Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w12 8/1 pp. 11-15
  • “I Pahn Ieiang Kumwail”

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • “I Pahn Ieiang Kumwail”
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • KRISTIAN MEHLEL KAN DIARADA “LOALOKONG MEHLEL”
  • “ME TOHTO” ALEHDA “LOALOKONG MEHLEL”
  • LOALOKONG MEHLEL “LALAUDLA”
  • LOALOKONG EN KOHT PAHN KADIREHLA SAMPAH
  • Ia Duwen Padahk Mehlel en Paipel Eh Pwurehng Dierekda?
    Ihs me Kin Wia Kupwuren Siohwa Rahn Pwukat?
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
w12 8/1 pp. 11-15

“I Pahn Ieiang Kumwail”

“Me tohto pahn rapahki oh loalokong mehlel pahn lalaudla.”​—DAN. 12:4, NW.

IA OMW PASAPENG?

Nan atail ahnsou, ia duwen aramas akan ar kak diarada “loalokong mehlel”?

Ia duwen irail kan me alehda padahk mehlel arail tohtohla?

Ni ahl dahkei me loalokong pwung wie “lalaudla”?

1, 2. (a) Ia duwen atail ese me Sises kin ketin ieiang kitail met oh pahn pil ketin ieiang kitail ni ahnsou kohkohdo? (b) Dahme Daniel 12:4 (NW) kasalehda me pahn wiawi ni ahnsou me ekei pahn onopki Paipel ni keneinei?

MEDEWEHLA me ke mi nan Paradais. Ni menseng koaros, ke kin pirida nsenamwahu oh perenki kasikasik dahme ke pahn wia rahno. Ke sohte kin pehm medek nan paliweromw. Ke solahr ahneki kahpwal en paliwar. Ke kak kilang, rong, ned, pehm oh neme soahng koaros ni unsek. Ke uhdahn kehlail, ke kin perenki omw doadoahk, tohto kompoakepahmw kan oh omw pwunod koaros solahr. Ih soangen kapai pwukat me ke kak ahneki ni ahnsou me Wehin Koht pahn kaunda sampah. Atail Nanmwarki, Sises Krais pahn ketikihong aramas kapai pwukat oh tehk mwahu pwe koaros nan sampah en sukuhlki duwen Siohwa.

2 Ni ahnsowo, Koht oh sapwellime Ohlo pahn ketin sewese me lelepek koaros ren padahkihong meteikan duwen Siohwa. Ni mehlel, Siohwa oh Sises kin ketin sewese Kristian lelepek kan ahnsou koaros pwehn padahkih meteikan. Mwohn eh ketidahla nanleng, Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “I pahn ieiang kumwail.” Eri, e pahn ketin pousehlahte sewese irail. (Wadek Madiu 28:19, 20.) Pwehn kalaudehla atail pwoson sapwellimen Sises inou, kitail pahn koasoiapene kokohp ehu me Daniel ntingihdi nan Papilon dauliher sounpar 2,500 samwalahro. E ntingihdi duwen atail ahnsou: “Me tohto pahn rapahki oh loalokong mehlel pahn lalaudla.” (Dan. 12:4, NW) Met kitail wehwehkier me nan ire tikitik wet en “rapahki” kin wehwehki en onop ni keneinei. Kokohpo kasalehda me irail kan me kin onopki Paipel ni keneinei pahn ahneki kapai kaselel en diarada loalokong mehlel de pwung en Mahsen en Koht. Kokohpo pil koasoia me “loalokong mehlel pahn lalaudla.” Irail kan me diarada loalokong wet pahn pwungki oh padahkihong meteikan. Oh pil, aramas nan wasa koaros pahn kak sukuhlki padahk mehlel pwukat. Met kitail pahn kilang ia duwen kokohp wet eh pweida. Met pahn kakehlakahda atail pwoson me Sises kin ieiang nah tohnpadahk kan rahnwet oh me Siohwa pahn ketin kapwaiada sapwellime inou koaros ong ahnsou kohkohdo.

