Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w08 2/1 pp. 7-11
  • Mwohneki Siohwa Ahnsou Koaros

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Mwohneki Siohwa Ahnsou Koaros
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Siohwa Kin Ketin Sapeng Atail Kapakap akan
  • Peikiong Koht ni Unsek
  • Likih Siohwa Ahnsou Koaros
  • Kehliki Ngehn Sarawi
  • Ahnsou Koaros Kin Lemmwiki Siohwa Wasa Lapalahpie
  • Ruhd oh Naomi
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
  • Rud oh Naomi
    Mehn Kasukuhl kan me Ke Kak Sukuhlkihsang Paipel
  • “Siohwa Kin Ketin Doarehla Irail kan me Mworusala”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2020
  • Pousehlahte Kasalehda Limpoak Loalopwoat Nanpwungamwail
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2021
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
w08 2/1 pp. 7-11

Mwohneki Siohwa Ahnsou Koaros

“I kin aririh KAUN-O ahnsou koaros.”—MEL. 16:8.

1. Dahme poadopoad en Paipel akan kak wiahiong atail mour?

APWELLIMEN Siohwa Mahsen me ntingdi kin audaudki mahsen lingan kan me pid sapwellimen Koht wiewia kan ong tohnsampah. E kin kasalehda duwen irail aramas tohto kan me iang wia kisehn Sapwellimen Koht koasoandi. Ei mehlel, arail koasoi kan oh wiewia kan sohte kileldi nan Paipel pwehn ihte wia soai kei me kitail en perenki. Weksang met, iren poadopoad pwukat kak kakerenihkitaillahng Koht.—Seims 4:8.

2, 3. Ia wehwehn mahsen akan en Melkahka 16:8?

2 Kitail koaros kak ale mehn kasukuhl sang wiewiahn aramas akan me pwarada nan Paipel—Eipraam, Sara, Moses, Rud, Depit, Ester, wahnpoaron Pohl, oh meteikan. Ahpw koasoiepen irail aramas akan me sohte nohn lapalap de ndand pil kak wia kamwahupatail. En doudouloale mahsen kan en Paipel kak sewesei kitail en mwekid pahrekiong dahme Sounmelkahkao mahsanih: “I kin aririh KAUN-O ahnsou koaros; e kin ketiket limwahi, oh sohte mehkot kak kauweiehla.” (Mel. 16:8) Ia wehwehn mahsen pwukat?

3 Sounpei men kin doadoahngki peh palimaun pwehn koleki nah kedlahs, oh sohte mehkot kin pere peh palimaun pwe nah mehn sansaro kin mih ni palimeing. Ahpw e kin ale perepe sang rehn ienge sounpei me kin kesihnen ni palimauni. Ma kitail kin tamataman Siohwa oh kapwaiada kupwure, e pahn ketin perei kitail. Kahrehda kitail pahn tehkpene iaduwen atail kin doudouloale mahsen kan en Paipel kin kak kakehlaka atail pwoson pwe kitail en kak ‘aririh Siohwa ahnsou koaros.’

Siohwa Kin Ketin Sapeng Atail Kapakap akan

4. Kihda ehu mehn karasepe sang nan Paipel me kasalehda me Koht kin ketin sapeng kapakap akan.

4 Ma kitail pahn kin mwohneki Siohwa, e pahn ketin sapeng atail kapakap akan. (Mel. 65:2; 66:19) Nein Eipraam ladu me keieu mah, ele iei Elieser, kin wia mehn kamehlelpen met ong kitail. Eipraam kadarala ih nan Mesopodamia pwehn rapahkihda emen lih me kin kaudokiong Koht pwehn wia en Aisek pwoud. Elieser kapakap oh peki sapwellimen Koht kaweid oh e pohnese me Siohwa me ketin kadarodo Repeka en kanimpile nah kamel akan. Pwehki eh kin ngidingid ni kapakap, Elieser diarada ahn Aisek pwoud kompoake. (Sen. 24:12-14, 67) Mehlel, sapwellimen Eipraam laduo ahneki pwukoa tohrohr ieu. Ahpw kitail sou pil konehng ahneki soangen koapworopworohte me Siohwa kin ketin karonge atail kapakap akan?

