Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w12 6/1 pp. 28-32
  • Sapwellimen Koht Manaman Kin Ti Pohrail

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Sapwellimen Koht Manaman Kin Ti Pohrail
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • IA DUWEN MANAMAN EN KOHT EH TI POHRAIL?
  • KAHREPE KAN EN KAMEHLELE ME PAIPEL PWILSANG REHN KOHT
  • KAHREPEN ME TOHTO KAMEHLELE
  • “SAPWELLIMOMWI MAHSEN, IEI SEREPEI”
  • Iaduwen Koht Kamwekidada Paipel?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
  • Paipel Iei Sapwellimen Koht Mahsen ong Kitail
    Pereperenki Mour Kohkohlahte!​—Koasoiapene Duwen Paipel
  • Paipel—Pwuhk Ehu Sang Rehn Koht
    Dahme Paipel Kak Padahkihong Kitail?
  • Dahme Paipel Padahkihong Kitail Duwen Ih me Ketin Kaweid Ntingdahn Paipel
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2023
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
w12 6/1 pp. 28-32

Sapwellimen Koht Manaman Kin Ti Pohrail

“Pwe sohte mwahn kokohp ehu kin pwilisang ni nsenen aramas emen, ahpw [“sapwellimen Koht manaman,” NW] me kin ti pohn aramas ni ar kin lohkihda mahsen en Koht.”​—2 PIT. 1:21.

IRE KAN KEN MEDEMEDEWE

Ia duwen Koht eh ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn ketin sewese sounnting kan en Paipel ren ese dahme ren ntingihada?

Mehn kadehde dah kan kasalehda me Paipel kohsang rehn Koht?

Dahme ke kak wia rahn koaros pwehn kasalehda me ke kalahnganki Paipelo?

1. Dahme kahrehda kitail anahnehki Paipel?

ARAMAS tohto rahnwet nan sampah kin men ese pasapengpen peidek pwukat: Ia wasa kitail tepisang ie? Dahme kahrehda kitail mihki nan sampah wet? Dahme pahn wiawihong kitail ni ahnsou kohkohdo? Dahme kahrehda irair en sampah wiahki soahnget? Dahme kin wiawihong kitail ma kitail mehla? Kitail sohte pahn ese pasapengpen peidek pwukat oh peidek kesempwal teikan ma kitail sohte naineki Mahsen en Koht, Paipel. Ma sohte Paipel, ihte dahme kitail sukuhlki sang pein atail mour me kak kaweid kitail. Oh ma ihte met me kin kaweid kitail, eri kitail sohte pahn kak ahneki soangen pepehm me sounmelkahkao ahneki duwen “Kosonned en KAUN-O.”​—Wadek Melkahka 19:7.

2. Dahme pahn sewese kitail en doulahte kalahnganki Paipelo?

2 E inenen kansensuwed pwehki mie ekei me solahr poakohng padahk kan en Paipel duwehte mahs. (Pil kilang Kaudiahl 2:4.) Re sohla mourki elen mour me kin kaperenda Siohwa. (Ais. 30:21) Met sohte anahne wiawihong kitail. Kitail kak oh pil anahne wia uwen atail kak koaros pwehn doulahte kalahnganki Paipel oh eh padahk kan. Paipel iei kisakis kesempwal ehu sang Sounkapikpatail limpoak. (Seims 1:17) Eri, dahme pahn sewese kitail en kalaudehla atail kalahnganki “mahsen en Koht”? Kitail anahne medemedewe ia duwen Koht eh ketin doadoahngki ohl akan ren ntingihedi Paipel oh kasawih ekei kahrepen atail kak kamehlele me Paipel kohsang rehn Koht. Met pahn sewese kitail en men wadek Mahsen en Koht rahn koaros oh kapwaiada kaweid kan loale.​—Ipru 4:12.

IA DUWEN MANAMAN EN KOHT EH TI POHRAIL?

