 Re pil kasalehda ar kalahngan ni ar kisekisehkin kiht soahng tohto, oh ni at pahn mweselda, re kihong kiht soahng koaros me se anahne oh kidahng pohn sohpo.

11 Mwurin sounpwong siluh, se ahpw mwesel, iangada sohp pwoat me sansal en “Nein Seus Pwutak ko” mi ie. Sohp wet kohsang Aleksandria oh mihmiher ni dekeo erein ahnsoun kopou. 12 Ni at lella ni wasahn peidi en Sirakus, se mihmi wasao erein rahn siluh; 13 sang wasao se kohla oh lel Reikium. Rahn ehu mwuri, kisinieng sang palieir ahpw ipido oh se lella Puteoli ni keriaun rahn. 14 Se ahpw diarada riatail kan wasao oh re peki reht sen mihmi rehrail rahn isuh, oh mwurin mwo se ahpw mwesellahng Rom. 15 Ni riatail kan nan Rom ar rongada duwen kiht, re ahpw kohdo tuhwong kiht ni Wasahn Netinet en Appius oh ni Wasahn Pweidi Siluh ko.* Ni Pohl eh kilangirailda, e ahpw kalahngankihong Koht oh kehlailda.+ 16 Eri, ni at lelehr Rom, e ahpw mweimweida Pohl en kelekelehpw pahn epwelpen sounpei men.

17 Mwurin rahn siluh, e ahpw ekerpene ohl kesempwal en mehn Suhs kan. Ni arail pokonpenehr, e ahpw ndaiong irail: “Ohl ako, riei ko, mendahki ei sohte wia mehkot me uhwong aramas de tiahk kan en samatail mehn mahs ako,+ I selidi nan Serusalem oh pengpenglahng rehn mehn Rom kan.+ 18 Mwurin ar kapeidakih ie,+ re men kasaledekihiehla, pwehki sohte kahrepen ren kemeiehla.+ 19 Ahpw ni mehn Suhs ako arail uhwong, I ahpw itoitehng I en peki kopwung sapahl rehn Sihsar,+ kaidehn pwehki mie ei mehn kedip me I en uhkihong ei wehi. 20 Eri, pwehki kahrepe wet I peki I en tuhwong kumwail oh koasoiong kumwail, pwe I selkihdi selmete pwoatet pwehki dahme Israel kin koapworopworki.”+ 21 Irail ahpw ndaiong ih: “Se saikinte alehdi kisinlikou sang Sudia me koasoia duwen kowe oh pil sohte riat emen me kohdo sang wasao me pakairki de koasoia mehkot suwed duwen kowe. 22 Ahpw se medemedewe me e konehng sen rongasang rehmw omw madamadau, pwe ni mehlel, se ese me aramas akan kin uhwong pwihn wet wasa koaros.”+

23 Irail eri koasoanehdi rahn ehu me re pahn tuhwong ih, oh me tohtohie kohdo wasa me e mi ie. Oh sang nimenseng lel nin soutik, e kin kawehwehiong irail ireo ni eh kin kadehdehda ni unsek duwen Wehin Koht pwe en kamwakid irail en kamehlele Sises+ sang ni Kosonned en Moses+ oh mahsen en Soukohp ako.+ 24 Ekei tepida kamehlele dahme e koasoia; a ekei sohte kamehlele. 25 Eri, pwehki arail sohte pwungpene nanpwungarail, irail tepida kohkohla, Pohl eri wia koasoi pwoatet:

“Mehlelete me ngehn sarawi* koasoiaiong samamwail mehn mahs ako sang rehn soukohp Aiseia, 26 me nda, ‘Kohla rehn aramas pwukat oh nda: “Kumwail uhdahn pahn rongorong ahpw sohte douluhl wehwehki, oh kumwail uhdahn pahn kilikilang ahpw sohte douluhl kilang.+ 27 Pwe mohngiong en aramas pwukat keptakailahr, oh re rongki salengarail ahpw sohte mwekid, oh re meirpene, pwe re dehpa kilangki masarail oh rongki salengarail oh wehwehki sang mohngiongirail oh wekidekiong ie pwe I en kamwahwihirailla.”’+ 28 Eri, kumwail en ese me komour wet me kohsang rehn Koht pekederlahngehr mehn liki kan;+ re uhdahn pahn rong.”+ 29* ⁠——