5. Dahme kahrehda kitail kak nda me kapakap mwotomwot kan me kitail kin wia nan loalatail ong Siohwa pil kak pweida?

5 Ekei pak kitail ele kin anahne en wia kapakap mwadang oh peki sapwellimen Koht sawas. Ehu pako, Nanmwarki en Persia Ardaserksihs tehkada me Nehmaia, me wia sapwellime sounkohwahn wain kin mwomwen pahtou. Nanmwarkio eri keinemwe reh: “Dahme ke men wia?” Nehmaia ‘eri ngidingidki eh kapakapohng Koht en Nanleng.’ Nehmaia anahne wia kapakap mwotomwot nan kapehde. Ahpw e sansal me Koht ketin sapeng ih, pwe Nanmwarkio utung en Nehmaia koasoandi en onehda sapahl kelen Serusalem. (Wadek Nehmaia 2:1-8.) Ei, kapakap mwotomwot kan me kitail kin wia nan loalatail pil kak pweida.

6, 7. (a) Me pid kapakap, mehn kahlemeng dah me Epapras kihda? (b) Dahme kahrehda kitail en kapakapki meteikan?

6 Kangoang kohwong kitail en “kapakapki emenemen,” mehnda ma sohte mehn kadehde kan me kin pwarada ni ahnsowohte pwehn kasalehda me soangen kapakap pwukat kin ale pasapengparail. (Seims 5:16) Epapras, “tohndoadoahk loalopwoat emen” en Krais, kin ngidingid kapakapki irail akan me kiseh nan pwoson. Ni Pohl eh ntingdahsang Rom e mahsanih: “Rahnmwahu sang Epapras, pil emen kisehmwail [mehn Kolose], oh ladun Krais Sises. E kin ngidingidki eh kapakapkin kumwail, pekipeki pwe Koht en ketin kolokol kumwail pwe kumwail en tengeteng nan amwail pwoson, nin duwen [Kristian] me koahieklahr oh unseklahr mehlel kei, ni peik unsek ong kupwur en Koht. Pein ngehi kak kadehdehda duwen eh doadoahk laud kin kumwail, iangahki aramas akan nan Laodisia oh Ierapolis.”—Kol. 1:7; 4:12, 13.

7 Kolose, Laodisia oh Ierapolis wia kahnimw kei me mihpene wasakiste nan Eisia. Kristian akan nan Ierapolis kin koukousoan nanpwungen aramas akan me kin kaudokiong koht lih Cybele, oh Kristian akan nan Laodisia kin koukousoan nanpwungen aramas akan me kin noahrok kepwe, oh mehn Kolose kan kin mihmi nan keper pwehki padahk en akloalokong likamw akan en aramas. (Kol. 2:8) E sohte kapwuriamwei me Epapras, me wia towe mehlel en Kolose, kin ‘ngidingid wia kapakap’ ki irail me pwoson akan nan kahnimwo! Paipel sohte kasalehda iaduwen Epapras ale pasapengpen eh kapakap akan, ahpw e sohte uhdihsang eh kin kapakapki ienge me pwoson akan; kitail en pil dehr uhdihsang atail kin kapakapki riatail me pwoson akan. Mendahte ma kitail kaidehn soangen aramas me kin ‘lidere en aramas teikan ar doadoahk kan,’ mwein ele mie emen tohnpeneinei de Kompoakpatail me kitail ese me kin mihmi nan kasongepen eh pwoson. (1 Pit. 4:15) Ia uwen eh konehng kitail en kelehpwla oh kapakapki ih! Pohl pil ale sawas sang ni kapakap en aramas teikan, oh atail kapakap akan pil kak wia kamwahu laud.—2 Kor. 1:10, 11.

