“Mwasamwasahn” Pwe Awahn Kadeiko Leledohr!
Audepen onop wet kin poahsoanda pohn brochure me oaralap koasoia “Keep on the Watch!” me kohda nan Kapokon en District nin sampah pwon 2004/2005.
“Kumwail eri mwasamwasahn pwe kumwail sehse rahn me amwail Kauno pahn ketido.”—MADIU 24:42.
1, 2. Dahme Sises ni konehng karasahiong sapwellime ketido?
DAHME ke pahn wia ma ke ese me sounpirap emen wia wawaiseli oh kin pirapirapa ihmw akan nan ahmw kousoan? Pwe en pere irail akan me ke kin poakohng oh ahmw kepwe kesempwal akan, ke pahn kin pehmitik, wie mwasamwasahn. Ke anahne wia met pwehki sounpirap emen sohte kin kadarpeseng kisinlikou pwehn pakairki me e pahn kohdo. Weksang met, e kin waido oh sohte me kin kasik.
2 Pak tohto sang ehu, Sises kin doadoahngki elen sounpirap emen en wiahki karasaras. (Luk 10:30; Sohn 10:10) Me pid wiewia kan me pahn wiawi ni imwin rahn akan oh dahme pahn wiawi mwohn sapwellime pwarodohn wia kadeik, Sises ketikihda kaweid wet: “Kumwail eri mwasamwasahn pwe kumwail sehse rahn me amwail Kauno pahn ketido. Kumwail en ese pwe ma kaunen peneinei ehu pahn ese ahnsou de awa me lipirap emen pahn kohdohn pirap nan imwe, e sohte pahn meirla, pwe e pahn pepehd oh mwasamwasahn pwe lipirapo de kohdo wehdpeseng imweo.” (Madiu 24:43) Sises eri karasahiong sapwellime ketido duwehte leledohn sounpirap emen me sohte me kin kasik.
3, 4. (a) Dahme pidada pwe kitail en peikiong sapwellimen Sises kehkehlik me pid sapwellime ketido? (b) Peidek dah kan pwarada?
3 Karasaras wet me konehng pwe uhdahn rahn me e pahn ketido sohte me pahn ese. Ni tepin kokohp wette, Sises mahsanih: “A duwen rahno oh ahnsowo, sohte emen me ese iahd e pahn leledo, oh tohnleng en nanleng kan, pil Sapwellimen Sahmo sohte mwahngih, Sahmohte me mwahngih.” (Madiu 24:36) Sises kangoangehki irail me rongorong ih kan: “Iei me kumwail en pil onohnop ahnsou koaros.” (Madiu 24:44) Irail akan me kin kapwaiada en Sises kaweid wet en onohnop, arail wiewia kan en konehng, ni ahnsou soh lipilipil me e pahn ketido oh wia sapwellimen Siohwa Sounkadeik.
4 Ekei peidek kesempwal akan pil pwarada: Sapwellimen Sises kehkehlik ohngete aramas en sampah kan, de Kristian mehlel akan pil anahne “mwasamwasahn”? Dahme kahrehda e wia irair karuwaru en “mwasamwasahn,” oh iaduwen aramas kak wia met?
Kehkehlik ong Ihs?
5. Iaduwen atail ese me kehkehlik me pid “mwasamwasahn” kin kohwong Kristian mehlel akan?
5 E uhdahn mehlel me ketidohn Kauno pahn duwehte lipirap ong aramas akan en sampah, irail oko me kin salengeponiong kehkehlik ong apwal me kereniongehr leledo. (2 Piter 3:3-7) Ahpw, iaduwen Kristian mehlel akan? Wahnpoaron Pohl ntingwohng ienge me pwoson akan: “Pwe pein kumwail inenen ese mwahu duwen Rahnen Kauno eh pahn leledo rasehng lipirap emen me kin pwarodo ni pwong.” (1 Deselonika 5:2) E sansal mwahu ong kitail me “Rahn en Siohwa wie kohkohdo.” Ahpw, iaduwen met pahn katikala anahnepen atail en wie mwasamwasahn? Tehk pwe ong sapwellime wahnpoaron oko me Sises mahsanih ong: “Pwe Nein-Aramas pahn ketido ni awa me kumwail pahn sasairki.” (Madiu 24:44) Mwohn met ahnsou me Sises kangoangehki sapwellime tohnpadahk kan en raparapahki Wehio, e kalekehkin irail: “Eri, kumwail pil onohnop, pwe Nein-Aramas pahn pwarodo ahnsou me kumwail sasairki.” (Luk 12:31, 40) E soh sansal me Sises kin ketin kupwukupwurehki sapwellime werek kan ni ah mahsanih: “Mwasamwasahn”?
