Ihs me Kin Karonge Kapakap?

MA MIE emen me kin karonge kapakap, eri e pwung en nda me iei ih Sounkapikadao. Ihs me kak wehwehki madamadau en aramas likin Ih me kapikada mwahliel en aramas? Ihs me kak sapeng kapakap kan oh kihong aramas akan sawas me re anahne? Ahpw mwein ke pahn medewe, ‘I anahne kamehlele me mie Sounkapikada men?’

Aramas tohto kin medewe me en kamehlele me mie Sounkapikada men, ke anahne sapwungki mehn kadehde kan en palien sains nan rahnpwukat. Ahpw madamadau me padahk kan duwen Koht sohte kin pwungiong palien sains sohte mehlel. Tehk ire pwukat.

◼ Roporop ehu me ahpwtehn wiawi nanpwungen sounpadahk en palien sains meh 1,646 nan sukuhl laud 21 nan Amerika kasalehda me silikis ehute en irail nda “I sohte kamehlele Koht” pwehn kasalehda arail madamadau.

Ni mehlel, saintis tohto kin kamehlele me mie Koht.

Mehn Kadehde me Mie Sounkapikada men

Kitail kin pwungki me mie emen me kin karonge kapakap mehnda ma sohte mehn kadehde? Soh. Madamadau me pwoson wehwehki en kamehlele mehkot mehnda ma sohte mehn kadehde sohte mehlel. Paipel kawehwehda me pwoson iei “kamehlele mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik, kamehlele mehkan me kitail sohte kak kilangki masatail.” (Ipru 11:1) Karasepe, kitail sohte kak kilang kisinieng. Mendahki kitail sohte kak kilang kisinieng, mwekimwekid en tuhke kan kin kasalehda me mie kisinieng. Ihme kahrehda kitail kin kamehlelehki me mie kisinieng. Ni ahlohte, mendahki kitail sohte kak kilang Meno me kin karonge kapakap, kitail kak kilang mehn kadehde kan me kak kamehlelehiong kitail me e uhdahn ketin mie.

Ia wasa kitail kak diar ie mehn kadehde me mie Koht? Kitail anahnehte kilang seli. Paipel kawehwehda ni ahl wet: “Aramas akan me kin kauwada ihmw-ahpw Koht, iei ih me ketin wiahda mehkoaros.” (Ipru 3:4) Ke pwungki mehlelpen ire wet? Mwein ni omw kin medemedewe duwen koasoandi en pahnlahng, ia wasa mour tepisang ie, wiawihdahn mwahliel, me aramas keieu apwalki en wehwehki, ke pahn medewe me mie emen me lapalap sang aramas.a

Ahpw kapikipik kan sohte kak padahkihong kitail soahng koaros duwen Koht. Omw kasawih mehn kadehde kan duwen Koht nan kapikipik kan kin duwehte omw rongorong ngilen pahn nehn aramas me kohkohdo ni wenihmw ritidi ehu. Ke ese me mie aramas mwo, ahpw ihs? Pwe ken esehda, ke anahne ritingada wenihmwo. Kitail anahne wia soahngohte pwehn diarada ihs Meno me ketin kapikada soahng koaros.

Paipel iei wenihmw ehu ong loalokongkihla duwen Koht. Ni omw kin ritingada wenihmwo oh tehk ekei eh kokohp oaritik kan oh duwen arail kin pweida, ke pahn diar mehn kadehde me mie Koht.b Ahpw laudsang met, ire kan me kilelehdi sapwellimen Koht wiewia kan ong aramas kin kasalehda duwen soangen Koht dah men me kin ketin karonge kapakap.

Soangen Koht Dah Men me Kin Ketin Karonge Kapakap?

Paipel kasansalehda me Meno me kin ketin karonge kapakap kin duwehte aramas emen me ke kak esehla. E kak ketin rong oh wehwehki soahng kan duwehte aramas. E kaperen en wadek: “Pwehki omwi kin ketin sapeng pekipek kan. Aramas koaros pahn pwarewei rehmwi.” (Melkahka 65:2) Koht kin ketin karonge irail kan me kin kapakap ong ih ni pwoson. Oh pil mie mware. Lepin Padahk 15:29 (NW) mahsanih: “Siohwa kin ketin dohsang irail me suwed kan, ahpw kapakap en me pwung kan e kin ketin karonge.”

