Aramas Kailongki Irail Ni Soh Kahrepe
“Irail kailongkin ie, ni sohte kahrepe.” —SOHN 15:25.
1, 2. (a) Dahme kahrehda ekei kin pwonopwonkihda ni ahnsou aramas kin uhwong Kristian akan, ahpw dahme kahrehda kitail en dehr pwuriamwekihla soahngen koasoia pwukat? (b) Mehnia kawehwe duwen lepin lokaia wet “kailok” me kitail pahn koasoiapene nan artikel wet? (Kilang footnote.)
SOUNKADEHDEHN SIOHWA KAN kin nantihong en kapwaiada iren kaweid kan me dierek nan Mahsen en Koht. Imwilahn met, irail kin peren pwehki me tohto kin esehki irail arail wiewia mwahu kan. Ahpw, ekei ahnsou, aramas teikan kin sapwungkin irail. Karasepe ieu, ohl lapalap nan koperment en St. Petersburg, Russia tamanda: “Palien nuhs kan kin ripohtki me irail Sounkadehdehn Siohwa kan kin wia mwomwen pwihn ehu me kin rukurukseli oh irail kin kemehla kisin seri kan oh pil pein irail.” Ahpw, mwurin ohl lapalap menet doadoahk rehn Sounkadehdehn Siohwa kan pwehn koasoanehdi koasoandi kan en Kapokon Laud, e koasoia: “Met I wehwehki me irail kin duwehte mehteikan me kin peren . . . Irail kin meleilei oh popohl oh irail kin limpoak ong emenemen.” E pil kapataiong: “I sohte wehwehki dahme kahrehda aramas akan kin kinehda likamw akan duwen irail.”—1 Piter 3:16.
2 Sapwellimen Koht ladu kan sohte kin perenki ahnsou me aramas teikan kin karaun likamwe irail, dene me irail aramas suwed akan, ahpw irail sohte kin pwuriamwei ni ahnsou me aramas kin uhwong irail. Sises katamankihong sapwellime tohnpadahk kan: “Ma sampah kin kailongkin kumwail, kumwail en tamataman me e kailongkin ie mwohn eh kailongkin kumwail. . . . Iei kahrepen mepwukat ar wiawi, pwe me ntingdier nan arail Kosonned en pweida: ‘Irail kailongkin ie, ni sohte kahrepe.’ ”a (Sohn 15:18-20, 25; Melkahka 35:19; 69:4) Ekis mwowe, Sises padahkiong sapwellime tohnpadahk kan: “Ma re kahdaneki kaunen peneinei ehu Peelsepwul, a tohn peneineio pahn pil iang ale ahd kei me pil suwedsang?” (Madiu 10:25) Kristian akan wehwehki me arail kin dadaurete pahn uhwong pwukat iei kisehn “tuhkehn kalokoloko” me irail pein alehda ni ahnsou me re wiahla sapwellimen Krais tohnpadahk kan.—Madiu 16:24, NW.
3. Ia uwen laud kalokolok kan me kin kohwong tohnkaudok mehlel akan?
3 Kalokolok kan me tohnkaudok mehlel akan kin lelohng kin wiawi erein ahnsou werei, tepisang ni ohl pwung men, “Eipel.” (Madiu 23:34, 35) Tohnkaudok mehlel akan kin kalapw lelohng kalokolok kan. Sises mahsanih me “aramas koaros pahn kailongki” sapwellime tohnpadahk mehlel akan pwehki mware. (Madiu 10:22) Oh pil, wahnpoaron Pohl ntingihdi me sapwellimen Koht ladu kan—iangahki pein emenemen kitail—anahne kasik me kitail pahn lelohng kalokolok. (2 Timoty 3:12) Dahme kahrehda met pahn wiawi?
Utupen Kailok me Sohte Pwung
4. Iaduwen Pwuhk Sarawi kin kasansalehda duwen utupen kailok koaros?
4 Mahsen en Koht kasansalehda me sangete nin tepio, mie emen soh sansal me kin kahrehong aramas akan en kailongki tohnkaudok mehlel akan. Tehk duwen kamakam en tepin ohl pwoson, Eipel. Pwuhk Sarawi kasalehda me rie ohl, Kain, “me uhdahn kisehn Me Suwedo,” Sehdan me Tepil. (1 Sohn 3:12) Kain kin alasang Sehdan, oh Sehdan me Tepil doadoahngki ih en wia doadoahk suwed kan. Pwuhk Sarawi pil kasalehda me Sehdan kin kaloke Sohp oh Sises Krais. (Sohp 1:12; 2:6, 7; Sohn 8:37, 44; 13:27) Pwuhken Kaudiahl kin kasalehda ihs me utupen kalokolok me kohwong sapwellimen Sises tohnpadahk kan: “Tepil pahn kesehlong nan imweteng ekei kumwail, pwe en song amwail pwoson.” (Kaudiahl 2:10) Ei, Sehdan me Tepil iei utupen soangen kailok koaros me kohwong sapwellimen Koht aramas akan.