6. Dahme kahrehda kitail anahne “wie mwasamwasahn”?
6 Dahme kahrehda kitail anahne “mwasamwasahn” oh “onohnop”? Sises kawehwehda: “Ni ahnsowo ohl riemen me pahn wie doadoahk nansapw, emen ira pahn wisiksang, a emen pahn luhwehdi. Lih riemen me pahn kepekepel pilawa, emen ira pahn wisiksang, a emen pahn luhwehdi.” (Madiu 24:40, 41) Irail oko me kasalehda me re onopadahr pahn “wisiksang,” de mourla, ahnsou me sampah suwed wet pahn ohla. Meteikan pahn “lekdekla” pwehn kamwomwmwomwla pwehki irail kin roporop oh raparapahkihte pein arail elen mour. Irail pwukat kakete iangahki soangen aramas me kin mahs ale marain ahpw sohte kin wie mwasamwasahn.
7. Dahme sohte ese iahd me imwi pahn leledo kin sewese kitail en wia?
7 Pwehki atail sehse uhdahn mehnia rahn me imwin koasoandi mering wet pahn leledo, met kin kihong kitail ahnsou mwahu en kasalehda me kitail kin papah Koht ni mohngiong mwakelekel. Iaduwen? Ekei Kristian akan kin lemeleme me rahn en imwio mwomwen pwand en leledo. Kahrehda, irail me ahneki pepehm wet kin mweidohng arail ngoang en papah Siohwa en loula. Ahpw, kitail en tamataman me kitail inoukihong Siohwa atail mour, kahrehda kitail sohte kin peikasal kihong atail mour en papah Siohwa. Irail akan me kin ese Siohwa kin ese me awiawih lao lel sohla ahnsou ahpw kasalehda ngoang, met sohte kin kaperenda Ih. E kin mwahngih dahme mih nan mohngiongatail.—1 Samuel 16:7.
8. Iaduwen limpoak ong Siohwa kin kamwekid kitail en wie mwasamwasahn?
8 Pwehki atail uhdahn kin poakohng Siohwa, kitail kin diar peren me keieu laud ni atail kin wia kupwure. (Melkahka 40:8; Madiu 26:39) Oh kitail kin men papah Siohwa kohkohlahte. Kesempwalpen kapai wet sohte kin tikitikla pwehki dene atail ahnsou en awiawih ah ekis reireila sang dahme kitail kin kasik. Laudsang mehkoaros, kitail kin mwasamwasahn pwehki kitail kin ngoangkihla kasikasik dahme Rahnen Siohwa pahn wiahda ong pweidahn sapwellime koasoandi. Atail ineng mehlel en kaperenda Koht me kin kamwekid kitail en kapwaiada kaweid sang sapwellime Mahseno oh kin mwohnki mahs sapwellime Wehi nan atail mour. (Madiu 6:33; 1 Sohn 5:3) Kitail tehkpene iaduwen wie mwasamwasahn ah pahn kin kamwekid pilipil akan me kitail kin wiahda oh mwomwen atail kin mour nan ehuehu rahn.
Iawasa Ahmw Mour Kohkohlahng Ie?
9. Dahme kahrehda e wia anahn karuwaru aramas en sampah kan en pirida oh tehkada kesempwalpen atail ahnsou?
9 Aramas tohto nan rahnwet pohnese me kahpwal laud akan oh irair kapwuriamwei kan wialahr audepen rahn koaros, oh ele irail sohte perenki ahl me arail mour kin kahluwa irail loale. Ahpw, irail uhdahn ese dahme kahrehda irair en sampah kan wiahki met? Irail wehwehki me kitail mihmihier ni “imwin koasoandi suwed wet”? (Madiu 24:3) Irail ese me reklahn roporop, tiahk lemei, wiewiahn soh pwoson Koht kin wia kilel en “imwin rahn akan”? (2 Timoty 3:1-5) Mie irair en anahn karuwaru aramas en pirida oh kilangada kesempwalpen mehpwukat koaros oh medemedewe elen mour me re weweidwei loale.
