Kakehlailla Atail Likih Sapwellimen Koht Pwung
“I men ke en likih Kauno (Siohwa); ihme kahrehda I kihong uhk loalokong wet.”—LEPIN PADAHK 22:19, New World Translation.
1, 2. (a) Dahme kahrehda Sounkadehdehn Siohwa kan kin kasalehda ar likih Siohwa? (Lepin Padahk 22:19) (b) Dahme kasalehda me ekei anahne kakehlailla arail likih Siohwa?
KRISTIAN mehlel kan kin paiekihda loalokong pwung en Siohwa oh sapwellime kupwur kan. Pwihn en “ladu lelepek oh loalokong” kin, ni limpoak, ketikihong irail “mwengehn ngehn ni ahnsou me konehng.” (Madiu 24:45) Loalokongo me re kin sukuhlkihdi kin wia poahsoan kehlail ehu me re kak poahsoanehda powe arail likih Koht. Ihme karehda, nin duwen pwihn ehu, Sounkadehdehn Siohwa kan kin kasalehda arail likih Siohwa oh sapwellime pwung.
2 Ahpw, e kin sansalda me, nin duwen emenemen aramas, ekei Sounkadehde kan ele pahn anahne kakehlailla soahngen likilik wet. Ekei pak Society kin alehdi kisinlikou kan sang rehn Sounkadehde kan me kin kasalehda ahr sawehwehki kawehwe ehu me kohda nan pwuhk en Society kan. Peikasal pwukat ele kin kohsang ahr kin mwekidikihda wekideklahn padahk kan, de padahk pwukat kin pidada ire kan me kin doake aramaso me wia peideko, keieu ni ahl ehu me kin doake ah pepehm.—Tehk Sohn 6:60, 61.
3. Dahme pil kak wiawihong ladu lelepek kan en Siohwa, oh pwekihda?
3 Pil sapwellimen Siohwa ladu mehlel kan kin lelohng mehlel en Eklesiasdes 9:11: “I pil wehwehkidahr ehu soahng tohrohr; me nin sampah wet, me kaidehkin me marahrahn tang kan me kin kalap kana ni weirin tang; kaidehki me kommwad akan me kin kalap powehdi nan mahwen; kaidehkin me loalokong kan me kin kalap diarada ar mehn komour; kaidehkin me neksang sukuhl kan me kin kalap kapwehpwehla; kaidehkin me koahiek kan me kin kalap lapalapala mwohn aramas; pwe paisuwed kin lelohng aramas koaruhsie.” Iaduwen met kak mehlel ni irair laud ehu, de irair en pali ngehn? Ele kitail kin ese Kristian kan me kin mwadang en kapwaiada kaweid en Paipel, oh kehlail en pere padahk mehlel, oh loalokong en kapwaiada mouren kosonned kan en Paipel, oh ngoangki rapahki loalokong pwung. Ahpw pwehki “paisuwed kin lelohng aramas koaruhsie,” ele ekei pahn ahnsouwet kilangada me pein irail solahr kak wia soahng pwukat pwehki aksident ehu de re mahla. Ele re pahn medemedewe ma re pahn kak pedolong nan sapwellimen Koht sampah kapwo mwohn re mehla.
4, 5. Dahme karehda sohte kahrepen Kristian kan en sohla likih sapwellimen Siohwa pwung?
4 Ni ahnsou me en emen Kristian pwoud kin mehla, medek oh pepehm me e katiasang ah pwoud kin inenen loal. Nin duwen pwopwoud ehu, ele ira kin papahkihongehr Siohwa sounpar tohto. Me momouro nanpwungara ese me mehla kin lopukalaiehr selen pwopwoudo.a (1 Korint 7:39) Pwehn dehr mweidohng ah likilik en tikitikla, e anahne kanengamahiong ah pepehm kan.—Tehk Mark 16:8.
