“Ke Pahn Poakohng Mehn Mpomw Duwen Omw Kin Poakohng Pein Uhk”

1, 2. (a) Mehnia kosonned me Sises mahsanih me keriaun kesempwal? (b) Peidek dah kan me kitail pahn sapengala?

NI EMEN Parisi ko eh idek rehn Sises mehnia kosonned nan pelien Kosonned ko me keieu kesempwal, Sises ketin sapeng mahsanih: “Ke pahn poakohng Kaun-o omw Koht sang nan kapehdomw unsek, sang ni [“omw mour,” NW] unsek, sang ni omw lamalam koaros unsek.” Kitail koasoiapenehr ia wehwehn met nan iren onop me nekiero. Sises pil ketin mahsanih mehnia kosonned me keriau en kesempwal. E mahsanih: “Ke pahn poakohng mehn mpomw duwen omw kin poakohng pein uhk.”​—Mad. 22:34-39.

² Sises mahsanih me kitail en poakohng mehn mpatail kan. Ahpw ihs mehn mpatail? Ia duwen atail kak wia dahme Sises mahsanih? Nan iren onop wet, kitail pahn sapengala peidek pwukat oh kilang ia duwen atail poakohng mehn mpatail eh kin kaperenda Siohwa oh wia kamwahu ong koaros.

IA WEHWEHN EN POAKOHNG MEHN MPATAIL?

3, 4. (a) Mehnia karasaras me Sises ketin doadoahngki pwehn kasalehda ia wehwehn poakohng mehn mpatail? (b) Ia duwen ohl en Sameriao sewesehda ohl en Suhso me loallap ko mwersuwedih oh kihdi limwahn ahlo pwehn mehla? (Menlau kilang tepin kilel.)

³ Kitail kin kalapw medewe me mehn mpatail kan iei irail me kousoan karanih kitail. (Lep. Pad. 27:10) Ahpw ni ohl emen eh idek rehn Sises: “Ihs me mehn mpei?” e ketin sapengala ni eh ketin doadoahngki karasaras en ohl en Sameriao oh kawehwehda ia wehwehn poakohng meteikan. (Wadek Luk 10:29-37.) Loallap suwed kei poarokedi ohl en Suhs men, kihsang eh likou ko, kemehseli, oh kihdi limwahn ahlo pwehn mehla. Samworo en Israel men oh mehn Lipai men, me aramas medewe ira mehn mparail mwahu kei, kilang ohl en Suhso ahpw sohte sewese. Ahpw ohl en Sameria men me sewesehda. Ni ahnsou ko, pali laud en mehn Suhs oh mehn Sameria kan kin imwintihtipene.​—Sohn 4:9.

⁴ Ohl en Sameriao keiki leh oh wain ni en ohlo eh ohla ko pwehn sewese ohla ko en mwahula. Ih eri wahla ni imwen keiru ehu oh pwain ong tohn doadoahk en imwen keiruo mwohni silper riau. Uwen mwohni pwukat pahrekiong pweinen rahnen doadoahk riau. Nan karasaras wet, Sises ketin padahkihong kitail me kitail anahne kilangwohng aramas koaros nin duwen mehn mpatail, sohte lipilipil wasa me re kohsang ie de soangen tiahk dah me re ahneki. Kitail kak wia mehn mparail ma kitail poakohng oh pil kadek ong irail.

5. Ia duwen Sounkadehdehn Siohwa kan ar kasalehda limpoak ong mehn mparail kan mwurin melimel en Sandy?

⁵ Kitail miher “ni imwin rahn akan” me pali laud en aramas sohte kin poakehla meteikan. Me tohto kin lemei, perenki tiahk lemei, oh sohte poakohng mehn mparail. (2 Tim. 3:1-3) Karasepe, nan October 2012, melimel me adaneki Sandy uhdahn kauwehla wasa ehu nan New York City. Sohla lioal, sohla mehn kakarakare nan imwarail, de pil soahng kan me aramas akan anahne. Sounpirap kan pirapa irail kan me miher nan apwal. Ahpw Sounkadehdehn Siohwa kan weksang irail. Re koasoanehdi sawas kan pwehn sewese riarail Kristian kan oh pil meteikan wasao pwehki irail Kristian mehlel kei me poakohng mehn mparail. Ia pil ekei ahl me kitail en kasalehda atail poakohng mehn mpatail?