Mie sapwellimen Siohwa pepehm. Ih “Koht en limpoak” oh pil “Koht en peren.” (2 Korint 13:11; 1 Timoty 1:11, NW) Paipel kasalehda sapwellimen Koht pepehm ahnsou me suwed inenen paraparala, mahsanih: “Kupwure eri toutoukihla.” (Senesis 6:5, 6) Madamadau me dene Koht kin ketin kahrehda lokolok pwehn kasonge aramas likamw pwoat. Paipel mahsanih: “Koht Wasa Lapalahpie sohte kin ketin wia me suwed.” (Sohp 34:12) Ahpw ele ke kin medewe, ‘Ma Koht iei Sounkapikada lapalahpie, dahme kahrehda e ketin mweidohng lokolok en pousehlahte wiawi?’

Siohwa ketikihong aramas koahiek en pein wiahda pilipil oh ni ahl wet, e ketikihong aramas wahuparail. Kitail sou kin kesempwalki atail saledek en pein pilada ia duwen atail pahn mour? Ahpw e kansensuwed pwehki aramas tohto kin doadoahngki sapwung arail saledek oh kin kahrehiong pein irail oh meteikan lokolok. Iet ehu peidek me kitail en medemedewe laud: Ia duwen Koht eh kak ketikihsang lokolok ahpw sohte ketikihsang saledek en aramas? Kitail pahn tehkpene peidek wet nan ire kan en mwuhr.

[Nting tikitik kan me kileldi pah]

[Koakon en pali 5]

Pelien Lamalam Kin Kahrehda Ken Peikasalki Me Mie Koht?

E kansensuwed me pelien lamalam iei me kin kahrehiong me tohto ren peikasalki me mie Koht limpoak men me kin ketin karonge kapakap. Pelien lamalam eh kin pidada mahwen, wiewia en tiahk mwersuwed, oh mweidada tiahk suwedih seri kan kin kahrehiong me poadidi kan ren nda, “I sohte kin kamehlele me mie Koht.”

Dahme kahrehda pelien lamalam kin kalapw kahrehda kahpwal? Pwehn kawehwehda ni mengei: Aramas suwed kin doadoahngki pelien lamalam pwehn wiahda soahng suwed kan. Paipel kohpada me mie ekei me pahn pwarada oh uhd kaunda mwomwohdisohn Kristian oh pahn doadoahngki ni ahl me kin weksang kupwuren Koht. Wahnpoaron Pohl padahkihong Kristian sounapwalih kan: “Mie ekei aramas me pahn pwarada sang nanpwungamwail me pahn pitiheki me pwoson akan lokaia likamw, pwe re en idawehnirailla.”​—Wiewia 20:29, 30.

Koht uhdahn sohte kupwurki pelien lamalam likamw kan. Ni mehlel, Mahsen en Koht, Paipel, kin kapwukoahki pelien lamalam “ntahn irail koaros me kamakamalahr nin sampah.” (Kaudiahl 18:24) Pwehki pelien lamalam likamw sohte kin padahkihong aramas akan duwen Koht mehlelo me kin ketin limpoak, pelien lamalam pwukat kin pwukoahki dipen kamaramas mwohn silangin Koht.​—1 Sohn 4:8.

Kohto me kin ketin karonge kapakap kin ketin poakehla irail kan me pelien lamalam kin kaloke. Ahnsou keren, sapwellimen Koht limpoak ong aramas pahn kamwakid ih en ketin kadeikada pelien lamalam mwalaun koaros ni eh pahn ketin doadoahngki Sises. Sises mahsanih: “Me tohto pahn ndahng ie, ‘Maing at Kaun, Maing at Kaun! Se kohpadahr ni mwaromwi; . . . A ngehi I ahpw pahn ndahng irail, ‘I sohte mwahn esei kumwail. Kumwail kohkohweisang ie, pwe I sehsei kumwail, kumwail me mouren tiahk suwed kan!’”​—Madiu 7:22, 23.