KRISTIAN MEHLEL KAN DIARADA “LOALOKONG MEHLEL”

3. Dahme wiawi mwurin mehlahn wahnpoaron ko?

3 Pohl kohpada me mie irail me pahn uhwongada oh kesehla padahk mehlel. Met tepida wiawi mwurin mehlahn wahnpoaron ko oh e mwadangete kohpeseng duwehte kisiniei. (Wiewia 20:28-30; 2 Des. 2:1-3) Erein sounpar epwiki kei, irail kan me nda me irail Kristian pil sohte ahneki “loalokong mehlel.” Kaunen pelien lamalam kan kin nda me re kamehlele Paipel ahpw re kin padahkihong aramas akan “padahk en ngehn suwed kan,” likamw kan me kin kasohwauwih Koht. (1 Tim. 4:1) Imwilahn met, pali laud en aramas sehse dahme mehlel duwen Koht. Ahpw, re kin sukuhlki soangen padahk likamw kan, duwehte Koht wiawihkihda meh silimen, mie ngenen aramas me sohte kin mehla oh ekei kin wie lokolok nan kisiniei kohkohlahte.

4. Ia duwen pwihn en Kristian kan nan pahr 1870 samwa ar tepida rapahki padahk mehlel en Paipel?

4 Ahpw wekidekla kei wiawi nan pahr 1870 samwa, mpen sounpar 40 mwohn “imwin rahn akan” tepida. Kisin pwihn en Kristian mehlel kei nan Pennsylvania, Amerika, kin tuhpene pwehn onopki Paipel ni keneinei oh rapahki loalokong mehlel. (2 Tim. 3:1) Re adaneki Tohnsukuhl kan en Paipel. Irail aramas aktikitik kei me kin ni mehlel men kapwaiada kupwuren Koht. Irail kaidehn “me koahiek oh loalokong en sampah kan” me Sises mahsanih me sohte pahn kak diarada loalokong mehlel. (Mad. 11:25) Re kin wadek, koasoiapene, oh doudouloale Paipel ni keneinei oh kapakapki sapwellimen Koht kaweid. Re kin kapahrekihpene iren Paipel kan oh tehk mwahu dahme meteikan me kin rapahki padahk mehlel en Paipel kin ntingihdi. Ekisekis, Tohnsukuhl en Paipel ko esehla padahk mehlel kan me aramas tohto sohte kin ese erein sounpar epwiki kei.

5. Dahme kahrehda Tohnsukuhl en Paipel ko wiahda kisin doaropwe me oaralape The Old Theology?

5 Tohnsukuhl en Paipel pwukat kin uhdahn perenki dahme re sukuhlki, ahpw re sohte pohnmwahsohki. Re wehwehkier me padahk mehlel pwukat miehier nan Paipel. Kahrehda re sohte padahkihong meteikan me re diarada mehkot kapw. (1 Kor. 8:1) Ahpw, re wiahda kisin doaropwe kan me oaralape The Old Theology (lokaiahn wai) pwehn sewese meteikan ren sukuhlki padahk mehlel en Paipel. Tepin kisin doaropwe ko sewese aramas ko ren onopki Paipel pwe ren kak soikala “tiahk likamw koaros en aramas” oh alehda padahk mehlel en Sises oh sapwellime tohnpadahk ko de “tepin padahk kan en Koht.”​—The Old Theology, No. 1, April 1889, pali 32.

6, 7. (a) Padahk mehlel dah kan me Sounkadehdehn Siohwa kan sukuhlkiher sangete nan pahr 1870 samwa? (b) Padahk mehlel dah me ke keieu perenki sukuhlki?

6 Sangete nan pahr 1870 samwa, Sounkadehdehn Siohwa kan sukuhlkier padahk mehlel kaselel tohto.a Ni atail kin onopki padahk mehlel pwukat, kitail sohte kin ihte sukuhlkihte ire mehlel kan. Ahpw kitail kin sukuhlki soahng kaselel kan me kin kamwahwihala atail mour. Padahk mehlel pwukat kin kahrehiong kitail en peren oh e kin kihong kitail koapworopwor en ahnsou kohkohdo. Re kin sewese kitail en esehla atail Koht limpoak Siohwa oh wehwehki duwen kupwure. Re pil kawehwehda ihs Sises, dahme kahrehda e ketido sampah oh pwoula oh dahme e kin ketin wiewia ahnsou wet. Padahk mehlel kesempwal pwukat kin sewese kitail en wehwehki dahme kahrehda Koht ketin mweidohng me suwed en wiawi, dahme kahrehda kitail kin mehla, ia duwen atail en kapakap oh ia duwen atail kak ahneki peren mehlel.