5 Ia uwen e loalokong en kilangwohng irair pwukat me duwehte mehlahn emen pwoud, de pahpa de nohno, de seri men, de kompoakepah Kristian keren men me e kin wia ahnsou mwahu en kasalehda likih sapwellimen Siohwa pwung! Pil ni ahnsou me emen me karanih kitail kin mehla, kitail kak likih me Siohwa sohte sapwung. Kitail kak likih me mehmen me ale mour soutuk—mendahki ma sang ni eh pitla de ki kaiasada—e pahn nsenamwahu. Me pid Koht, sounmelkahkao mahsanih: “Komwi kin ketikihong irail uwen me itar oh kin ketin kaitarala ar anahn akan koaros. Kauno [“Siohwa,” NW] me ketin pwung ni mehkoaros me e kin ketin wia, oh kalahngan ni wiepen nin lime kan koaros. E kin ketiket limwahn irail kan me kin likweriong ni mehlel. E kin ketikihong anahn en irail me kin wauneki; e kin ketin karonge ar likwer, oh kin ketin komourirailla.”—Melkahka 145:16-19.
Pepehm me Sohte Katapen Ahmw Lokolok
6, 7. (a) Dahme karehda ekei Sounkadehde kan me kin ale lokolok mahso ahnsouwet arail wehwehki soahng kan wekila? (b) Dahme karehda kilang en dehr leme me Siohwa me sapwung pwehki e mweidala soahngen lokolok wet en wiawi mahso?
6 Mahso, ekei Sounkadehde kan kin ale lokolok pwehki ahr sohte kin men iang pidada wiewia ehu me ahnsouwet arail nsenmwakelekel mweidohngehr ren iang wia. Karasepe ehu, ele met kin wia arail pilipil sounpahr kei samwalahro me pid doadoahk ong palien sounpei ahpw kaidehn doadoahk me re pahn doadoahngki kesik (lokaiahn wai: civilian service). Emen brother ele pahn ahnsouwet pepehm me e kak ni nsenmwakelekel wiahda soahngen doadoahk wet oh e sohte pahn kauwehla ah sohpoupali en Kristian me pid koasoandi wet.
7 Siohwa me sapwung pwehki e mweidohng aramaso en lokolongki ah soikala doadoahk ehu me ahnsouwet e kakehr wia oh sohte lokolongki? Pali moron en irail kan me lelohng nan irair wet sohte pahn ahneki soahngen lamalam wet. Ahpw, re perenki me re ahneki ahnsou mwahu en kasalehda ong wehipokon oh ni sansal me re kin nannanti en tengeteng ong iren kaunda unsek en lahng oh sampah. (Tehk Sohp 27:5.) Ia kahrepen emen en koluhkihla ah idawenla ah nsenmwakelekel ni ah kesihnenda teng ong Siohwa? Ni arail loalopwoatohng kolokol mouren kosonned kan en Paipel nin duwen me re wehwehki de pwehki kadeikpen loalerail me kamwekidihkin irail met, re kadehdehda me re warohng wia kompoakepahn Siohwa. Ni mehlel, e loalokong en liksang ahl ehu me pahn koarompwa kadeikpen loalen emen de me pahn kahreong mehteikan en dipikelekel. Kitail kak ahneki madamadau wet ong mehn karasaras me wahnpoaron Pohl ketikihda.—1 Korint 8:12, 13; 10:31-33.
8. Dahme kahrehda Kristian mehn Suhs kan, me mahso kin kolokol Kosonnedo, sohte ahneki kahrepe en peidengki sapwellimen Siohwa pwung?
8 Pwehn kaparanda Siohwa, mehn Suhs kan anahne en peikiong Kosonned Eisek ko oh pil iangahki soangsoangen kosonned 600 likin met. Mwuri, pahn koasoandi en Kristian, peikiong kosonned pwukat solahr wia anahn ehu ong papah Siohwa, oh mehn Suhs en pali uduk kan pil solahr anahne kapwaiada kosonned pwukat. Kosonned kan me solahr manaman iei me pid sirkumsais, kapwaiada Sapad, kihda meirong en mahn, oh anahnepen kapwaiada liksang ekei soahngen mwenge kan. (1 Korint 7:19; 10:25; Kolose 2:16, 17; Ipru 10:1, 11-14) Mehn Suhs kan—iangahki wahnpoaron kan—me wiahla Kristian saledeksangehr en kapwaiada kosonned kan me re anahne kapwaiada ni ahnsou me re mihmi pahn inoun Kosonnedo. Re kaulimki me koasoandi en Koht me sapwung pwehki mahso e kupwurki ren kapwaiada mehkan me ahnsouwet re solahr anahne kapwaiada? Soh, re perenkihda wehwehkihla laud kupwur kan en Siohwa.—Wiewia 16:4, 5.