3. Ia wehwehn sapwellimen Koht manaman eh ti pohn soukohp ko oh sounnting en Paipel ko?

3 E reireiki sounpar 1,610 Paipel en ntingda, tepisang pahr 1513 mwohn Krais lel pahr 89 mwurin Krais. Mpen soangsoangen ohl pehk me ntingihada Paipel. Ekei irail soukohp kei, oh Paipel mahsanih me sapwellimen Koht manaman “ti” pohrail. (Wadek 2 Piter 1:20, 21.) Lepin lokaia “ti” kohsang lepin lokaiahn Krihk oh nan iretikitik wet e kin wehwehki wisikla de mweidohng mehkot en kamwakid uhk. Wiewia 27:15 doadoahngki lepin lokaiaohte pwehn kawehwehda pwoht ehu me kin mwekimwekidkiseli kisinieng. Ni atail kin wadek me sapwellimen Koht manaman ti pohn soukohp ko oh sounnting en Paipel ko, e kin wehwehki me Koht kin ketin mahseniong irail, kamwakid irail oh kaweid irail ni eh ketin doadoahngki sapwellime manaman. Kahrehda re ntingihedi sapwellimen Koht madamadau kan a kaidehn pein arail. Ekei pak, soukohp oh sounnting pwukat sohte kin wehwehki dahme re kin kohpada de dahme re ntingihedi. (Dan. 12:8, 9) Kahrehda, e mehlel me “audepen Pwuhk Sarawi unsek pwilisang rehn Koht.” Kitail sohte kin diarada madamadau en aramas nan Paipel.​—2 Tim. 3:16.

4-6. Ia duwen Siohwa eh ketin sewese sounnting kan en Paipel ren ese dahme re pahn ntingihedi? Menlau karasahda?

4 Ahpw ia duwen Koht eh ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn sewese sounnting en Paipel ko ren ese dahme re pahn ntingihedi? Siohwa ketikihong irail lepin lokaia kan me re pahn doadoahngki de re kin ale madamadau kan pwe ren doadoahngki pein arail lokaia? Medewe ia duwen soun pesines men eh kin ntingihada kisinlikou ehu. Ma e kesempwal en doadoahngki lepin lokaia kan me e mwahuki, e pahn pein ntingihada kisinlikowo de e pahn ndahng nah sekterio mehnia lepin lokaia kan me e pahn doadoahngki. Sekterio pahn daipihada kisinlikowo oh soun pesineso pahn sainih edeo powe. Ekei ahnsou, ele e kin ndahng sekterio ire kesempwal kante oh sekterio kin doadoahngki pein eh lokaia. Mwuri, soun pesineso mwein pahn tehk kisinlikowo oh ndahng sekterio en wiahda wekidekla kan ma anahn. Ni ahnsou me kisinlikowo nekier, e pahn sainih edeo powe. Aramas me alehdi kisinlikowo pahn wiahki me soun pesineso me ntingihada.

5 Ni soangen ahlohte, ekei wasa nan Paipel pein Koht me ketin ntingihedi. (Eks. 31:18) Ni ahnsou me e uhdahn kesempwal en doadoahngki soangen lepin lokaia kan, Siohwa kin ketin padahkihong sounntingo mehnia lepin lokaia me e pahn doadoahngki. Karasepe, nan Eksodus 34:27, Siohwa ketin mahsanihong Moses: “Ntingihedi mahsen pwukat, pwe ih mahsen pwukat me I wiahki ei inou ong uhk oh ong mehn Israel.” Oh Siohwa ketin mahsanihong soukohp Seremaia: “Ntingihedi nan ehu pwuhk soahng koaros me I mahsanihong uhk.”​—Ser. 30:2.

6 Ahpw pali laud en ahnsou, Koht sohte kin ketin mahsanihong sounnting en Paipel ko mehnia lepin lokaia me re pahn doadoahngki. Koht ketin audehkihda arail mohngiong oh madamadau sapwellime madamadau kan, oh ketin mweidohng ren pein pilada lepin lokaia kan pwe ren ntingihedi sapwellime padahk. Eklesiasdes 12:10 mahsanih: “Ohl Loalokongo song en rapahki koasoi kansenamwahu kan, ahpw mahsen kan me e ntingihadahr me mehlel.” Oh Luk koasoia: “Ni ei medemedewe mwahu duwen mengihtik en mepwukat koaros sang nin tapio, I lemehda me e pahn mwahu mehlel ma I wiahda ehu pwuhken poadopoad.” (Luk 1:3) Koht ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn tehk kanahieng pwe soh unsek en aramas dehr wekidala sapwellime padahk.

