Iang Sounsilasilo Oh Papah
“Maing Siohwa, pohn wasahn iroir en pisilei wet, I kin poaden kesikesihnen ie ni rahn oh ni pwong.”—AISEIA 21:8, New World Translation.
1. Inou kaselel dah kei me Siohwa kin pein wiahla sounkadehde ong?
SIOHWA iei Sounwia Koasoandi Lapalap. Tohnlengo me uhwongada Koht oh me wiahla Sehdan me Tepil, sohte kak wiahda mehkot pwehn kauwehla Sapwellimen Koht kupwur kan en kasarawi mware oh kauwada wehi lingan ehu me pahn kaunda sampah paradais. (Madiu 6:9, 10) Pahn kaundahn Koht, aramas akan pahn ale kapai tohto. Koht pahn “ketin kamwomwala mehla kohkohlahte! Siohwa pahn ketikihsang pilenmesen aramas koaros.” Aramas akan pahn miniminpene oh peren, oh arail mour pahn pweida mwahu oh re pahn paiekihda popohl oh meleilei ni ahnsou kohkohlahte. (Aiseia 25:8, NW; 65:17-25) Siohwa kin pein wiahla sounkadehde duwen sapwellime inou kaselel pwukat!
2. Mehnia aramas akan me Siohwa kin kahrehong en wiahla sapwellime sounkadehde kan?
2 Ahpw, Sounkapikada Lapalap pil kin sapwellimaniki aramas akan me wiahla sapwellime sounkadehde kan. Mwohn ahnsoun Kristian akan mie “sounkadehde tohto duwehte depwek kalaimwun ehu,” me tepidasang Eipel, oh irail koaros kin dadaurete, edetehn irail kin lelohng kasongosong laud kan. Ahr mehn kahlemeng mwahu kan kin kangoange Kristian lelepek kan nan rahnpwukat. Sises Krais iei mehn kahlemeng me keieu mwahu nin duwen emen me kin wiahla sounkadehde eimah men. (Ipru 11:1–12:2) Karasepe ieu, tamanda ahnsou me Sises wiahda kaimwisekala eh kadehde mwohn Pontius Pailet. Sises mahsanih: “A iei, ong ni kahrepe wette me I kohkidohng sampah, pwe I en kadehdehda duwen me mehlel. Aramas koaros me kisehn mehlel kin rong ngilei.” (Sohn 18:37) Sang nan pahr 33 C.E. lel pahr 2000 C.E., Kristian ngoang kei kin idawehnla mehn kahlemeng en Sises en kadehde, ni eimah, duwen “soangen manaman kapwuriamwei kan me Koht ketin wiadahr!”—Wiewia 2:11.
Pelien Lamalam en Mehn Papilon kan
3. Iaduwen Sehdan kin uhwong kadehde kan me kin pid Siohwa oh sapwellime kupwur kan?
3 Erein sounpar kid kid kei, Imwintihti Lapalapo, Sehdan me Tepil, kin nantihong en kasapwungehla mehn kadehde kan en Sapwellimen Koht Sounkadehde kan. Nin duwen “semen soangen likamw koaros,” “drakon kalaimwuno. . . . , iei ih serpent en mahso,” e kin “pitipitih sampah pwon.” E sohte kin uhdi sang eh pelianda irail akan me kin “kapwaiada kosonned en Koht kan,” keieu nan imwin rahn pwukat.—Sohn 8:44; Kaudiahl 12:9, 17.
4. Iaduwen Papilon Lapalap tepida?
4 Sounpar 4,000 samwa samwalahro, mwurin Nohlik en mwehin Noha, Sehdan kahrehong emen ohl me adaneki Nimrod, “sounkesik kehlail men, en uhwongada Siohwa.” (Senesis 10:9, 10, NW) Kahnimw me keieu laud me Nimrod kauwada iei Papilon (Papel), oh kahnimw wet wiahla poahsoan kaun en pelien lamalam en ngehn saut kan. Ni ahnsou me Siohwa kapingada lokaia kan en irail akan me kauwada imwen doulik en Papel, aramas akan tangpeseng nin sampah, oh irail pil wahla ahr kaudok likamw kan ni wasa kan me re kohla ia. Eri, Papilon wiahla utupen kaudok likamw akan nan sampah pwon, ihme e adanekihla “Papilon Lapalap” nan pwuhken Kaudiahl. Pwuhken Kaudiahl kohpadahr duwen ohlahn koasoandi en kaudok likamw akan.—Kaudiahl 17:5; 18:21.