IA DUWEN ATAIL KAK KASALEHDA LIMPOAK ONG MEHN MPATAIL KAN?

6. Sawas dahieu sang nan Paipel me kitail kak ehukihong mehn mpatail kan?

⁶ Kihda sawas sang nan Paipel. Nan atail doadoahk en kalohk, kitail kin ehukihong mehn mpatail kan ‘kakehlepen loalarail me Pwuhk Sarawi kin ketikihong kitail.’ (Rom 15:4) Kitail kasalehiong limpoak tohnihmwo ni atail doadoahngki Paipel pwehn padahkihong duwen rongamwahu en Wehin Koht. (Mad. 24:14) E wia pwais kaselel ehu en kalohkihong mehn mpatail kan rongamwahu duwen koapworopwor sang rehn Siohwa Koht.​—Rom 15:13.

7. Ia sapwellimen Sises kaweid me pid atail wiewia ong meteikan? Dahme pahn wiawi ma kitail idawehn kaweid wet?

⁷ Idawehn kaweid me Sises ketikihda duwen atail wiewia ong meteikan. Sises ketin padahkihong kitail duwen kaweid me pid atail wiewia ong meteikan ni eh mahsanih: “Kumwail wiahiong meteikan me kumwail kin anahne aramas akan en kin wiahiong kumwail: ih met wehwehn Kosonned en Moses oh padahk en soukohp ako.” (Mad. 7:12) ‘Kosonnedo’ kin dokedoke pwuhken Senesis lel Deuderonomi, oh “padahk en soukohp ako” kin dokedoke pwuhken en soukohp kan nan Palien Paipel ni Lokaiahn Ipru. Eri e sansal me Siohwa ketikihda ‘Kosonnedo’ oh “padahk en soukohp ako” ong sapwellime aramas akan pwehki e ketin poakohng irail oh kupwurki irail en limpoakpene. Pil rahnwet, Siohwa ketin kasik me kitail en poakohng mehn mpatail kan. Nan pwuhken Aiseia, Siohwa ketin mahsanih: “Kumwail wia dahme pwung, . . . I pahn kapaiahda irail kan me sohte kin wia me suwed.” (Ais. 56:1, 2) Ma kitail kasalehda limpoak ong mehn mpatail oh idawehn sapwellimen Sises kaweid duwen atail wiewia ong meteikan, kitail pahn peren.

8. Dahme kahrehda kitail en poakohng atail imwintihti kan, oh dahme ele kak wiawi ma kitail wia met?

⁸ Poakohng omw imwintihti kan. Siohwa kin ahnsou koaros ketin padahkihong kitail en poakohng atail imwintihti kan. Ni mwehin Sises, ekei padahngki me aramas akan anahne kailongki arail imwintihti kan. Ahpw Sises ketin kaweidki: “Kumwail poakohng amwail imwintihti kan oh kapakapki me kin kalokei kumwail.” (Mad. 5:43-45) Pohl pil kihda kaweid me duwehte met ni eh nda: “Ma omw imwintihti men men mwengedahr, eri, kamwenge; ma e men nimpildahr, eri, kanampile.” (Rom 12:20; Lep. Pad. 25:21) Ni mwehin Israel en mahs, Siohwa ketikihong sapwellime aramas akan kosonned kan me padahkihong irail en sewese arail imwintihti kan oh pil nein arail imwintihti kan mahn akan. (Eks. 23:5) Ni arail doadoahngki kaweid wet, ekei aramas me kin imwintihtipene mahs ele kak kompoakepahkihla emenemen. Nin duwen Kristian kan, atail kasalehiong limpoak atail imwintihti kan ele kak wekidala arail madamadau ong kitail. Ekei irail ele kak wiahla sapwellimen Siohwa ladu.

