Awiawih Oh “Kasikasik Ahnsou”
“Audepen lahng oh sampah koaros kin kasikasik ahnsou me Koht pahn ketin kasalehda irail kan me sapwellime.”—ROM 8:19.
1. Irair dahieu me duwepenehte ong Kristian akan nan rahnpwukat oh Kristian akan nan tepin senturi?
IRAIREN Kristian mehlel akan nan rahnwet kin duwehte irair en Kristian akan nan tepin pahr. Mie kokohp ehu me sewese sapwellimen Siohwa ladu kan nan rahn pwuko en esehla iahd Mesaia pahn pwarada. (Daniel 9:24-26) Kokohpohte kohpadahr duwen kamwomwomwalahn Serusalem, ahpw sohte kihda irair akan me pahn sewese Kristian akan en esehla mwowe iahd kahnimwo pahn kamwomwala. (Daniel 9:26b, 27) Me duwehte met, kokohp ehu me pil kahreong Tohnsukuhl en Paipel kan nan senturi 19 en awiawih oh kasikasik. Ki ahr kapahrekihpene “ahnsou isuh” me kawehwehda nan pwuhken Daniel 4:25 (New World Translation) ong “ahnsou en Mehn Liki kan,” irail kasikasik me Krais pahn ale manaman en Wehio nan pahr 1914. (Luk 21:24, King James Version; Esekiel 21:25-27) Pwuhk en Daniel kin audaudki kokohp tohto, ahpw kokohp pwukat sohte kin sewese tohnsukuhl en Paipel kan nan rahnpwukat en kapatada ahnsou kan pwehn esehla iahd me ahn Sehdan koasoandi pwon pahn kasohrala. (Daniel 2:31-44; 8:23-25; 11:36, 44, 45) Ahpw, met pahn wiawi ni ahnsou keren, pwe kitail kin mihmi ni “imwin ahnsou.”—Daniel 12:4.a
Mwasamwasahn Erein Ketier en Krais
2, 3. (a) Mehn kadehde kesempwal dahieu me kin kadehdehda me kitail mihmi nan ahnsoun ketier en Krais nan ah manaman en Nanmwarki en Wehin Koht nanleng? (b) Dahme kasalehda me Kristian akan anahne en mwasamwasahn erein ketier en Sises Krais nanleng?
2 Ni mehlel, kokohp ehu me kahrehong Kristian akan en kasikasik ketier en Krais mwohn Krais alehier manaman en Wehio nan pahr 1914. Ahpw “kilelo” me Krais kihda me kin pid sapwellime ketier oh kaimweseklahn koasoandi suwed wet kin kasansalehda duwen irair kan. Oh pali laud en irair pwukat pahn sansalda mwurin e ketier tepida. Irair pwukat—mahwen kan, lehk lapalap, rerrer en sahpw kan, soumwahu lusulus laud kan, suwed eh pahn paraparala wasa kan, Kristian akan pahn lellong kalokolok, oh rongamwahu en Wehin Koht pahn lohkseli wasa koaros nin sampah—kin wia kadehde kesempwal ehu me kitail ahnsouwet momour erein ketier en Krais me ahnekiehr manaman nin duwen Nanmwarki men.—Madiu 24:3-14; Luk 21:10, 11.
3 Ahpw, mwohn Sises kohkohlahsang sapwellime tohnpadahk kan, e ketikihong irail sapwellime kaweid kesempwal: “Kumwail mwasamwasahn oh pepehd, . . . kumwail mwasamwasahn.” (Mark 13:33, 37; Luk 21:36) Kasawih mwahu iren Paipel kan me kapilpene kaweid en mwasamwasahn kin kasalehda me Krais sohte kin ihte kangoange kitail en mwasamwasahn kilelo me pahn kasalehda me Krais ketier. Ahpw, e padahkiong sapwellime tohnpadahk mehlel akan en mwasamwasahn erein eh ketier. Dahme Kristian mehlel akan en kin mwasamwasahn?
4. Dahme kahrehda Sises ketkihda kilelo?
4 Sises ketkihda sapwellime kokohp kesempwal pwehn sapengla peideko: “Komw ketin mahsanihong kiht ahnsou dah me mepwukat pahn wiawi, oh kilel dah kei me pahn kasalehda ahnsoun omwi pahn ketier oh imwin koasoandi wet?” (Madiu 24:3, NW) Kilelo me kokohpadahr pahn wia mehn kadehde en ketier en Krais oh pil wiewia kan me pahn wiawi lau lel imwin koasoandi suwed wet.