Ehu Wehi en Sounkadehde kan
5. Mehnia wehi me Siohwa koasoanehdi en wiahla sapwellime sounkadehde kan, ahpw dahme kahrehda e mweidong irail en kalipilipla?
5 Sounpar 500 samwa mwurin ahnsoun Nimrod, Siohwa ketin koasoanehdi kadaudok kan en ohl lelepek Eipraam en wiahla wehin Israel pwehn papah nin duwen Sapwellime Sounkadehde kan nin sampah. (Aiseia 43:10, 12) Aramas tohto nan wehio kin papah Siohwa ni lelepek. Ahpw, pahr epwiki kei dower powe, kaudok likamw akan en wehi kan me kin mih limwahn Israel tepida kasaminehla Israel, oh sapwellimen Siohwa aramas inouda kan uhd tepida sohpeisang Siohwa oh kaudokiong koht likamw akan. Ihme nan pahr 607 B.C.E., Nanmwarki Nepukadnesar me kahre karis en Papilon oh kasorehla Serusalem oh Tehnpas Sarawio oh wahsang mehn Suhs akan pwehn kalipilipla Papilon.
6. Rongamwahu dahieu me sapwellimen Siohwa sounsilasilo pakairki, oh iahd e pweida?
6 Met kana laud ehu ong irail pelien lamalam likamw akan! Ahpw, kaunda en Papilon kin wiawi ni ahnsou mwotomwot ehu. Sounpar 200 mwohn met wiawi, Siohwa eri mahsanih: “Kohwei oh kihdi emen sounsilasil oh ndahng en pakairkihdo dahme e pahn kilang.” Pakair dahieu me sounsilasil menet pahn pakairkihda? “Papilon pwupwudier! Dikedik en eni koaros me re kin pwongih ohlahr oh pwupwudier nanpwel!” (Aiseia 21:6, 9) Kokohp wet pweida nan pahr 539 B.C.E. Papilon kin wie wehi kehlail ehu, ahpw e pwupwudi nan pahro, oh sapwellimen Koht aramas inouda kan kereniong pahn kak pwuralahng ni sapwarail.
7. (a) Dahme mehn Suhs akan sukuhliki sang sapwellimen Siohwa kaiahn? (b) Irail mehn Suhs akan me memour mwurin irail saledek sang ahr kalipilipla, lidip dah kei irail me lohdi pahn, oh met imwikihla dah?
7 Irail mehn Suhs akan me pwurala Serusalem sukuhliki duwen kesempwalpen kesehla pwongih dikedik en eni kan oh pelien lamalam en ngehn saut akan. Ahpw erein sounpar tohto, re pwupwudi pahn lidip teikan. Ekei me lohdi pahn loalokong en padahk en Mehn Krihk kan. Ekei kin kesempwaliki tiahk en aramas sang Mahsen en Koht. Ekei pil kin lohdi pahn irail kan me kin uhki wehi. (Mark 7:13; Wiewia 5:37) Ni ahnsou me Sises ipwidi, wehio sohpeisangehr kaudok min. Mehlel, ekei mehn Suhs akan mwekidki rongamwahu me Sises lohkseli, ahpw, ni oaralap, wehio pwon soikala Sises oh met kahrehda Koht pil soikirailla. (Sohn 1:9-12; Wiewia 2:36) Israel sohlahr wie sapwellimen Koht sounkadehde, oh nan pahr 70 C.E., Serusalem oh Tehnpas Sarawio pwurehng ohla, oh ni ahnsowo, karis en mehn Rom kan kauwehla kahnimwo.—Madiu 21:43.
8. Ihs me wiahla Sounkadehdehn Siohwa kan, oh dahme kahrehda ahn Pohl kaweid ong sounkadehde wet inenen konehng ni ahnsowo?