5. Dahme kahrehda Sehdan kin kailongki tohnkaudok mehlel akan?
5 Ia kahrepe Sehdan kin kailongki tohnkaudok mehlel akan? Ahn Sehdan pilahn widing ehu, me kin kasalehda duwen ah aklapalap, Sehdan eri pelianda “Nanmwarki Soutuk,” Siohwa Koht. (1 Timoty 1:17; 3:6) E dene me Koht kin nohn kakos ong ah kin kaunda sapwellime kepikipikda kan oh pil dene me sohte me kin papah Siohwa ki mohngiong mwakelekel, ahpw aramas kin papah Ih pwehki roporop ong pein irail. Sehdan pil dene me ma e pahn kasonge aramas akan, e pahn kak kahrehong irail koaros en solahr papah Koht. (Senesis 3:1-6; Sohp 1:6-12; 2:1-7) Ni ahn Sehdan kin karaun likamwe Siohwa me e wia emen me lemeidihd, sounlikamw men, oh emen me sohte pweida, Sehdan mwomwen kihda pein ih nin duwen kaun lapalap men oh uhwong Siohwa. Ihme kahrehda, ahn Sehdan lingeringer pahn sapwellimen Koht tohnkaudok akan kin kohsang pein ah ineng en men aramas koaros en kaudokiong ih.—Madiu 4:8, 9.
6. (a) Iaduewn emen emen kitail kin pid sapwellimen Siohwa pwung en kaunda? (b) Iaduwen atail kin wehwehki duwen irair wet kin sewese kitail en kolokolte atail lelepek? (Kilang nan koakon, pali 10.)
6 Ke kilang iaduwen ire wet pid ahmw mour? Nin duwen sapwellimen Siohwa ladu men, ke diar me ke anahne nantihong papah Koht, ahpw kapai kan me inenen kaselel. A iaduwen ma irair en ahmw mour kahrehong uhk nan apwal, de e kamedek ong uhk en pousehlahte kapwaiada sapwellimen Siohwa kosonned akan? Oh iaduwen me e mwomwen me sohte kapaipen ahmw doadoahk? Ke pahn nda me e sohte katepe ahmw papah Siohwa? De limpoak ong Siohwa oh kalahnganki sapwellime irair kaselel kan pahn kamwekid iuk en pousehla iang Siohwa kekeid? (Deuderonomi 10:12, 13) Pwehki Siohwa mweidong Sehdan en kaloke kitail, Siohwa kin mweidong kitail ahnsou mwahu en pein sapengla ahn Sehdan a pelian Siohwa.—Lepin Padahk 27:11.
“Ni Ahnsou Me Aramas Pahn Lahlahwei Kumwail”
7. Ia ehu ahl me Tepil kin song doadoahngki en kahrehong kitail en sohpeisang Siohwa?
7 Kitail tehk kanahieng ahl widing ehu me Sehdan kin doadoahngki pwehn kasalehda ah pwung—ni ah kin doadoahngki likamw. Sises kahdaneki Sehdan “semen likamw.” (Sohn 8:44) Tepil kin wehwehki “sounlikamw” oh met kin kasalehda me ih iei emen me kin keieu doadoahngki likamw ong Koht, sapwellime mahsen, oh sapwellime mwar sarawio. Tepil kin uhwong sapwellimen Siohwa kaunda ni ah kin doadoahngki koasoi widing kan, karaun likamw akan, oh e kin doadoahngki soahng pwukat pwen kauwe sapwellimen Koht sounpapah lelepek kan. Sang ni ah kin kauwe Sounkadehde pwukat, e kakete wiahda kasongosong laud kan pwen apwal ong irail en dadaurete.