5. Iaduwen Sises ah kasalehda me mendahki e mihmiher ni pali ngehn, e pil anahnehte en “ketido”?
5 Sises kasalehda me erein e “ketier” (Krihk, pa·rou·siʹa) e pahn ketido ni manaman oh lingan. Me pid duwen “ketido” (sansalda sang lepin lokaiahn Krihk, erʹkho·mai), e mahsanih: “A ih ahnsowo me kilel en Nein-Aramas pahn pwarada pahnlahng; oh kadaudok kan koaros en sampah pahn sengiseng ni ar pahn kilang duwen Nein-Aramas eh pahn ketiket kohdo pohn depwek en pahnlahng kan ni roson oh lingaling lapalahpie. . . . I men kumwail en ale padahk ehu sang ni tuhke me adaneki pik. Ma rahntuhke pwoatet kin pohndipwla oh mwuterekla oh teh kan kin tapihada os nin rah kan, kumwail kin esehki me rahk kerendohr. Eri, pil duwehte, ma kumwail pahn kilang mepwukat koaros eh wiawi, kumwail pahn esehki me ahnsawi kerendohr, me e nektehn tepida. . . . Kumwail eri mwasamwasahn pwe kumwail sehse rahn me amwail Kaun-o pahn ketido. . . . Iei me kumwail en pil onohnop ahnsou koaros, pwe Nein-Aramas pahn ketido ni awa me kumwail pahn sasairki.”—Madiu 24:30, 32, 33, 42, 44.
Dahme Kahrehda Sises Krais Ketido?
6. Ia mwomwen “Papilon Lapalap” ah pahn ohla?
6 Mehndahki Sises Krais ketier nan pahr 1914 nin duwen Nanmwarki men, e anahne kadeikada koasoandi en aramas akan oh aramas akan mwohn e pahn kasohrehla irail aramas suwed kan me e pahn diarada. (Pil kilang 2 Korint 5:10.) Siohwa pahn ni ahnsou keren ketikihong kaun en politik kan ahr madamadau en kasohrehla “Papilon Lapalap,” minimin en kaudok likamw koaros en sampah. (Kaudiahl 17:4, 5, 16, 17) Wahnpoaron Pohl ni sansal koasoia me Sises Krais pahn kasohrehla “Aramas Suwedo”—iei kaun en Kristendom me lahlahwe pwoson mehlel, me ahneki pwukoah laud nan “Papilon Lapalapo.” Pohl ntingihdi: “Eri, iei ahnsou me Aramas Suwedo pahn pwarodo, oh Kaun Sises pahn ketin kemehkihla angin silangi, oh kamwmwomwkihla sapwellime roson ni eh pahn ketier.”—2 Deselonika 2:3, 8.
7. Ni ahnsou me Nein-Aramaso pahn ketido ni lingan, kadeik dahieu e pahn wia?
7 Ni ahnsou keren, Krais pahn kadeikada aramas akan nin duwen irail akan me kin wia mwahu de suwed ong rie kan nin sampah. Kitail wadek: “Nein-Aramas lao pahn ketido duwen nanmwarki men, iangahki sapwellime tohnleng kan koaruhsie, e pahn ket nan sapwellime mwoalen kadeik lingan; oh tohn sampah koaruhsie pahn pokonpene mwowe. E ahpw pahn ketin irepeseng irail ni pwihn riau, duwehte silepen sihpw men me kin katohrepeseng nah sihpw kan sang kuht kan: e pahn kihla aramas pwung kan ni palimauni, a meteikan ni palimeingi. . . .Nanmwarkio ahpw pahn ketin sapeng irail, mahsanih, ‘Kumwail en ese pwe soahng koaros me kumwail wiahiong emen riei me tikitik pwukat, ngehi me kumwail wiahiong!’ . . . Eri, irail [kuht kan] pwukat ahpw pahn kolahng nan lokolok soutuk; a me pwung kan pahn kolahng nan mour soutuk.”—Madiu 25:31-46.