10. Dahme kitail en wia pwe kitail en ese ni mehlel me kitail wie mwasamwasahn?
10 Ah iaduwen kitail? Rahn koaros kitail kin wiewia pilipil kan me pid duwen atail doadoahk, atail roson, atail peneinei, oh atail kaudok. Kitail ese dahme Paipel mahsanih, oh kitail kin nantihong kapwaiada. Kahrehda, kitail mwahu en idek rehtail: ‘I kin mweidong pwunod akan en mour en keseieisang nan elen mour me I momourki? I kin mweidohng madamadau en sampah, oh ah elen loalokong kan, en kaweid ahi pilipil me I kin wiahda? (Luk 21:34-36; Kolose 2:8) Kitail anahne kasalehda ahnsou koaros me kitail kin likih Siohwa ki atail mohngiong unsek oh sohte kin kehliki pein atail loalokong. (Lepin Padahk 3:5) Ni ahl wet, kitail pahn wie “kolokol teng uhdahn mour mehlel” iei mour kohkohlahte nan sapwellimen Koht sampah kapw.—1 Timoty 6:12, 19.
11-13. Dahme kitail kak sukuhliki sang mehn kahlemengpen dahme wiawihier akan (a) ni mwehin Noha? (b) ni mwehin Lohd?
11 Pwuhk Sarawi audaudki mehn karasepen kehkehlik tohto me kak sewese kitail en wie mwasamwasahn. Tehk dahme wiawi ni mwehin Noha. Mwowe douluhl, Koht kaunopikihier ih mahsen en kehkehlik. Ahpw, likin Noha oh tohn ah peneinei, aramas teikan sohte kin katapanki mahsen en kehkehlik wet. (2 Piter 2:5) Ohng met, Sises mahsanih: “Ketidohn Nein-Aramas pahn duwehte me wiawiher ni mwehin Nohao. Pwe nin duwen aramas ako ar pereperen kamakamadipw ni rahn ako mwohn nohlik lapalapo, ohl oh lih akan wiewia pwopwoud lao lel rahn me Noha pedolong nan warihmwo; re ahpw sasairki nohliko, e lao komwopwirailla koaruhsie; ih duwen me pahn wiawi, ni ahnsou me Nein-Aramas pahn pwarodo.” (Madiu 24:37-39) Dahme kitail sukuhliki sang wasaht? Ma kitail pahn mweidohng soahng sohte katepe kan pil lel mehkan me uhdahn kin wiawi nan mour, pwe en kaitonla wiewiahn pali ngehn akan me Koht kin ketin kangoangehkin kitail en mwohnki, kitail anahne kousapahl ni keneinei duwen kitail.—Rom 14:17.
12 Tamanda duwen mwehin Lohd. Kahnimw en Sodom, wasa me Lohd oh ah peneinei kin koukousoan ie, kin wia wasa kepwehpwe oh tiahk samin. Siohwa poaronehlang sapwellime tohnleng kan en kauwehla wasao. Tohnleng kangoangehki Lohd oh ah peneinei en tangasang nan Sodom oh dehr kilangla mwuri. Sang ni kaweid en tohnleng kan, irail eri mweselweisang kahnimwo. Ahn Lohd pwoud, me sansal mwahu me e sohte kakohng pepehm en kihdi imwe nan Sodom. Ih eri sapeik oh kilangla mwuri, oh pwehki met, e mehla. (Senesis 19:15-26) Ni mahsen en kokohp, Sises kehkehliki: “Kumwail tamataman en Lohd eh pwoudo.” Kitail kin doadoahngki kehkehlik wet?—Luk 17:32.
13 Irail oko me kin peikiong kehkehlik sarawi kan kin mourla. Met kin mehlel ohng Noha oh ah peneinei oh Lohd oh nah serepein ko. (2 Piter 2:9) Ni atail kin kihdiong nan mohngiongatail akan kehkehlik mehn karasepe pwukat, kitail kin kehlailkihda mahsen en komour pwukat me kin dokedoke irail akan me kin poakohng me pwung. Met kin kadirehkihla mohngiongitail akan ki koapworopwor en sapwellimen Koht inou akan me pid “lahng kapw oh sampah kapw” wasa me “irail me pwung kan pahn kousoan ie.”—2 Piter 3:13.
‘Awahn Kadeiko Leledohr’!
14, 15. (a) “Awahn” kadeiko kin kapatapene dah? (b) Dahme kin pidada ‘lemmwiki Koht oh kapinga Ih’?
