Kowe ‘Ladu en Koht Men me Kin Kasalehda Sapwellime Kapai kan’?
“Kumwail limpoakpene nin duwen limpoak en [Kristian]; oh kumwail wahupene nanpwungamwail.”—ROM 12:10.
1. Dahme mahsen en Koht kin kamehlelehiong kitail?
SAPWELLIMEN Koht mahsen kin pwurepwurehng kamehlelehiong kitail me Siohwa pahn ketin sewese kitail ni ahnsou me kitail kin nan kapehd tikitikla de nan kapehd ohla. Tehk mahsen en kamweit pwukat: “[Siohwa] kin ketin sewese irail kan me kin mihla nan apwal; pwekada irail kan me kin pwupwudi.” “E ketin kamwahwihalahr me nan kapehd ohlahr akan oh ketin kidimpenehr ar ohla kan.” (Mel. 145:14; 147:3) Samatail nanleng pil pein mahsanih: “Ngehi, KAUN-O, amwail Koht; ngehi me kin kakehlakei kumwail, oh mahmahsanihong kumwail, ‘Kumwail dehr masak, pwe I pahn sewesei kumwail.’”—Ais. 41:13.
2. Ia duwen Siohwa kin ketikihda sawas ong sapwellime ladu kan?
2 Ia duwen Siohwa me ketiket nanleng kin ketin ‘kakehlakei kitail’? Ia duwen e kin ketin ‘pwekada kitail ni ahnsou me kitail kin pwupwudi’ pwehki atail nan kapehd ohla? Siohwa Koht kin ketikihda sawas pwukat ni soangen ahl tohto. Karasepe, e kin ketikihong sapwellime aramas kan ‘manaman lapalap me uhdahn sapwellime, a kaidehk atail.’ (2 Kor. 4:7; Sohn 14:16, 17) Sapwellimen Koht ladu kan kin kehlailkihda manaman me kin kohsang nan sapwellimen Koht mahsen, Paipel. (Ipru 4:12) Mie pil ehu ahl me Siohwa kin ketin kakehlahda kitail? Kitail pahn kilang ehu pasapeng sang nan Keieun kisinlikou en Piter.
“Sapwellimen Koht Kapai kan”
3. (a) Dahme Piter koasoia duwen kahpwal kan? (b) Dahme 1 Piter irelaud 4 koasoia?
3 Wahnpoaron Piter ntingwohng ienge me keidi kan me mie kahrepe mwahu en peren pwehki kating kaselel ehu me mi mwohrail. Ih eri kapatahiong: “Mehnda ma ahnsou wet kumwail kin diar nsensuwed ekis ahnsou sang ni soangen apwal akan me kin lelohng kumwail.” (1 Pit. 1:1-6) Tehk lepin lokaia wet “soangen.” E kasalehda me pahn mie soangsoangen apwal akan. Piter sohte kin uhdihte wasao pwehn kahrehiong rie kan en medemedewe ma re kak powehdi kahpwal kan. Ahpw, Piter kasalehda me Kristian kan kak kamehlele me Siohwa pahn ketin sewese irail en kak powehdi soangsoangen kahpwal dah re lelohng. Mehn kamehlel wet kileldi ni kaimwiseklahn nein Piter kisinlikou, wasa me wahnpoarono koasoia ire kan me pid “imwin mehkoaros.”—1 Pit. 4:7.