8. Iaduwen Pohl kin kawehwehda en Krais ketidohn kadeik aramas suwed akan?
8 Nin duwen karasaras en sihpw oh kuht kan, Sises kin kadeikada irail akan me suwed. Pohl kangoangehkin ienge me pwoson akan duwen “e pil pahn ketin kamaiauda kumwail kan me kin mihmi pahn lokolok, oh pil iangahkin kiht. E pahn ketin wia met ni en Kaun Sises eh pahn ketido sang nanleng, iangahki sapwellime tohnleng manaman akan, oh pil iangahki mpwulen kisiniei, pwe en kaloke irail kan me pohnsehse Koht oh irail kan me sohte kin peikiong Rongamwahu en Kaun Sises. Irail pahn lokolongki kalokolok en mehla soutuk, me wehwehki re pahn tohrohreweisang mwohn silangin Kauno oh sang sapwellime manaman lingan, ni Rahn me e pahn ketido pwe sapwellime aramas akan koaros en kalinganahda, oh me pwoson akan koaros en wauneki. Eri, kumwail pil pahn iang mi nanpwungarail pwehki amwail kamehlele mahseno me se padahkihong kumwail.” (2 Deselonika 1:7-10) Pwehki wiewia kapwuriamwei pwukat me mihmi mwohtail, kitail soh pahn pwoson oh ngoangki en mwasamwasahn ketido en Krais?
Kasikasik oh Awiawih Kapoudiahl en Krais
9, 10. Dahme kahrehda irail me keidi kan me mihmi nin sampah kasikasik pwarodohn Sises Krais?
9 “Pwarodohn Kaun Sises sang nanleng” pahn kahrehda kaidehn ihte kasohrehla aramas suwed akan ahpw pil en katingih irail me pwung kan. Rien Krais luhwen me keidi kan me mihmi nin sampah ele mwein pahn lellong kalokolok kan mwohn pwarodohn Krais, ahpw re kin perenkihda ahr koapworopwor en nanleng lingan. Ong Kristian keidi kan, wahnpoaron Piter ntingihdi: “Ahpw kumwail perenkihda amwail iang pwaisanki en Krais eh lokolok, pwe, ni sapwellime lingaling eh pahn sansalda, kumwail en pil iang perenda kowahlap.”—1 Piter 4:13.
10 Irail me keidi kan kin ngoangki en lelepek lao lel Krais pahn ‘kapokonepene irail en pokonpene reh’ pwe “apwal pwukat mehn kasalehda mehlel en” arail pwoson “ahpw pahn alehki kaping oh lingan oh wahu ni rahn me Sises Krais pahn ketin pwarodo.” (2 Deselonika 2:1; 1 Piter 1:7) Me kin pid Kristian lelepek keidi kan: “Amwail kin kadehde duwen Krais inenen pweida mwahu rehmwail, kahrehda sohte kapai ehu mie me kumwail sohte ale ni amwail awiawih kasansaldohn atail Kaun Sises Krais.”—1 Korint 1:6, 7.
11. Dahme Kristian keidi kan kin wia ni ahnsou me re kin awiawihte pwarodohn Sises Krais?
11 Luwen me keidi kan kin ahneki soahngen pepehmohte me Pohl ahneki oh e ntingihdi met: “I kin lemeleme me lokolok kan me kitail kin lokolongki ahnsou wet sohte kak pahrekiong douluhl lingan me pahn pwarodohng kitail.” (Rom 8:18) Irail sohte anahne kapatada ahnsou kan pwehn kakehlada ahr pwoson. Irail kin soupisengki doadoahk en Siohwa, wia mehn kahlemeng mwahu ong iengarail kan, me iei “sihpw teikan.” (Sohn 10:16) Luhwen me keidi pwukat esehier me imwin koasoandi suwed wet kerendohr, oh re kin kapwaiada ahn Piter kaweid: “Eri, kumwail kaunopada oh koasoanehdi mwahu amwail lamalam akan. Kumwail mwasamwasahn oh koapworopworkihte kapai kan me kumwail pahn ale ahnsou me Sises Krais pahn ketin pwarodo.”—1 Piter 1:13.
“Kapikapikda kan kin Kasikasik”
12, 13. Iaduwen aramas akan “pwupwsangehr koasoandihpe,” oh dahme sihpw teikan kasikasik?
12 Sihpw teikan pil kin kasikasik mehkot? Uhdahn. Mwurin Pohl koasoia duwen koapworopwor lingano en irail akan me Siohwa pwekada nin duwen sapwellime “seri” keidi kan oh “iengen Krais” nan Wehin nanleng, e koasoia met: “Audepen sampah koaros kin kasikasik ahnsou me Koht pahn ketin kasalehda irail kan me sapwellime. Pwe wiepen sampah pwupwsangehr koasoandihpe, kaidehk sang ni pein nsenarail, ahpw pwehki kupwuren Koht. Ahpw mie koapworopwor wet: ehu rahn audepen sampah uhdahn pahn maiaudahsang mouren liduwih mehla, oh pahn iang sapwellimen Koht seri kan nan arail saledek lingan.”—Rom 8:14-21; 2 Timoty 2:10-12.