14 Nin doken atail kin wie mwasamwasahn, dahme kitail en kasik? Pwuhken Kaudiahl ewen kahk kan me pahn kahluwalahng pweidahn sapwellimen Koht koasoandi. Peikiong dahme e mahsanih kin kesempwal ma iei kitail pahn wia kadehdehpen atail onopadahr. Kokohp kawehwehdi ni oaritik duwen mwekimwekid akan me pahn wiawi ni “Rahnen Kauno,” me tepidahn ni en Sises ketidiong pohn mwoale nanleng nan pahr 1914. (Kaudiahl 1:10) Kaudiahl kaweidkin kitail en tehk tohnleng emen me likilik kohwong ih ki “weuwa rongamwahu poatopoat ehu.” E eri ngihl laudida mahsanih: “Kumwail lemmwiki Koht oh kapinga sapwellime roson lapalahpie! Pwe e lelehr ahnsoun eh pahn ketin kadeikada tohn sampah kan.” (Kaudiahl 14:6, 7) “Awahn” kadeiko wia ahnsou mwotomwot ehu, oh kapatapene ahnsou en pakair oh ahnsou en kihda kadeik kan oh iei me sansal nan kokohp wet. Kitail mihier nan lepin ahnsowo.
15 Ahnsouwet, mwohn awa en kadeiko pahn imwisekla, kangoang kohwong kitail mahsanih: “Lemmwiki Koht oh kapinga Ih.” Dahme anahn wasaht? Lemmwiki Koht ni irair pwung en kamwekid kitail en sohpeisang wiewia sapwung. (Lepin Padahk 8:13) Pwe ma kitail kin kawauwih Koht, kitail en peikiong kapitie ni wahu mehlel. Kitail dehr kedirepwla oh sohte kaukaule wadek sapwellime Mahseno, iei Pwuhk Sarawi. Kitail en dehr mwamwahleki sapwellime kaweid ong kitail en iang towehda mihding en Kristian akan. (Ipru 10:24, 25) Kitail en perenki kapai tohrohr en iang kihseli Rongamwahu en sapwellimen Koht Wehin Mesaia oh pwerisek wia met. Kitail en kin likih Siohwa ahnsou koaros oh ki mohngiongitail unsek. (Melkahka 62:8) Pwehki atail ese me Siohwa me kaunepen lahng oh sampah, kitail kin kalinganahda Ih ni atail kin inengkihda peikiong Ih oh wiahki Ih me keieu lapalap nan atail mour. Ke kin uhdahn lahn Koht oh kalinganahda Ih nan soahng ahl pwukat koaros?
16. Dahme kitail kak ndahki me mahsen en kadeikpen Papilon Lapalap me ntingdi nan pwuhken Kaudiahl 14:8 pweidahr?
16 Kaudiahl irelaud 14 doula oh kawehwehda mwekid kapatapat akan me pahn wiawi nan awahn kadeiko. Papilon Lapalap, me iei minimin en kaudok likamw akan, me tepin koasoiepe pwarada: “A keriemen en tohnlengo idawehndo oh ndinda, “E pwupwudier! E pwupwudier! Papilon Lapalap pwupwudier!” (Kaudiahl 14:8) Ei, nin duwen kupwuren Koht, Papilon Lapalap pwupwudier. Nan pahr 1919, sapwellimen Siohwa ladu keidi kan kasaledekla sang pahn kanaudok en padahk oh wiewia likamw akan en Papilon me kadirehla madamadau en aramas oh wehi kan ni erein pahr kid kei. (Kaudiahl 17:1, 15) Eri, ahnsouwet irail kakehr loalopwoat ong kangoange aramas akan duwen kaudok mehlel. Sangete ahnsowo kohdo Rongamwahu en Wehin Koht kalohkehr sampah pwon.—Madiu 24:14.
17. Dahme kin pidada atail en pedoi sang nan Papilon Lapalap?
17 Met kaidehn ihte me pahn wiawi ki sapwellimen Koht kadeikpen Papilon Lapalap. Kaimwiseklahn ah kalokolok pahn wiawi ni ahnsou keren. (Kaudiahl 18:21) Mie kahrepe mwahu me Pwuhk Sarawi kangoangehki aramas wasa koaros: “Kumwail, nei aramas akan, kumwail tang! Kumwail tangasang [Papilon Lapalap] pwe kumwail en dehr iang lokolongki!” (Kaudiahl 18:4, 5) Iaduwen atail pahn pedoi sang Papilon Lapalap? Met kin wehwehki laudsang ihte en pedoi sang kaudok likamw. Kamweitpen wiewiahn Papilon kin mih ni soangsoangen kasarawi tohto oh tiahk tohto, madamadau me sampah kin mweidada ong tiahk en wendipenehn ohl oh lih, ni ah pil kin kangoange soangen mehn kamweit kan me pil ngehn suwed, oh pil soahng tohto. Pwe kitail en kak wie mwasamwasahn, e kesempwal me atail wiewia kan oh ineng en mohngiongitail akan en kasalehda ni mehlel me kitail katohreikitailsang Papilon Lapalap ni soangen ahl koaros.