8. (a) Iaduwen atail ese me elder akan en Episos kin kesempwaliki kapakap? (b) Ia pahn atail madamadau ong me pid duwen kapakapohng Koht?

8 Iaduwen, aramas teikan kin wiahkin kitail ohl kan de lih akan me kin kesempwaliki kapakap? Mwurin Pohl eh tuhwong elder kan nan Episos, “irail koaros iang ih kelehpwikihdi oh kapakap.” Mwuri “irail koaros ahpw pwoalehdi Pohl, sengiseng oh metik. Re ahpw inenen nsensuwedkihla koasoio me dene irail sohte pahn pil pwurehng kilang.” (Wiewia 20:36-38) Kitail sohte ese eden elder pwuko koaros, ahpw e sansal me irail kin kesempwaliki kapakap. Mehlel, kitail en kesempwaliki atail kapai tohrohr en kapakapohng Koht oh en ‘kauwada pehtail kan ni kapakap’ oh pwoson me Samatail nanleng pahn ketin sapeng kitail.—1 Tim. 2:8.

Peikiong Koht ni Unsek

9, 10. (a)  Mehn karasepe mwahu dah me nein Selopehad serepein akan wia? (b) Iaduwen peik en nein Selopehad serepein akan kin kamwakid madamadau en Kristian kiripw kan ong arail en medemedewe duwen pwopwoud?

9 Tamataman Siohwa ahnsou koaros pahn kin sewesei kitail en peikiong ih oh ni imwi, kitail pahn alehdi kapai kan. (Deud. 28:13; 1 Sam. 15:22) Pwehki met, kitail anahne ahneki madamadau en peik. Kitail kak tehkpene madamadau en nein Selopehad serepein limen me iang mih ni mwehin Moses. Ni tiahk en mehn Israel, pwutak kan me kin kalapw alehdi sohso sang arail pahpa. Selopehad mehla oh sohte nah pwutak, oh Siohwa eri mahsanih me irail lih limmeno en alehdi sohso koaros—ahpw mie me re anahne wia. Irail pahn pwoudikihda nein Manase pwutak kan pwe sohso ko en kak mihmihte nan keineko.—Nemp. 27:1-8; 36:6-8.

10 Nein Selopehad serepein ako ahneki pwoson me e pahn imwila mwahu ma irail peikiong Koht. Paipel mahsanih: “Eri Mahla, Tirsa, Okla, Milka, oh Noha, nein Selopehad serepein ko, ahpw kapwaiada dahme KAUN-O ketin mahsanihong Moses, re ahpw pwoudikihda me re pahn pirien ko. Irail eri pwopwoudpenehte nan arail peneinei kan en kadaudok en Manase, nein Sosep, oh sapwarail ko mihmihte nan sapwen kadaudok en arail pahpao.” (Nemp. 36:10-12) Irail lih peik pwukat kapwaiada dahme Siohwa ketin kehkehlikihong irail. (Sos. 17:3, 4) Pwehki arail ahneki soangen pwosonohte, lih Kristian palan me kiripw akan kin peikiong Koht ni arail kin pwoudikihdahte pil ‘emen Kristian.’—1 Kor. 7:39.

11, 12. Iaduwen Kalep kin kasalehda me e kin likih Koht?