9. Dahme Sises mahsanihki atail en wiahda popohl rehn riatail Kristian kan?

⁹ “Kumwail nantihong popohl ong aramas koaros.” (Ipru 12:14) Ma kitail anahne popohl ong aramas koaros, kitail uhdahn anahne popohl ong riatail Kristian kan. Sises mahsanih: “Ni omw pahn wiahiong Koht omw meirong pohn pei sarawi ehu, ke ahpw tamanda me riomw mehn Suhs men nsensuwed pahmw, pwilikihdi mahs omw meirongo mwohn pei sarawio, ke ahpw kohwei oh kapwungala nanpwungamwa; mwuri, ke ahpw pwurodo wia omw meirong ong Koht.” (Mad. 5:23, 24) Ahnsou koaros me kitail ahneki kahpwal ehu rehn riatail men, kitail kak kasalehda atail poakohng ih sang ni atail nantihong wiahda popohl reh ni ahnsou karuwaru. Ni atail mwadang wiahda popohl nanpwungatail, met pahn uhdahn kaperenda Siohwa.

10. Dahme kahrehda kitail en dehr kadeik meteikan?

¹⁰ Dehr kadeik meteikan. “Kumwail dehr kadeik aramas teikan, pwe Koht en dehr ketin kadeingkumwailda.” Sises ketin padahkihong kitail en dehr kadeik meteikan pwehki sapwung kan me re wiahda. E pil ketin mahsanih: “Dahme ke kin tehngki diper me mi nan pwoaren mesen riomw men, a ke ahpw sohte kin nsenohki lepin tuhke me mi nan pwoaren mesomwen? Ia duwen omw kak ndahng riomwo, ‘Nahn, sepit mahs pwe I en kihsang diperen nan pwoaren mesomwen,’ nin lepin tuhke lep eh mi nan pwoaren mesomwen? Mwalaun ahmwen! Kihsang mahs lepin tuhkehn nan pwoaren mesomwen, ke ahpw pahn kak kilang mwahu duwen omw pahn kihsang diperen nan pwoaren mesen riomwo.” (Mad. 7:1-5) Kitail sukuhlki sang met me kitail en dehr kauwe meteikan ni arail wiahda sapwung kan pwehki pein kitail pil kin wiahda sapwung tohto.

AHL ME KEIEU MWAHU EN KASALEHDA LIMPOAK

11, 12. Ahl kesempwal dahieu me kitail en kasalehda limpoak ong mehn mpatail?

¹¹ Mie soangen ahl tohto me kitail kak kasalehda limpoak ong mehn mpatail kan. Ahpw Sises ketin padahkihong kitail me ahl me keieu mwahu en wia met iei en kalohki rongamwahu en Wehio. (Luk 8:1) E mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan: “Padahkihong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk.” (Mad. 28:19, 20) Ni atail kin peikiong Sises, kitail kak sewese mehn mpatail kan ren dehr keid nan ahl tehlap me kolahng kasohrala ahpw kasalehiong ia duwen arail pahn keid nan ahl wetikitik me kolahng mour. (Mad. 7:13, 14) Kitail ese me atail nantihong wia met kin uhdahn kaperenda Siohwa.

¹² Sises ketin sewese aramas tohto ren wehwehki me re anahne Siohwa. (Mad. 5:3) Kitail kin alasang Sises ni atail padahkihong aramas akan duwen sapwellimen Koht rongamwahu. (Rom 1:1) Kitail kin padahkihong irail me sapwellimen Sises meirong kin kahrehda Siohwa en kak ketin kupwurkin kitail oh kitail kak ahneki nanpwungmwahu reh. (2 Kor. 5:18, 19) Kalohki rongamwahwo iei ahl uhdahn kesempwal ehu en kasalehda limpoak ong mehn mpatail kan.

