“En Mwasamwasahn”!
“Dahme I ndaiong kumwail, I pil ndaiong aramas koaros: kumwail pepehd oh mwasamwasahn.”—MARK 13:37.
1, 2. (a) Iren mehn kasukuhl dah me ohl menet sukuhlikihdier duwen pere ah kepwe kan? (b) Sang nan sapwellimen Sises karasaras en lipirapo, soangen mehn kasukuhl dah me pid en pepehdte kitail kak sukuhliki sang met?
JUAN kin nekidala ah kepwe kesempwal kan nan imweo. E kin nekidala kepwe pwukat pahn ah pehto—e lemeleme me met iei wasa me keieu konehng oh mwahu nan imweo. Ahpw, ehu pwohngo, lipirap emen pedolong nan perehn meiro, ni ahnsou me ih oh ah pwoudo wie memeir. E sansal me lipirap menet uhdahn wehwehki iawasa e pahn kilang ie. E kihsang dipwisou kesempwal koaros pahn pehto oh pil iangahki mwohni kei me Juan nekidala nan tehpel me mih limwahn pehto. Mandahn rahno, Juan eri diarada duwen pirap me wiawihero. E pahn tamatamante duwen iren kasukuhl kamedek wet me e sukuhlikiero: Aramas emen sohte kak pere ah kepwe kan ni e wie memeir.
2 Met pil duwehte atail pali ngehn. Kitail sohte kak pere atail koapworopwor oh pwoson ma kitail pahn meirla. Ihme kahrehda, Pohl kaweidki: “Eri, kitail dehr memeir duwehte meteikan, ahpw kitail pepehd oh onohnop.” (1 Deselonika 5:6) Sises doadoahngki karasaras en lipirapo pwehn kasalehda uwen kesempwal en wie pepehd. E kawehwehda duwen soangsoangen irair kan me pahn wiawi oh lel ahnsou me e pahn ketido nin duwen Sounkopwung men, oh mwuhr e kalekehki: “Kumwail eri mwasamwasahn pwe kumwail sehse rahn me amwail Kaun pahn ketido. Kumwail en ese pwe ma kaunen peneinei ehu pahn ese ahnsou de awa me lipirap emen pahn kodohn pirap nan imwe, e sohte pahn meirla, pwe e pahn pepehd oh mwasamwasahn pwe lipirapo de kohdo wehdpeseng imweo. Iei me kumwail en pil onohnop ahnsou koaros, pwe Nein-Aramas pahn ketido ni awa me kumwail pahn sasairki.” (Madiu 24:42-44) Lipirap emen sohte kin pakairki mwowe me e kohkohdo. E mwahuki lella wasao ahnsou me sohte me kasik ih. Met pil duwehte dahme Sises mahsanihki duwen imwilahn koasoandi wet, me pahn leledo ‘ahnsou me kitail sohte lemehiong.’
“En Pepehd, Kesihnenda Teng Nan Amwail Pwoson”
3. Iaduwen Sises eh doadoahngki karasaras en laduo me awiawih eh soumas en pwurodo sang eh kapwopwoud kin kasalehda duwen kesempwal en pepehd?
3 Nan Rongamwahu en Luk, Sises kin karasaiong Kristian akan me irail wia ladu kei me kin awiawih arail soumas en pwurodosang ah kapwopwoud. Irail anahne en pehmtik pwe ni ahnsou me arail soumas pahn pwurodo, irail pahn pepehd oh kasamwo ih. Duwehte met, Sises mahsanih: “Nein-Aramas pahn pwurodo ahnsou me kumwail sasairki.” (Luk 12:40) Ekei me kin papah Siohwa sounpahr tohtohie ele solahr arail lamalam en karuwaru me pid soangen ahnsou me kitail mihmi loale. Irail ele uhd ahneki lamalam me imwin ahnsou saikinte keren. Ahpw, soangen lamalam wet kak kawet atail madamadau sang soahng ngenin kan oh uhd rapahki kepwehn sampah kan, oh met kin wia mehn kerempwa kan me kak kahrehong kitail en men meirla ni pali ngehn.—Luk 8:14; 21:34, 35.
