Iunis Oh Lois Sounpadahk kei Me Wia Mehn Kalimeng Mwahu
Nin duwen sapwellimen Siohwa ladu kan, sukuhlkihong neitail seri kan Pwuhk Sarawi kin wia pwukoah toutou ehu. Pil nan irair kan me keieu mwahu, pwukoah wet kin audaudki soahngen mehn koarompwa koaros oh kahpwal kan. Met kin keieu apwal ma pahpa de nohno Kristian ahpw ah pwoudo soh. Soahngen irair wet sohte kapw. Pwuhk Sarawi padahkihong kitail duwen emen nohno me mih nan soahngen irair wette nan senturi keieu C.E.
Peneinei en lih emen me adaneki Iunis kin koukousoan nan Listra, kahnimw ehu nan wasakis nan Likaonia ni palieir en nan werengen Eisia Mainer. Listra iei kisin kahnimw ehu me sohte nohn kesempwal. E wia kisin kahnimw ehu me mih pahn kaundahn mehn Rom me adaneki Julia Felix Gemina Lustra, me Augustus Caesar wiahda pwehn pelianki wiewia kan en lipirap kan nan wasa kan me kapilpene wasao. Iunis iei emen Kristian mehn Suhs me kin kousoan rehn ah pwoud mehn Krihk, oh nah pwutak Timoty, oh ah nohno Lois.—Wiewia 16:1-3.
Ele, mehn Suhs malaulaute me kin kousoan nan Listra, pwehki Paipel sohte kin koasoia me mie ehu sinakoke wasao, ahpw mie mehn Suhs kei nan Aikoniomw, me dohkisang wasao mpen mwail 20. (Wiewia 14:19) Ihme e sohte mengei ong Iunis en wia ah kaudok. Ire mehlelo me Timoty sohte sirkumsaisla mwurin ah ipwidi karehong ekei me loalokong kan en medemedewe me en Iunis pwoudo kin sapwungki tiahk wet.
Ahpw, kaidehn Iuniste me wia Kristian men nan peneinei wet. E mwomwen me Timoty kin ale kaweid en “nting sarawi kan” sang rehn ah nohno oh pil sang rehn ah nohno kahlap Lois, me iei en Iunis nohno.a Wahnpoaron Pohl panawihki Timoty: “Ahpw kowe, ke en nantihong ni me mehlelo me ke padahngkiher oh kamehlele. Pein kowe ese ihs me omw sounpadahk, oh ke pil ese me sang ni omw kisin seri ke pil kin ese Pwuhk Sarawi, me kak kasalehiong uhk erpit me kak kahluweiukalahng nan mour soutuk sang ni omw pwoson Krais Sises.—2 Timoty 3:14, 15.
Kasukuhl “Sang Seri Pwelel”
Ni en Pohl mahsanih me Timoty padahngkiher “pwuhk sarawi” sang “ah kisin seri,” met kin wehwehki sang ah seri pwelel. Met kin parekiong lepin lokaiahn Krihk ehu (breʹphos) me e kin doadoahngki ong seri me ahpwtehn ipwidi. (Pil tehk Luk 2:12, 16) Ihme Iunis kesempwalki ah kohwa me Koht ketikihong, ni ah sohte awiawih ahpw mwadangete tepiada kihong Timoty kaiahn me pahn sewese ih en kekeirada wiahla emen ladu lelepek en Koht.—Deuderonomi 6:6-9; Lepin Padahk 1:8.
Timoty ale “mehn kadehde kan pwehn kamehlele” padahk mehlel en Pwuhk Sarawi. Nin duwen me ehu dikseneri en Krihk koasoia, lepin lokaia me Pohl doadoahngki wasaht kin wehwehki “en uhdahn kamehlele; de likih” mehkot. Ni mehlel, Iunis oh Lois anahne ahnsou laud pwe ren katengehdi soahngen kamehlel pwukat nan mohngiong en Timoty, sewese ih en doadoahngki ah koahiek en lamalam en padahngki Mahsan en Koht oh kasalehda pwoson met. Eri, e sansal me, Iunis oh Lois kin doadoahk laud pwehn padahkiong Timoty Pwuhk Sarawi. Oh ia uwen kapai laud me lih lelepek pwukat alehda! Pohl kak mahsanihki Timoty: “I tamataman pwoson mehlel me ke ahneki, soangen pwoson me omw nohno kahlap Lois oh omw nohno Iunis pil ahnekier. I uhdahn ese me ke pil ahneki soangen pwosonohte.”—2 Timoty 1:5.
Ia uwen Iunis oh Lois wia kohwa kesempwal ehu nan mour en Timoty! Nan irair wet, sounnting David Read koasoia: “Ma wahnpoarono kamehlele me sohte mehkot me kesempwal ahpw pein en Timoty pwosonla, eri e pahn mahs katamankin ih duwen met. Ahpw dahme e tepin ndahki duwen en Timoty pwoson iei me ‘Lois oh Iunis pil ahnekier pwoson wet.’” Mahsan en Pohl me pid pwoson en Lois, Iunis, oh Timoty kin kasalehda me pak tohto kasukuhl en Pwuhk Sarawi me pahpa oh nohno oh pil iangahki pahpa oh nohno kahlap kan kin mwadang wiawihong seri kan nan ihmw kin kesempwal pwe ih met me kin poahsoanehda en me pwulopwul men pali ngehn en ahnsou kohkohdo. Met soh pahn kahrehong tohn peneinei kan en medemedewe ni keneinei dahme re wiewia pwehn kapwaiada kohwa wet ong Koht oh ong neirail seri kan?