9. Dahme ekei Sounkadehde kan kin wia, ahpw dahme kahrehda ren dehr koluhkihla met?
9 Nan ahnsou pwukat, mie ekei Sounkadehde kan me kin ahneki lamalam kakos ong dahme re pahn wia de dahme re sohte pahn wia. Pwehki kahrepe wet re kin lokolongkihla laud sang mehteikan. Mwuhr, loalokongkihla laud ire wet kin sewese irail en kamaterekihla ara lamalam ong ire kan. Ahpw sohte kahrepen ren koluhkihla arail kolokol arail nsenmwakelekel mahso, mendahki ma met pil kin kahreong ren lokolongki. E inenen wia mehn kaping ehu me re kin kasalehda arail men lokolongki ahr lelepek ong Siohwa, en “wiewia mehpwukat koaros pwehki rongamwahuwo.” Siohwa kin ketin kapaiada soahngen loalopwoat wet. (1 Korint 9:23; Ipru 6:10) Wahnpoaron Piter ntingki loalokong: “Ma kumwail kin kanengamahiong kamakam ni amwail kin wiahda mehkot mwahu oh pwung, Koht uhdahn pahn kupwuramwahwihkin kumwail.”—1 Piter 2:20.
Sukuhlikihsang Sona
10, 11. Iaduwen Sona kasalehda ah sohte likih Siohwa (a) ni ahnsou me e ale pwukoah en kohla kalohk Ninipe? (b) ni ahnsou me Koht sohte kasorala mehn Ninipe kan?
10 Ni ahnsou me e ale kaweid en kohla Ninipe, Sona sohte kasalehda ah kalahnganki me Siohwa kin koapworopworkin ih. Mwurin wiewia kamasepwehk ehu me lelohng ih pwehki pein ah sapeik, Sona pehmada ah irair, oh pohnesehda sapwungo me e wiahda, oh ale ah pwukoah doadoahk en kohla kalohk nan ehu sapwen liki, oh e padahkiong mehn Ninipe kan duwen ohla me kohkohdo. Eri mehkot me e sohte kasik wiawi: Pwehki lamalam en koluhla me mehn Ninipe kan kasalehda, Siohwa koasoanehdi me e sohte pahn ketin kamwomwala irail.—Sona 1:1–3:10.
11 Ia pepehm en Sona ong met? E nsensuwedkihla met oh kaulim ong Koht ni kapakap. Mouren ah nsensuwedo iei: ‘I medemedewe me soahng kan pahn wiawi ni ahl wet. Ih tepin kahrepe wet me I sohte men kohkihdo Ninipe. Met, mwurin mehkoaros me I lelohng, iangahki kamasepwehk oh kanamenek en mwahmw laud men me kadaleiehla, oh mwurin ahi doadoahk laud en padahkiong mehn Ninipe kan duwen ohla me kohkohdo, ih imwilao met! Ahi doadoahk koaros oh lokolok koaros solahr katepe! Mwahute I en mehla!’—Sona 4:1-3.
12. Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme Sona wia?
12 Mie kahrepe mwahu me Sona en kaulimki? Siohwa me sapwung pwehki e kasalehda mahkohng irail me suwed kan me koluhla? Ni mehlel, Sona anahne en peren; pwehki aramas nen kei sohte kamakamala! (Sona 4:11) Ahpw ah lamalam en soh wahu, oh kaulim kin kasalehda me e sohte uhdahn kin likih sapwellimen Siohwa pwung. E kin medemedewe pein ih laudsang ah medemedewe mehteikan. Kitail en sukuhlikihsang dahme Sona wia ni atail sohte pahn mwohnekihla pein kitail oh atail pepehm kan. Kitail en kamehlele me peikiong Siohwa, oh idawehnla kaweid kan me sapwellime pwihn kin ketikihda oh pwungkihla sapwellime koasoandi kan, me keieu pwung ong kitail en wiahda. Kitail kamehlele me “ma ke pahn peikiong Koht, mehkoaros pahn mwahu.”—Eklesiasdes 8:12.
Met Iei Ahnsoun Kakehlailla Atail Likilik!