13 Pwehki Adam wiahda dihp, kadaudoke kan koaros “pwupwsangehr koasoandipe,” ni ahr ipwidihong nan dihp oh mehla. Irail sohte kak pein maiaudahsang mouren liduwih mehla. (Melkahka 49:7; Rom 5:12, 21) Sihpw teikan ni mehlel kin uhdahn kasikasik en “maiaudahsang mouren liduwih mehla”! Ahpw mwohn met pahn pweida, ekei wiewia kan pahn anahne wiawi nin duwen sapwellimen Siohwa ahnsou kan oh irair akan.
14. Dahme pahn pidada “sansaldahn seri en Koht kei,” oh iaduwen met pahn imwikihla aramas akan en “maiaudahsang mouren liduwih mehla”?
14 Ahpw mahs, irail luhwen me keidi kan en “seri kan en Koht” pahn ‘sansalda.’ Met pahn pidada dah? Nan sapwellimen Koht ahnsou, e pahn sansalong sihpw teikan me irail me keidi kan “kileldier” oh aleier pwung en iang Krais kaunda. (Kaudiahl 7:2-4) Irail “seri en Koht” kan me iasadaher pahn pil ‘sansalda’ ni ahr pahn iang Krais kasohrehla ahn Sehdan koasoandi suwed wet. (Kaudiahl 2:26, 27; 19:14, 15) Mwuri, erein Kaunda en Krais Pahr Kido, re pahn ‘sansalda’ nin duwen samworo kan pwehn kihda kapai kan en tomwen Sises ong aramas “kapikapikda kan.” Met pahn imwikihla aramas akan pahn “maiaudahsang mouren liduwih mehla” oh kedekedeo irail pahn iang wiahla “sapwellimen Koht seri kan nan arail saledek lingan.” (Rom 8:21; Kaudiahl 20:5; 22:1, 2) Ki koapworopwor kaselel pwukat, e soh konehng me sihpw teikan en “kasikasik ahnsou me Koht pahn ketin kasalehda irail kan me seri en Koht”?—Rom 8:19.
Sapwellimen Siohwa Kanengamah kin Kahrehda Kamour
15. Dahme kitail en dehpa manokehla duwen sapwellimen Siohwa ahnsou kan?
15 Siohwa iei Sounkoasoanehdi Ahnsou Lapalapo. E ketin koasoanehdi ahnsou kan pahn pweida ni unsek. Ong kitail, ahnsou kan ele mwein sohte kin pweida nin duwen kitail kin kasikasik. Ahpw, kitail kak ahneki pwoson me sapwellimen Koht inou kan koaros pahn pweida. (Sosua 23:14) Ele mwein e kin mweidong koasoandi wet en mihmihte ahnsou reirei sang dahme kitail kasik. Ahpw, kitail en nantiong song en wehwehki sapwellime ahl akan oh wadek sapwellime erpit. Pohl ntingihdi: “Ia uwen laud en sapwellimen Koht kapai kan! Ia uwen loalen sapwellime erpit oh kupwurokong! Pwe ‘Ihs me dehdehki kupwur en Kauno? Ihs me kak kaweid?’”—Rom 11:33, 34.
16. Ihs me kin paiekihda sapwellimen Siohwa kanengamah?
16 Piter ntingihdi: “Eri, kompoakepahi ko, nindokon amwail kasikasik Rahno [kasohralahn “nanleng” oh “sampah” mering me sapwellimen Koht “nanleng kapw” oh “sampah kapw” me e ketin inoukihda pahn uhd wiliandi], kumwail wia uwen me kumwail kak pwe kumwail en kin mwakelekel oh pwung mwohn silangin Koht ni kapehd popohl. Kumwail tehk mwahu sapwellimen Kauno kanengamah ong kumwail ni eh ketikihong kumwail ahnsou mwahu en ale komour.” Pwehki sapwellimen Siohwa kanengamah, aramas rar kei pahn ale komour nan “Rahnen Siohwa,” me pahn kohdo nin duwen “lipirap emen.” (2 Piter 3:9-15) Sapwellime kanengamah pil kin mweidong pein emen emen kitail en ‘nantihong doadoahk ni lemmwin oh poadidi pwe kitail en kaunsekala komourpatail.’ (Pilipai 2:12) Sises mahsanih me kitail anahne “pein mwasamwasahn” ma kitail men pwungla oh pweida ni atail pahn “kesihnenda mwohn Nein-Aramaso” ni ahnsou me e pahn kohdo pwehn wia kadeik.—Luk 21:34-36; Madiu 25:31-33.