Ele Pohl kin pil medemedewe nanpwungen tohnpeneinei wet me Lois oh Iunis wiahda. Wahnpoarono ele mwemweitlahng imwarailo erein tepin ah mihmi nan Listra, mpen pahr 47/48 C.E. Lih riemeno ele wiahlahr Kristian ahnsouwo. (Wiewia 14:8-20) Ele, tohnpeneinei wet kin ahneki nanpwung limpoak oh peren ehu me kamwekid lepin lokaia me Pohl pilada en doadoahngki ni ah ekerki Lois en Timoty “nohno kahlap.” Nin duwen me loalokong Ceslas Spicq kasalehda, lepin lokaiahn Krihk me e doadoahngki iei mamʹme (me weksang ahdo teʹthe me kin kadoadoahk pwehn kasalehda wahu) me kin wia en “seri men lokaiahn limpoak” ong ah nohno kahlap, me nan ire wet kin kasalehda “irair en kapehsepene oh limpoak.”
En Timoty Mweselsang Imwarailo
E sohte sansal ma en Iunis pwoudo melahr de soh ahnsou me Pohl mwemweitla Listra kariapak (mpen pahr 50 C.E.). Me loalokong tohto kin lemeleme me ni ahnsouwo Iunis liohdilahr. Mendahki met, pahn kaweid en ah nohno oh nohno kahlap, Timoty kekeiradar wiahla emen pwutak pwulopwul, ele e mahki sounpar 20 ahnsouwo. Timoty “keniken rehn me pwoson akan koaros en nan Listra oh Aikoniomw.” (Wiewia 16:2) E sansal me, ineng en kaparaseli rongamwahu en Wehio poadidiehr nan mohngiong en Timoty, pwehki e pwungki en Pohl luhke ih en iang ih oh Sailas nan ara seiloak en misineri.
Medewehla ia pepehm en Iunis oh Lois ni ahnsou me Timoty pahn mwesel! Re ese me ni ahnsou me Pohl tepin mwemweitlahng arail kahnimw, aramas kan kate wahnpoarono oh kihkihong me e mehla. (Wiewia 14:19) Eri ihme e sohte mengei ong ira en mweidala pwutak pwulopwulo Timoty en iangala Pohl. Ele, re kin medemedewe ma ia uwen werei me e pahn mweselsang ira oh ma e pahn pwuredo oh sohte keper pahn lellohng ih. Mendahki ara kin pwunodki soahng pwukat, ah nohno oh nohno kahlap kin ni mehlel kangoangehkin ih en ale kapai tohrohr wet me pahn karehong ih en kak papah Siohwa ni unsek.
Mehn Kasukuhl Kesempwal kan
Mie soahng tohto me kitail kak sukuhlkihsang atail medemedewe ni keneinei duwen Iunis oh Lois. Pwoson kamwekidih ira en kekeirada Timoty ni pali ngehn. Mehn kalimeng tengeteng en lelepek ong Koht me pahpa oh nohno kahlap akan wiahiong nein neirail seri kan oh mehteikan kin uhdahn wia kapai ehu ong tohnmwomwohdiso pwon. (Taitus 2:3-5) Mehn kalimeng mwahu en Iunis kin pil katamankihong nohno kan me arail pwoud sohte pwoson duwen kohwa oh kapai en kihda kasukuhl en pali ngehn ong neirail seri kan. Ekei pak nohno kan kin anahne ngoang laud en wia met, keieu ma arail pwoud kan sohte kin perenki en liho pelien lamalam. E pil anahne ese lamalam, pwehki lih pwopwoud Kristiano anahne wauneki en ah pwoudo tapwi.
Pwehki pwoson, nannanti, oh tohnmetei kan me Lois oh Iunis wiahda, re ale kapaki sang met ni ara kilang Timoty kekeirada ni pali ngehn lau e wiahla emen misineri oh sounapwalihn mwomwohdiso. (Pilipai 2:19-22) Me pil duwehte rahnwet, padahkihong neitail seri kan padahk mehlel en Pwuhk Sarawi kin wehwehki me kitail anahne kihda ahnsou ong met, kanangamah, oh nannanti, ahpw imwila mwahu me kohsang met kin karehda nannanti pwukat en mie kahtepe. Kalimeng mwahu en Kristian me pwulopwul tohto me ale kasukuhl en ‘pwuhk sarawi sang ahnsou me re pwelel’ nan peneinei ehu me pahpa de nohno sohte pwoson kin wahdo peren laud ong arail pahpa de nohno me pwoson. Oh ia uwen mehlel en lepin padahko me mahsanih: ‘Kihong semomw oh inomw kahrepen ara pahn suweikin uhk; ih duwen omw pahn kaparanda inomw’!—Lepin Padahk 23:23-25.
Wahnpoaron Sohn ndahki nah seri kan ni pali ngehn: “Sohte me I perenki sang ei rong me nei kompoakepahi kan (seri kan) kin momourki mour mehlel.” (3 Sohn 4) Ni mehlel, me tohto me kin kasalehda soahngen pepehmo me sansalda ni lokaia ko kin kasalehda me pein irail duwehte Iunis oh Lois, sounpadahk riemen me wia mehn kalimeng mwahu.
[Nting tikitik me mi pah]
a Kaidehn Lois me naineki en Timoty pahpa duwen me kawehwehn Syriac kasalehda nan 2 Timoty 1:5 me kosoia me “omw nohno ah nohno.”