Rapahki Pasapeng Pwung kan
Iaduwen I kak apwalih ahi roson en paliwar?
Dahme I kak wia pwehn kalaudehla nsenamwahu en mour en ahi peneinei?
Iaduwen I kak kalaudehla ahi koapworopwor en kolokol doadoahk?
MIE pak ke idek soangen peidek pwukat? Ke diarada pasapeng mwahu kan me uhdahn pweida? Pahr koaros, soahng soangen pwuhk mpen 2000 wiawihda me kihda kaweid ong peidek pwukat oh peidek kesempwal teikan. Nan Britain kelehpw, aramas kan kin kesehla mwohni en 80 million pounds (mpen $150 million, U.S.) nan ehu sounpahr pwehn pwainda pwuhk kan me kihda kaweid me pid duwen iaduwen re kak powehdi kahpwal kan nan arail mour. Nan United States, pisnis en netikihla pwuhk kan me kin kihda kaweid kan ong kamwahwihala mour en aramas kin wiahda mpen tala million 600 nan sounpar ehu. Kaidehn kowe kelehpw me kin raparapahki kaweid mwahu me pid duwen apwalih mour en ehu ehu rahn.
Me pid duwen kaweid kan me dierek nan pwuhk tohto, sounnting men koasoia: “Pwuhk kapw tohto kin ihte pwurehng kasalehda dahme ntingdier nan pwuhk mwowe kan.” Ni mehlel, pali laud en kaweid me dierek nan pwuhk pwukat kin ihte pwurehng kasalehda erpit me ntingdier nan pwuhk me keieu werei nin sampah. Pwuhk wet me keieu kohpeseng nin sampah pwon. Pwuhko pwon de ekei wasa nan pwuhko kawehwehdier ong lokaia 2,400. Patpene koaros, pwuhk wet wiawihdahr daulih meh billion 4.6 nin sampah pwon. Pwuhk wet iei Paipel.
Paipel ni sansal mahsanih: “Pwe audepen Pwuhk Sarawi unsek pwilisang rehn Koht, oh e mwahu ong atail doadoahk en padahkihong aramas akan me mehlelo, ong atail peneu ong tiahk sapwung, ong atail kapwungala wiewia sapwung kan, oh pil ong atail padahk duwen mour lelepek.” (2 Timoty 3:16) Ni mehlel Paipel sohte ntingdi pwehn kin pwuhken kaweid ong pein kamwahwihala atail mour. Kahrepen Paipel me keieu kesempwal iei en kasalehda kupwuren Koht ong aramas. Ahpw mendahki met, Paipel kin kihda kaweid tohto me pid iaduwen kitail kak powehdi kahpwal kan me kitail koaros kin ahneki, oh e kin inoukihda me irail kan me kin idawehn ah kaweid pahn ale kamwahuparail. (Aiseia 48:17, 18) Ma emen pahn kapwaiada, ah kaweid pwung pahn ahnsou koaros pweida mwahu, sohte lipilipil mehnia keinek, tiahk de sukuhl me e kohsang ie. Ke sou tehk artikel en mwuri oh koasoanehdi ma dahme Paipel mahsanih duwen soangen oaralap kan duwehte roson en paliwar, peneinei, oh doadoahk en mwohni pahn pweida mwahu ong komwi?