11 Kitail anahne peikiong Siohwa ni unsek, duwehte me ohlen Israel Kalep wiadahr. (Deud. 1:36) Mwurin mehn Israel akan arail maiaudahsang pahn Isip nan pahr 1513 B.C.E., Moses kadarala ohl 12 en lipoarokih wehin Kenan, ahpw lipoahrok riemente—Kalep oh Sosua—me kangoangehki aramas akan en kihong Koht likilik unsek oh pidelong ong nan sahpwo. (Nemp. 14:6-9) Mpen sounpar 40 mwuri, Sosua oh Kalep wie momourte oh wie ideidawehn Siohwa ni unsek, oh Koht doadoahngki Sosua en kahluwalahng mehn Israel akan ong nan Sapwen Inou. Ahpw e sansal me irail lipoahrok seupwoson ehk ko mehlahte ni ahnsou me Israel seiseiloakseli nan sapwtehno ki erein sounpar 40.—Nemp. 14:31-34.

12 Pwehki ih ohl mah men me sohte iang mehla ni ahnsou me Israel wie seiseiloakseli nan sapwtehno, Kalep kak kesihnen mwohn Sosua oh koasoia: “I loalopwoat mehlel ni ei peikiong KAUN-O ei Koht.” (Wadek Sosua 14:6-9.) Kalep me mahkier sounpar 85 pekihda sahpw me mih pohn nahna en kohwong ih nin duwen me Koht ketin inoukihong ih, mendahki arail imwintihti kan me kin koukousoan wasao oh arail kahnimw ako kelpene mwahu.—Sos. 14:10-15.

13. Mendahki kitail kin lelohng nan kahpwal akan, kitail pahn ale kapai ma kitail wia dah?

13 Duwehte irair en ohl lelepek oh peik Kalep, kitail pahn pil ale sapwellimen Koht sawas ma kitail ‘peikiong Siohwa ni unsek.’ Ma kitail loiong kahpwal laud akan, kitail pahn ale kapai ni atail kin ‘peikiong Siohwa ni unsek.’ Ahpw en kahlemengih Kalep me kin wiewia met erein eh mour pahn kak wia mehkot apwal. Mendahki nin tepio, mour en Nanmwarki Solomon kin inenen mwahu, mwuhr ahnsou me e likeilapalahr, eh pwoud akan uhd kamwakid ih en men papah irail koht likamw akan kahrehda “e sohte loalopwoatohng KAUN-O eh Koht, duwehte seme Depit.” (1 Nan. 11:4-6) Sohte lipilipil soangen kahpwal dah kan me kitail pahn lelong, kitail en peikiong Koht unsek ni ahnsou koaros oh kaukaule mwohneki ih.

Likih Siohwa Ahnsou Koaros

14, 15. Sang ni irair en Naomi, dahme ke sukuhliki duwen anahnepen likih Koht?

14 Kitail kin keieu anahne likih Koht ni soangen ahnsou kan me kitail kin pwunod laud pwehki nan soangen ahnsou pwukat kitail kin pepehm me sohte mehkot mwahu mih mwohtail. Kitail pahn tehkpene duwen lih mah Naomi, eh pwoud oh nah pwutak riemeno mehla. Ni eh pwuralahng Suda sang nan Mohap, e mengimengloalki: “Kumwail dehr ekerkin ie Naomi [“nsenamwahu,” ftn.], ahpw kumwail ekerkin ie Mara [“pahtou,” ftn.], pwehki Koht Wasa Lapalap, ketikihong ie apwal laud. Ni ei mweselsang wasaht, I ahneki soahng tohto; a KAUN-O ahpw ketin kapwureiehdo kahiep. Dahme kumwail kahdanekiniehki Naomi, ni KAUN-O Wasa Lapalap, eh ketin keriaielahr oh wiakauweielahr?”—Rud 1:20, 21.