18. Ong dahme kawehwehpe pwarada nan Kaudiahl 14:9, 10, dahme Kristian pehmitik kan kin kanahieng ren soikeweisang irail?
18 Nan Kaudiahl 14: 9, 10, kalaudepen kawehwehpen ‘awa en kadeiko’ kin pwarada. Pil emen tohnleng mahsanih: “Mehmen me pahn pwongih mahno oh dikedikeo, oh ale kilele ni temwe de ni peh, e pahn pein ale oh tungoalehda sapwellimen Koht wain, iei sapwellime engieng, me e ketin wudekihdiong oh kanekediongehr nan delen sapwellime engieng! Pwekida? “Mahno oh dikedikeo” kin wehwehki kaunda en aramas, me sohte kin wauneki sapwellimen Siohwa kaunda. Kristian pehmitik kan kin kanahieng irail dehpa mihla pahn kaweid de alehda kilelo nan arail madamadau de wiewia, me pahn wia kadehdehpen me dene irail kin wia soun papah kei ong irail oko me sohte men pohnese kaunda lapalap en Koht mehlelo, Siohwa. Kristian akan ese me Wehin Koht koukoudahr nanleng, oh me e pahn kauwehla kaundahn aramas akan koaros, oh ih eri pahn mihmi kohkohlahte.—Daniel 2:44.
Ke Dehr Kesehla Ahmw Pepehm me Ahnsou wet Inenen Karuwaru Ieu!
19, 20. (a) Ni atail kohkohlahngehr nan eilepen imwin rahn akan, dahme kitail en ese me Sehdan pahn song en wia? (b) Dahme kitail en koasoanehdi kehlail kitail en wia?
19 Ni atail kohkohlahngehr nan eilepen imwin rahn akan, kahpwal oh kasongosong kan pahn ukla mwowe. Erein atail pahn mihmi nan koasoandi mering wet, oh lelohng apwalpen pein arail soh unsek kan, kitail pahn kin lelohng soahng kan me duwehte soumwahu, mahla, mehlahn kompoakpatail akan, pwunod, nsensuwedkihla aramas akan ahr sohte mwekidki padahkpen Mahsen en Koht, oh soahng dir teikan. Dehr manokehla me Sehdan sohte mehkot me e mwahuki sang en doadoahngki apwal akan pwe kitail en uhdi nan atail doadoahk en kalohki rongamwahu de uhdihsang idawehn koasoandi en Koht akan. (Episos 6:11-13) Met kaidehn ahnsou mwahu en kesehla atail pepehm en karuwaru me pid ahnsou me kitail mihmi loale.
20 Sises mwahngih me kitail pahn lelohng apwal pwe en kesehla atail pwoson, kahrehda e kaweidkin kitail: “Kumwail eri mwasamwasahn pwe kumwail sehse rahn me amwail Kauno pahn ketido.” (Madiu 24:42) Eri, kitail en kolokol atail pehmitik ong iawasa kitail lelehr ong irair en ahnsou. Kitail en tetehk ahn Sehdan widing kan me kak kalohmwatkitailla oh uhdi. Kitail en nantihong kalohki Rongamwahu en Wehin Koht oh kalaudehla atail ngoang oh lamalam kehlail. Ni soangen irair koaros, kitail en kolokol atail pepehm en karuwaru nin doken atail peikiong sapwellimen Sises kehkehlik: “Mwasamwasahn.” Ma kitail pahn wia met, kitail pahn kalinganahda Siohwa ah pahn iang kisehn irail oko me pahn iang ale kapai soutuk kan.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Iaduwen atail ese me sapwellimen Sises kehkehlik “wie mwasamwasahn” kin dokedoke Kristian mehlel akan?
• Karasepen kehkehlik kan nan Pwuhk Sarawi kak sewese kitail en “wie mwasamwasahn”?
• Dahkot awahn kadeiko, oh mehn kangoang dah me kohwong kitail en wia mwohn ah pahn leledo?
[Kawehweh pen kilel kan nan ehu ehu pali 9]
Sises karasahiong sapwellime ketido duwehte leledohn sounpirap emen
[Kawehweh pen kilel kan nan ehu ehu pali 10]
Kamwomwalahn Papilon Lapalap kerendohr
[Kawehweh pen kilel kan nan ehu ehu pali 11]
Kitail en nantihong kalohki Rongamwahuo oh kalaudehla atail ngoang oh lamalam kehlail