Kaunopada Unsek Nin Duwen Sounpadahk Kan En Mahsen En Koht
“Koht. . . inenen kakoahiek kitailla pwen wia sounkalohk kan.”—2 KORINT 3:5, 6, New World Translation.
1, 2. Ekei pak, dahme aramas akan kin wia me pid duwen kalohk, ahpw dahme kahrehda irail kin kalapw sohte pweida?
IA ahmw pepehm ma ke alehdi doadoahk ehu me ke sohte koahiek en wia? Medemedewe duwen met: Dipwisou kan me ke anahne kin mih mwowe, oh mehn doadoahk kan kin mihmi rehmw. Ahpw, ke sohte wehwehki ia mwomwen ke pahn wia ahmw doadoahk. Apwal sang met, ke anahne mwadang kanokehla ahmw doadoahk. Aramas akan kin likih iuk. Ia uwen kansensuwed!
2 Kahpwal wet uhdahn kak wiawi. Medemedewe duwen karasepe wet. Ekei ahnsou, pelien lamalam en Kristendom kan kin song koasoanedi ren kalohk ihmw lel ihmw. Ahpw, arail doadoahk en kalohk kin kalapw sohte pweida, e kin wiawi erein wihk keite de sounpwong keite. Dahme kahrehda? Pwehki Kristendom sohte kin sewese neirail kan en koahiekla pwen kak wia doadoahko. Pil arail kaun akan sohte koahiek en wia doadoahk en kalohk, mendahki irail iangehr sukuhl laud en Pwuhk Sarawi. Dahme kitail kak nda duwen met?
3. Nan 2 Korint 3:5, 6, mehnia lepin lokaia kin pwarada pak silu, oh ia wehwehn lepin lokaia wet?
3 Sapwellimen Koht Mahsen kin ketin kawehwehda mwahu dahme pahn kakoahiekihala sounkalohk mehlel kan en Rongamwahu. Wahnpoaron Pohl mwekidki ngehn sarwai en ntingihdi met: “Pwe sohte mehkot mie [rehtail], me [kitail] kak suweiki dene mie [atail] koahiek en wia doadoahk wet. Atail koahiek kin kohsang rehn Koht: pwe ih me ketin kupwurehda [kitail] en kak koahiengki [wiahla sounpapah kan].” (2 Korint 3:5, 6) Tehk lepin lokaia wet me pwarada pak silu—“koahiek.” Ia wehwehn met? Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words kawehwehda: “Ni ahnsou me e kin pid duwen dipwisou kan [lepin lokaia wet ni uhdahn lokaiahn Krihk] kin wehwehki ‘itar’ . . . ; ni ahnsou me e kin pid duwen aramas akan, lepin lokaia wet kin wehwehki ‘mai’ de ‘warohng.’ ” Eri, aramas emen me “koahiekla” iei emen me mai oh warohng en alehda wia doadoahk ehu. Ei, sounpapah mehlel akan en rongamwahu kin wiahla aramas koahiek kan ong doadoahk wet. Irail, aramas me mai, konehng, de warohng wia doadoahk en kalohk.
4. (a) Iaduwen mehn kahlemeng mwahu en Pohl kin kasalehda me sawas me kin kohwong aramas akan en wiahla sounkalohk koahiek akan nan doadoahk en Kristian, sohte kin kohwong ekei aramas akan te? (b) Ia sawas silu me Siohwa kin doadoahngki pwen sewese kitail en wiahla sounpapah koahiek akan?
4 Ahpw, iawasa aramas akan pahn kak ale sawas en koahiekla? Sang pein ahn emen koahiek me e ipwikihdi? Sang pein emenemen ah kisakis en koahiek? Sang sukuhl ndand kan? E sansal me wahnpoaron Pohl aleier mehpwukat koaros. (Wiewia 22:3; Pilipai 3:4, 5) Ahpw, ni lamalam aktikitik e koasoia me eh wiahla sounpapah koahiek men sohte kin kohsang rehn sukuhl laud kan, ahpw sang rehn Siohwa Koht. En wiahla aramas koahiek akan ihte ong ekei aramas me pilipilda? Pohl ntingwong mwomwohdiso en Korint duwen “[atail] koahiek en wia doadoahk wet.” Met kin ni sansal kasalehda me Siohwa kin kupwurki sapwellime ladu lelepek kan koaros kin wiahla sounkalohk koahiek kan, kak wiahda doadoahk me kohieng irail en wia. Iaduwen Siohwa kin sewese Kristian mehlel akan en koahiekla nan rahnwet? Kitail kak koasoia ni ahl silu me e kin ketin doadoahngki: (1) sapwellime Mahsen, (2) sapwellime ngehn sarawi, oh (3) sapwellime pwihn sansal nin sampah.