7 Met kitail kakehr wehwehki kokohp kan me “rir” erein ahnsou reirei ahpw met wie pweipweidahr ni ahnsoun imwi. (Dan. 12:9) Tohto kokohp pwukat mi nan pwuhken Rongamwahu ko oh nan pwuhken Kaudiahl. Karasepe, Siohwa ketin sewese kitail en ese soahng kan me wiawi nanleng me sohte aramas kak kilang. Kitail ese me Sises ketin wialahr Nanmwarki, me mie mahwen wiawi nanleng oh Sehdan piskendidohng sampah. (Kaud. 12:7-12) Koht pil ketin sewese kitail en wehwehki wehwehn soahng kan me kitail kak kilang. Kitail wehwehki dahme kahrehda mie mahwen kan, rerrer en sapw kan, soumwahu, lehk laud oh dahme kahrehda aramas akan kin wia soahng kan me kin kahrehda atail ahnsou eh wia “ahnsou apwal ekei.”​—2 Tim. 3:1-5; Luk 21:10, 11.

8. Ihs me kin kahrehiong kitail en kak wehwehkihla padahk mehlel?

8 Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Meid pai kumwail me uduhdiahlehr mehkan me kumwail uduhdiahl met! Kumwail en ese pwe soukohp tohto oh nanmwarki tohto ngoangkilahr en udiahl mehkan me kumwail uduhdiahl met, re ahpw sohte kak; re pil men iang rong mehkan me kumwail rongorong met, re ahpw sohte kak.” (Luk 10:23, 24) Rahnwet kitail kin ahneki soangen pepehmohte. Siohwa Koht me ketin kahrehiong kitail en kak “udiahl” oh “rong” de wehwehki padahk mehlel. Kitail uhdahn kalahnganki me e ketin doadoahngki sapwellime manaman, “Sounsawaso,” pwehn sewese kitail en uhdahn wehwehkihla padahk mehlel. (Wadek Sohn 16:7, 13.) Kitail en dehr manokehla me padahk mehlel kesempwal oh kitail anahne sewese meteikan ren esehla.

“ME TOHTO” ALEHDA “LOALOKONG MEHLEL”

9. Luhk dahieu me mi nan Kahn Iroir en April 1881?

9 Nan Kahn Iroir en April 1881 (lokaiahn wai), kereniong sounpar riau mwurin kisin pwuhk wet tepida wiawihda, mie iren onop ehu loale me oaralap “Anahne Sounkalohk 1,000.” Iren onopo luke irail kan me kak kihda arail ahnsou, mehnda ma tikitik de laud, ong doadoahk en kalohk oh wiahla pioneer kei. Re pahn kohla wasa sohte lipilipil pwe ren kak rapahki Kristian mehlel kan me poakohng Koht ahpw sohte ahneki loalokong pwung oh padahkihong irail padahk mehlel duwen Koht oh Paipel.

10. Dahme me tohto men wia mwurin arail wadek luhk en sounkalohk 1,000?

10 Tohn Sukuhl en Paipel ko luke meteikan ren iang kalohk pwehki re esehda me Kristian mehlel kan anahne kalohki rongamwahwo. Ni ahnsowo, mehte epwiki samwa me kin towehda mihting en Tohnsukuhl en Paipel ko, eri me alehdi luhko malaulau sang dahme re kasik. Ahpw aramas tohto me wadek ehu kisin doaropwe ko de kisin pwuhk ko esehda me re diaradahr padahk mehlel oh re men sewese meteikan. Karasepe, nan pahr 1882 emen sang London, England, me wadek Kahn Iroir ehu oh kisin pwuhk me Tohnsukuhl en Paipel ko wiahda ntinglahng irail oh nda: “Menlau padahkihong ie ia duwen oh dahme I pahn kalohki pwehn kapwaiada doadoahk mwahu wet me Koht ketin kupwurki en wiawi.”

11, 12. (a) Mehn akadei dah me pioneer ko ahneki? (b) Ia duwen arail kin tapiada mwomwohdiso kapw kan?

