Ahnsou me Kupwuren Koht Pahn Wiawi Nin Sampah

NI AHNSOU me Sises padahkiong sapwellime tohnpadahk kan en kapakapki, “Kupwuromwi en wiawi sampah duwehte a kin wiawi nanleng,” e koasoakoasoi nin duwen emen me ketier rehn Sahmo nanleng. (Madiu 6:10; Sohn 1:18; 3:13; 8:42) Ni ahnsou me Sises saikinte wia-aramasala, e iangehr kousoan ni ahnsou ehu me soahng koaros me kin wiawi nanleng oh nin sampah kin pahrekiong kupwuren Koht. Ahnsou pwuko wia ahnsou keperen pwehki pweida kan oh kansenamwahu kan.​—Lepin Padahk 8:27-​31.

Tepin sapwellimen Koht kepikipik kan iei ngehn akan, tohnleng kehlail akan. Iaduwen​—⁠emen emen irail mie pein kupwurarail? Ei, oh sangete nin tepin kepikipikdahn sampah, irail “sapwellimen Koht akan tapiadahr ngisingiski peren.”​—⁠Sohp 38:7.

Mwurin koukoudahn sampah, Koht ketikihda mehkan kaunopadahn aramas en kousoan loale oh Ih eri ketin kapikada ohl emen oh lih emen. Eri, ia kupwuren Koht ong tepin pahpa oh nohno oh neira seri kan? Nin duwen dahme Senesis 1:28 mahsanih: “Koht eri ketin kupwuramwahwih ira, mahsanih: ‘Kumwa kaparaparala pwe kadaudokamwa kan pahn kousoanla wasa koaros nin sampah oh kaunda mehkoaros. I kihong kumwa manaman en kaunda mwahmw akan, menpihr kan oh mahn lawalo kan koaros.’ ”

Met wia ahnsou ieu me kupwuren Koht wiawi nanleng oh nin sampah. Ahpw, uhwongada kupwuren Koht ehu me soh kasikpe eri pwarada. Met wahdohng aramas erein ahnsou reirei ieu en kansensuwed oh kesengiseng, me pahn kahrehdiong aramas akan en peikasalkihda ia uhdahn kupwuren Koht ong aramas. Eri, ia uhwong kupwuren Koht en?

Kupwuren Koht ni Ahnsou Ehu en Uhwong

Emen tohnleng kehlail oko kilangada me e kak kadirepwehda kupwuren Koht ong aramas, ah pilahn iei en alehiong ih kamwahu kan. Ele e medemedewe me ma e pahn kak wiahiong tepin aramas riemeno en peikiong ih a kaidehn Koht, eri Koht pahn kakehr mweidala me pahn pelian sapwellime kaunda lapalap en lahng oh sampah. Ihme e konehngki soun uhwongo en mwuri adanekihla Sehdan, me wehwehki, “Soun pelian.”​—Sohp 1:6.

Nin ah inengo, Sehdan eri kohkihlang rehn liho. E kangoangehkin ih en dehr kapwaiada kupwuren Koht oh en uhda tohrki ah wiewia, ih eri nda: “Ni mehlel sohte pahn mehla. . . . Ke pahn duwehla Koht, ese dahme mwahu oh suwed.” (Senesis 3:1-5) Ong liho, met likamwete mehkot me pahn kihong ih saledekla, oh liho eri pwungkihda pwe likamwete ahl wet pahn wia mehkot me mwahusang mour en ahnsowo. Mwuhr, e kainengihong ah pwoud en iangala ah sapeiko.​—Senesis 3:6.

Met kaidehn kupwuren Koht ong ira riemeno. Oh met pahn imwikihla paisuwed akan. Koht ketin mahsanih ong ira me soangen ahl wet pahn kahrehiong ira en mehla. (Senesis 3:3) Kapatahiong met, ira sohla mih ni irair en unsek, oh soh unseko oh mehla eri pil lelahng neira seri kan. (Rom 5:12) Sehdan sohte kak kihsang kahpwal pwukat.

Irair pwukat kahrehdo peidek kan me ahnahne en pasapengela: Aramas kak “duwehla Koht, ese mwahu oh suwed,” nin duwen dahme Sehdan kosoaiaher? Me wehwehki, ma erein ahnsou ieu kohwong kitail, kitail pahn kak pein diarohng kitail dahme pwung oh sapwung, dahme pahn wahdo kamwahu oh kahpwal ong songen irair en mour koaros? Iaduwen​—⁠Koht sapwellimaniki pwung en ale atail peik, pwehki sapwellime elen kaunda iei me keieu mwahu? Iaduwen omw kak sapeng peidek pwukat?

