Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w08 8/1 pp. 16-20
  • Wauneki Siohwa Sang Omw Kin Kasalehda Wahu

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Wauneki Siohwa Sang Omw Kin Kasalehda Wahu
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Dahme Kahrehda Kitail Kak Mwekid ni Elen Wahu
  • Sapwellimen Siohwa Wahu oh Lingan Sansalda
  • Iaduwen Ke Kin Mwekidki Sapwellimen Koht Wahu oh Lingan?
  • Sises Ketin Kasalehda Sapwellimen Koht Wahu ni Unsek
  • Kasalehda Wahu nan Atail Kaudok
  • En Doulahte Kasalehda Wahu me Koht Ketin Kupwurki
  • Roson Kowahlap En Siohwa Me Apwal En Dehdehki
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
  • Dahme Kitail Kak Sukuhlkihsang en Samworo Likou kan?
    Atail Mour en Kristian oh Kalohk—Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting—2020
  • Idawehn Krais ni Atail Kasalehda Wahu
    Atail Doadoahk ong Wehio—2007
  • “Kumwail Koaros Kin Wia Pirien Ehu”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
w08 8/1 pp. 16-20

Wauneki Siohwa Sang Omw Kin Kasalehda Wahu

“Sapwellime [Siohwa] wiewia kan koaros kin diren wahu oh roson.”—MEL. 111:3.

1, 2. (a) Ia duwen ahmw pahn kawehwehda “wahu”? (b) Peidek dah kei me kitail pahn koasoiapene nan artikel wet?

AHNSOU me emen idek rehn kisin serepein me adaneki Madison me sounpar 10, en kawehwe ia wehwehn “wahu,” e kin mwadangete nda, “En likouda mwahu.” Mwein kisin serepein menet sehse me Paipel pil mahsanih me Koht ketin “kapwatkihda roson oh lingan.” (Mel. 104:1) Ong aramas, en kasalehda wahu ele ekei pak pahn pidada emen en kin likouda mwahu. Karasepe ehu, wahnpoaron Pohl kin men lih Kristian akan en “kanahieng arail likou kan, re en likoumwahuda, kaidehn ni arail pahn wiahda pitenmoangarail ni ehu soangen mwohmw, de kapwatki kisin kohl kan, de takai kesempwal kan, de likou pweilaud kan.” (1 Tim. 2:9) Ahpw wiewiahn wahu me pahn kalinganahla sapwellimen Siohwa irair en “wahu oh roson” kin pidada laud sang met.—Mel. 111:3.

2 Nan Paipel, lokaiahn Ipru ong lepin lokaia wet “wahu” kak pil kadoadoahk ong “lingan,” “kaunda roson,” oh “wahun.” Nan ehu kawehwehn dictionary, “wahu” kin wehwehki “irair en madamadau ehu me ke kesempwal, wahun, de lapalap.” Ahpw Siohwa kelehpw me warohng sapwellimaniki wahu oh lapalap. Ihme kahrehda, nin duwen sapwellime ladu poadidi kei, atail koasoi oh wiewia kan anahne kasalehda wahu. Ahpw dahme kahrehda aramas kak en kasalehda wahu? Iaduwen sapwellimen Siohwa wahu oh lingan kin sansalda? Iaduwen sapwellimen Koht wahu kak kamwakid kitail? Dahme Sises Krais kak padahkihong kitail duwen en kasalehda irair wet? Oh iaduwen kitail kak kasalehda wahu me Koht ketin kupwurki?

Dahme Kahrehda Kitail Kak Mwekid ni Elen Wahu

3, 4. (a) Iaduwen kitail en mwekidki kisakis en wahu me kohwong kitail? (b) Nan Melkahka 8:5-9, ihs me kokohp kan kin dokedoke? (Kilang footnote.) (c) Ihs me Siohwa kin ketikihong wahu nan ahnsou kan en mahs?

3 Pwehki aramas wiawihda rasehng Koht, koaros kak kasalehda irair en wahu nan arail wiewia kan. Siohwa ketin kawauwihala tepin ohl ni eh ketin idihada ih pwehn apwalih sampah. (Sen. 1:26, 27) Mendahki aramas solahr mih nan irair en unsek, Siohwa pwurehng mahsanih duwen pwukoahn aramas ong sampah wet. Eri ni ahl wet, Koht kin ketin “kamwarehkinirailda” wahu. (Wadek Melkahka 8:5-9.)a Kisakis en wahu me kohwong kitail kin kasalehda me e konehng kitail en pil kasalehda wahu—met ni atail en kapinga mwahr lapalap en Siohwa ni elen wahu oh sarawi.