8. Iaduwen Sehdan uhwong Sohp, oh met kin imwikihla dah?
8 Medemedewe dahme wiawiong Sohp, ede kin wehwehki “emen me kin alehda kailok.” Patehng ahn Sehdan kahrehong Sohp en semwehmwehla, nah seri kan en mehla, oh kahrehong ih en soumwahuda, Sehdan kin pil kihda madamadau sapwung ieu me Sohp wiahla aramas dipan men oh Koht kin kaloke ih. Edetehn aramas akan kin wauneki Sohp, mwurin met kompoakepah keren kan oh kise kan kin mwamwahleki ih. (Sohp 19:13-19; 29:1, 2, 7-11) Oh pil, Sehdan kin kalokeki Sohp ‘lokaia kamedek kan,” keieu, e kapwukoakiong Sohp me e wiahda dihp toutou oh mwuri ndaiong ih me ih aramas suwed emen. (Sohp 4:6-9; 19:2; 22:5-10) Ia uwen kansensuwed ong Sohp!
9. Dahme aramas kin nda me dene Sises wia aramas dipan?
9 Sehdan kin inenen kailongki sapwellimen Koht Ohl, pwe Sises kin uhki sapwellimen Siohwa kaunda. Ahnsou me Sises ketidihdo nin sampah, Sehdan kin song en wiaiong Sises duwehte e kin wiaiong Sohp, wia karaun likamw akan me Sises aramas dipan men. (Aiseia 53:2-4; Sohn 9:24) Aramas kin ndinda me Sises kin kamam sakau oh ewen mwenge men oh irail kin likamwkihda me ‘ngehn saut men’ mihmi reh. (Madiu 11:18, 19; Sohn 7:20; 8:48; 10:20) Aramas pil kin karaunlikamwe Sises dene me e kin lahlahwe Koht. (Madiu 9:2, 3; 26:63-66; Sohn 10:33-36) Met kin kansensuwedihala Sises, pwe e ese me met kin kauwehla mwaren Seme. (Luk 22:41-44) Ni kaimwisekla, Sises pwoula nin duwen aramas loallap suwed men. (Madiu 27:38-44) Pwehn kolokol ah lelepek unsek, Sises anahne kanengamahiong “kailok me e ketin alehsang rehn me dipan akan.”—Ipru 12:2, 3.
10. Nan atail ahnsou, iaduwen Sehdan kin uhwong irail luwehn mekeidi kan?
10 Nan atail ahnsou, irail luwen me keidi kan en Krais pil wia aramas akan me Tepil kin kailongki. Pwuhk Sarawi kin kasalehda me Sehdan wia emen me kin “karakaraune rien [Krais] akan, . . . , ni rahn oh nipwong mwohn atail Koht.” (Kaudiahl 12:9, 10) Sangete ni ahnsowo me e piskendihsang nanleng oh mihmi nan sampah wet, Sehdan kin nantihong en karaun likamwih rien Krais akan me dene irail aramas suwed kei. (1 Korint 4:13) Nan ekei sahpw kan, aramas kin karaun likamwih irail me keidi kan oh kahdaneki irail pwihn keper ehu, duwehte aramas akan nan tepin senturi kin wiaiong irail Kristian akan. (Wiewia 24:5, 14; 28:22) Duwehte dahme sansal nan tepin artikel wet, likamw tohto kin kohda duwen irail. Ahpw, mendahki “se kin ale wahu oh pil saroh; se kin ale lokaia suwed oh pil kaping,” irail rien Krais me keidi kan, oh pil iengerail “sihpw teikan” ni aktikitik nantiong ‘kapwaiada kosonned en Koht oh wia doadoahk en kalohk oh kadehde ong Sises.’—2 Korint 6:8; Sohn 10:16; Kaudiahl 12:17.
11, 12. (a) Ia pil ekei kahrepe kan me Kristian akan kin lelong uhwong? (b) Ni ahl dah kei ele mwein emen Kristian kak lelong kalokolok ni sapwung pwehki ah pwoson?
11 Ahpw, e sansal, me kaidehn lahlahwe koaros me kohwong sapwellimen Koht ladu kan kin wiawi pwehki “ar kin kapwaiada kupwuren Koht.” (Madiu 5:10) Ekei kahpwal akan kin wiawi pwehki atail soh unsek. Sohte kating ieu pahn kohwong kitail ma kitail “kin kanengamahiong kamakam me konehng atail sapwung kan.” Ahpw, ma emen Kristian “kin kanengamahiong kamakam ni atail kin wiahda mehkot mwahu oh pwung,” Siohwa uhdahn pahn kupwuramwahwih ih. (1 Piter 2:19, 20) Soangen ahnsou dah mepwukat kak wiawi?