13. Iaduwen kitail koaros kak kakehlailla atail likih Siohwa?
13 Kakehlailla atail likih Siohwa kin wia elen loalokong. (Lepin Padahk 3:5-8) Ni mehlel, kitail en wia laud sang ihte kapakapki me Siohwa en sewese kitail en kalaudehla atail likih Ih. Likilik kin kekeirada ma e kin poahsoanda pohn loalokong pwung, ihme kitail anahne wiahkihla atail tiahk en ehuehu rahn en pein onop Paipel, oh wadek Paipel oh pwuhk kan me kin kawehwe padahk kan en Paipel. Kaukaule iang towehda mihding kan me kesempwal, iangahki kaunopada mwahu oh pil iang pidada wiewia kan en mihding uwen me kitail kakohng. Wiahkihla tiahk ehu en ehukiohng mehteikan padahk mehlel, oh pil ahneki koahiek en powehdi uhwong kan, pahn pil kaloalehla atail likih Siohwa oh sapwellime Mahsen. Eri atail mour en ehuehu rahn pahn kin pidada laud duwen ih.
14. Dahme kahrehda ahnsou keren sapwellimen Koht aramas kan pahn anahne kasalehda arail likih Siohwa laud sang mahso?
14 Ni ahnsou keren, ahnsoun kalokolok me keieu laud me pahn lelohng tohnsampah pahn wiahkinte kohdo. (Madiu 24:21) Ni ahnsouwo me met pahn wiawi, ladu kan en Koht pahn anahne laud sang mahso en kapwaiada arail likih sapwellimen Siohwa pwung oh pil likih kaweido me sapwellimen pwihn kin ketikihda. Ni ahl en karasaras, re pahn ni likilik peikiong sapwellimen Koht kaweid: “Nei aramas akan, kumwail pedolong nan imwamwail kan, oh ritingedi wenihmw. Kumwail rukula mahs lao sapwellimen Koht engieng imwisekla.” (Aiseia 26:20) Ahnsouwet re pedelongehr nan irair en pereperen nan mwomwohdiso daulih 85,000 nan sahpw 232. Mendahki dahme pahn kapatapatohng nan kaweido “pedolong nan imwamwail kan,” kitail kak likih me Siohwa pahn sewese kitail kapwaiada met.
15. Iaduwen ireo me pid likilik kin kasansalda erein 1998, oh dahme karehda met konehngki?
15 E konehng kitail en kakehlailla atail likilik ahnsou wet. Ma kitail sohte kin likih riatail Kristian kan ni pali ngehn, oh sapwellimen Siohwa pwihn oh, mwohn mehkoaros, kitail sohte kin likih pein Siohwa, kitail sohte pahn kak pitla. Ihme ia uwen e konehng me erein 1998, Sounkadehdehn Siohwa kan nan sampah pwon kin pwurpwurehng ale mehn kataman wet, sang ni mahsan en arail iren pahr me “mehmen me likweriong mwaren Siohwa pahn komourla”! (Rom 10:13) Kitail kak pousehlahte likih duwen met. Ma kitail pehmada me atail likilik kin ekis tikitikla, kitail en koadoahke pwehn kopwungala ire wet met, ehi, rahnwet.
Sapwellimen Siohwa Kadeik Pahn Pwung
16. Dahme kak wiawihong atail likilik ma kitail sohte kekeirada, oh iaduwen kitail kak irehdi pwe met en dehr wiawi?
16 Ipru 3:14 kin kaweidih Kristian keidi kan: “Pwe kitail koaros wialahr iengen Krais, ma kitail kin tengeteng lel ni imwi nan koapworopwor me kitail ahneki sang nin tepio.” Sang ni mouren kosonned wet, mahsan pwukat pil kin kadoadoahkohng Kristian kan me ahneki koapworopwor en mour nan sampah. Likilik wet me kitail tepin ahnekihda kak sohla ma kitail sohte kin kekeirada. Ia uwen kesempwal me kitail en pousehlahte raparapahki loalokong pwung, pwehn kakehlailla poahsoano me atail likilik kin poahsoanda powe!
17. Dahme kahrehda kitail kak likih me pid pitla, Sises pahn wia kadeik pwung?
17 Krais pahn ahnsou keren kadeikada wehi kan koaros pwehn kak “irepeseng irail ni pwihn riau, duwehte silepen sihpw men me kin katohrepeseng nah sihpw kan sang kuht kan.” (Madiu 25:31-33) Kitail kak likih me Krais pahn wia kadeik pwung ong irail ko me warohng pitla. Siohwa ketikiohngehr ih erpit, dehde, oh irair konehng teikan “en kadeingkihda sampah pwon pwuhng.” (Wiewia 17:30, 31) Atail kamehlel en duwehte en Eipraam, me mahsanih: “Eri, uhdahn soh. Komw [Siohwa] sohte kak kemehla me dipan akan iangahki me sohte dipe kan. Met sohte kak wiawi rehmwi. Pwe ma met pahn pweida, me sohte dipe kan pahn ale lokolok duwehte me dipan akan. Met sohte kak wiawi. Sounkopwung en sampah pwon uhdahn pahn kin pwung ni sapwellime wiewia kan.”—Senesis 18:25.