4 Siohwa kin ketikihong wahu irail akan me kin papah ih. Koht ketin kawauwihala Eipel ni eh ketin kupwurki meirong me e wiahda, ahpw e sohte ketin kupwure meirong me Kain wiahda ong ih. (Sen. 4:4, 5) Moses ale kaweid en ‘kihong apalien eh manaman’ ong Sosua, ohl me pahn wiliandi ih oh kahluwa mehn Israel kan. (Nemp. 27:20) Me pid duwen nein Depit ohl Solomon, Paipel ketin mahsanih: “KAUN-O ketin kupwurehda wehio pwon en lemmwiki Solomon, oh e ketin kupwurehda pwe en ndand sang nanmwarki teikan me kaundahr Israel.” (1 Kron. 29:25) Koht pahn ketikihong wahu tohrohr Kristian keidi kan me iasadahr, me kin ni lelepek pakpakairki duwen ‘lingan en sapwellime wehi.’ (Mel. 145:11-13) Ni arail kin kalinganahda Siohwa, sapwellimen Sises “sihpw teikan” me ngedehrie pil ahneki kapai oh pwais wahun ehu.—Sohn 10:16, NW.

Sapwellimen Siohwa Wahu oh Lingan Sansalda

5. Ia uwen lapalap en sapwellimen Siohwa wahu?

5 Nan koul ehu me kasalehda wekpeseng laud en sapwellimen Koht lapalap ong uwen tikitik en aramas, sounmelkahka Depit kin koulki: “Maing KAUN, at Kaun, sapwellimomwi roson lapalap kin sansal wasa koaros nin sampah! Kapingpomwi kin leldawohng nanleng.” (Mel. 8:1) Sangete mwohn kepikipikdahn “sampah oh mehkoaros me mi pahnlahng” oh pil mwurin imwiseklahn pweidahn kupwur en Koht me sampah pahn wiahla paradais oh pil pahn miehla peneinei unsek ehu—poatopoat oh soutuk—Siohwa Koht iei Ih me keieu lapalap oh wahu nan sampah oh pil nanleng unsek.—Sen. 1:1; 1 Kor. 15:24-28; Kaud. 21:1-5.

6. Dahme kahrehda sounmelkahkao kin patohwan me Siohwa kin ketin kapwatkihda wahu?

6 Sounmelkahka menet me kin lemmwiki Koht kin uhdahn mwekidiki en kilang duwen lingan en usu kan, me kin dakada duwehte “takai kesempwal kan.” Pwehki e kin inenen linganki en Koht kin “ketin pahkpeseng nanleng duwehte impwal ehu,” sounmelkahka menet kin kasansalehda Siohwa nin duwen emen me kin kapwatkihda wahu oh lingan pwehki koahiek unsek me E sapwellimaniki en kapikada mehkoaros. (Wadek Melkahka 104:1, 2.) Wahu oh lingan en Sounkapikada lapalap soh sansal menet kin dehde mwahu sang wiepen nin lime kan me kin sansal ong kitail.

7, 8. Ia mehn kadehde duwen sapwellimen Siohwa wahu lapalap oh lingan me kitail kak kilang sang pahnlahng?

7 Karasepe ehu, medewehla duwen mwutumwut en usu me adaneki Milky Way. Nanpwungen usu ngeder kan iangahki usu kan me kin pidakih ketipin, sampah kin rasehng sennen pihk kis ni oaroahr. Nan mwutumwut en usu pwukat, uwen tohto en usu kan kin lella lik pak 100 kei! Ma ke pahn wadek ehuehu usu pwehn lella lik pak 100, ke pahn anahne wadek ehu usu nan sekond ehu oh sohte uhdi omw wadawad erein awa 24 nan rahn ehu pwon me tohtohsang sounpar 3,000.

8 Ma Milky Way kelehpw kin tohtohki usu lik pak 100, ah ia pahn duwen mwutumwut en usu teikan? Irail akan me kin samanih palien usu de pil maram kan kin diarada me Milky Way ele kin wia ehute mwutumwut en usu nanpwungen mwutumwut en usu kan me kakete tohtohki lik pak 50 de pil tohtohsang oh lella lik pak 125. Ia uwen tohto en usu kan me mih pahnlahng unsek? Mwein e inenen apwal en medewehda pasapeng en met. Ahpw, Siohwa “kin ketin koasoanehdi tohtohn usu kan oh ketikihong eden ehuehu usu.” (Mel. 147:4) Ni omw pahn dehdehkihla duwen en Siohwa kin ketin kapwatkihda soangen wahu oh lingan duwe met, ke sou kin mwekidkihda en kapinga mware lapalap?