30 Eri e mihmi wasao erein sounpar riau nan ihmw me e kin pwapwain,+ oh ni kadek e kin kasamwo irail koaros me kin kohla reh, 31 oh kin kalohkihong irail duwen Wehin Koht oh padahngki duwen Kaun Sises Krais ni eimah,*+ oh sohte mehkot kin kerempwa ih.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “lella ni irepen sampah.”

Mpen kiupid 2,000 (890 m; 2,920 ft). Pil kilang Sos 3:4.

De “pokon en.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “nanwerenge pospeseng.”

LK, “ketilong oh ketieila.”

Kilang Ortk A5.

De “kapatapatohng,” me iei, re kilengwohng ih duwehte meh 11 teiko.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “lokaia me e rong sang ni eh ipwidi.”

De “wain kapw.”

Me iei, mpen 9:00 a.m.

De “manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “pohn uduk koaros.”

De “manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

De kakete, “sahl akan.”

Kilang Ortk A5.

De “mwohn mesei kat.”

LK, “udukei.”

De “koukousoan, kommoal.”

LK, haiʹdes. Kilang KLL.

LK, haiʹdes. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

De “kisakis me sohte isepe.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

De “ehupene.”

Kilang Ortk A5.

Me iei, mpen 3:00 p.m.

LK, “en irihrsang.”

LK, “sang silangin Siohwa.” Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

Kilang KLL.

LK, “sounnting.” Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “moangen keimw.”

Me iei, sohte iang sukuhl en rapai kan; met sohte wehwehki sehse wadawad oh nting.

Kilang KLL.

De “kilel.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

De “sapwellime Krais.”

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

LK, “Nein Kansenamwahu Pwutak.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

De “manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “salihedi.”

Kilang Ortk A5.

Kilang KLL.

LK, “wadohng poht ntahn ohl menet.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “re ahpw medengkihla.”

Kilang KLL.

De “keme.”

De “kaperenda Koht.”

De “ohl isimen me adamwahu.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “wiakauwe.”

De kakete, “wiahiong Seikop soahngohte.”

De “moangen peneinei.”

De “mie krein.”

De “kaselel mwohn silangin Koht.”

De “e pilada.”

De “tehk.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

E dokedoke audepen lahng.

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “irail ahpw medengkihla.”

LK, “mohngiongirail.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “kehl en mour.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

LK, “e meirla.”

De kakete, “kahnimw ehu.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “kisakis me sohte isepe.”

Kilang Ortk A5.

De “katik duwehte pilen ehd katik.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

LK “aramas me lekwusol.” Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “ese.”

De “peneinei me e kohsang ie.”

Kilang Ortk A3.

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Siohwa manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “pirehdi; kihong nan seliparail.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “pwe en kak salihiraildi oh kahreiraillahng.”

LK, “aluhlong oh aluiei sang.”

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Dorkas ni lokaiahn Krihs oh Dapida ni lokaiahn Aramaik, me wehwehki tie me adaneki “kasel.”

De “likoun liki.”

Me kin kaun sounpei 100.

Pwihn en sounpei en Rom ehu me wiawihkihda sounpei 600.

Me iei, mpen 3:00 p.m.

Me iei, mpen 12:00 nin souwas.

LK, “soangen mehn deudeu ehu.”

De “mahn kerep kan.”

LK, “mehn deudeuo.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Me iei, mpen 3:00 p.m.

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “me lelepek kan.”

De “kisakis me sohte isepe.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “soangen mehn deudeu ehu.”

De “mahn kerep kan.”

De “Sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “kisakisohte me sohte isepe.”

LK, “re nennenla.”

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “koasoandi en sawas ehu.”

LK, “ohl mah kan.”

De “walahng ih pwehn kadeik.”

Kilang Ortk A5.

De “Katengeiukedi.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

De “men peiong.”

