Peidek kan Sang Sounwadawad kan
Ia wehwehn sapwellimen Pohl mahsen ni a mahsanih: “Uwen tohtohn amwail tungoale pilawa wet oh nimasang dahl en wain wet”?
Ni ahnsou me Pohl ntingihdi duwen Katamanpen Kamatalahn Krais, e mahsanih: “Uwen tohtohn amwail tungoale pilawa wet oh nimasang dahl en wain wet, kumwail kalohki pwoulahn Kauno, lao lel eh pahn ketin sapahldo.” (1 Korint 11:25, 26) Ekei kin wiahki lepin lokaia “uwen tohtohn” me pwarada wasaht kin kasalehda me sapwellimen Krais matala pahn kin katakataman pak dir ni wehwe ieu me pahrekiong pak tohto. Kahrehda, irail kin kataman pak tohto sang ehu nan ehuehu pahr. Ih wehwehn sapwellimen Pohl mahsen kan?
Met kereniongehr pahr 2,000 dower powe sang ahnsou me Sises wia kataman en sapwellime matala. Kahrehda, kasarawi Katamano pahn mehpak nan pahr ehu wehwehki pak tohtohier me met wiawiher sangehr pahr 33 C.E kohdo. Ahpw, ong wehwehn 1 Korint 11:25, 26, Pohl wie mahmahsanih kaidehn pak depe, ahpw e kin mahmahsanih ia mwomwen ah pahn wiawi. Nan tepin lokaiahn Krihk me doadoahk wasaht, e sohte doadoahngki lepin lokaia “pol·laʹkis” me kin wehwehki “pak tohto.” Ahpw, e doadoahngki lepin lokaia “ho·saʹkis” me kin wehwehki “ahnsou me” de “pak koaros me.” Kawehwe pwung en dahme Pohl mahsanih iei met: ‘Pak koaros me kumwail wia met, kumwail kalohki pwoulahn Kauno.’a
Eri, ia uwen tohto Katamanpen Kamatalahn Krais en wiawi? E pwung en wia met pak ehu nan pahr ehu. E kin wia mehn kataman, oh kataman kan kin kalap wiawi pak ehu nan pahr ehu. Pil patehng met, Sises matala ni rahn me mehn Suhs wia arail Pasohpa, me kin wiawi pak ehu nan pahr ehu. Ihme e konehngki, Pohl en mahsanihki Sises me e wia “Krais atail Pasohpa,” pwehki meirong en Sises wiawi pak ehute pwehn ritingada elen mour ong Israel en ngehn, duwehte keieu en meirong en Pasohpa me kamourala nein mehn Israel en uduk mesenih koaros nan Isip oh ritingadahng ahl ong wehio en maiaudahsang pahn kanaudok. (1 Korint 5:7; Kalesia 6:16) Pwehki pahrekpene wet en Pasohpa en Suhs me kin wiawi pak ehu nan pahr ehu—e pil wia katelap en me e mehlel me Katamanpen Kamatalahn Krais Sises pahn wiawi pak ehu nan pahr ehu.
Pil kapataiong met, Pohl pil karasaiong matalahn Sises ong ehu kamadipw en Suhs me kin wiawi pak ehu nan pahr ehu: iei Rahn en Tomwpen Dihp. Nan Ipru 9:25, 26, kitail wadek: “Samworo Lapalap en mehn Suhs ako kin pedolong nan Wasa Sarawihe nan pahr koaros [ni Rahn en Tomwpen Dihp] wisik ntahn mahn. A Krais sohte ketilong pwe en meirongkihla pein ih pak tohto. . . . E ketin pwarodo pahn mehtehpak kerendohng ni imwin dih koaros, pwe en kauwehkihla dihp sapwellime meirong en pein ih.” Pwehki sapwellimen Sises meirong weliandihier meirong me kin wiawi ni Rahn en Tomwpen Dihp, e sansal me Katamanpen Kamatalahn Krais konehng en wiawi pak ehu nan pahr ehu. Sohte kahrepe me kohsang nan Pwuhk Sarawi me kitail en wia Kataman pak tohto sang pak ehu nan pahr ehu.
Pwehn pahrekiong met, soupoad John Laurence von Mosheim ripohtki me Kristian akan nan senturi keriau nan Eisia Minor kin kalap kasarawi Katamanpen Kamatalahn Krais “ni kaeisek pahieun rahn en keieun sounpwong [ede Nisan].” Ahnsou kerendo ieu me pelien Kristendom wiahki tiahk ieu en kin wia Kataman pak tohto sang pak ehu nan pahr ehu.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Kapahrekpene ong dahme ntingihdi nan 1 Samuel 1:3, 7. Nan iren Paipel pwukat: “uwen tohtohn” (nan kawehwe kapw en lokaiahn Ipru) kin dokedoke irair akan me kin wiawi “nan ehuehu pahr” de pak ehu nan pahr ehu, ahnsou me Elkana oh ah pwoud riemen kin kohlahng nan imwen kaudok nan Sailo.