9, 10. Iaduwen kisin pilawa me Sounkapikada kin ketikihda ong kitail kin kalinganahda sapwellime irair en erpit?

9 Eri met kitail pahn uhd kawalahng atail madamadau sang lingan en pahnlahng ong soahng ehu me kitail kin kalapw kilang me duwehte mwenge. Siohwa sohte kin wiahte “Sounkapikada nanleng, sampah” ahpw e pil kin ketin “katungoale me duhpeklahr akan.” (Mel. 146:6, 7) Sapwellimen Koht “wahu oh roson” kin sansalda nan sapwellime doadoahk kapwuriamwei kan, me pil kin pidada duwen eh ketikihda dihpw kan me pilawa kin kohsang ie. (Wadek Melkahka 111:1-5.) Sises ketin padahkihong sapwellime werek kan en kapakap: “Komw ketikihdo rahnwet at tungoal me itarohng kiht.” (Mad. 6:11) Pilawa iei soangen mwenge ehu me mehn mahs akan, pil mehn Israel kan, kin kalapw kang. Mendahki pilawa kin wia mwenge ehu me duwehte mwenge teikan, dahme kin pidada wiawihdahn pilawa sohte mengei. Mie wiepe kan me kin kawekila dahme mih nan pilawa amas ong en wiahla soangen pilawa iou me kitail kin kang.

10 Ahnsou kan me Paipel ntingda, mehn Israel kan kin doadoahngki pilawa amas me wiawihda sang wihd de parli oh pihl pwehn wiahda pilawa. Ekei pak ihs pil kin iang doaloahda pilawa. Ma ke pahn doaloahpene soahng pwukat, soahng kapwuriamwei kei kin wiawi ni ahnsou me pilawa kin wiawihda. Sains kan saikinte nohn wehwehkihla douluhl duwen ia mwomwen soahng pwukat kin doadoahkpene pwehn wiahla pilawa. Patehng met, ahnsou me emen kin kangala pilawa oh dahme met kin wiaiong paliwere kin pil wia soahng kapwuriamwei ehu. Mwein ihme kahrehda sounmelkahkao kin koulki: “Maing KAUN, ia uwen tohtohn wiepen nin limomwi kan! Ia uwen omwi kupwurokong ni omwi ketin wiairailda!” (Mel. 104:24) Iaduwen, ke pil kin kapinga Siohwa duwehte met?

Iaduwen Ke Kin Mwekidki Sapwellimen Koht Wahu oh Lingan?

11, 12. En medemedewe duwen sapwellimen Koht kapikipik kan kak kamwakid kitail en dah?

11 Kitail sohte anahne en wia emen soun samanih usu kan pwehn pwuriamweikihla mehkan me mih pahnlahng nipwong de pil wia emen saintis me kin ese soahng pisetik kan me pid pilawa amas pwehn perenki kang pilawa. Pwehn kalahnganki duwen lapalap en atail Sounkapikada, kitail anahne en kihong ahnsou en medemedewe duwen wiepen nin lime kan. Ma kitail kin doudouloale duwen mepwukat, dahme met kak wiahiong kitail? Met pahn kin duwehte atail en doudouloale duwen sapwellimen Siohwa doadoahk kan ong mehkot tohrohr.

12 Me pid duwen mwekid lapalap kan me Siohwa ketin wiahdahr ong Sapwellime aramas akan, Depit kin koulki: “Aramas akan pahn kin koasoia duwen sapwellimomwi lingan oh roson, oh I pahn kin medemedewe duwen omwi wiewia kapwuriamwei kan.” (Mel. 145:5) Kitail kin kasalehda me kitail nsenohki duwen wiewia pwukat sang atail kin onopki Paipel oh kihong ahnsou en doudouloale dahme kitail wadek sang loale. Dahme irair en madamadau wet kin kahrehda? Atail pohnese sapwellimen Koht wahu oh lingan kin laudla. Eri ni mehlel, kitail kin mwekidkihda en men iang Depit kawauwih Siohwa oh nda: “I pahn kin lohkiseli duwen sapwellimomwi roson lapalap.” (Mel. 145:6) En doudouloale sapwellimen Koht wiewia kaselel kan pahn uhdahn kakehlaka atail nanpwungmwahu rehn Siohwa oh kamwakid kitail en padahkihong meteikan duwen ih ki peren oh pil ni ngoang. Ke kin eimah kalohki duwen rongamwahwo oh sewese aramas akan en pohnese wahu oh lingan en Siohwa Koht?