7. Dahme kahrehda e wia elen erpit Koht eh ketin doadoahngki aramas ren ntingihada Paipelo?

7 E inenen wia elen erpit Koht eh ketin doadoahngki aramas akan en ntingihada Paipelo. Lepin lokaia kan kin sewese kitail en wehwehki ire ehu oh pil sewese kitail en pehm pepehm en madamadau kan. Ia duwen ma Siohwa ketin doadoahngki tohnleng kan ren ntingihada Paipel? Re pahn kak kawehwehda pepehm en aramas me duwehte masak, nsensuwed oh mworusala? Pwehki e ketin mweidohng aramas soh unsek kan ren doadoahngki pein arail lokaia oh ntingihada sapwellime mahsen kan, sapwellime padahk kan kin sair mohngiongitail.

KAHREPE KAN EN KAMEHLELE ME PAIPEL PWILSANG REHN KOHT

8. Dahme kahrehda kitail kak ndahki me Paipel sohte duwehte pwuhk teikan en pelien lamalam akan?

8 Mie kahrepe tohto kitail en kamehlele me Paipel pwilsang rehn Koht. Pwehki e kin sewese kitail en esehla Koht mehlelo, Paipelo sohte duwehte pwuhk teikan en pelien lamalam akan. Karasepe, pwuhk kan en pelien lamalam en Hindu kin padahngki duwen arail kasarawi kan, madamadau kan, soai en mahs kan oh koasoandi en mwomwen arail mour. Pwuhk kan en pelien lamalam en Buddha kin kawehwehda arail koasoandi kan. Re pil kin kawehwehda padahk kan en Buddha. Buddha sohte kin nda me ih koht emen oh e sohte nohn kin koasoia duwen Koht. Pwuhk kan en ehu pelien lamalam (Confucianism) koasoia duwen soahng kan me wiawi mahs, koasoandi kan duwen arail mour, akmanaman oh koul kan. Pil mie pwuhken pelien lamalam en Islam me padahngki me Koht mehtehmen oh e ketin mwahngih mehkoaros iangahki dahme pahn wiawi ahnsou kohkohdo. Ahpw pwuhk wet sohte kasalehda mwaren Koht, Siohwa me pwarada mpen pak kid kei nan Paipel.

9, 10. Dahme kitail kak sukuhlki sang nan Paipel duwen Koht?

9 Pali laud en pwuhk en pelien lamalam akan kin ekiste padahngki duwen Koht. Ahpw Paipel kin sewese kitail en esehla Siohwa Koht oh mehkoaros me e kin ketin wia. E kin sewese kitail en wehwehkihla soangen Koht dahmen ih. Paipel kin padahkihong kitail me ih iei Koht en pwuhng pahrek, erpit, oh ketin sapwellimanki manaman kehlail. E pil koasoia me Koht ketin poakohng kitail. (Wadek Sohn 3:16; 1 Sohn 4:19.) Paipel pil kin padahkihong kitail laudsang mepwukat. E mahsanih: “Koht sohte ketin lipilipilki aramas. E kin ketin kupwurperenki mehmen me kin lemmwiki, oh pil wiewia me pwung; sohte lipilipil ih soangen aramas dah.” (Wiewia 10:34, 35) Paipel kawehwehdier nan soangsoangen lokaia kan. Met kasalehda me Koht sohte kin ketin lipilipilki aramas. Irail semen kan me kin sukuhlki lokaia kan koasoia me mie lokaia 6,700 me aramas akan kin doadoahngki rahnpwukat. Persent 90 en aramas akan nan sampah kin lokaiahki kereniong lokaia 100 nanpwungen lokaia ko. Paipel pwon de ekei wasa kan loale kin kawehwehdier ni lokaia daulih 2,400. Kahrehda, kereniong aramas koaros nan sampah kak wadek ekei wasa kan nan Paipel ni pein arail lokaia.

10 Sises mahsanih: “Semei kin ketin doadoahk ahnsou koaros, oh pil ngehi, I uhdahn pahn doadoahk.” (Sohn 5:17) Siohwa iei “Koht poatopoat emen, oh pahn wia Koht kohkohlahte.” Eri medewehla soahng koaros me e ketin wiahdahr! (Mel. 90:2) Paipel kelehpw kin padahkihong kitail duwen dahme Koht ketin wiahier mahs, dahme e kin ketin wiewia met, oh pil dahme e pahn ketin wia ahnsou kohkohdo. Kitail kin sukuhlki dahme kin kaperenda Koht oh dahme kin kansensuwedihala. Kitail pil kin sukuhlki ia duwen atail kak karanihala ih. (Seims 4:8) Kitail en dehr mweidohng soahng kan me kitail kin perenki de atail pwunod kan en kahrehiong kitail en sohpeiweisang Siohwa.