11 Nan pahr 1885, mie pioneer mpen meh 300. Irail ahneki mehn akadeiohte me kitail ahneki rahnwet. Irail men sewese meteikan ren wiahla sapwellimen Sises Krais tohnpadahk kan. Ahpw mwomwen arail kin katohnpadahk weksang mwomwen atail kin wia rahnwet. Kitail kin onop Paipel rehn emenemen aramas ni ahnsou ehu. Mwuhr kitail kin luke tohnsukuhl en Paipelo en iang towehda mihting kan nan atail mwomwohdiso. Ahpw mahso, pioneer ko kin onop rehn ehuehu pwihn en aramas. Irail kin kihong irail neirail pwuhk kan oh luke me perenki kan ren kohpene oh onopki Paipel. Ni ahl wet, pioneer ko kin tapiada mwomwohdiso kapw kan me re kahdaneki pwihnen sukuhl kan.

12 Karasepe, nan pahr 1907, pwihn en pioneer kei kohla nan kahnimw ehu pwehn rapahkihda irail kan me miehier neirail pwuhken Millennial Dawn, me pil adaneki Studies in the Scriptures (lokaiahn wai). Mwuhr pioneer ko luke irail en iang towehda mihting en Rahn Sarawi nan imwen emen irail ko me perenki rong. Rahno pwon, pioneer men wia padahk ehu duwen Sapwellimen Koht Koasoandi en Ahnsou kan. Rahn Sarawi mwurio, e kangoange irail kan me iang towehda ren pousehlahte kaukaule tuhpene. Nan pahr 1911, brother ko song ehu wiepen katohnpadahk. Brother limehk welimen seiloakla wasa kan nan Amerika oh Canada pwehn wia kapahrek kan ong wehi pokon. Re kin ntingihdi eden aramas kan me perenki rong me iang towehda mihting ko oh arail adres. Re kin koasoanehong irail pwukat nan pwihn kei me kin tuhpene nan imwen emen irail. Ni ahl wet, re kin tapiada mwomwohdiso kapw kan. Nan pahr 1914, miehier mwomwohdiso 1,200 en Tohnsukuhl kan en Paipel nan sampah pwon.

13. Dahme kapwuriamwei duwen doadoahk en kalohk?

13 Rahnwet, mie mwomwohdiso mpen 109,400 oh riatail pioneer mpen meh 895,800 nan sampah pwon. Kereniong aramas welirar ahnsou wet me kin alehda “loalokong mehlel” oh kin doadoahngki nan arail mour. (Wadek Aiseia 60:22.)b Kekeirda wet inenen kapwuriamwei pwehki Sises ketin kohpada me aramas tohto pahn kailongki sapwellime tohnpadahk kan. E mahsanih me aramas pahn kaloke irail, salihiraildi oh pil kemeirailla. (Luk 21:12-17) Mendahki Sehdan, nah ngehn saut kan oh aramas tohto kin nantihong kauhdi doadoahk en kalohk, sapwellimen Siohwa aramas akan kin pousehlahte katohnpadahk oh kin alehdi imwila mwahu kan. Met re kin kalokalohk “wasa koaros nin sampah,” sang wasa keieu karakar lel wasa keieu kopou, nan nahna kan, nan sapwtehn kan, nan kahnimw kan oh wasa kan me aramas malaulau kin kousoan ie. (Mad. 24:14) Sapwellimen Siohwa sawas kelehpw me kahrehda re kak wia doadoahk pwukat koaros.

LOALOKONG MEHLEL “LALAUDLA”

14. Ia duwen loalokong mehlel eh lalaudla sang ni neitail pwuhk kan?

14 Loalokong mehlel wie lalaudla pwehki me tohto wie kalokalohki rongamwahwo. E pil kin wie lalaudla sang ni soangsoangen pwuhk kan. Nan July en pahr 1879, Tohnsukuhl en Paipel ko wiahda tepin Kahn Iroir. Ni ahnsowo, e kin adaneki Kahn Iroir en Saion oh Pakairpen Krais Eh Ketier nan Mwoale. Tohnsukuhl en Paipel ko pwain pwihn en pesines ehu ren wiahda kisin pwuhk wet ni lokaiahn wai meh 6,000. Charles Taze Russell me sounpar 27 pilipilda pwehn pwukoahki ntingdahn audepen pwuhk pwukat oh brother koahiek limen me kin kaukaule ntingihada ire kan nan pwuhk pwukat. Rahnwet, meh 42,182,000 en ehuehu Kahn Iroir pwukat kin wiawihda ni lokaia 195. Kisin pwuhk wet me kin keieu kohpeseng laud nan sampah pwon. Me keriau iei kisin pwuhk me adaneki Awake! (lokaiahn wai). Se kin wiahda meh 41,042,000 en ehuehu Awake! pwukat ni lokaia 84. Pil mie Paipel oh pwuhk kan mpen meh rar pak epwiki me kin wiawihda nan ehuehu pahr.