Sapwellimen Siohwa Mahsen kin Sewese kitail en Koahiekla
5, 6. Pwuhk Sarawi kin sewese Kristian mehlel akan ni ahl dahieu?
5 Keieu, iaduwen sapwellimen Koht Mahsen kin sewese kitail en wiahla sounkalohk koahiek kan? Pohl ntingihdi: “Pwe audepen Pwuhk Sarawi unsek pwilisang rehn Koht, oh e mwahu ong atail doadoahk en padahkihong aramas akan me mehlelo, ong atail peneu ong tiahk sapwung, ong atail kapwungala wiewia sapwung kan, oh pil ong atail padahk duwen mour lelepek; pwe irail kan me kin papah Koht en kak wia oh koahiekla ni soangen wiewia mwahu koaros.” (2 Timoty 3:16, 17) Eri, Pwuhk Sarawi kin sewese kitail en “koahiekla, kaunopada ni unsek” en wia “soangen wiewia mwahu koaros” en padahkiong aramas akan duwen Mahsen en Koht. Ahpw, iaduwen irail tohnmwomwohdiso kan en pelien lamalam kan en Kristendom? Irail kin pil naineki Pwuhk Sarawi. Eri, iaduwen ehu pwuhk pahn kak sewese ekei aramas en wiahla sounkalohk koahiek kan ahpw e sohte kak wia met ong aramas teikan? Pasepengpe kin poahsonda pohn pein atail madamadau ong Pwuhk Sarawio.
6 Kansensuwed en kilang me aramas tohto me kin iang sarawi sohte kin kamehlele Paipel “nin duwen mahsen en Koht me iei me mehlel.” (1 Deselonika 2:13) Kristendom kin mwomwen ndandkihla wiewia pwukat. Kaunen arail pelien lamalam kan kin iang sukuhl en Paipel kan ni erein sounpar tohto, ahpw irail kin ale kasukuhl en wiahla sounpadahk kan en Mahsen en Koht? Soh. Pwe ekei tohnsukuhl akan tepida arail kasukuhl en Paipel nin duwen aramas akan me kin kamehlele Paipel, ahpw ni ahnsou irail kin kasapwil sang arail sukuhl, re kin peikasalki Paipel! Mwurin met, irail sohte kin kalohki Mahsen en Koht—pwe pali laud en irail sohlahr kamehlele Paipel—re kin wiahda arail doadoahk en kalohk ni ahl teikan, uhpalih akamai kan me pid politik, oh pil kihong arail ahnsou laud ong mehn sawas kan duwehte palien wini oh palien kasukuhl (social gospel), de utungada loalokong en aramas akan nan arail padahk kan. (2 Timoty 4:3) Ahpw weksang irail, Kristian mehlel akan kin kahlemengih Sises Krais.
7, 8. Iaduwen madamadau en Sises duwen Mahsen en Koht kin weksang irail kaun en pelien lamalam ni ahnsou me e ketiket nin sampah?
7 Sises sohte kin mweidong kaun en pelien lamalam akan en kaunda eh madamadau. Ni ahnsou me e kin padahkiong pwihn malaulau ieu, duwehte sapwellime wahnpoaron kan, de pwihn kalaimwun kei, Sises kin kalapw doadoahngki iren Paipel kan. (Madiu 13:10-17; 15:1-11) Sapwellime wiewia kan kin kahrehong Sises en weksang irail kaun en pelien lamalam akan en ni ahnsowo. Pwe irail kin ni kehlail kauhdi aramas mwahl akan en wadek kanahieng padahk loal kan en Koht. Ni mehlel, nan rahn ako, tiahk en sounpadahk akan iei en kamehlele ma mie ekei iren Paipel kan me nohn loal de apwal, irail sohte pahn koasoiapene ire pwukat rehn aramas teikan, ahpw ihte re kak koasoiong neirail tohnsukuhl akan me keieu kenikenla rehrail—ahpw pil ong irail, re anahne doadoahngki ngihl tikitik oh pwaindi moangarail kan. Irail kaun en pelien lamalam kan kin ahneki madamadau en kilin wo me pid ekei iren Paipel kan oh madamadau wet kin inenen kehlail kereniong duwehte ahr sohte men doadoahngki mwar sarawio!