LK, “perehn meir en nanmwarki.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

LK, “Niger.”

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “Sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

LK, “nin lime me e ketikihda.”

De “sousoun kataman.”

De “lelepek.”

De “papah kupwuren Koht.”

LK, “e meirla.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A5.

LK, “ohl mah kan.”

Kilang Ortk A5.

LK, “ohl mah kan.”

De “akamai.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Me iei, Piter.

De “ihmw; pelien ihmw.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

LK, por·neiʹa. Kilang KLL.

De “soahng kan me kamakamala de mehla ahpw nta sohte kerasang.”

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “soahng kan me kamakamala de mehla ahpw nta sohte kerasang.”

LK, por·neiʹa. Kilang KLL.

Kilang Ortk A3.

Kilang Ortk A5.

De kakete, “Uhdahn.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

LK, “ohl mah kan.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kahnimw ehu likin Itali me towe kan kin alehdi kapai tohrohr kan.

De “sounnetiki mehn rei pohn ntahnmwel.”

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

Kilang Ortk A5.

De “sohte repenpwung.”

De “mwemweitla.”

De “poadidiong koht akan laudsang.”

De “kaudokiong.”

De “e kin padahkohng irail sang ni eh kin sewese irail en medemedewe.”

LK, “Amwail nta en mi pohn moangamwail kan.”

Me iei, sinakoke.

Kilang Ortk A5.

E sansal me kolahng Serusalem.

De “aleier kasukuhl sang ni eh rong.”

Kilang Ortk A5.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “keptakailahte oh sohte kamehlele.”

Kilang Ortk A5.

De “eh mour [LK, psy·kheʹ] mi reh.” Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

LK, “ohl mah kan.”

De “madamadau karakarahk.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

De “sohte mwahn katapankin ei mour.”

De “koasoandi koaros.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “pengidiong ni tepinweren Pohl.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

LK, “meipwon.”

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

De “kaluwetehla ei mohngiong?”

LK, “se nennenla.”

Kilang Ortk A5.

De “soahng kan me kamakamala de mehla ahpw nta sohte kerasang.”

LK, por·neiʹa. Kilang KLL.

Me kin kaun sounpei 1,000.

De “rong oh wehwehki,” duwehte Pohl eh rong nan iretik. 7.

De “towe mehlel en Rom men.”

De “saikinte ale kopwung?”

Kilang KLL.

Kilang KLL.

De “dihd litopw pwetepwet.”

De “lohkihong wehipokon.”

Me iei, mpen 9:00 p.m.

De “sounsawas en kosonned.”

De “kin kahrehda kahpwal.” LK, “soumwahu lusulus.”

Kilang Ortk A3.

De “me pwung oh me sapwung.” Kilang KLL, “Pwung.”

De “pein arail kaudok ong koht.”

De “Akustus.” Lengileng en Sihsar Nero, iei kapahmen en nanmwarki lapalap mwurin Oktapian me tepin alehdi lengileng wet.

Me kin kaun sounpei 1,000.

De “tohnwehi.”

Tuhke keng pwoat mehn kahre mahn.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

Me iei, kisinieng sang paliepeng en palimese.

Ni ahnsou me kahpwal laud ehu kin pwarada nansed, kisin pwohto kin kadoadoahk pwehn doarehla aramas.

Kilang KLL.

LK, “sohte tikitik.”

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

Mpen 36 m (120 ft). Kilang Ortk B14.

Mpen 27 m (90 ft). Kilang Ortk B14.

LK, psy·kheʹ. Kilang KLL “ne′phesh; psy·khe′.”

Aramas akan me sohte kin lokaiahki lokaiahn Krihs.

LK, Diʹke, lokaia wet kakete dokedoke koht lih me kin doadoahngki pwung pahrek.

“Wasahn Pweidi” wehwehki me wasahn mwenge oh kommoal.

De “sapwellimen Koht manaman.” LK, pneuʹma. Kilang KLL.

Kilang Ortk A3.

De “ni saledek laud en koasoi.”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Lokaiahn Pohnpei
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share