4. Mehn kamehlel dah me kin kamwekid kitail en mwasamwasahn oh iaduwen Sises eh kasalehda met?
4 Kitail kak ale pil ehu mehn kasukuhl sang en Sises karasaraso. Mendahki irail ladu ko sohte wehwehki kuloak depe me arail soumaso pahn kohdo, ahpw e sansal me irail ese mehnia pwohng. Ele e pahn apwal en pepehd pwohngo pwon ma irail lemelemengki me arail soumaso pahn kohdo ni ehu pwohng tohrohr. Ahpw soh, irail wehwehki mehnia pwohng me e pahn leledo oh met kihong irail kahrepe kehlail en pepehdte. Pil duwehte met, Paipel kin kohpada ni sansal me kitail memour ni imwin rahn akan; ahpw e sohte kin kasalehda mehnia rahn oh awa me imwi uhdahn pahn leledo. (Madiu 24:36) Ma kitail kamehlele me imwilahn ahnsou wie kohkohdo, met kin sewese kitail en pepehd, ahpw ma kitail uhdahn kamehleleiong pein kitail me Rahn en Siohwa inenen keren, kitail pahn ahneki kahrepe inenen kehlail en mwasamwasahn.—Sepanaia 1:14.
5. Iaduwen atail pahn mwekidki kaweid en Pohl me pid “en pepehdte”?
5 Ni ahnsou me Pohl ntingwohng mehn Korint kan, e kangoange irail: “En pepehd, kesihnenda teng nan amwail pwoson.” (1 Korint 16:13, NW) Ei, en pepehd kin pidada atail pahn kesihnenda teng nan atail pwoson en Kristian. Iaduwen kitail pahn kak pepehd oh mwasamwasahn? Sang ni atail pahn kaloalehla atail wehwehkihla duwen sapwellimen Koht Mahsen. (2 Timoty 3:14, 15) Ahnla wia pein atail onop oh kaukaule iang towehda mihding kan koaros kak sewese kakehlailihala atail pwoson, oh kolokolete lamalam me Rahn en Siohwa inenen kerendohr pahn wia ire kesempwal kan nan atail pwoson. Oh pil, ma kitail pahn, ekei pak, kousapahlih iren Pwuhk Sarawi kan me kin kamehlelehiong kitail me kitail kerenlahngehr imwin koasoandi wet, met pahn sewese kitail en dehr manokehla dahme mehlel me pid imwin ahnsou me kohkohdo.a E wia kamwahu ehu en kin tetehk mwahu duwen mwekimwekid en sampah kan me kin pwung ong kokohp en Paipel kan. Emen brother nan Germany ntingihdi: “Ahnsou koaros me I kin kilang nuhs—mahwen, rerrer en sahpw, pepei, oh saminlahn sampah—met kin kalaudehla ahi kamehlele me imwin ahnsou kerendohr.”
6. Iaduwen Sises eh karasahda me kitail kak uhdi sang atail pepehd ni pali ngehn mwurin ahnsou kei?
6 Nan pwuhken Mark irelaud 13, Sises pil kangoange sapwellime tohnpadahk ko en kin pepehd oh mwasamwasahn. Nan irelaud wet, Sises kin karasahiong arail irairo duwehte sounsilasil wenihmw men me kin awiawih eh soumas en pwurodo sang eh seiloak. Sounsile wenihmwo sehse kuloak depe me ah soumas pahn pwurodo. Ihte ah silasil. Sises kawehwehda me mie soangen silasil pahieu me soumaso kak kasaing. Kepahieu en silasilo kin tepida sang kuloak siluh ni sohrahn lel ahnsou me ketipin pahn dakada. Ni kaimwiseklahn silasil, sounsile wenihmwo pahn mengei en men meirla. Ripoht kasalehda me sounpei kan kin kilangwong ni sohrahn (awa kan mwohnte ketipin pahn dakada) me iei ahnsou keieu mwahu en koledi imwintihti kan me soh kasikpe. Pil duwehte met, ni imwilahn imwin rahn akan, ni ahnsou me sampah wet kin mwomwen meirkelikla ni pali ngehn, iei ahnsou me kitail pahn ahpwete apwaliki pepehd oh mwasamwasahn. (Rom 13:11, 12) Ihme kahrehda, nan ah karasaraso, Sises kin pwurpwurehng kangoange: “En mwasamwasahn oh pepehd . . . Eri, en mwasamwasahn . . . Dahme I ndaiong kumwail, I pil ndaiong aramas koaros: kumwail pepehd oh mwasamwasahn.”—Mark 13:32-37.