8 Krais sohte kin wia met. E kin kemehlele me kaidehn ihte pwihn pilipil malaulau ehu, ahpw aramas koaros me pahn anahne medemedewe “mahsen koaros me kin pwilipwilsang nin doauesen Koht.” Sises sohte kin kupwurki en ihte kihong kih en loalokong ong pwihn en aramas me ale sukuhl laud. E padahkiong sapwellime tohnpadahk akan: “Me I ndaiong kumwail ni rir, kumwail kasalehda ni pokon sansal; oh me I mwengininginkihong kumwail, kumwail lohkiseli sang pohn ihmw kan.” (Madiu 4:4; 10:27) Sises kin ngoangki wia wen me e kak en ehukihong aramas tohto loalokong me pid duwen Koht.
9. Kristian mehlel akan kin doadoahngki Paipel ni ahl dah kei?
9 Ni ahnsou me kitail kin padapadahk, kitail anahne en kalap doadoahngki Mahsen en Koht oh kasalehda kesempwalpe. Karasepe ieu, ni ahnsou me kitail kin wia padahk nan Kingdom Hall en Sounkadehdehn Siohwa kan, e sohte kin itar en wadekte iretikitik kan sang Paipel me kitail pilada. Kitail anahne kawehwe oh wiahda karasaras kan oh pil kawehwehda nin duwen pwung en ireo pwon. Atail mehn akadei iei en doadoahngki padahk kan en Paipel pwehn lel mohngiong en irail akan me kin karonge atail padahk kan. (Nehmaia 8:8, 12) Kitail pil anahne doadoahngki Paipel ni ahnsou me konehng ong kaweidih de kapwungala aramas teikan. Edetehn sapwellimen Siohwa aramas akan kin doadoahngki soahngsoangen lokaia tohto oh irail kin kohsang keinek tohto, irail koaros kin wauneki Pwuhk wet me siksang pwuhk teikan koaros—iei Paipel.
10. Dahme Mahsen en Paipel pahn kak kamwekida kitail en wia?
10 Ma kitail pahn doadoahngki Paipel ni elen wahu, mahsen en Paipel me inenen kehlail. (Ipru 4:12) E kin kamwekidada aramas akan en kawekihla arail mour, irail kin kak liksang tiahk samin kan me duwehte dipen nenek, kamwahl, pwongih dikedik en eni, kamamsakau, oh pirap. E kin sewese aramas tohto en kesehla arail mouren mahs oh wiahla aramas kapw. (Episos 4:20-24) Ei, ma kitail pahn wauneki Paipel laudsang aramas akan de tiahk kan oh nantihong en kapwaiada, Paipel pahn kak sewese kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan en Mahsen en Koht.
Sapwellimen Siohwa Ngehn Sarawi kin Kakoahiek Kitailla
11. Dahme kahrehda sapwellimen Siohwa ngehn sarawi kin kadanehkihla “sounsawaso”?
11 Keriau, kitail pahn koasoiapene iaduwen sapwellimen Siohwa ngehn sarawi, de manaman, kin sewese kitail en kaunopada ong kalohk. Kitail en dehr manokehla me sapwellimen Siohwa ngehn sarawi kin wia kehl me keieu kehlail. Siohwa kin ketin ketikihong sapwellime Ohl manaman kehlail wet pwehn doadoahngki ong Kristian mehlel akan koaros. Ihme kahrehda, Sises kin kawehwehda ngehn sarawi wet nin duwen “sounsawaso.” (Sohn 16:7) E kangoange sapwellime tohnpadahk kan en peki rehn Siohwa sawas en ngehn sarawi, oh e kin kamehlelehong irail me Siohwa pahn ni kadek sapan kihong irail sawas wet.—Luk 11:10-13; Seims 1:17.
12, 13. (a) Dahme kahrehda e kesempwal kitail en kapakapki ngehn sarawi en sewese kitail ong atail doadoahk en kalohk? (b) Iaduwen Parisi kan kin kasalehda me ngehn sarawi sohte kin doadoahk rehrail?