13. Ia atail pepehm ni atail kin padahkihong aramas akan duwen Siohwa?

¹³ Ni atail kaunopada mwahu mwohn atail pwurala rehn aramas akan de rehn neitail tohnsukuhl en Paipel kan, kitail kin kak padahkihong irail en peikiong Siohwa. Ekei irail anahne wiahda wekidekla laud tohto nan arail mour. (1 Kor. 6:9-11) E uhdahn kaperen en kilang duwen Siohwa eh kin ketin sewese me aktikitik kan ren kekeirda oh wiahla kompoakepah. (Wiewia 13:48) Ni arail onopki Paipel, irail kan me sohte ahneki koapworopwor kin nsenamwahula. Arail likih Siohwa kin kihsang arail kapwunod kan. E wia pwais kaselel ehu en kasalehda limpoak ong mehn mpatail kan sang ni atail wia doadoahk tohrohr wet.

IA DUWEN POHL EH KAWEHWEHDA DAHKOT LIMPOAK

14. Ia duwen Pohl eh kawehwehda duwen limpoak nan 1 Korint 13:4-8?

¹⁴ Ma kitail poakohng mehn mpatail kan ni ahlohte me Pohl kawehwehda, kitail pahn kaperenda Siohwa, atail kahpwal kan pahn malaulau, oh kitail pahn nsenamwahu. Dahme Pohl ntingihedi nan 1 Korint 13:4-8 pahn padahkihong kitail duwen ahl teikan me kitail en kasalehda limpoak ong mehn mpatail duwen atail kin poakohng pein kitail.—Wadek.

15. (a) Dahme kahrehda kitail en kanengamah oh kadek? (b) Dahme kahrehda kitail en dehr peirin de pohnmwahso?

¹⁵ “Limpoak me kanengamah oh kadek.” Siohwa kin ketin kanengamah oh kadek ong aramas koaros mendahki irail soh unsek. Eri kitail anahne kanengamah oh kadek ni en meteikan kin wiahda sapwung, mehnda ma re sohte kadek de re lemei ong kitail. Paipel mahsanih me limpoak “sohte kin peirin.” Ekei riatail Kristian kan kin ahneki pwukoa kan nan mwomwohdiso de ahneki soahng kan me kitail sohte ahneki. Ahpw ma kitail uhdahn poakohng riatail kan, kitail sohte pahn peiriniong irail. Kitail sohte pahn pil pohnmwahso de suwei. Paipel mahsanihong kitail me Siohwa kin ketin kalahdeki irail kan me “lamalam ile oh aklapalap.”​—Lep. Pad. 21:4.

16, 17. Ia duwen atail kak mwekid pahrekiong dahme kileldi nan 1 Korint 13:5, 6?

¹⁶ Limpoak “sohte kin aklemei.” Ma kitail kasalehda limpoak ong mehn mpatail men, kitail sohte pahn likamw ong ih de pirapa, de wia mehkot me pahn kansensuwedihada Siohwa. Kitail sohte pahn pil roporop, pwehki limpoak “sohte kin mehwo.” Eri kitail pahn ahnsou koaros wia dahme mwahu ong mehn mpatail kan.​—Pil. 2:4.

¹⁷ Limpoak sohte “kin mwadang lingeringerda; limpoak sohte kin inaptihnmwomw.” Ma emen wia mehkot me sohte kadek ong kitail, kitail sohte kin mwadang lingeringerda. Kitail sohte kin kilelehdi ahnsou koaros me emen kin kamedekihala kitail. (1 Des. 5:15) Ma kitail kin inaptihnmwomw, atail lingeringer pahn duwehte kisiniei me wie lullul oh kak kamedekihala pein kitail oh meteikan. (Lip. 19:18) Ahpw kitail en mahkohng oh manokehla. Limpoak “sohte kin perenkihda me sapwung.” Ma wiewia sapwung ehu lelohng emen me kin kailongkin kitail, kitail sohte kin perenki kilang eh lokolok.​—Wadek Lepin Padahk 24:17, 18.