12 Ekei kin ale kalokolok laud pwehki irail kahng iang tiahk en mehla kan me kin uhwong Pwuhk Sarawi. (Deuderonomi 14:1) Ekei aramas kin kapailoke Sounkadehde pwulopwul kan pwehki irail kin kapwaiada sapwellimen Siohwa koasondi kan. (1 Piter 4:4) Aramas akan kin pil kapwukoahki irail Kristian pahpa oh nohno kan oh dene me irail “sohte kin nsenohki neirail seri kan” de irail “lemei” pwehki irail kin rapahki wini ong neirail seri kan me sohte dol nta. (Wiewia 15:29) Kristian akan pil kin ale uhwong sang peneinei oh mehn mparail kan pwehki irail wiahla sapwellimen Siohwa aramas akan. (Madiu 10:34-37) Irail pwukat koaros kin idawehn soukohp oko oh Sises me kin lelohng kalokolok.—Madiu 5:11, 12; Seims 5:10; 1 Piter 2:21.
Dadaurete Ni Peren Mendahki Aramas kin Lahlahwe Kitail
13. Dahme kak sewese kitail en kolokol atail tohpahrek ni pali ngehn ni ahnsou me kitail kin lelong uhwong laud kan?
13 Ni ahnsou me aramas kin lahlahwe kitail pwehki atail pwoson, kitail pahn kak pahtou, duwehte soukohp Seremaia, oh lemehda me kitail sohte kak pousehla papah Koht. (Seremaia 20:7-9) Dahme kak sewese kitail en kolokolte atail toupahrek ni pali ngehn? Rapahki dahme Siohwa kin kupwurki. E kin kilangwong aramas akan me kin kolokolete arail lelepek mendahki kalokolok nin duwen aramas kana kei kaidehn aramas me lelohng kahpwal. (Rom 8:37) Song medewela ekei irail me kin utungada sapwellimen Siohwa kaunda mendahki irail kin lelong kahpwal laud kan me kohsang rehn Tepilo—ohl oh lih duwehte Eipel, Sohp, sapwellimen Sises nohno, Meri, oh iengetail sounpapah kan nan atail ahnsou. (Ipru 11:35-37; 12:1) Doudouloale duwen ahr kin kolokolte ahr lelepek. Aramas lelepek pwukat me kin duwehte depwek kalaimwun ehu kin luhke kitail en iang irail kesihnenda nan wasa me aramas me kana kin kesihnenda ie, wasa me nekinek ong irail akan me kin kalowehdi sampah pwehki ahr pwoson.—1 Sohn 5:4.
14. Iaduwen kapakap ni ngidingid kak sewese kitail en kolokolete atail lelepek?
14 Ma kitail kin ‘pwunodada oh pahtoula,’ kitail kak sohpeiong Siohwa kapakap, oh E pahn ketin kansenamwahuwihkitailla oh kakehlahda kitail. (Melkahka 50:15; 94:19) E pahn ketikihong kitail erpit pwen sewese kitail en powehdi kasongosong kan oh sewese kitail en utungada sapwellimen Siohwa kaunda, pwe ih kahrepe kailok pwukat kin kohwong sapwellime ladu kan. (Seims 1:5) Siohwa pil kak ketikihong kitail “sapwellimen Koht popohl, me inenen laudsang uwen atail dehdehki.” (Pilipai 4:6, 7) Popohl wet kin sewese kitail en meleilei oh kolokolte atail pwoson mendahki kalokolok laud, oh kitail sohte kin peikasal de masak. Ki sapwellime ngehn sarawi, Siohwa kak sewese kitail en dadaurete sohte lipilipil soangen kalokolok e pahn ketin mweidong kitail en lelohng.—1 Korint 10:13.