8 Kedekedeo, Kristian “Israel en Koht” koukouda, oh irail me uhd wiahla sapwellimen Koht sounkadehde ong wehi kan. (Kalesia 6:16) Sehdan mwadangete wiahda pilahn suwed ehu en kasaminehla wehi kapw en pali ngehn. Ni imwin keieun senturi, mie pwihn kei me kin uhwong padahk mehlel me pedolong nan mwomwohdiso kan. (Kaudiahl 2:6, 14, 20) Pohl kihda kaweid me konehng: “Eri, kumwail kanahieng pwe emen de pitihkinkumwaildi loalokong widing mwahl en aramas akan, me re kin alehdi sang ni padahk kodoudou en mehn kawa ko, oh sang rehn ngehn suwed akan me kin kakaun wasa nin sampah, a kaidehn sang rehn Krais.”—Kolose 2:8.
9. Nin duwen dahme Pohl kaweidki, dahme wiawi pwe pelien Kristendom en tepida?
9 Kedekedeo, loalokong en mehn Krihk kan, padahk en pelien lamalam en mehn Papilon kan, oh pil mwuri, “erpit” en aramas me duwehte padahk en “evolution” oh akpwung en me loalokong kan kasaminehla pelien lamalam me irail me tohto me kin nda me irail Kristian kin iang towehda. Pohl kohpadaier dahme pahn wiawi: “I ese me mwurin ei pahn mwesel kidien wel kan pahn kohdo nanpwungamwail oh re sohte pahn mweidong pelin sihpwo en pitla. Pil mie ekei aramas me pahn pwarada sang nanpwungamwail me pahn pitiheki me pwoson akan lokaia likamw, pwe re en idawehnirailla.” (Wiewia 20:29, 30) Imwilahn irail ako me kin lahlahwe padahk mehlel: irail wiahla dahme rahnwet kitail kin kadaneki “Kristendom.”
10. Dahme wiawi me kin kasansalehda me kaidehn koaros me kin lohdi pahn kaudok sapwung en Kristendom?
10 Irail akan me poadidi ong kaudok min anahne “en kehlail nan mouren pwoson me Koht ketikihong sapwellime kan pahn mehpak.” (Sud 3) Doadoahk en kadehdehpen kaudok min oh kadehdehpen Siohwa pahn sohrahsang sampah? Soh. Ni atail kerekerenlahngehr ohlahn sounpelien menet, Sehdan, oh iangahki ah doadoahk kan, e sansal mwahuehr me kaidehn aramas koaros pahn pwupwudiong nan kaudok en irail kan me kin lahlahwe padahk mehlel me mih nan Kristendom. Ni kaimwiseklahn senturi 19 nan Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A., mie pwihn ehu me wiawikihda aramas me kin sukuhliki Paipel oh pwihn wet uhd wiahla poahsoan en Sapwellimen Koht Sounkadehde kan en nan rahnpwukat. Kristian pwukat kawehwehda duwen iren Paipel kan me kin kadehde me imwin koasoandi en sampah wet me kerendohr. Kokohp wet en Paipel pweida: “kaimwiseklahn” sampah wet tepida nan pahr 1914 oh tepidahn Mahwen Keieu en Sampah kin kileledi duwen tepidahn pweidahn kokohp wet. (Madiu 24:3, 7) Mie kadehde sansal ehu me kasalehda me Sehdan oh nah ngehn saut kan lekdekla sangehr nanleng mwurin sounparo. Senturi kerieisek wet kin dirkihla kahpwal tohto oh kin wia mehn kadehde sansal ehu me met iei doadoahk en Sehdan oh wie pwepweidahn kilelo me Sises ketiket nan mwoahle nanleng.—Madiu irelaud 24 oh 25; Mark irelaud 13; Luk irelaud 21; Kaudiahl 12:10, 12.
11. Dahme Sehdan song en wia, ahpw iaduwen e sohte pweida?
11 Nan June 1918, Sehdan nantihong en kasohrehla irail pwihn en Tohnsukuhl en Paipel kan, me ahnsowo wie kalohk nan ekei wehi kan. E pil song en kasohrehla ahr pwihn me koukoukihda kosonned en wehi, iei Watch Tower Bible and Tract Society. Irail ako me kin ahneki pwukoah laud nan Society selidier pwehki karaun likamw akan me kohwong irail duwehte me wiawiong Sises nan sapwellime ahnsou. (Luk 23:2) Ahpw nan pahr 1919, irail pwukat kasaledeklahr sang imweteng oh kahrehong irail kak doula wia ahr doadoahk en kalohk. Mwurin met, karaun koaros me wiawiong irail lekdeklahr.