4. Dahme kahrehda 1 Piter 4:10 kin wia kamweit ong kitail?
4 Piter koasoia: “Emenemen kumwail, nin duwen sounkohwa mwahu en sapwellimen Koht kapai kan, en kin doadoahngki ong ni kamwahupen meteikan, kapai me e alehsangehr rehn Koht.” (1 Pit. 4:10) Wasaht Piter pil pwurehng doadoahngki lepin lokaia wet “soangen.” E kin koasokoasoia me, ‘E pahn mie soangsoangen kahpwal kan, ahpw e pahn pil mie kapai tohto kan sang rehn Koht.’ Dahme kahrehda koasoi pwukat kin wia mehn kamweit? E kin kasalehda me sohte lipilipil soangen kahpwal dah mie, ahnsou koaros sapwellimen Koht kapai kan pahn sewese kitail en kak powehdi kahpwal pwukat. Ke tehk ia duwen Piter kasalehda duwen sapwellimen Koht kapai kin kohwong kitail? E kin kohsang rehn iengetail Kristian akan.
“Doadoahngki ong ni Kamwahupen Meteikan”
5. (a) Dahme emenemen Kristian anahne wia? (b) Peidek dah kan me pwarada?
5 Ni eh koasoi ong tohnmwomwohdiso en Kristian kan, Piter koasoia: “Mwohn mehkoaros kumwail nantihong en limpoakpene.” Oh e kapatahiong: “Emenemen kumwail, nin duwen sounkohwa mwahu en sapwellimen Koht kapai kan, en kin doadoahngki ong ni kamwahupen meteikan.” (1 Pit. 4:8, 10) Ihme kahrehda emenemen tohnmwomwohdiso ahneki pwukoa en iang kakehlaka iengerail Kristian kan. Kitail alehdi pwukoa kesempwal ehu sang rehn Siohwa oh kitail anahne en ehukihong meteikan. Soangen pwukoa kesempwal dah kan me kitail alehdi? Piter koasoia me “kapai” ehu met. Kapai dahieu met? Ia duwen kitail kin “doadoahngki ong ni kamwahupen meteikan”?
6. Ia ekei kisakis akan me Kristian kan kin alehdi?
6 Mahsen en Koht kin mahsanih: “Soangen wiawi sapan koaros oh kisakis mwahu koaros kin kohdihdo sang nanleng.” (Seims 1:17) Ei, wiawi sapan oh kisakis koaros me Siohwa kin ketikihong sapwellime aramas akan kin wia kasalepen sapwellime kadek kalahngan. Ehu kisakis me inenen sikla me Siohwa ketikihong kitail iei sapwellimen manaman. Kisakis wet kin kahrehiong kitail en kakairada irair akan me kin kaperenda Koht, duwehte limpoak, kamwahu, oh opampap. Irair pwukat kin kamwakid kitail en poakohng oh men sewese iengetail akan nan pwoson. Nanpwungen kisakis pwukat me kitail kin alehdi ki sawas sang sapwellimen Koht manaman iei erpit mehlel oh loalokong. (1 Kor. 2:10-16; Kal. 5:22, 23) Kitail kak kilangwohng atail kehl koaros, atail koahiek koaros, oh pil soangen koahiek tohrohr kan me kitail ahneki nin duwen wiewia sapan de kisakis kei me kitail en doadoahngki pwehn kapinga oh kawauwih Samatail nanleng. Kitail ahneki pwukoa me Koht ketikihong kitail pwehn doadoahngki atail koahiek oh irair mwahu kan en kasalehda sapwellimen Koht kadek kalahngan ong iengetail kan nan pwoson.
“Doadoahngki Ong ni Kamwahupen Meteikan”—Ia Duwen?
7. (a) Ia wehwehn mahsen pwukat “nin duwen”? (b) Soangen peidek dah kan kitail en idek rehtail oh pwekida?