7. Keper dah uhdahn mie, oh ni atail pahn kilang met, mehn kangoang dah me kitail pahn kak wadek sang nan Paipel?
7 Pak tohto, ni ahnsou me Sises kin padahk oh pil mwurin e iasada, e kin, ni kehlail, kangoange kitail en pehmtik. Ni mehlel, kereniong ahnsou koaros me iren Pwuhk Sarawi kan kin koasoia duwen imwin koasoandi wet, e kin kaweidki kitail en pepehd oh mwasamwasahn.b (Luk 12:38, 40; Kaudiahl 3:2; 16:14-16) E sansal me e wia keper laud ehu ma kitail men meirla ni pali ngehn. Kitail koaros anahne kaweid pwukat!—1 Korint 10:12; 1 Deselonika 5:2, 6.
Wahnpoaron Silimen Me Sohte Kak Pepehd
8. Nan mwetuwel en Kedsemeni, iaduwen sapwellimen Sises wahnpoaron silimeno mwekidki ah pekipek rehrail irail en pepehd oh mwasamwasahn?
8 En pepehd kin wehwehki laudsang ihte ahneki lamalam mwahu, oh met pil sansalda sang mehn kahlemeng en Piter, Seims, oh Sohn. Irail ohl kehlail ni pali ngehn kei me kin, ni lelepek, idawehn Sises oh kin poakohng laud Sises. Mendahki met, ni pwohng en Nisan 14, 33 C.E., irail sohte kak pepehd. Mwurin arail kohkohsang pere powe me irail kasarawi Pasohpa ie, irail wahnpoaron silimen uhd iangada Sises kohla nan Mwetuwel en Kedsemeni. Wasao, Sises eri mahsanih ong irail: “Nan kapehdiet inenen toutou oh diren nsensuwed, likamwete I pahn mehkihla. Kumwail awih ie met oh iang ie pepehd.” (Madiu 26:38) Pak siluh me Sises kapakap ngidingid ong Seme nanleng, oh pak siluh me e pwurala rehn kompoakepah kan—wahnpoaron silimen, oh e diarada me irail wie memeir.—Madiu 26:40, 43, 45.
9. Dahme kahrehda irail wahnpoaron ko men meirla?
9 Dahme kahrehda ohl lelepek pwukat kansensuwedihala Sises ahnsowo? Keieu—irail inenen pwangadahr. Kuloak samwalahr, mwein pil dauliher lukepen pwohng oh “re solahr kakong ar men meir.” (Madiu 26:43) Ahpw, Sises mahsanih: “Kumwail pepehd oh kapakap pwe kumwail dehr lohdiong nan songosong. Pwe ngehn me peik, a paliwar me luwet.”—Madiu 26:41.
10, 11. (a) Mendahki ah pwangadahr, dahme kin sewese Sises en pepehd oh mwasamwasahn nan mwetuwel en Kedsemeni? (b) Dahme kitail kak sukuhliki sang dahme wiawihongehr sapwellimen Sises wahnpoaron silimen ni ahnsou me Sises peki rehrail en pepehd oh mwasamwasahn?