Kaukaule Awiawih ki Irairen Dadaur
17. Mehnia mahsan kan en wahnpoaron Pohl me kitail anahne kapwaiada?
17 Pohl kangoange rie kan ni pali ngehn en “dehr nsenohki mehkan me sansal ong kitail, pwe mehkan me sohte sansal.” (2 Korint 4:16-18) E sohte men mehkot en kerempwa ahr koapworopwor en nanleng. Mehnda ma kitail kisehn Kristian keidi kan de sihpw teikan, kitail koaros en medemedewehte atail koapworopwor me mih mwohtail oh dehr kesehla. Kitail en ‘kanengamah oh awiawih,’ oh kasalehda me ‘kaidehk kitail kisehn irail kan me kin kesehla ar pwoson, re ahpw lekdekla. Pwe mie atail pwoson oh kitail aleier komourpatail.”—Rom 8:25; Ipru 10:39.
18. Dahme kahrehda kitail kak mweidong Siohwa sapwellime ahnsou kan oh irair akan?
18 Kitail kak likih Siohwa oh mweidong ih en koasoanehdi ahnsou kan oh irair kan. Pweidahn sapwellime inou kan “sohte pahn pwand” nin duwen me e ketin kileledi. (Apakuk 2:3) Ahn Pohl kaweid ong Timoty kin mwahu ong kitail. E mahsanih: “Eri, I pangenkin uhk mwohn silangin Koht oh Krais Sises, me pahn ketin kadeik aramas koaros, me momour oh me melahr akan; pwehki eh pahn ketido pwen kakaun ni manaman nin duwen nanmwarki, I kapwukoahkin uhk: ke en kalohkiseli mahseno, ke en nantihong koasoakoasoia duwe, mehnda ma ahnsou mengei de apwal . . . oh wia omw pwais en sounkadehde en Rongamwahu, oh pil kapwaiada omw pwukoa koaros nin duwen me konehng ladun Koht men.”—2 Timoty 4:1-5.
19. Met ahnsou dah ong sapwellimen Siohwa aramas akan, oh dahme kahrehda?
19 Atail mour oh mour en mehn mpatail kan mihmiher nan irair keper. Pohl ntingihdi: “Kanakanahieng pein kowe oh pil kanahieng omw padahk kan. Nantiong wiewia soahng pwukat, pwe ma ke pahn wia, ke pahn doarehla pein kowe oh pil irail kan me kin rong uhk.” (1 Timoty 4:16) Ahnsou mwotomwotlahr ong koasoandi suwed wet. Ni atail kin ngoangki oh kasikasik wiewia kapwuriamwei kan me pahn kohdo mwohtail, kitail en ese me met iei sapwellimen Siohwa ahnsou mwahu pwe sapwellime aramas akan en kalohki rongamwahu en Wehio. Doadoahk wet pahn anahne pweida nin duwen me Koht kin kupwurki. “Eri,” Sises mahsanih, “imwin sampah ahpw pahn kohdo.”—Madiu 24:14.
[Nting tikitik me mi pah]
a Kilang irelaud 10 oh 11 nan pwuhken Knowledge That Leads to Everlasting Life, wiawihda sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Kousapahl
◻ Me pid duwen kapatada ahnsou kan, iaduwen atail irair akan kin duwehte ahn Kristian akan nan tepin senturi?
◻ Dahme kahrehda Kristian akan anahne “mwasamwasahn,” pil erein ketier en Krais?
◻ Dahme kahrehda aramas akan kin kasikasik “kasansaldahn seri en Koht kan”?
◻ Dahme kahrehda kitail kak mweidong Siohwa en koasoanehdi ahnsou kan oh irair kan nan lime kan?
[Kilel nan pali 14]
Kristian akan anahne mwasamwasahn, kasikasik ketidohn Krais
[Kilel nan pali 16]
Luwehn me keidi kan kin soupisengki wie doadoahk en Siohwa, oh arail pwoson sohte kin poahsoanda pohn ahnsou kan me re kapatada