7 Mahsen kan en Piter 4:10 kin kasalehda me wiewia sapan kan oh koahiek kan ele kin wekpeseng pwehki irair en wiewiao oh ia uwen laud me emen kakohng. Eri sohte lipilipil soangen wiewia sapan de kisakis dah me kitail ahneki, emenemen anahne en “doadoahngki ong ni kamwahupen meteikan.” Oh pil ehu, ire wet “nin duwen sounkohwa mwahu en sapwellimen Koht kapai kan, en kin doadoahngki” kin wia kehkehlik ehu. Kahrehda kitail en pein idek rehtail: ‘I kin uhdahn doadoahngki kisakis pwukat me I aleier pwehn sewese iengei kan nan pwoson?’ (Pil kilang 1 Timoty 5:9, 10.) ‘De I kin doadoahngki koahiek kan me I alehdi sang Siohwa ongete kamwahupei, ele pwe I en kepwehpwehkihla de adamwahukihla?’ (1 Kor. 4:7) Ma kitail kin doadoahngki atail kisakis kan “ong ni kamwahupen meteikan,” kitail pahn kaperenda Siohwa.—Lep. Pad. 19:17; wadek Ipru 13:16.
8, 9. (a) Ia ekei ahl akan me Kristian kan sampah pwon kin sewese riarail kan nan pwoson? (b) Ia duwen brother oh sister kan nan ahmw mwomwohdiso kin sewese emenemen?
8 Mahsen en Koht kin kasalehda soangsoangen ahl akan me tepin Kristian akan kin sewese meteikan. (Wadek Rom 15:25, 26; 2 Timoty 1:16-18.) Pil duwehte rahnwet, Kristian mehlel kan kin kapwaiada sang kapehd unsek kehkehlik wet en doadoahngki arail kisakis kan ong kiserail kan nan pwoson. Kitail pahn tehkpene ahl akan me met kin wiawi.
9 Riatail brother tohto kin doadoahngkihla awa tohto pwehn kaunopada padahk kan ong atail mihting kan. Nan mihting kan, ni ahnsou me re kasalehda ire kesempwal akan me re kaunopada sang arail onopki Paipel, arail padahk kan kin audaudki erpit oh kin kamwakid koaros nan mwomwohdiso en dadaurete. (1 Tim. 5:17) Mie brother oh sister tohto me kitail ese kin kasalehda limpoak oh kadek ong riatail kan nan pwoson. (Rom 12:15) Ekei kin kalapw mwemweitla rehn me pahtoula kan oh kin iang irail kapakap. (1 Des. 5:14) Ekei pil kin ntingihada kisinlikou kan pwehn kangoange Kristian kan me ahneki kahpwal. Oh pil ekei kin sewese irail akan me arail irair en paliwar sohte kak mweidohng irail en iang towehda mihting kan. Sounkadehde kid kei kin iang kihda arail sawas ong riarail kan nan pwoson me imwarail akan kin ohkihla melimel ape. Soangen sawas en limpoak oh kadek me brother oh sister nsenoh pwukat kin kihda kin wia kasalepen sapwellimen “Koht kapai kan.”—Wadek I Piter 4:11.
Mehnia me Keieu Kesempwal?
10. (a) Soahng riau dah me Pohl kin nsenohki duwen eh doadoahk en papah Koht? (b) Ia duwen kitail en alasang Pohl rahnwet?
10 Sapwellimen Koht ladu kan sohte alehdi kisakis ehu pwehn ihte doadoahngki ong riarail kan nan pwoson. Re pil anahne ehukihong aramas teikan rongamwahwo. Wahnpoaron Pohl ese duwen soahng riau pwukat nan eh doadoahk en papah Siohwa. E ntinglahng mwomwohdiso en Episos duwen ‘sapwellimen Koht kupwur kalahngan me e ketikihong ih kohwa doadoahk wet’ ong kamwahuparail. (Ep. 3:2) Oh e pil mahsanih: “Pwehki ih [Koht] me ketin kamanaiong kiht oh ketin likihong kiht Rongamwahwo.” (1 Des. 2:4) Duwehte Pohl, kitail pil wehwehki me Koht ketin likihong kitail en wia sounkalohki Rongamwahu en Wehin Koht. Ni atail kin kalohk ni eimah, kitail kin nantihong alasang ahn Pohl mehn kahlemeng mwahu nin duwen sounkalohki rongamwahu me sohte kin pwangada. (Wiewia 20:20, 21; 1 Kor. 11:1) Kitail ese me atail kin kalohki rongamwahu en Wehio kin kak doarehla mour en aramas akan. Ni ahnsowohte, kitail pil kin nantihong en alasang Pohl oh kin rapahki ahl akan me kitail kak kihong “kapai ehu” ong kisehtail akan nan pwoson.—Wadek Rom 1:11, 12; 10:13-15.