Ahl ehute mie ong koasoanehdi peidek pwukat mwohn mesen kepikipikda loalokong kan koaros. Iei en mweidohng irail akan me kin men uhda tohr en song pein kilang me re kak pweida ni ahr uhtohrasang Koht. Ma e pahn kemei irahla me sohte pahn sapengla peidek me pwaradahr oko. Mweidohng aramas en ahneki ahnsou itar en song pein uhda tohr pahn kak sapengala peidek ko, pwehki imwilahn uhda tohr sang Koht pahn kasalehda mwahu mehkan.

Imwilah kan en pilipil en aramas sansal mwahu sangete mahsie. Mpen pahr 1,500 en poadopoad en aramas, “sampah inenen suwedla mwohn silangen Koht mehlelo oh sampah direkihla tiahk lemei.” (Senesis 6:11) Pilipil kesempwal anahne wiawi pwe sampah de ohla. Koht eri ketkihdo nohlik lapalapo oh kamourala peneinei pwung ehu me wie momour nan ansowo​—Noha, eh pwoud, nah pwutak kan oh arail pwoud akan. (Senesis 7:1) Kitail koaros wia kadaudokarail akan.

Poadoapoaden aramas sangete nan ahnsowo, Koht ketikihong kaweid ong irailohte me uhdahn men ese kupwure. Elen kaweid oko ntingihdi nan Pwuhk Sarawi. (2 Timoty 3:16) Ni limpoak E ketin mweidohng aramas peik kan en kerendohng Ih, oh pil kak wiahla kompoakepah kei. (Aiseia 41:8) Kitail anahne kalahnganki atail mweimweiong alehdi soangen sawas duwehte mepwukat!

‘Kupwuromwi Pahn Pweida’​—Ni Unsek

Dahme Koht ketin wiahdahr lelodo met, saikinte wia kasalepen soahng koaros me pid kupwuren Koht ong tohnsampah. Soukohp Daniel doadoahngki lokaia sansal ni ah ntingihdi: “Eri, ni ahnsou me nanmwarki ko pahn kakaun wasa, Koht en nanleng pahn ketin kauwada mwehi ehu me sohte imwi. . . . E pahn kauwehla mwehi teikan koaros, oh pahn mihmi kohkohlahte.” (Daniel 2:44) Kokohp wet kohpada duwen imwilahn koasoandi en rahnwet me sohte pweida mwahu oh me Wehi de Koperment en Koht me pahn uhd weliandi. Ia uwen met a wia rongamwahu! Pingiping oh elen roporop me kadirehkihla sampah en rahnwet wiewia lemei oh pil kamasepwehk en ohlahn sampah ehu rahn sohrala.

Iahd me soahng pwukat pahn pweida? Sapwellimen Sises tohnpadahk kan idek reh: “Komw ketin mahsanihong kiht ahnsou dah me mepwukat pahn wiawi, oh kilel dah kei me pahn kasalehda ahnsoun omwi ketier oh imwin sampah?” Sises kihda pasapeng me pid ekei kisehn kilel akan ni ah mahsanih: “Oh Rongamwahu en Wehin Koht pahn lohkseli wasa koaros nin sampah, pwe kadehde en mie ong aramas koaros​—⁠a mwuri imwin sampah ahpw pahn kohdo.”​—Madiu 24:3, 14.

Pali laud en aramas wehwehki me doadoahk en kalohk wet wiwiawi sampah pwon ahnsou wet. Wehio me Sises mahsanih me kalohkepe pahn wiawio ieite Wehio me e ketin padahkihong kitail en kapakapki nan sapwellime kaweid duwen kapakap: “Wehi omwi en ketido, kupwuromwi en wiawi sampah duwehte nanleng.” (Madiu 6:10) Ei, Wehio iei me Koht pahn ketin doadoahngki pwe en kapwaiada sapwellime koasoandi, sapwellime kupwur ong aramas oh sampah.

Ia wehwehn met? Mweidong pwuhken Kaudiahl 21:3, 4 en sapeng: “I ahpw pil rongada ngihl laud ehu sang nan mwoahlo, me mahsanih, ‘Iet tehnpas en Koht rehn aramas akan! E pahn ketiket rehrail, oh irail pahn wiahla sapwellime aramas. Pein Koht pahn kin ketiket rehrail oh e pahn wiahla ar Koht. E pahn kin ketin limwihasang pilen masarail koaros. Mehla solahr pahn wiawi, solahr mwahiei, solahr nsensuwed, solahr medek. Soahng mering kan sohralahr.’ ” Mwurin mwo, kupwuren Koht pahn uhdahn wiawi pahn sampah oh nanleng ni unsek.a Ke soh men iang mour ong koasoandi wet?

[Nting tikitik me mi pahs]