10 E sansal me Sises pil pwangadahr ni pwohngo. Sises sohte meirla, ahpw, erein kisin ahnsou en saledek me luhweo, e poadidiong kapakap. Nan rahn ekei mwowe, e kangoangehkin sapwellime tohnpadahk ko en kin kapakap, ni e mahsanih: “Kumwail eri mwasamwasahn, oh kapakap ahnsou koaros pwe kumwail en kehlail oh itarohng pitsang mepwukat koaros me pahn wiawi, oh pil warohng uh mwohn silangin Nein-Aramas.” (Luk 21:36; Episos 6:18) Ma kitail pahn tehk mwahu kaweid en Sises oh kahlemengih sapwellimen mehn kahlemeng mwahu en kapakap, atail pekipek karakarahk kan ong Siohwa me kin kohsang nan atail mohngiong pahn sewese kitail en pepehdte.
11 Mehlel, Sises wehwehki me ni ahnsou keren e pahn selidi oh kamakamala—ahpw sapwellime tohnpadahk kan sohte wehwehki ahnsowo dahme pahn wiawihong Sises ni ahnsou keren. Kadeikpen Sises pahn imwikihla kalokolok me keieu laud pohn tuhkehn kalokoloko. Sises kalekehki sapwellime wahnpoaron ko duwen mehpwukat, ahpw irail sohte wehwehki dahme e mahmahsanih. Ihme kahrehda irail wie memeir ah Sises wie pepehd oh wie kapakap. (Mark 14:27-31; Luke 22:15-18) Pil duwehte wahnpoaron ko, paliwaratail me pil luwet oh mie soahng kan me kitail saikinte ese. Ahpw, ma kitail sohte kak kasawihada uwen karuwaru en ahnsou me kitail mihmi loale, eri kitail kakete meirla ni pali ngehn. Ihte ma kitail pahn pehmtik, eri kitail pahn kak pepehd.
Irair Kesempwal Siluh
12. Soangen irair siluh dah me Pohl kasalehda me pahn pidada atail pahn wie onohnop?
12 Iaduwen atail pahn kak kolokolete atail lamalam en karuwaru? Kitail kilangehr duwen kesempwal en kapakap oh anahnepen kitail en tamataman Rahn en Siohwa. Kapataiong mehpwukat, Pohl kasalehda irair kesempwal siluh me kitail anahne kakairada. E mahsanih: “Ahpw kitail kisehn rahn, eri, kitail onohnop, kitail kapwatkihda pwoson oh limpoak pwe en wia perehpen mwaremwaratail; oh atail lisoarop en mahwen, iei koapworopwor en mour soutuk.” (1 Deselonika 5:8) Kitail tehk mahs dahme pwoson, koapworopwor oh limpoak pahn wiaiong kitail pwe kitail en kak pepehd ni pali ngehn.
13. Iaduwen pwoson e wia irair kesempwal ehu ma kitail men pepehdte?
13 Kitail anahne pwoson kehlail me Siohwa uhdahn ieias oh “E kin ketin katingih irail kan me kin raparapahki.” (Ipru 11:6) Keieun pweidahn en Sises kokohp me wiawi nan keieun senturi me pid imwin rahn akan oh met kin kakehlailihala atail pwoson me kokohp wet pil pahn pweida nan atail ahnsou. Atail pwoson kin kahrehong kitail en kin ngoangki kasikasik Rahn en Siohwa, oh uhdahn kamehlele me “kokohp nan kapoudiahlo pahn pweida. E sohte pahn pwand.”—Apakuk 2:3.
14. Iaduwen koapworopwor e wia irair kesempwal ehu ma kitail men pepehdte?
14 Atail koapworopwor mehlel kin duwehte “peipwung ehu nan kapehditail” me kin sewese kitail en kin kak pahn kahpwal kan mehnda ma kitail anahne awiawih pweidahn sapwellimen Koht inou kan. (Ipru 6:18, 19) Margaret, sister keidi men me mahkier sounpahr duweisek samwa oh papidaisla sounpahr isihsek samwalahr ko, koasoia: “Ni ahnsou me ahi werek mehkihlahr kanser nan 1963, I kin pepehm me e pahn mwahu ma imwin koasoandi wet pahn mwadang leledo. Ahpw, met I diarada me lamalam en roporop me I ahneki ahnsowo. Se sohte wehwehki ahnsowo me doadoahk en kalohk pahn kohpeseng oh lella nan sampah pwon. Pil leledo met, miehte ekei wasa kan me doadoahk wet ahpwtehnte tepida ie. Ihme, I inenen perenki me Siohwa sapwellimaniki kanengamah.” Wahnpoaron Pohl kamehlelehong kitail: “Kanengamah wahdohng kitail kalahngan; kalahngan uhd wahdohng kittail koapworopwor, oh koapworopwor sohte pahn kahluwakitaillahn nsensuwed.”—Rom 5:3-5, NW.