“Sounsilasil men” me kin Pepehd
12. Rahnwet, ihs me kin wiahla sapwellimen Siohwa pwihn en sounsilasilo, oh madamadau dahieu irail kin ahneki?
12 Ni ahnsou me “imwin rahn akan” tepida, Siohwa pwurehng sapwellimaniki sounsilasilo men me kin kehsehki aramas akan duwen wiewia kan me kin wiawi nin duwen Sapwellime kupwur kan. (Daniel 12:4; 2 Timoty 3:1) Lao lel atail ahnsou, pwihn en sounsilasilo—irail Kristian me keidi kan, Israel en Koht—re kin wia pwukoah en sounsilasilo me Aiseia kohpada: “E kin pepehd ahnsou koaros. Oh sounsilasilo ahpw werida duwehte laion men oh mahsanih: ‘Maing Siohwa, pohn wasahn iroir en pisilei wet, I kin poaden kesikesihnen ie ni rahn oh ni pwong.’” (Aiseia 21:7, 8, NW) E wie sounsilasil men me kin nannanti wia ah pwukoah!
13. (a) Dahme sapwellimen Siohwa sounsilasilo pakairkihla? (b) Oh ni ahl dahieu me Papilon Lapalap pwupwudi?
13 Dahme sounsilasilo kin kilang? Sapwellimen Siohwa pwihn en sounsilasilo, pakairkihda: “Papilon pwupwudier! Dikedik en eni koaros me re kin pwongih ohlahr oh pwupwudier nanpwel!” (Aiseia 21:9) Mwurin Mahwen Keieu en Sampah, Papilon Lapalap me wehwehki minimin en kaudok likamw koaros nan sampah, pwupwudi. (Seremaia 50:1-3; Kaudiahl 14:8) Met sohte wie mehkot kapwuriamwei pwe Mahwen Keieu en Sampah tepida sang uhpene nanpwungen tohn Kristendom, oh kaun akan en pali koaros en mahweno kin kangoange neirail pwulopwul kan en iangala mahweno. Met kin wie mehkot me inenen suwed! Nan pahr 1919, Papilon Lapalap sohte kak irehdi Tohnsukuhl en Paipel kan (eden Sounkadehdehn Siohwa kan mahso) sang ni ahr kin pwurehng kehlailda oh wia doadoahk en kalohk lao lel ni ahnsou wet. (Madiu 24:14) Met kin wia kilel ehu me Papilon Lapalap pwupwudiehr, duwehte ni ahnsou me wehin Israel nan senturi keweneu B.C.E. sapwadeksang Papilon, oh met wia kilel ehu me Papilon en mahs pwupwudiehr.
14. Mehnia makisihn me sapwellimen Siohwa pwihn en sounsilasilo kin kalapw doadoahngki, oh iaduwen Siohwa kin kaselehda me e kin kupwurki makisihn wet?
14 Sangete mahs, pwihn en sounsilasilo kin ngoangki wia ahr pwukoah oh irail nsenki wia dahme pwung. Nan July 1879, irail Tohnsukuhl en Paipel kan tepida wiahda makisihn wet, ni ahnsowo makisihn wet adaneki Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Ehu ehu makisihn sangehr pahr 1879 lel nan December 15, 1938, ni kilin makisihn pwukat, lepin lokaia pwukat kin ntingdi: ‘Sounsilepe, Kitail Lelehr Depehnen Pwonget?’—Aiseia 21:11, NW.”a Erein pahr 120, The Watchtower kin tetehk kanahieng irair en mwekimwekid en sampah kan me kin pahrekiong kokohp kan nan Pwuhk Sarawi. (2 Timoty 3:1-5, 13) Sapwellimen Koht pwihn en sounsilasilo oh ienge “sihpw teikan” kin ngoangki doadoahngki makisihn wet pwehn pakairkiong aramas akan me kalinganadahn Sapwellimen Siohwa kaunda ki Wehin Krais me kerendohr. (Sohn 10:16) Siohwa kin kapaiada “sounkair menet” (me wehwehki makisihn en The Watchtower)? E sansal me iei, pwe sangehr keieun makisihn me wiawihda nan pahr 1879, kopy 6,000 me wiawihda, ahpw, kohpeseng en The Watchtower kekeirada laud oh lelohngehr wasa koaros nan sampah oh tohtohsang kopy 22,000,000 nin lokaia 132 me wiawihda—lokaia 121 kin ntingada ahnsou teieu. Ia uwen ah nohn konehng me makisihn me keieu kohpeseng tohto nan sampah iei ih makisihno me kin kalinganada mwaren Koht mehlel, Siohwa!