18. Dahme kahrehda kitail en dehr pwunodki dahme kitail sehse ahnsouwet?
18 Ni atail likih sapwellimen Siohwa pwung, kitail sohte pahn pwunodki pasapengpen peidek kan me duwehte: ‘Iaduwen seri pwelel kan oh seri kan pahn pakadeikada? Kaidehn aramas tohto saikinte rong rongamwahuwo ni ahnsou me Armakedon pahn kohdo? Iaduwen irail kan me soumwahu nan moangerail? Iaduwen . . . ?’ Mehlel, ahnsouwet kitail sehse iaduwen Siohwa pahn apwaliala ire pwukat. Ahpw, e pahn ketin wia met, ni ahl ehu me pwung oh diren mahk. Kitail en dehpa peikasalki met. Ni mehlel, kitail pahn pwuriamwekihla oh perenki kilang ah apwaliala ire pwukat ni ahl ehu me kitail sohte lemeleme me pahn wiawi.—Tehk Sohp 42:3; Melkahka 78:11-16; 136:4-9; Madiu 15:31; Luke 2:47.
19, 20. (a) Dahme kahrehda e sohte sapwung en kalelepek peidek kan me konehng? (b) Iahd me Siohwa pahn ketikihda peidek kan me anahn?
19 Sapwellimen Siohwa pwihn sohte kin irehdi peidek kan me mehlel, oh konehng ahnsouwo, nin duwen me ekei sounuhwong kan kin kose. (1 Piter 1:10-12) Ahpw, Paipel kin kaweidih kitail en liksang peidek kan me pweipwei, oh sohte poahsoanpe. (Taitus 3:9) Kalelepek peidek kan me konehng oh wia roporop kan nan Mahsan en Koht oh pwuhk kan en Kristian pwehn rapahkihda pasapeng en Pwuhk Sarawi kan kak kalaudehla atail loalokong pwung oh eri kak kakehlailla atail likih Siohwa. Pwihno kin idawehnla mehn kalimeng mwahu en Sises. E kin liksang kalelepek peidek kan me saikinte konehng en pasapengla ahnsouwo. E kawehwe: “Pil mie me tohto me I men ndaiong kumwail, ahpw met me inenen apwal ong kumwail en wehwehki.” (Sohn 16:12) E pil wehkada me mie soahng kan me pein ih sehse ahnsouwo.—Madiu 24:36.
20 Miehte soahng tohto me Siohwa pahn kasalehda. Ia uwen e loalokong en awih ih, oh likih me sapwellime ahnsoun kasalehda kupwure kan pahn pwungiong apwaliala anahn en ahnsouwo. Kitail kak likih me ni ahnsou me sapwellimen Siohwa ahnsouwo pahn kohdo, kitail pahn ahneki peren en alehda kalaudepen loalokongkihla sapwellime ahl akan. Ehi, kitail pahn ale katingpatail, ihte ma kitail kin uhdahn kasalehda atail likih Siohwa oh pil likih pwihno me e kin ketin doadoahngki. Lepin Padahk 14:26 kamehleleiong kitail: “Lemmwiki Kauno [“Siohwa,” NW] kin kahrehiong aramas men oh eh peneinei ar pahn koapworopwor oh saledek sang apwal.”
[Nting tikitik me mi pah]
a Kilang The Watchtower (lokaiahn wai) en October 15, 1967, pali 638; June 1, 1987, pali 30.
Dahme Komw Lemeleme?
◻ Dahme kahrehda e wia elen pweipwei en mweidohng atail pepehm en katikitikiala atail likih Siohwa?
◻ Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme Sona wia?
◻ Dahme kahrehda onop en Paipel oh towehda mihding kan me inenen kesempwal?
[Kilel nan pali 14]
Ma emen me karanih pein kitail mehla, kitail kak likih me Siohwa me pwung
[Kilel kan nan pali 16]
Komw mehlelki me komw kin likih Siohwa?