12 Rahn koaros kitail anahne kapakapki ngehn sarawi, keieu ong sewese kitail wia atail doadoahk en kalohk. Sawas dah manaman wet pahn kak kihong kitail? E kak kamwekidada atail madamadau kan oh mohngiongitail kan, sewese kitail en wekidala atail mour, kekeirada ni pali ngehn, oh kesehla mouren mahs oh wiahla mour kapw. (Kolose 3:9, 10) E pahn kak sewese kitail en kakehlahda nan loalatail irair kesempwal kan me Krais kin sapwellimaniki. Tohto rehtail me kak wadlikihla pwuhken Kalesia 5:22, 23. Iretikitik pwukat kin kasalehda wahn ngehn en Koht akan. Keieu, iei limpoak. Irair wet iei irair kesempwal ieu ong atail doadoahk en kalohk. Dahme kahrehda?
13 Limpoak iei mehn kamwekid laud ieu. Limpoak ong Siohwa oh iengatail kan kin kamwekid Kristian mehlel akan en ehukihong aramas teikan duwen rongamwahuo. (Mark 12:28-31) Ma kitail sohte kin ahneki limpoak, kitail sohte kak wiahla sounpadahk koahiek kan en Mahsen en Koht. Kilang wekpeseng ong Sises oh Parisi kan. Madiu 9:36 koasoia duwen Sises: “Ni eh kin mahsanihada pokon en aramas akan, e kin kupwureirailla, pwehki ar pwunod akan oh sohte epwelparail, pwe re rasehng sihpw kei me sohte silepahr.” Ia pepehm akan en irail Parisi kan duwen aramas mwahl akan? Irail nda met: “Pokon wet sohte wehwehki duwen Kosonned en Moses, ihme kahrehda re riahkilahr.” (Sohn 7:49) Irail Parisi kan sohte kin poakohng aramas akan ahpw irail kin kailongkinirailla. E sansal me sapwellimen Siohwa ngehn sarawi sohte kin doadoahk rehrail.
14. Iaduwen mehn kahlemeng mwahu en Sises ni eh kasalehda limpoak ong doaodahk en kalohk pahn anahne pil kamwekid kitail?
14 Sises kin poakpoake aramas akan. E kin wehwehki duwen arail pwunod akan. E ese me re kin lelohng lokolok kan, oh irail kin rasehng sihpw kei me sohte silepahr. Sohn 2:25 padahkiong kitail me Sises “mwahngih soahng dahnge me kin mihmi nan mohngiongirail.” Pwe e kin mih rehn Siohwa duwehte Sounsawas emen erein kapikapikdahn sampah oh audepe kan, eri, Sises kin uhdahn wehwehki duwen madamadau en aramas akan. (Lepin Padahk 8:30, 31) Pwehki e kin wehwehki duwen aramas akan, met kin kalaudehla sapwellime limpoak ong irail. Eri, soahngen limpoak wet pil anahne wiahla mehn kakehl ehu nan loal atail kan pwen kamwekid kitail en wia doadoahk en kalohk! Ma kitail lemeleme me kitail anahne kalaudehla atail limpoak ong aramas akan, eri, kitail pahn kak kapakapki Sapwellimen Siohwa ngehn sarawi oh kapwaiada dahme kitail kin kapakapki. Siohwa pahn sapengki atail kapakap kan. E pahn ketin kadarodo manaman kehlail wet en sewese kitail en kahlemengih Krais, me kin aleier manaman en ni koahiek kalohkiseli rongamwahuo.
15. Iaduwen mahsen kan en Aiseia 61:1-3 kadoadoahkong Sises oh ni ahnsowohte kasansalehda duwen wiewia kan en irail sounkawehwe kosonned akan oh Parisi kan?
15 Sises kihsang ia sapwellime koahiek en wia emen sounkalohk? E mahsanih me “Ngenen Siohwa ketier rehi.” (Luk 4:17-21) Ei, Siohwa idihakihda Sises ngehn sarawi. Sises sohte pil anahne mehn kadehde teikan. Iaduwen—irail kaun en pelien lamalam akan en ni ahnsowo, keikihdi ngehn sarawi? Soh. Irail sohte pil kaunopadahr en kapwaiada pwuhken Aiseia 61:1-3, me Sises wadeker ni ngihl laud oh doadoahngki iren Paipel wet ong pein ih. Menlau wadek iretikitik pwukat, oh pein kilang duwen irail sounkawehwehn Kosonned mwalaun akan oh Parisi kan me sohte kapwaiada arail pwukoa kan. Re sohte kin padahkiong aramas semwehmwe kan duwen rongamwahuo. Oh iaduwen irail kak kalohkihong aramas selidi kan me re pahn sapwadekla oh ong aramas maskun kan me irail pahn pwurehng kilangada wasa? Pwe ni pali ngehn, irail kin wiahla aramas maskun oh irail kin selidi nan tiahk en aramas akan! Eri iaduwe, pwe kitail kin weksang ohl pwukat, kitail kin kak alehdi manaman de mweimwei en padahkiong aramas teikan?