Sises Ketin Kasalehda Sapwellimen Koht Wahu ni Unsek

13. (a) Me pid duwen Daniel 7:13, 14, dahme Siohwa ketin kisekisehki sapwellime Ohl? (b) Nin duwen Nanmwarki men, iaduwen Sises kin ketin apwalih sapwellime aramas akan?

13 Ni eimah, Sapwellimen Koht Ohl, Sises Krais, ketin kalohkiseli rongamwahwo oh ketin kawauwihala lingan en Semeo nanleng. Siohwa kisekisehki sapwellime Iehros wahu tohrohr ni eh ketikihong ih ‘manaman en kaunda wasa oh sapwellime wehi.’ (Wadek Daniel 7:13, 14.) Ahpw, Sises sohte ketin pohnmwahsohkida met. Weksang met—ih Kaun kadek men me kin wehwehki soh itar en sapwellime aramas akan oh ketin apwalih irail ni elen wahu oh kadek. Medewehla karasaras wet duwen Nanmwarki-Idihda menet Sises eh kin ketin apwalih aramas akan me e kin tuhwong, ahpw mehlel irail akan me mwahl oh sohte me kin poakepoake.

14. Iaduwen mehn Israel en mahs akan kin kilangwohng aramas tokutok kan?

14 Ni mwehin kawa ko, irail akan me ahneki soumwahu en tokutok kin pahtou laud lao lel mehla. Kakon kan en paliwar en me soumwahwo pahn ekis ekis ohkihla soumwahu wet. En kamwahwihala soumwahu en tokutok ahnsowo kin inenen apwal oh kin duwehte emen eh pahn kaiasada me mehla men. (Nemp. 12:12; 2 Nan. 5:7, 14) Me tokutok kan kin wia aramas samin kei oh tohn wasao kin uhdahn kailongki oh kin kausasang irail nan arail wasa. Mwohn irail pahn karanih aramas emen, re pahn anahne likwer oh nda: “Samin, samin!” (Lip. 13:43-46) Aramas tokutok men kin duwehte emen me melahr. Nin duwen me kilel nan nein rapai kan neirail rekord, e sohte mweimwei aramas tokutok men en karanih meteikan ni uwen piht weneu. Ripoht pil kasalehda me ni ahnsou me kaun en lamalam emen kilangada aramas tokutok men, mendahki e dohsang ih, e kin katehki takai me tokutoko pwe e dehr kerendo reh.

15. Iaduwen Sises apwalihala ohl tokutok men?

15 Ahpw e mwahu en tehk dahme Sises ketin wiaiong emen ohl tokutok me patohdo rehn Sises oh peki reh en kamwahwihala ih. (Wadek Mark 1:40-42.) Sises sohte ketin kausasang ohl tokutoko sang wasao, ahpw e ketin kasalehda kadek oh wahu ong ohl menet me meteikan kin keinapwih ih sang irail. Dahme Sises mahsanihada iei aramas emen me uhdahn anahne en maiaudahsang eh kahpwal kan. Pwehki Sises poakehla ih, e ketin mwekid ahnsowohte. E kapahla nin limeo, doahke me tokutoko, oh ketin kamwahwihala ih.

16. Dahme ke sukuhlikihsang mwomwen en Sises kin ketin apwalih meteikan?

16 Nin duwen sapwellimen Sises ladu kan, iaduwen kitail kak kahlemengih irair en wiewia me Sises doadoahngki pwehn kasalehda wahu en Semeo? Ehu ahl iei en pohnese me aramas koaros—mendahki soangen pwukoa dah e ahneki, ma e roson ni paliwar de soh, de pil sounpar depe ih—kin warohng ale wahu sang kitail. (1 Pit. 2:17) Ahpw mehlel irail akan me mie arail pwukoa en apwalih kitail, duwehte ohl pwopwoud kan, pahpa oh nohno kan, oh pil Kristian elder kan. Irail anahne en kin kihong wahupen irail kan me irail kin apwalih. Pwehn kalaudehla anahnepen Kristian koaros en kin wia met, Paipel mahsanih: “Kumwail limpoakpene nin duwen limpoak en [Kristian]; oh kumwail wahupene nanpwungamwail.”—Rom 12:10.

Kasalehda Wahu nan Atail Kaudok

17. Dahme kitail kak sukuhlikihdi sang Pwuhk Sarawi duwen en kasalehda wahu ni atail pahn kin pwarowohng Siohwa ni kaudok?