11. Ia duwen kitail en kilangwohng atail pwukoa en kalohk oh kakehlaka riatail kan nan pwoson?
11 Mehnia rehn soangen wiewiahn Kristian riau pwukat me keieu kesempwal? En idek peidek wet kin rasehng atail pahn peidengki duwen menpihr men: Mehnia rehn pehn menpihro me keieu kesempwal? Pasapengo sansal. Menpihro anahne peh riau ko pwehn kak pihr mwahu. Pil duwehte kitail, kitail anahne wia soangen wiewia riau pwukat koaros pwehn kapwaiada atail pwukoa nin duwen Kristian kei. Kahrehda kitail en kilangwohng atail pwukoa en kalohk oh kakehlailih riatail kan nan pwoson me koaros kesempwal, duwehte me wahnpoaron Piter oh Pohl kin wia. Ni ahl dahieu?
12. Ia duwen kitail kak papah nin duwen sapwellimen Siohwa tohndoadoahk kei?
12 Nin duwen tohn kalohk kei, kitail anahne doadoahngki atail koahiek en padahk ni atail padahkihong aramas akan rongamwahu en Wehin Koht pwe en kak sair arail mohngiong kan. Ni ahl wet, kitail kin koapworopworki me kitail sewese irail en wiahla sapwellimen Krais tohnpadahk kan. Oh kitail pil kin doadoahngki sohte lipilipil soangen koahiek oh kisakis tohrohr teikan me kitail ahneki pwehn song en kangoangehki riatail kan nan pwoson lokaiahn kaping oh wiewia kadek kan. Wiewia pwukat iei kasalepen sapwellimen Koht kalahngan. (Lep. Pad. 3:27; 12:25) Ni ahl wet, kitail koapworopworki me irail pahn doulahte wia tohnpadahk en Krais kan. Nan wiewia riau pwukat, me iei en kalohk ong wehi pokon oh pil ‘doadoahk ong ni kamwahupen meteikan,’ kin kahrehiong kitail en ahneki pwais kaselel en wia sapwellimen Siohwa tohndoadoahk kei.—Kal. 6:10.
“Kumwail Limpoakpene”
13. Dahme pahn wiawi ma kitail pweiek en ‘doadoahk ong ni kamwahupen meteikan’?
13 Pohl kangoange ienge Kristian akan: “Kumwail limpoakpene nin duwen limpoak en [Kristian]; oh kumwail wahupene nanpwungamwail.” (Rom 12:10) Ei, en limpoakpene nanpwungatail kin kamwakid kitail en papah ni mohngiong unsek nin duwen ladu kei en sapwellimen Koht kadek kalahngan. Kitail kin wehwehki me ma Sehdan pahn koledi kitail sang en ‘doadoahk ong ni kamwahupen meteikan,’ e pahn kaluwetehla atail kin miniminpene. (Kol. 3:14) Ma sohte miniminpene, e pahn sohla atail eimah en kalohk. Sehdan wehwehki me ihte me e anahne wia iei en kauwehla ehu rehn wiewiahn Kristian pwukat, duwehte emen kin kauwehla ehu pehn menpihro pwehn sohla kak pihr.