15. Iaduwen limpoak eh pahn kamwekid kitail mehnda ma e mwomwen me kitail awiawihkier ahnsou reirei?
15 Limpoak en Kristian iei irair tohrohr ehu pwehki e kin wia poahsoanpen soahng koaros me kitail kin wia. Kitail kin papah Siohwa pwehki kitail poakohng Ih, mendahki ahnsou dah me E ketin kileledi. Atail limpoak ong mehn mpatail kan me kin kamwekid kitail en kalohki Rongamwahu en Wehin Koht, sohte lipilipil ia uwen werei me Koht kupwurki kitail en wia met oh sohte lipilipil pak depe kitail anahne en pwurala ni ihmw kohte. Nin duwen me Pohl ntingihdier: “Eri, soahng siluh pwukat: pwoson, koapworopwor, oh limpoak, ih me pahn mihmihte; ahpw me keieu kesempwal rehrail iei limpoak.” (1 Korint 13:13) Limpoak kin kahrehong kitail en dadaurete oh sewese kitail en pepehdte. “Limpoak kin koapworopworki mehkoaros, oh kak dadaurete pahn mehkoaros. Limpoak pahn poatoapoat.”—1 Korint 13:7, 8.
“Kolokolete Dahme Ke Ahnekier”
16. Kitail en dehr wawaila, ahpw soangen wiewia de irair dah me kitail en kekeirada?
16 Kitail memour ni ahnsou mwotomwot ehu me mwekimwekid en sampah kan kin katamankihong kitail me kitail miher ni imwilahn imwin rahn akan. (2 Timoty 3:1-5) Met kaidehn ahnsou en wawaila ahpw iei ahnsou en “kolokolete teng dahme kitail ahnekier.’ (Kaudiahl 3:11) Sang ni atail pahn “kin poadidiong kapakap” oh kakairada irair en pwoson, koapworopwor, oh limpoak, kitail pahn kasalehda me kitail kaunopkitaildahngehr awahn kasongosongo. (1 Piter 4:7) Soahng tohto kitail anahne wia nan doadoahk en Kauno. Ma kitail pahn kedirepwki wiewia kan me pid atail papah Koht ni lelepek—met pahn sewese kitail en pepehdte.—2 Piter 3:11.
17. (a) Dahme kahrehda mehn kapahtou kan me kitail kin ekei pak ahneki en dehr kerempwa kitail? (Kilang koakon ni pali 21.) (b) Iaduwen atail kak kahlemengih Siohwa oh soangen mehn kating dah me pahn kohwong irail me kin wia met?
17 Seremaia ntingihdi: “Siohwa iei ahi, ihme kahrehda Ih me I kin koapworopworki. Siohwa kin ketin kupwuramwahu ong koaros me kin likih, oh kin raparapahki Ih. Eri, ih me mwahu kitail en kanengamah oh awiawih, pwehn ketin komourkitailla.” (Koulen Kedepwidepw 3:24-26, NW) Ekei kitail awiawih ongete kisin ahnsou kis. Ah ekei awiawihkier sounpahr tohto pwe en kak iang kilang komour me pahn kohsang Siohwa. Ia uwen mwotomwot en ahnsou me kitail awiawih met ma kitail pahn karasahlahng mour soutuk me mih mwotail! (2 Korint 4:16-18) Eri, erein atail wie awiawih sapwellimen Siohwa ahnsou, kitail kak kakairada irair kesempwal en Kristian kan oh sewese meteikan en isaneki kanengamah me Siohwa kin kasalehda oh eri alehda oh kolokol padahk mehlel. Ihme, kitail koaros en mwasamwasahn. Kitail en kahlemengih Siohwa oh kanengamah oh kalahnganki koapworopwor me E ketikihong kitail. Ni atail pahn lelepek oh pepehdohte, kitail en pil kolokolete teng atail koapworopwor en mour soutuk. Eri, inou ko me mih nan kokohp wet pahn pweida rehtail: “[Siohwa] pahn kawahuwihiukala ni E pahn ketikihong uhk sahpwo, oh ke pahn kilang me suwed akan ar pahn koahkoahk sang.”—Melkahka 37:34.