15. Dahme kak sewese kitail en dehr lingeringerda ni ahnsou me kitail kin lelong kalokolok kan?
15 Dahme pahn kak sewese kitail en dehr mweidong kitail en lingeringer pahn irail me kailongki kitail ni soh kahrepe? Kitail kak tamataman me Sehdan oh ngehn saut akan iei atail imwintihti kan. (Episos 6:12) Mendahki ekei aramas kin nseneki kaloke kitail, tohto me kin uhwong sapwellimen Koht aramas akan kin wia met pwehki irail sohte wehwehki dahme kitail kin kamehlele de ekei kin rong oh idawehn aramas teikan. (Daniel 6:4-16; 1 Timoty 1:12, 13) Siohwa kin kupwurki “aramas koaros” en “ale komourparail oh marainkihla me mehlel.” (1 Timoty 2:4) Ei, pwe ekei me kin uhwong kitail mahs, ni ahnsou wet, irail wiahla riatail Kristian kan pwehki irail kin kilang atail wiewia mwahu kan. (1 Piter 2:12) Oh pil, kitail kak ale mehn kasukuhl sang mehn kahlemeng mwahu en nein Seikop pwutak Sosep. Mendahki Sosep lelohng kalokolok laud pwehki rie ko, e sohte kin kouimwintihti. Dahme kahrehda? Pwehki e wehwehki me Siohwa kin ketin koasoanehdi mehpwukat lao lel sapwellime kupwur pahn pweida. (Senesis 45:4-8) Siohwa pil kak kahrehong soangen lokolok kan me kitail kin lelohng en imwikihla kalinganahda mware.—1 Piter 4:16.
16, 17. Dahme kahrehda kitial en dehr nohn pwunodki wiewia kan en irail me kin song en kauhdi atail doadoahk en kalohk?
16 Kitail sohte anahne pwunodki ma ni ahnsou reirei ehu me irail aramas akan me kin mwomwen pweida ni ahr kin kauhdi atail doadoahk en kalohki Rongamwahu. Ni ahnsouwet, Siohwa kin kamwekid wehi kan ki doadoahk en kalohk me kin wiawi nin sampah pwon, oh ar dipwisou kesempwal akan pahn wisikdohng kaudok ong Siohwa. (Akkai 2:7) Krais Sises, Sounsilepe Mwahu mahsanih: “Nei sihpw akan kin rong ngilei; oh I ese irail, oh re kin idawehn ie. I kihong irail mour soutuk, . . . oh sohte emen me pahn adihirailsang rehi.” (Sohn 10:27-29) Irail tohnleng sarawi kan kin pil iang wia doadoahk en rahk ni pali ngehn. (Madiu 13:39, 41; Kaudiahl 14:6, 7) Ihme kahrehda, sohte mehkot me irail me uhwong kan kak nda de wia me pahn kauwehla kupwuren Koht.—Aiseia 54:17; Wiewia 5:38, 39.
17 Pali laud en ahnsou, doadoahk en irail me kin uhwong sohte kin pweida ahpw kin imwikihla mwahu ong aramas me irail kin uhwongada. Nan ehu kousapw en Africa, soangen likamw tohto wiawihda duwen Sounkadehdehn Siohwa kan, patehng me irail tohnkaudok en Tepilo. Pwehki met, ahnsou koaros Sounkadehde kan kin kalohk ni imwen Grace, e kin rukula lao irail samwalahr. Ehu rahn, pastor en arail pelien lamalam ndaiong koaros me iang sarawi en dehr wadek pwuhk kan me kohsang Sounkadehde kan pwe met pahn kahrehong irail en kesehla ahr pwoson. Met kahrehong Grace en men wadek pwuhk pwukat. Eri, ni ahnsou me irail Sounkadehde kan pwurala ni imwen Grace, e sohte rukala, ahpw e koasoiong irail oh alehda ehu sawaspen Pwuhk Sarawi. E tepida onop Pwuhk Sarawi, oh nan pahr 1996, e papidaisla. Ahnsou wet, Grace kin doadoahngki ah ahnsou en rapahki aramas teikan me ale rong sapwung duwen Sounkadehdehn Siohwa kan.
Kakehlahda Ahmw Pwoson Ni Ahnsouwet
18. Dahme kahrehda kitail anahne kakehlahda atail pwoson mwohn kalokolok laud kan pahn pwarada, oh iaduwen kitail kak wia met?