17 Petehkpe tohrohr anahne en wiawi pwehn kasalehda wahu ni atail pahn kaudokiong Siohwa. Eklesiasdes 5:1 mahsanih: “Kanahieng ni omw pahn patohlahng nan Tehnpas Sarawio.” Kaweid kin kohieng Moses oh Sosua en kihsang ara suht kan ni ara pahn mih wasa sarawi. (Eks. 3:5; Sos. 5:15) Ira anahne en wia met pwehn kasalehda wahu. Samworo kan en Israel anahne en likawih sarmada linen “pwe re en dehr kin sansal suwed.” (Eks. 28:42, 43) Met kin perehsang irail en dehr sansal suwedla ni ahnsou me irail kin papah ni pei sarawi. Peneinei en samworo kan koaros anahne en kolokol sapwellimen Koht koasoandi wet ong duwen arail en kasalehda wahu.

18. Iaduwen wahu kin sansalda nan atail kaudok ong Siohwa?

18 En kasalehda wahu nan atail kaudok, met kin pidada en wauneki atail koasoandi en kaudok. Pwehn warohng ale wahu, kitail anahne en pil kin mwekid ni elen wahu. Kitail sohte anahne en mwomwehdahte kasalehda wahu de pil wia adamwahu rehn aramas akan. Atail en kasalehda wahu anahne siksang dahme aramas kak kilangki meserail ahpw en kin nin duwen dahme Koht ketin mwahngih—me iei mohngiongitail. (1 Sam. 16:7; Lep. Pad. 21:2) Wahu anahne en wiahla irair ehu rehtail me pahn kamwakid mwomwatail, atail lamalam, atail nanpwungmwahu rehn meteikan, oh pil duwen atail en kilangwohng pein kitail. Mehlel, wahu anahne en kin sansalda ahnsou koaros oh pil ni mehkoaros me kitail kin nda de wia. Ma e pahn pidada duwen atail wiewia, mwomwatail, oh atail likou kan, kitail en tamanda mahsen en wahnpoaron Pohl: “Se sohte men aramas emen en kahdsuwedih at kohwa doadoahk, ihme se sohte kin men kedirapwahki emen. Eri, se kin kasalehda ni mehkoaros me se kin wia, me kiht ladun Koht kei.” (2 Kor. 6:3, 4) Kitail kin “kapingahki atail padahk duwen Koht, atail Sounkomour.”—Taitus 2:10.

En Doulahte Kasalehda Wahu me Koht Ketin Kupwurki

19, 20. (a) Ia ehu ahl kaselel me kitail en kawauwih meteikan? (b) Me pid duwen wahu, dahme kitail en nantihong wia?

19 Kristian keidi kan, me wia “meninkeder en Krais kei,” kin kasalehda wahu. (2 Kor. 5:20) “Sihpw teikan,” me kin ni lelepek uhpah irail, kin wia sounpapah wahu kei pahnangin meninkeder pwukat ong Wehin Mesaia. Meninkeder men de sounpapah en meninkedero kin wiliandi eh wehi oh padahngki ni eimah oh pil ni wahu duwen eh wehi. Ihme kahrehda, kitail anahne en kin utung sapwellimen Koht wehi ni atail pahn koasoia duwen wehi wet ni wahu oh eimah. (Ep. 6:19, 20) Oh ni atail kin wahla “rongamwahu en popohl” ong meteikan, kitail sou kin kawauwih irail?—Ais. 52:7.

20 Kitail anahne nantihong kalinganahda Koht ni atail en kasalehda wiewia kan me pahn kin pahrekiong sapwellime wahu. (1 Pit. 2:12) Kitail en ahnsou koaros kasalehda me kitail kin wauneki ih ni mehlel, ong sapwellime elen kaudok, oh pil ong iengetail tohn kaudok kan. Siohwa me ketin kapwatki wahu oh lingan pahn ketin perenki atail kin mwekid ni elen wahu nan atail kaudokiong ih.

[Nting tikitik me mi pah]

a Mahsen kan en Depit nan Melkahka irelaud 8 kin pid duwen kokohp me dokedoke ohl unsek Sises Krais.—Ipru 2:5-9.

Iaduwen Ke Pahn Sapeng?

• Ni atail kin kalahnganki lingan en sapwellimen Siohwa wahu, met anahne kamwakid kitail en dah?

• Dahme kitail kak sukuhliki me pid duwen wahu ni en Sises ketin sewese ohl tokutoko?

• Iaduwen kitail kak kawauwih Siohwa ni elen wahu?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 16]

Iaduwen Siohwa ketin kawauwih Eipel?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 18]

Wiepen nin limen Siohwa kan kin sansalda nan pilawa me e kin ketikihong kitail

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 19]

Dahme ke sukuhliki me pid duwen wahu ni en Sises ketin apwalihala ohl tokutoko?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 20]

Kawauwih Siohwa kin kisehn kaudok wahu

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share