[Nting tikitik me mi pahs]
a E wia mehn sawas mwahu ma kitail pahn kousapahlih mehn kadehde weneu me kitail miher ni “imwin rahn akan” me kileledi nan Watchtower (lokaiahn wai) en January 15, 2000, pali 12 oh 13.—2 Timoty 3:1.
b Lokaiahn Krihk me kawehwehda lepin lokaia “en pepehd,” lexicographer W. E. Vine kawehwehda me e kin wehwehki ‘en pwakihasang men meir,’ oh e “sohte kin wehwehkihte en pepehd ahpw en tetehk irail kan me kin song en ale mehkot.”
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Iaduwen ahmw pahn kak kakehlailihala ahmw pwoson me imwin koasoandi wet kerendohr?
• Dahme kitail kak sukuhliki sang mehn kahlemeng sapwung en Piter, Seims oh Sohn?
• Soangen irair siluh dah me kak sewese kitail en kolokolete atail ngoang ni pali ngehn?
• Dahme kahrehda met iei ahnsou en ‘kolokolete teng dahme kitail ahnekiher’?
[Kaokon nan Pali 29]
“Meid Pai Me Kin Kasikasik.”—Daniel 12:12
Nna, medewehla ma sounsilasil men kin lemelemengki me lipirap men kin koasoakoasoane en pirapa ihmw me e kin sinsile. Ni pwohngo, sounsilasilo pahn song en rong kanahieng ma e pahn kak rongada kisin katairong me pahn kasalehda me lipirapo miher mwo. Mwurin awa kei, mese oh salonge inenen tihwohla en song rong ngihl akan. E sansal me e pahn mengei ong ih en sapwungala ma e pahn rong ngilen kisinieng me ipihpir tuhke kan de kaht men me lel mehkot oh kesehdi oh e kak lemehong me met iei ih lipirapo.—Luk 12:39, 40.
Met kak pil duwehte dahme pahn wiawiong irail ako me kin “ngoangki awiawih ketodohn atail Kaun Sises Krais.” (1 Korint 1:7) Wahnpoaron ko lemeleme me Sises pahn ‘onehda sapahl wehin Israel’ mwurinte eh iasada. (Wiewia 1:6) Sounpahr kei mwuri, kataman anahne wiawi ong Kristian en Deselonika ko me ketidohn Krais pahn wiawi ehu rahn nan ahnsou kohkohdo. (2 Deselonika 2:3, 8) Ahpw, mendahki dahme re kasik a sohte pweida—met sohte kahrehong irail me tepin idawehnla Sises ko en kesehla ahl me kahluwalahng irail mour.—Madiu 7:13.
Nan atail ahnsou, kitail en dehr mweidohng atail nsensuwedki imwin koasoandi wet ah pwand en leledo en kahrehong kitail en uhdi oh solahr mwasamwasahn. Sounsilasil pehmtik men ele kak en sapwungala ong ngihl akan me e kin songosong en rong, ahpw e anahne en mwasamwasahnte! Ah pwukoa met. Pil duwehte kitail Kristian kan.
[Kilel nan Pali 26]
Ke uhdahn kamehlele me Rahn en Siohwa kerendohr?
[Kilels nan Pali 27]
Towehda mihding kan, kapakap oh pein onop pahn sewese kitail en mwasamwasahn
[Kilel nan Pali 30]
Duwehte Margaret, kitail en kanengamah oh mwasamwasahn