18. Dahme kitail sukuhlki nan 1 Korint 13:7, 8 duwen limpoak?

¹⁸ Pohl ntingihedi me limpoak “kin sewesei kitail en loalenohng apwal akan koaros.” Ni atail kin poakohng mehn mpatail kan, kitail pahn mahkohng irail ma re wiahiong kitail mehkot me kansensuwedihada kitail. Pohl pil koasoia me limpoak “kin sewese atail pwoson ahnsou koaros.” Kitail kin pwoson de kamehlele dahme kitail wadek nan Paipel oh kin kalahnganki atail ale kasukuhl sang sapwellimen Siohwa pwihn. Limpoak “kin sewesei kitail en liki Koht.” Kitail kin likih soahng koaros me Siohwa ketin inoukihong kitail. Oh pwehki kitail kin poakohng aramas akan, kitail kin wia uwen atail kak en padahkihong irail duwen atail koapworopwor. (1 Pit. 3:15) Ni atail kin lelohng irair kan me uhdahn apwal, kitail kin kapakap oh koapworopworki me e pahn imwila mwahu. Mehnda ma emen wia sapwung ong kitail de kaloke kitail, kitail kin dadaurete. Ni duwen Pohl eh kasalehda, limpoak kin “kanengamah ni mehkoaros.” E pil nda: “Limpoak me poatopoat, sohte imwi.” Irail me kin peikiong Siohwa pahn kasalehda limpoak ong mehn mparail kan kohkohlahte.

POUSEHLAHTE POAKOHNG MEHN MPOMW DUWEN OMW KIN POAKOHNG PEIN UHK

19, 20. Iren Paipel dah kan me padahkihong kitail en kasalehda limpoak ong mehn mpatail?

¹⁹ Ma kitail idawehn kaweid en Paipel, kitail pahn ahnsou koaros poakohng mehn mpatail kan duwen atail kin poakohng pein kitail. (Mad. 22:39) Siohwa oh Sises kin ketin kasik me kitail en wia met. Kitail anahne poakohng aramas koaros, sohte lipilipil wasa me re kohsang ie de tiahk dah me re ahneki. Sohte lipilipil ahnsou dah me e kin apwal ong kitail en kasalehda limpoak ong mehn mpatail kan, kitail kak kapakap ong Siohwa oh peki sapwellime manaman. Kitail ese me met pahn kaperenda Siohwa oh e pahn ketin sewese kitail.—Rom 8:26, 27.

²⁰ Kehkehlik me kitail en poakohng mehn mpatail uhdahn kesempwal me kahrehda e adaneki “kosonned en nanmwarkio.” (Seims 2:8, NW) Nan Kosonned en Moseso, Siohwa ketikihong sapwellime aramas akan kosonned tohto me padahkihong irail ren poakohng mehn mparail. Mwuhr, Siohwa ketin doadoahngki Pohl pwehn ntingihedi: “Mouren kosonned pwukat, oh pil mouren kosonned teikan, oaralape mehteieu: ‘Ke en poakohng mehn mpomw, duwen omw kin poakohng pein uhk.’”​—Rom 13:8-10.

21, 22. Dahme kahrehda kitail en poakohng Koht oh mehn mpatail kan?

²¹ Sises ketin sewese kitail en kalaudehla atail wehwehki ihs mehn mpatail kan ni eh mahsanih me Semeo “kin ketin dakerki sapwellime ketipin pohn me suwed oh me mwahu kan, oh kin ketin kamwerehdi keteu pohn me lelepek kan oh me dipan akan.” (Mad. 5:43-45) Sises ketin padapadahki kitail en kasalehda limpoak ong aramas koaros, mehnda ma irail mwahu de suwed. Nin duwen me sansalehr mwoweo, ehu ahl kesempwal me kitail en kasalehda limpoak ong mehn mpatail kan iei en padahkihong irail duwen Siohwa oh sapwellime Wehi. Ma mehn mpatail men kin doadoahngki dahme e sukuhlki sang Paipel, e kak ahneki peren laud en wiahla kompoakepahn Koht.

²² Kitail sukuhlkiher dahme kahrehda kitail en poakohng Siohwa sang ni atail mohngiong, mour oh lamalam unsek. Kitail pil sukuhlki ia duwen atail kak kasalehda limpoak ong mehn mpatail kan. Ma kitail poakohng Siohwa oh mehn mpatail kan, kitail kin peikiong kosonned riauo me keieu kesempwal. Laudsang met, kitail kin kaperenda Samatail nanleng me limpoak, Siohwa.