Ekis Ekis “Kamwakel” Wiawi
15. Kamwakel dahieu kin ekis ekis tepida mwohn pahr 1914?
15 Erein sounpar 40 mwohn Krais tepida kakaun sang nanleng nan pahr 1914, irail pwihn en Tohnsukuhl en Paipel kan me saledek sang padahk tohto en Kristendom me sohte poahsoanda pohn Paipel, duwehte papidais en seri pwelel kan, soul sohte kak mehla, purkatorio, kalokolok nan kisiniei en ehl, oh padahk en trinity. Ahpw ahnsou werei dower powe lao padahk sapwung kan koaros kapwungpwunglahr. Karasepe ieu, nan pahr kan en 1920, irail me kin iang pwihn en Tohnsukuhl en Paipel tohto kin doadoahngki mehn kapwat en likou me lohpwu oh nihn kin kileldi powe, oh re kin kasarawi Krismas oh holiday teikan. Ahpw, ma atail kaudok en min oh mwakelekel, kitail anahne kihsang oh kasorehla soangen wiewia kan de kilel kan koaros me kin pid kaudok likamw. Sapwellimen Koht Mahsen, Paipel, iei ih me uhdahn pahn wia poahsoanpen pwoson en Kristian akan oh arail mour. (Aiseia 8:19, 20; Rom 15:4) E sapwung en kapataiong de kihsang mehkot sang nan sapwellimen Koht Mahsen.—Deuderonomi 4:2; Kaudiahl 22:18, 19.
16, 17. (a) Padahk likamw dahieu me pwihn en sounsilasilo kolokolte erein sounpar tohto? (b) Ia kawehwe pwung en “pei sarawi” oh “uhro” nan “Isip”?
16 Iet ehu karasepe me pahn kohda pwehn kasalehda kesempwalpen koasoandi wet: Nan pahr 1886, C. T. Russell wiahda pwuhk ehu me oaralap koasoia The Divine Plan of the Ages, oh nan pwuhko, mie chart ehu me kin kawehwehda duwen dih en aramas me kin pidada Great Pyramid en Isip. Re lemeleme me pyramid wet (me wiawihda ong Parao Khufu) iei uhro me ntingihdi nan Aiseia 19:19, 20: “Ni ahnsowo eh pahn leledo, e pahn mie pei sarawi ehu ong Kauno [“Siohwa,” NW], nan wehin Isip oh uhr takai ehu me pahn kasarawihong ih ni irepen Isip.” Ia mwomwen pyramid wet kin pidada Paipel? Re lemeleme me uwen reirei en ahl akan nan Great Pyramid kin kasalehda iahd “kahn kamakam kowahlap” pahn tepida me mih nan pwuhken Madiu 24:21, nin duwen irail kin kamehlele mahs. Ekei irail me kin iang pwihn en Tohnsukuhl en Paipel kan ngoangki sohngedi wasa kan nan pyramid wet pwehn kak esehla mehnia rahn irail pahn kohdala nanleng!
17 Erein sounpar kei, pyramid wet kin wia mehkot ndand rehn aramas tohto lao lel makisihn en Watchtower en November 15 oh December 1, 1928 kawehwehda ni sansal me Siohwa sohte anahne doadoahngki sansal takai ehu me wiawihda sang parao en kaudok en pakan kan oh kilel en ngehn saut kan me kin pid usu kan me mihmi nan pyramid wet pwehn wia mehn kadehdehpen padahk mehlel en Paipelo. Ahpw, me mwahu sang met, kitail kak kilang me kokohp en Aiseia kin ahneki wehwe pwung ni pali ngehn. Nin duwen me Kaudiahl 11:8 kasalehda, “Isip” kin karasaraski sampah en Sehdan. “Pei sarawi ong Siohwa” kin katamankin kitail duwen meirong pwung kan me Kristian me keidi kan kin wiahda ni ahnsou me irail kin mihmi nin sampah wet ni ahnsou kiste. (Rom 12:1; Ipru 13:15, 16) Uhro me “mih ni irepen Isip” kin karasaraski mwomwohdiso en Kristian keidi kan, me kin wiahla “uhr ehu oh utungada padahk mehlel” oh kin kesihnenda nin duwen sounkadehde ehu nan “Isip,” iei sampah wet me irail pahn kereniong mweselsang.—1 Timoty 3:15.