14. Ihs me kak paiekihda sang atail ‘doadoahk ong ni kamwahupen meteikan’? Menlau kihda ehu karasaras.
14 En ‘doadoahk ong ni kamwahupen meteikan’ kin wahdo kamwahu kaidehn ongete irail kan me alehdi sapwellimen Koht kadek kalahngan ahpw pil ong irail akan me kin kasalehda. (Lep. Pad. 11:25) Karasepe ehu, kitail tehk duwen Ryan oh Roni, pwopwoud ehu sang Illinois, wehin Amerika. Ahnsou me ira rongada duwen melimel Katrina eh kauwehla imwen Sounkadehde epwiki kei nan Louisiana, limpoak en Kristian me kamwakid ira en uhdihsang ara doadoahk, mwekid sang imwarao, pwainda oh kamwahwihala soangen bus me aramas kak kousoan loale, oh tangahki mwail 900 pwehn lella wasao. Ira eri kousoan wasao daulih sounpar ehu oh kin toukihda ara ahnsou, kehl, oh pil kepwe kan en sewese riara brother kan. Ryan, me sounpar 29, koasoia: “Doadoahk wet kin kahrehiong ie en karanihala Koht. I kin kilang ia duwen Siohwa kin ketin apwalih sapwellime aramas akan.” E pil kapatahiong: “Ni ei kin iang brother mah kan doadoahkpene, e kin padahkihong ie ia duwen ei pahn apwalih riei teikan. I pil esehla me mie soahng tohto me kiht me pwulopwul kan kak wia nan sapwellimen Siohwa pwihn.” Roni, me sounpar 25, koasoia: “I inenen kalahnganki ahi pil kak iang sewese meteikan. Ahi peren met kin laudsang mahs. I ese me nan pahr kan me pahn kohdo, I pahn kin alialehte kapai kan pwehki doadoahk wet me I iang wia.”
15. Soangen kahrepe mwahu dah me kitail ahneki pwehn doulahte papah nin duwen ladu en Koht men?
15 Mehlel, en kapwaiada sapwellimen Koht kehkehlik en kalohki rongamwahu oh en kakehlaka riatail kan nan pwoson kin wahdo kapai kan ong koaros. Irail akan me kitail sewese kin kak kolokolte arail papah Siohwa oh pil ni ahnsowohte, kitail kin ahneki peren laud me kin kohsang atail kihkihwei. (Wiewia 20:35) Mwomwohdiso pwon kin kekeirda ni limpoak ni en koaros kin nsenohki emenemen. Oh limpoak oh kadek me kitail kasalehda ong emenemen kin kadehdehda me kitail Kristian mehlel kei. Sises mahsanih: “Pwe ihme aramas koaros pahn esehki me kumwail nei tohnpadahk, ma kumwail pahn limpoakpene.” (Sohn 13:35) Laudsang koaros, wahu en kohwohng Samatail, Siohwa pwehki eh ketin kupwurki kakehlahda irail akan me anahne sawas kin sansalda rehn sapwellime ladu kan sampah. Kahrepe tohto me kitail ahneki “nin duwen sounkohwa mwahu en sapwellimen Koht kapai kan, en kin doadoahngki ong ni kamwahupen meteikan, kapai me e alehsangehr rehn Koht!” Ke pahn doulahte wia met?—Wadek Ipru 6:10.
Ke Tamataman?
• Ni ahl dah kan me Siohwa kin ketin kakehlahda sapwellime ladu kan?
• Pwukoa dahieu me Koht ketin likihong kitail?
• Soangen ahl dah kei me kitail kak papah riatail kan nan pwoson?
• Dahme pahn kamwakid kitail en doulahte ‘doadoahk ong ni kamwahupen meteikan’?
[Kilel kan nan pali 17]
Ke kin doadoahngki ahmw “kisakis” pwehn papah meteikan de en kaperenda pein kowe?
[Kilel kan nan pali 19]
Kitail kin kalohki rongamwahu ong meteikan oh pil sewese iengetail Kristian akan
[Kilel kan nan pali 20]
Irail akan me kin toukihda arail sawas ong ahnsou apwal kan warohng ale kaping