11. Kaweid en erpit dah kan kitail kin diar nan Paipel?

11 Mie erpit laud nan Paipel. Iet pil ehu kahrepe kitail en kamehlele me Paipel kohsang rehn Koht. Soukohp Aiseia idek rehn aramas ako: “Mie aramas emen me kak patohwanohng KAUN-O dahme e pahn ketin wia? Ihs me kak patohwanohng padahk ehu de panawih?” (Ais. 40:13) Mwuhr, wahnpoaron Pohl pil idek peidek me duwehte met: “Ihs me ese duwen kupwur en Kaun-o? Ihs me kak panawih?” (1 Kor. 2:16) Pasapengo iei me sohte me kak, pwehki sohte me ese laudsang Siohwa. Ihme kahrehda ma kitail kin doadoahngki kaweid kan en Paipel me pid nantihong doadoahk, mouren pwopwoud, seri kan, mehn kamweit kan, mehlel, koasoandi ong dahme mwahu de suwed oh ihs me pahn wia kompoakepatail kan, e pahn inenen imwila mwahu ong kitail. Paipel sohte kin kihda kaweid suwed kan. Ahpw aramas sohte ahneki erpit me itar en kihda kaweid kan me kin kadoadoahk mwahu ahnsou koaros. (Ser. 10:23) Re kin kalapw wekidala de kapatahiong ire kapw kan ni ahnsou me re esehda me kaweido sapwung. Paipel mahsanih me kaweid en aramas akan sohte katepe.​—Mel. 94:11.

12. Ia duwen aramas akan ar song en kauwehla Paipelo?

12 Poadopoad pil kihong kitail kahrepe en kamehlele me Paipel kohsang rehn Koht mehlelo. Mahs, aramas tohto kin song en kauwehla mahsen en Koht. Nan pahr 168 mwohn Krais, Antiochus kapahmen, nanmwarkien Siria, ruwese aramas akan ren rapahkihda pwuhken Kosonnedo koaros pwehn isihsla. Nan pahr 303 mwurin Krais, Emperor en Rom Diocletian, wiahda koasoandi en kauwehla wasa koaros me Kristian kan kin tuhpene ie oh isikala neirail Pwuhk Sarawi kan. Met wiewiawi erein sounpar 10. Mwurin sounpar epwiki kei, kaun en Kadolik kan kin wia soahng koaros me re kak pwehn kauhdi kawehwehdi en Paipel ni soangsoangen lokaia kan, pwehki re sohte men aramas akan ren sukuhlki duwen Paipel. Mendahki Sehdan oh irail me kin utung kin song en kauwehla Paipel, Paipel mihmihte leledo rahnwet. Siohwa sohte ketin mweidohng emen en kauwehla sapwellime kisakis ong aramas akan.

KAHREPEN ME TOHTO KAMEHLELE

13. Kahrepe dah kan me kitail kak kamehlelehki me Paipel pwilsang rehn Koht?

13 Mie pil kahrepe teikan kitail en kamehlelehki Paipel eh pwilsang rehn Koht. Ire kan loale sohte kin uhpene, e kin pwungiong sains, kokohp kan kin pweida ni mehlel, oh sounnting kan kin mehlel ahnsou koaros. Paipel pil ahneki kehl en wekidala mouren aramas akan, eh poadopoad kin pwung, oh e kin kihda pasapeng mwahu kan ong peidek kan me mi nan parakrap 1. Kitail pahn wadekpene duwen dahme sewese ekei ren kamehlele me Paipel kohsang rehn Koht.

14-16. (a) Dahme kamehlelehiong aramas silimen me ar mour wekpeseng me Paipel pwilsang rehn Koht? (b) Kahrepe dah kan ke kin men doadoahngki nan kalohk pwehn kamehlelehiong aramas akan me Paipel pwilsang rehn Koht?

14 Anwara tikida nin duwen muslim men nan ehu sahpw. Ni ahnsou me e koukousoan Amerika, Sounkadehdehn Siohwa kan mwemweitla ni imweo. Anwar nda: ‘I sohte kin perenki pelien lamalam en Kristian pwehki soahng suwed koaros me re wiahda mahs. Ahpw I kin perenki sukuhl kahrehda I pwungki en tepida onopki Paipel.’ Mwurinte mwo, Anwar pwurala nan sapweo ahpw e solahr kak tuhwong Sounkadehde kan. Mwurin sounpar kei, e keseula Iurop oh pwurehng tepida onop Paipel. Mwuhr e koasoia: ‘I kamehlelehla me Paipel kohsang rehn Koht pwehki kokohp ko loale kin pweida, e kin pid oaralap ehute sangete ni tapi lel ni imwi, ire ko sohte kin uhpene, oh sapwellimen Siohwa tohnkaudok kan kin limpoakpene.’ Anwar papidaisla nan pahr 1998.