16. Dahme sapwellimen Siohwa aramas akan pahn kak likih nin duwen ahr kin aleier kamanaman nin duwen sounkalohk koahiek kan?
16 Ni mehlel, kitail sohte iang sukuhl laud kan en palien Kristendom. Sohte sukuhl laud ieu en Paipel me idihkitailda en wiahla sounpadahk kan. Eri, met kin wehwehki me kitail sohte koahiek de sohte ale mweimwei en padahk? Uhdahn soh! Pwe, Siohwa kin idiahda kitail nin duwen sapwellime Sounkadehde kan. (Aiseia 43:10-12) Ma kitail kin kapakapki sapwellime ngehn oh kapwaiada dahme kitail kin kapakapki, kitail ahnekihla koahiek me inenen laud. Ni mehlel, kitail aramas soh-unsek akan oh sohte kak kahlemengih ni unsek mehn kahlemeng mwahu en atail Sounpadahk Keieu Lapalap, Sises. Ahpw, kitail soh kin kalahnganki Siohwa me e kin ketin doadoahngki sapwellime ngehn en kamanala oh kaunopada kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan en sapwellime Mahsen?
Sapwellimen Siohwa Pwihn Sansal kin Sewese Kitail en Koahiekla
17-19. Iaduwen mihding limau ni ehu ehu wihk me kohsang sapwellimen Siohwa pwihn sansal kin sewese kitail en koahiekla nin duwen sounkalohk kan?
17 Ni ahnsou wet kitail pahn koasoaiapene kesiluh en ahl me Siohwa kin doadoahngki ong sewese kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan en sapwellime Mahsen—iei sapwellime mwomwohdiso nin sampah, de sapwellime pwihn sansal, me kin kaiahne kitail en wia sounpadahk koahiek kan. Iaduwen met kin wiawi? Medemedewe duwen prokram en kaweid akan me kitail kin paiekihda! Ehuehu wihk, kitail kin iang towehda mihding en Kristian limau. (Ipru 10:24, 25) Kitail kin kohpene nin duwen pwihn tikitik kan nan ehu ehu Pwuhk Study en Mwomwohdiso pwe kitail kak paiekihda onop mwahu en Paipel me kohsang pwuhk ehu me sapwellimen Siohwa pwihno wiahda. Sang atail kin rongorong kanahieng oh iang pasapeng kan, kitail kin sukuhliki sang meteikan oh kangoange emenemen. Sounapwalih en Pwuhk Study pahn sewese oh kihong sawas oh kaweid ong emenemen tohn Pwuhk Study. Nan Mihding ong Wehi Pokon oh Onop en Kahn Iroir, kitail kin kalaudehla atail kin ale ketihnain en pali ngehn.
18 Theocratic Ministry Sukuhl kin kasukuhlih kitail iaduwen kitail pahn padahk ong mehteikan. Sang ni atail kin kaunopada atail padahk kan, kitail kin sukuhliki iaduwen kitail kak padahkiong aramas teikan Mahsen en Koht ni soangsoangen oaralap tohto. (1 Piter 3:15) Mie ahnsou ieu me ke ale padahk ehu me pid oaralap me ke lemeleme me ke wehwehkier, ahpw mwuhr ke sukuhliki mehkot kapw sang ahmw wia padahko? Met kin kalapw wiawi ong kitail koaros. Keieu mwahu en padahkiong aramas teikan duwen oaralap en Paipel ieu me kitail kin sukuhliki, pwe met kin sewese kitail en kalaudehla pein atail kin wehwehki duwen oaralapo. Edetehn kitail sohte pahn wia padahk nan mihdingo, kitail pil kak sukuhliki en wiahla sounpadahk mwahu kan. Kitail kin kilang me emen emen tohnsukuhl akan kin ahneki irair mwahu kan, oh kitail kak medemedewe iaduwen kitail kak kalehmengih irair mwahu pwukat.
