Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w99 5/1 pp. 15-20
  • Serusalem Ehu Me Pwungong Ede

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Serusalem Ehu Me Pwungong Ede
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Rahnen Kapokon Kaperen Ehu
  • Pil Ehu Kapokon Kaperen
  • Kitail En Dehr Soikala Tehnpas en Koht
  • Ehu Kasarawi Kaperen
  • Kahrepen en Peren Kohkohlahte
  • Serusalem—E Wia ‘Kaperenpomw Me Keieu Laud’?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nehmaia
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2006
  • Dihd en Serusalem
    Mehn Kasukuhl kan me Ke Kak Sukuhlkihsang Paipel
  • Kehl en Serusalem
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
w99 5/1 pp. 15-20

Serusalem Ehu Me Pwungong Ede

“Pereperenki kohkohlahte mehkan me I pahn wiahda. Serusalem kapw me I pahn wiahda pahn diren peren.”​—AISEIA 65:18.

1. Ia pepehm en Esra ong sapwellimen Koht kahnimw pilipilo?

NIN DUWEN tohnsukuhl pwahtiet men en Mahsen en Koht, samworo en Suhs Esra kin kesempwaliki pwukoah me Serusalem mahso ahneki me pid sapwellimen Siohwa kaudok mwakelekel. (Deuderonomi 12:5; Esra 7:27) Ah limpoak ong sapwellimen Koht kahnimwo kin sansalda nan pwuhk en Paipel kan me e mwekidki ngehn sarawi en ntingihdi​—⁠pwuhk en Kronikel Keieu oh Keriau oh pwuhk en Esra. Nan rekord en mahs pwukat, ahdo Serusalem kin pwarada kereniong pahn pak 200 en pak 800 samwa me e kin pwarada nan Paipel pwon.

2. Ia wehwehn ni karasaras en ahdo Serusalem?

2 Nan Paipel en lokaiahn Ipru, lepin lokaia wet “Serusalem” kin wehwehki me e kin mihmi ni wehwehn lokaiahn Ipru ehu me adaneki ni lokaiahn wai “dual” [wehwe riau]. Lepin lokaia wet kin kalap kadoadoahkong mehkan me kin peliali, duwehte mahs akan, salonge, peh kan, oh neh kan. Ni wehwe riau, ahdo Serusalem kin kak kadoadoahk ni karasaras ong popohl me sapwellimen Koht aramas kan pahn paiekihda ni irair riau​—⁠ni pali ngehn oh uduk. Pwuhk Sarawi sohte kasalehda ma Esra uhdahn ese wehwehn wet. Ahpw, nin duwen samworo men, e kin wia uwen me e kak pwehn sewese mehn Suhs akan en paiekihda popohl rehn Koht. Oh e uhdahn doadoahk laud pwe wiewiahn Serusalem en pwung ong wehwehn edeo, me iei “Ahneki [de, Poahsoan] en Popohl Riau.”​—⁠Esra 7:⁠6.

3. Sounpahr depe dower powe mwohn atail pil pwurehng rongada wiewiahn Esra, oh nan irair dah kei me kitail diarada ih?

3 Paipel sohte koasoiahda iawasa me Esra mihmi ie erein sounpahr 12 ko nanpwungen ah pwarek Serusalem oh en Nehmaia pwarala nan kahnimwo. Luwetalahn pali ngehnin wehio erein ahnsouwo kin kasalehda me Esra sohte mih wasao. Ahpw, kitail pil diarada Esra ah pwurehng papah nin duwen samworo lelepek men nan Serusalem mwurinte kelen kahnimwo kokouda sapahl.

Rahnen Kapokon Kaperen Ehu

4. Dahme rahn keieun sounpwong keisuh nan nein mehn Israel kalendero kesempwalki?

4 Kanekneklahn onohn sapahl en kelen Serusalem kasaingedi sounpwong en kasarawi kesempwal en Tishri, sounpwong keisuh nan nein mehn Israel kan kalender sarawi. Keieun rahn en Tishri iei kamadipw en maram pwul tohrohr ehu me adaneki Sarawien Peuk Sowi. Ni rahno, samworo kan kin peuk sowi ni ahnsou me re kin wiahiong Siohwa meirong kan. (Nempe 10:10; 29:⁠1) Rahno kin kaunopada mehn Israel kan ong Rahnen Tomw me kin wiawi nan pahr koaros ni rahn kaeisek en Tishri oh kamadipw en Sarawi kaperen en Kihpene Wahnsahpw sang ni rahn kaeisek limau lel ni rahn karieisek ehu en sounpwongohte.