15 Asha sounpar 16, oh eh peneinei iang pelien lamalam en Hindu. E nda: ‘I kin kapakap ihte ahnsou me I kin kohla ni at imwen sarawio de ahnsou me mie ei kahpwal kan. Ahpw I sohte kin medewe duwen Koht ni ahnsou me sohte ei kahpwal kan. Eri ehu rahn, Sounkadehdehn Siohwa kan letelet ni ei wenihmwo, oh ei mour wekila douluhl.’ Asha eri kin onopki Paipel. E esehla Koht nin duwen kompoakepah men. Dahme kamwakid en kamehlele me Paipel kohsang rehn Koht? E nda: ‘Paipel kin sapengala ei peidek koaros. Paipel kin sewese ie en ahneki pwoson mendahki I sohte kohla ni ehu imwen sarawi oh poaridiong dikedik ehu.

16 Paula tikida nan peneinei en Kadolik ehu. Ahpw ni ahnsou me e laudla, e sohte wehwehki ma mie Koht. Mehkot eri wiawi. E nda: ‘I tuhwong emen kompoakepahi me I sohla kin tuhwong erein sounpwong kei. Aramas tohto nan at mwehi kin pitenmoang reirei oh doadoahngki mehn kasahliel kan. Ahpw e wekila. E sihpiala eh alis ko, sehkla pitenmoange ko oh e mesen peren. Kahrehda I idek reh dahme wiawi oh e mihla ia. E nda me e kin onopki Paipel rehn Sounkadehdehn Siohwa kan, ih eri kalohk ong ie.’ Pwehki Paula kilang me padahk mehlel en Paipel wekidala kompoakepaho, e men esehla dahme Paipel padahngki oh e tepida kamehlele me Paipel pwilsang rehn Koht.

“SAPWELLIMOMWI MAHSEN, IEI SEREPEI”

17. Ia duwen eh pahn sawas ma ke kin wadek Paipel rahn koaros oh doudouloale dahme ke wadek?

17 Paipel iei kisakis kaselel ehu me Siohwa ketikihong kitail sang ni eh ketin doadoahngki sapwellime manaman. Ken perenki wadek rahn koaros, oh e pahn kalaudehla omw poakohng Paipel oh Koht. (Mel. 1:1, 2) Ehuehu ahnsou me ke wadek Paipel, kapakap mwohn omw tepida oh peki sapwellimen Koht manaman pwe ken kak wehwehki dahme ke wadek. (Luk 11:13) Paipel kin audaudki sapwellimen Koht madamadau kan. Ni omw kin doudouloale dahme e mahsanih, ke pahn kak esehla ia duwen omw pahn kak ahneki sapwellime madamadau kan.

18. Dahme kahrehda ke men doulahte sukuhlki Paipel?

18 Ni omw kin doulahte kalaudehla sukuhlki duwen padahk mehlel en Paipel, kapwaiada dahme ke sukuhlki. (Wadek Melkahka 119:105.) Wadek Paipel kak karasahiong irongen ni kilahs. Eri ma ke pohnese me ke anahne wiahda ekei wekidekla kan, eri kapwaiada. (Seims 1:23-25) Mahsen en Koht kin duwehte kedlahs. Ke kak doadoahngki pwe ken kadehdehda dahme ke kamehlele. Ke pil kak doadoahngki pwehn kihsang padahk likamw kan nan mohngiong en me mpahi kan. (Ep. 6:17) Ni omw kin doadoahngki Paipel, ken kalahnganki pwehki sapwellimen Koht manaman kin “ti pohn” soukohp kan oh sounnting kan en Paipel.

[Nting tikitik me mi pah]

a Ekei eden aramas akan nan iren onop wet weksang uhdahn ederail.

[Kilel nan pali 32]

Wadek Paipel rahn koaros, oh omw limpoak ong Koht pahn kekeirda

[Kilel nan pali 29]

Aramas kin kilangwohng kisinlikou ehu me e kohsang rehn aramaso me sainihala

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share