15 Mendahki Naomi ahneki pwunod laud, ma kitail wadek kanahieng pwuhken Rud, e kin kasalehda me e kin kolokolete eh likih Siohwa. Oh ia uwen wekideklahn eh irair! Rud me pwoudiki nein Naomi pwutak, wiahla ahn Pohas eh pwoud oh neitikiehdi pwutak emen. Naomi me apwalihada serio, oh koasoipe ketihtihki: “Lihen nan kousapwo ahpw kahdanekihla pwutako, Oped. Re koasoiaseli, ‘Seri ohl emen ipwidiong Naomi!’ Oped me semen Sehsi, Sehsi me semen Depit.” (Rud 4:14-17) Ahnsou me Naomi pahn iasada ong momour pohn sampah, e pahn diarada me Rud, me pil pahn iang mourda, wia nohno kahlap en Sises, me iei Mesaia. (Mad. 1:5, 6, 16) Kitail pil duwehte Naomi me sohte kak ese ma irair akan me likamwete suwed nan ahnsou wet sou pahn kahrehdo mehkot mwahu. Kahrehda kitail en kin likih Koht ahnsou koaros, me pahrekiong kehkehlik en nan Lepin Padahk 3:5, 6: “Likih KAUN-O ni mohngiongomw unsek. Dehr koapworopworki mehkan me ke pein lemeleme me ke ese. Tamanda KAUN-O ni omw wiewia kan koaros, oh e pahn ketin kasalehiong uhk ahl me pwung.”

Kehliki Ngehn Sarawi

16. Iaduwen sapwellimen Koht ngehn sarawi kin sewese ohl mah kei nan Israel en kawao?

16 Ma kitail pahn kin mwohneki Siohwa ahnsou koaros, e pahn ketin kahluwahkin kitail sapwellime ngehn sarawi. (Kal. 5:16-18) Sapwellimen Koht ngehn kin ieiang irail ohl mah 70 me pilipilda pwehn sewese Moses en “apwahpwalih aramas pwukat” nan Israel. Ihte Eldad oh Medad me adara pwarada, ahpw ngehn sarawi kakehlakahda irail koaros pwe irail en kak wia arail pwais doadoahk kan. (Nemp. 11:13-29) Ni mehlel, irail ohl koahiek kei, lahn Koht, likilik, oh lelepek duwehte irail akan me pilipildahr mwowe kan. (Eks. 18:21) Soangen irair tohrohr pwukat pil kin sansal rehn irail Kristian elder akan nan rahnwet.

17. Dahme sapwellimen Siohwa ngehn sarawi kin wia nan doadoahk en kauwada impwalo?

17 Sapwellimen Siohwa ngehn sarawi kin inenen sawas laud ni ahnsou me kokoudahn impwal sarawio wiawi nan sapwtehno. Siohwa ketin idihada Pesalel en wia kaun en soun doadoahk oh soun koupen impwal, oh ketin inoukihong ih me e pahn ketin “audehkidahr ei manaman en dehdehki, saman oh koahiek ong soangen doadoahk koaros en kalingan.” (Eks. 31:3-5) Irail ohl “kupwur erpit” akan kin iang Pesalel oh nah kaun keriemen me ede Oliap nan doadoahk kaselel wet. Patehng met, Sapwellimen Siohwa ngehn kamwakid aramas lamalam mehlel akan en sapankihda arail sawas. (Eks. 31:6; 35:5, 30-34) Soangen ngehnohte pil kin kamwakid sapwellimen Koht ladu kan nan rahnwet en pil wia uwen arail kak koaros pwehn rapahki mahs Wehin Koht. (Mad. 6:33) Ele mie atail soangen koahiek tohrohr kan me kitail ahneki, ahpw kitail anahne kapakapki ngehn sarawi oh mweidohng en kahluwa kitail ma kitail men pweida nan doadoahk me Siohwa ketikihong sapwellime aramas akan nan atail ahnsou.—Luk 11:13.

Ahnsou Koaros Kin Lemmwiki Siohwa Wasa Lapalahpie

18, 19. (a) Soangen elen madamadau dah me sapwellimen Koht ngehn sarawi kin ketikihong kitail? (b) Dahme ke sukuhlikihsang ni mehn kahlemeng en Ana oh Simion?