19 Service Mihding kin pil sewese kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan en Mahsen en Koht. Ehuehu wihk, kitail kin perenki rong padahk kaselel kan, koasoaiapene peidek oh pasepeng kan, oh kilang kamwomwada kan me kin sewese kitail nan atail doadoahk en kalohk. Mehnia padahk kan kitail pahn doadoahngki? Iaduwen kitail kak powehdi kahpwal tohrohr kan me kin pwarada nan atail doadoahk en kalohk ong wehi pokon? Ia pil ekei ahl akan me kin lahngada ong kitail me pid kalohk me kitail anahne en tehk mwahu? Dahme pahn sewese kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan ni ahnsou me kitail kin pwurehng pwurala rehn aramas akan me perenki rong oh pil onop Paipel rehn aramas akan? (1 Korint 9:19-22) Peidek pwukat oh sawas ni oaritik kin kohda nan Service Mihding. Padahk tohto me wiawi nan mihding wet kin poahsonda pohn artikel kan nan Atail Doadoahk Ong Wehio, iei pil ehu mehn doadoahk ong sewese kitail en koahiekla en wia atail doadoahk kesempwal wet.
20. Iaduwen kitail pahn kak paiekihda ni unsek sang mihding oh kapokon kan?
20 Sang ni atail kin kaunopada oh iang tohwehda mihding kan oh doadoangki dahme kitail sukuhlikier ong atial doadoahk nin duwen sounpadahk kan, kitail kin alehdi kaiahn laud ehu. Ahpw pil mie kaiahn likin met. Kitail pil kin iang towehda mihding laud kan—duwehte kapokon kan—me kin sewese kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan en Mahsen en Koht. Oh ia uwen laud atail kin ngoangki rongorong kanahieng padahk pwukat oh kapwaiada kaweid akan!—Luk 8:18.
21. Dahme kin kasalehda me atail kaiahn kin pweida mwahu, oh ihs me kitail pahn kapinga?
21 Kaiahn me Siohwa kin ketikihda kin pweida? Kitail pahn tehk dahme wiawi. Ehu ehu sounpar, aramas lop kei kin ale kasukuhl en padahk kan en Paipel oh ale sawas en kapwaiada dahme Koht kin kupwurki irail en wia. Kitail kin wie tohtohla, ahpw pein kitail sohte kak nda me kitail kin kahrehda met en wiawi. Kitail anahne en wehwehki dahme me uhdahn mehlel, duwehte Sises kin wia. E mahsanih: “Sohte emen me pahn kak kohdo rehi, ma Semei me ketin kadariehdo sohte kainangihedo rehi.” Duwehte irail wahnpoaron ako en mahs, kitail pil sohte wad oh pil sohte iang sukuhl. (Sohn 6:44; Wiewia 4:13) Atail kin pweida mwahu kin poahsonda pohn Siohwa, pwe Ih me kin kainangihedo aramas mehlel akan en iang padahk mehlel. Pohl kawehwehda mwahu: “Ngehi kin kamwarak kisin werentuhke, a Apollos kin kalamwurehki pihl; ahpw Koht me kin ketin kakairada tuhkeo.”—1 Korint 3:6.
22. Dahme kahrehda kitail en dehr pahtoula en kaukaule iang ni unsek doadoahk en Kristian?
22 Ei, Siohwa Koht kin nantiong sewese kitail nin duwen atail kin wiahla sounpadahk kan en sapwellime Mahsen. Ekei ahnsou kitail sohte kin lemeleme me kitail sohte kin warong wiahla sounpadahk kan. Ahpw tamanda, Siohwa me kin kainangihedo reh oh sapwellime Ohl aramas akan. Siohwa pil kin kamanala kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan pwehn kak kalohk ong aramas kapw kan, oh e kin wia met sang sapwellime Mahsen, ngehn sarawi, oh sapwellime pwihn sansal nin sampah. Kitail kak mwekidki sapwellimen Siohwa kaiahn sang ni atail pahn kapwaiada sawas mwahu kan me e kin ketkihong kitail pwen sewese kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan en Mahsen en Koht!
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Iaduwen Paipel kin sewese kitail en wia doadoahk en kalohk?
• Sawas dah kei ngehn sarawi kin kihong kitail en wiahla sounpadahk koahiek kan?
• Ni ahl dah kei sapwellimen Siohwa pwihn nin sampah kin sewese iuk en wiahla sounkalohk en Rongamwahu?
• Dahme kitail kak liki ni ahnsou me kitail kin iang wia doadoahk en kalohk?
[Kilel nan Pali 16]
Nin duwen emen sounpadahk en Mahsen en Koht, Sises kin kasalehda limpoak ong aramas akan