18. (a) Iaduwen Siohwa kin ketin kaukaule kamarainihada mehkan ong tohnsukuhl en Paipel mehlel kan? (b) Ma Kristian men sohte kak wehwehki kawehwe kapw en iren Paipel kan, soangen madamadau dahieu e anahne ahneki?
18 Ni erein pahr akan me dower powe, Siohwa kin ketin kaukaule ketikihong kitail wehwehpen sapwellime padahk kan, iangahki atail kin wehwehkihla sapwellime kokohp kan. (Lepin Padahk 4:18) Nan pahr kerendo kan, kitail ale kangoang en pwurehng tehk mwahu padahk pwukat: diho me sohte pahn sohrala mwohn imwio pahn leledo, karasaras en sihpw oh kuht kan, Sansal Kansensuwed Likemisiko oh iahd e pahn uhda nan wasa sarawio, inou kapw, ahnsou me Sises ketin wekila oh linganla, oh kasansal en Tehnpas Sarawio nan pwuhken Esekiel. Ele mwein e kin apwal ekei ahnsou en wehwehki kawehwe kapw pwukat, ahpw kawehwe pwukat pahn ekis ekis sansal on kitail mwuhr. Ma Kristian men sohte kin uhdahn wehwehki kawehwe kapw en iren Paipel pwukat, e kak kahlemengih soukohp Maika me mahsanih: “I pahn koapworopwor awiawih Koht, me pahn ketin komouriehla.”—Maika 7:7.
19. Iaduwen luwen me keidi kan oh iengerail sihpw teikan kasalehda ahr kin eimah nan imwin rahn pwukat?
19 Tamataman me sounsilasilo “ahpw werida duwehte laion men oh mahsanih: ‘Maing Siohwa, pohn wasahn iroir en pisilei wet, I kin poaden kesikesihnen ie ni rahn oh ni pwong.’” (Aiseia 21:8, NW) Luwen me keidi kan kin kasalehda me re kin eimah ni ahr kin kasansalehda sapwung kan en pelien likamw akan oh pil ni ahr kin padahkiong aramas teikan duwen elen komour. (Kaudiahl 18:2-5) Nin duwen “ladu lelepek oh loalokong,” re kin wiahda Paipel kan, makasihn kan, oh pil sawaspen Paipel teikan ni lokaia tohto—“kanatail kisin mwenge ahnsou me konehng.” (Madiu 24:45) Re kin tiengala mwowe pwehn kihpene aramas me kisehn “pokon kalaimwun . . . me kohsang nan wehi koaros, ni kadaudok koaros, nan sahpw koaros, oh lokaia koaros.” Aramas pwukat pil kin mwakelekelki ntahn Sises oh re kin kasalehda me re kin ni eimah papah Koht “ni rahn oh nipwong.” (Kaudiahl 7:9, 14, 15) Nan pahr me ahpwtehn nek, dahme irail pwihn tikitik en Sounkadehdehn Siohwa me keidi kan oh iengarail kan kin paiekihda? Artikel en mwuhr pahn kawehwe duwen met.
[Nting tikitik me mi pah]
a Sang January 1, 1939, re kawukila iren Paipel me mihmi ni kilin makisihno oh uhd doadoahngkihla iren Paipel wet: “‘Eri, aramas koaros ahpw pahn esehla me ngehi iei Siohwa.’—Esekiel 35:15, NW.”
Komw Tamanda?
• Mehnia sounkadehde kan me Siohwa sapwellimaniki sangete mahs lel met?
• Papilon Lapalap tepidohsang ia?
• Dahme kahrehda Siohwa mweidong Serusalem, poahsoan kaun en sapwellime wehi sounkadehde kan, en ohla nan pahr 607 B.C.E.? oh nan pahr 70 C.E.?
• Soangen ngehn dahieu me sapwellimen Siohwa pwihn en sounsilasilo kasansalehda?
[Kilel nan Pali 7]
“Maing Siohwa, pohn wasahn iroir en pisilei wet, I kin poaden kesikesihnen ie”
[Kilel kan nan Pali 10]
Sapwellimen Siohwa pwihn en sounsilasilo kin ngoangki wia ahr pwukoah