15. Ia wasa mwohni me kin wiahda pwuhk kan kin kohsang ie?

15 Mwohni ong doadoahk wet kohsang sawas kan me aramas kin pein toukihda. (Wadek Madiu 10:8.) Pesines kan me kin wiahda pwuhk kan kin pwuriamweikihla met pwehki re ese me misihn kan, doaropwe kan, ingk oh pil dipwisou teikan uhdahn pweilaud. Brother me kin pwukoahki pwainda dipwisou kan ong doadoahk en wiahda pwuhk kan nan Pedel nda me ahnsou me soun pesines kan kin kohdo Pedel, re kin pwuriamweikihla dahme kitail kin kak doadoahngki sang sawas en mwohni me aramas kin toukihda. Re kin pwuriamweiki me kitail kak pwainda dipwisou kapw kan me kak wiahda pwuhk tohto. Re pil kin pwuriamweiki uwen pwulopwul oh peren en tohndoadoahk kan nan Pedel.

LOALOKONG EN KOHT PAHN KADIREHLA SAMPAH

16. Dahme kahrehda Siohwa ketin kahrehda “loalokong mehlel” en lalaudla?

16 Siohwa ketin kahrehiong “loalokong mehlel” en lalaudla pwehki kupwure iei me “aramas koaros en ale komourparail oh marainkihla me mehlel.” (1 Tim. 2:3, 4) Siohwa ketin kupwurki aramas ren esehla padahk mehlel pwe ren kak kaudokiong ih ni pwung oh alehdi kapai kan. Sang ni doadoahk en kalohk, e ketikipenehr pwihnen Kristian keidi lelepek ehu. E pil ketikikpene ‘pokon kalaimwun’ sang nan “wehi koaros, ni kadaudok koaros, nan sahpw koaros, oh lokaia koaros” me ahneki koapworopwor en mour kohkohlahte nin sampah.​—Kaud. 7:9.

17. Dahme kekeirdahn tohnkaudok mehlel kan kin kasalehda?

17 Tohnkaudok mehlel kan nan sampah pwon kin uhdahn wie kekeirda sangete mpen sounpar 130 samwalahro. Kekeirda wet kin kasalehda ni sansal me Koht oh sapwellime Nanmwarki me e ketin idihada, Sises Krais, kin ketin ieiangete sapwellime ladu kan nan sampah sang ni ara kin ketin kaweid, pere, koasoanehdi oh padahkih irail. Siohwa ketin kapwaiada sapwellime inou me e pahn ketin sewese me tohto diarada padahk mehlel nan atail ahnsou oh kitail kak kamehlele me e pahn ketin kapwaiada sapwellime inou kan ong ni ahnsou kohkohdo. “Sampah pahn direkihla kupwurokong en KAUN-O, duwehte madau eh kin direkihla pihl.” (Ais. 11:9) Song medewehla soangen kapai kaselel kan me aramas pahn ahneki ahnsowo!

[Nting tikitik kan me kileldi pah]

a Ke kak kalaudehla omw ese duwen met ni omw pahn kilang kasdo en Jehovah’s Witnesses​—Faith in Action, Part 1: Out of Darkness oh pil Jehovah’s Witnesses​—Faith in Action, Part 2: Let the Light Shine (lokaiahn wai).

b Menlau kilang Kahn Iroir en December 1, 2002, pali 29, parakrap 16.

[Kilel nan pali 14]

Tohnsukuhl en Paipel ko mahs kin aktikitik oh uhdahn men wia kupwur en Koht

[Kilel nan pali 15]

Siohwa ketin kesempwalki omw nantihong kalohki “loalokong mehlel” en Koht

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share