18 Pwehki Sehdan kakete kasalehda kailok ni ah kin kaloke kitail ni ahnsou me kitail sehse, e kesempwal kitail en kakehlahda atail pwoson ni ahnsouwet. Iaduwen kitail kak wia met? Ehu ripoht sang wehi ehu me Sounkadehdehn Siohwa kan kin lelong kalokolok koasoia: “Met kin inenen sansalda: Irail akan me kin kaukaule iang wiewia kan ni pali ngehn oh kin kalahnganki padahk mehlel kan en Pwuhk Sarawi kin mengei ong irail en kolokolte arail pwoson ni ahnsoun kalokolok kan. Ahpw ‘ni ahnsou mengei’ irail akan me kin katiasang mihding kan, oh sohte kin kalapw iang kalohk, oh sohte kak powehdi kasongosong tikitik kan kin kalapw pwupwudi ni ahr kin lelohng kalokolok laud kan.” (2 Timoty 4:2) Ma ke kilang wasa kan nan ahmw mour me ke anahne en kamwahuiala, menlau mwadang kamwahuwihala wasa me anahn.—Melkahka 119:60.
19. Dahme lelepek en sapwellimen Koht ladu kan ni ahnsou me irail kin lelong kailok kin kadehde duwen?
19 Lelepek en irail tohnkaudok mehlel akan mendahki irail kin lelong kailok me kohsang rehn Sehdan kin wia mehn kadehde ieu duwen pwung oh warohng en sapwellimen Siohwa kaunda. Arail lelepek kahrehong Koht en peren. Mendahki aramas kak lahlahwe irail, Siohwa, me lapalap pohnangin soahng koaros me mihmi sampah oh nanleng “sohte kin peikasalki ar kin wiahki ih ar Koht.” Pwehki lelepek en irail pwukat koaros, kitail kak nda ni pwung: “Sampah wet sohte warohng irail.”—Ipru 11:16, 38.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Nan Pwuhk Sarawi, mie wehwe kei ong lepin lokaia “kailongki.” Nan ekei iretikitik kan, e kin wehwehki limpoak ong emen me pahn tikitik sang mehteio. (Deuderonomi 21:15, 16) “Kailongki” pil kin wehwehki me emen sohte mwahuki mehkot ahpw e sohte pahn kauwehla mehkot me e kin kailongki, ahpw e kin song en liksang. Ahpw, lepin lokaia “kailongki” pil kak wehwehki uhdahn kailongki emen ni erein ahnsou reirei. Ih wehwehn lepin lokaia wet, “kailongki” me artikel wet koasoakoasoia.
Ke Kak Kawehwe?
• Ia utupen kailok me sohte pwung me kin kohwong tohnkaudok mehlel akan?
• Iaduwen Sehdan kin song en lahlahwe Sohp oh Sises pwen kawehla ara lelepek ong Koht?
• Iaduwen Siohwa kin kakehlahda kitail en kesinenda teng mehndahki kailok me kin kohsang rehn Sehdan?
[Kilel nan Pali 10]
Irail Kasawihada Irair Kesempwalo
Emen Sounkadehdehn Siohwa kan nan Ukraine, wasa me doadoahk en kalohki Wehio me keinepwih ni erein sounpar 50, koasoia: “E sohte konehng kitail en kilang irair me Sounkadehdehn Siohwa kan kin lelohng nin duwen dahme aramas teikan kin wia ong irail. . . . Pali laud en irail kaun akan kin ihte wia arail doadoahk. Ni ahnsou me koasoandi en koperment kan wekidekla, kaun akan pil kin wekidekla, ahpw kiht kin duduwehte. Se kin wehwehki me kahrepen aht kahpwal akan me sansalda nan Pwuhk Sarawi.
“Se sohte kin kilangwong pein kiht nin duwen aramas pwung kei me ale lokolok sang rehn aramas lemei akan. Dahme kin sewese kiht en dadaurete iei aht kin wehwehki ni sansal duwen irairo me pwarada nan mwetuwel en Ihden—peidek ma Koht kin sapwellimaniki pwung en kaunda. . . . Se kesinenda teng kaidehn ihte dahme aramas kin perenki ahpw kupwuren Kaunepen lahng oh sampah. Se kin wehwehki duwen irair kesempwal akan. Met kin kakehlahda kiht oh sewese kiht en kolokolte aht lelepek mendahki kahpwal laud kan.”
[Kilel nan Pali 7]
Ihs me kahrehong aramas en lahlahwe Sises?
[Kilel nan Pali 9]
Sohp, Meri, oh sapwellimen Koht ladu kan nan atail ahnsou, duwehte Stanley Jones, kin utungada sapwellimen Siohwa kaunda
[Kilel nan Pali 10]
Victor Popovych, selidi nan pahr 1970