18 Ngehn sarawi kihong nan loalatail pepehm en wahu pwehn kahrehiong atail en mwohneki Siohwa ahnsou koaros. Koht mahsanihong sapwellime aramas en kawa ko: “Tamataman me ngehi, KAUN-O Wasa Lapalahpie, me sarawi, ngehite me ke pahn lemmwiki.” (Ais. 8:13) Aramas mah riemen me kin kasalehda lahn Koht ni Serusalem kawao iei Simion oh Ana. (Wadek Luk 2:25-38.) Simion pwoson kokohp akan me pid duwen Mesaia oh kin “iang kasikasik komourpen Israel.” Koht ketin kamwerehdi ngehn sarawi pohn Simion oh kamehlelehiong ih me e pahn momour lao e kilang Mesaia. Oh iei met me wiawi. Ehu rahno nan pahr 2 B.C.E., Mery oh Sosep me wia ahn seri pwelelo Sises nohno oh pahpa me pwekada ih, wahla ih ni Tehnpas Sarawio. Pahn manaman en ngehn sarawi, Simion eri wia mahsen en kokohp me pid duwen Mesaia oh pil kohpada me Mery pahn ahneki pahtou laud pwehki Sises pahn pwoula pohn tuhkehn kalokolok ehu. Ahpw nna song medewehla uwen peren me Simion ahneki ni ahnsou me e pwoalehdi “Mesaia me Kaun-o ketin inoukidahr”! Ia uwen Simion eh wia mehn kahlemeng mwahu ehu ong sapwellimen Koht ladu kan rahnwet me pid duwen kasalehda wahu!

19 Ana me sounpar 84 oh kin kasalehda lahn Koht “sohte kin pedoisang nan Tehnpas Sarawio.” E kin kaudokiong Siohwa ni rahn oh ni pwong “wie kapakap, oh kaisihsol.” Ana pil iang mih wasao ni ahnsou me seri pwelel Sises wisikdohng ni tehnpas sarawio. Ia uwen eh inenen peren pwehki eh iang udiahl ih me pahn wiahla Mesaia ni ahnsou kohkohdo! Ih eri tepida “kapinga kalahngan en Koht oh koasoia duwen kisin serio ong irail koaros me awiawihodo komourpen Serusalem.” Ana ahneki pepehm me e uhdahn anahne ehukihong rongamwahu wet ong meteikan! Kristian mah kan nan rahnwet kin duwehte Ana oh Simion me kin perenki en ese me mendahkihte ar mahlahr, irail kak pousehlahte oh papah nin duwen sapwellimen Siohwa Sounkadehde kei.

20. Mehnda ma kitail mah de pwulopwul, dahme kitail anahne wia, oh pwekida?

20 Mehnda ma kitail mah de pwulopwul, kitail anahne mwohneki Siohwa ahnsou koaros. Eri e ahpw pahn ketin kapaia kitail ni atail kin nantihong lohkihong aramas teikan duwen sapwellime kaunda oh sapwellime doadoahk kaselel kan. (Mel. 71:17, 18; 145:10-13) Pwe kitail en kak kalinganahda Siohwa, kitail anahne kasalehda soangen irair akan me kin kaperenda Siohwa. Dahme kitail kak sukuhlikihsang soangen irair pwukat ni atail pahn kasawih ni keneinei duwen mahsen akan en Paipel?

Iaduwen Ke Pahn Sapeng?

• Iaduwen atail ese me Siohwa kin ketin karonge kapakap kan?

• Dahme kahrehda kitail anahne peikiong Koht ni unsek?

• Mendahte ma kitail kin mihmi nan irair en pahtou, dahme kahrehda kitail en likih Siohwa ni ahnsou koaros?

• Iaduwen sapwellimen Koht ngehn sarawi kin sewese sapwellime aramas akan?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 8]

Ahn Nehmaia kapakap ong Siohwa pweida

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 9]

En tamanda kapai kan me Naomi alehdi pahn sewese kitail en likih Siohwa

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share