5. (a) Iaduwen Esra oh Nehmaia doadoahngki mwahu “rahn keieun sounpwong keisuh”? (b) Dahme kahrehda mehn Israel kan sengiseng?

5 Ni “rahn keieun sounpwong keisuh,” “aramas kan koaros” kin pokonpene, ele Nehmaia oh Esra me kin kangoangehkin irail en wia met. Ohl akan, oh lih kan, oh “koaros me eseier lamalam oh kakehr dehdehki mehkot” kin iang pokonpene. Ihme kahrehda, seri tikitik kan kin iang mih wasao oh kin iang rongorong ni ahnsou me Esra kin kesihnen pohn pasapas en tuhke ieu oh wadek Kosonnedo “sang nimenseng lel nin souwas.” (Nehmaia 8:​1-4) Ni ahnsou kan koaros me e kin uhdi nanpwungen ah wadawad, mehn Lipai kan kin sewese aramas kan en wehwehkihla dahme e wadewadek. Met kin kamwekid mehn Israel kan en sengiseng ni arail wehwehkihda duwen ai uwen irail oh arail pahpa kahlap ako solahr kin peikiong Kosonned en Koht.​—Nehmaia 8:​5-9.

6, 7. Dahme Kristian kan kak sukuhlkihsang dahme Nehmaia wia pwehn katokehdi en mehn Suhs kan sengiseng?

6 Ahpw met kaidehn ahnsoun sengisengki ahr nsensuwed. E wia ahnsoun kamadipw, oh aramas ko ahpwtehn kanekehla doadoahk en kousapahlih kelen Serusalem. Nehmaia eri sewese irail en ahneki lamalam pwung ni ah mahsanih: “Eri, kumwail patopatohwei ni imwamwail kan oh wia amwail kamadipw. Kumwail kihong amwail kisin tungoal kan oh nimamwail wain ong irail kan me ar tungoal sohte itar. Rahnwet, iei rahn sarawi ehu ong atail Kauno; eri, kumwail dehr nsensuwed, pwe peren me Kauno [“Siohwa,” NW] pahn ketikihong kumwail pahn kakehlakeikumwaila.” Aramas kan koaros eri peikiong, “ni ar patopatolahng ni imwarail kan, re ahpw tungutungoal oh niminim ni peren kowahlap, oh pil katungoalehki arail kisin tungoal akan aramas teikan, pwehki ar wehwehki dahme wadawadohngehr irail.”​—⁠Nehmaia 8:​10-12.

7 Sapwellimen Koht aramas kan nan rahnwet kak sukuhlki mehkot laud sang koasoi wet. Irail ko me ahneki padahk de kamwomwada kan nan mihding kan oh kapokon kan anahne tamatamante koasoi wet. Patohngete kihda kaweid en kopwungala sapwung kan me ekei pak anahn, soahngen kapokon pwukat kin kasalehda kesempwalpen kating kan oh kapai kan me kin kohsang peikiong kosonned kan en Koht. Kaping kin kohieng irail kan me kin wiahda doadoahk mwahu kan oh kangoang en dadaurete kin pil kin kohda. Sapwellimen Koht aramas akan kin pwurasang soahngen kapokon pwukat ki mohngiong me diren peren pwehki kaweid en kakehlail kan me re alehsang Mahsen en Koht.​—⁠Ipru 10:​24, 25.

Pil Ehu Kapokon Kaperen

8, 9. Mihding tohrohr dahieu me wiawi ni rahn keriau en sounpwong keisuh, imwikihla dah ong sapwellimen Koht aramas akan?

8 Ni rahn keriau en sounpwong tohrohro, “kaunen peneinei kan, iangahki samworo ko oh mehn Lipai ko, re pwarala rehn Esra pwe re en padahngki audepen Kosonnedo.” (Nehmaia 8:13) Esra warohng en wiahda mihding wet, pwehki e “kasarawihong eh mour ni sukuhlki pelien Kosonned en Kauno [“Siohwa,” NW], ni kapwaiada Kosonnedo, oh pil ni padahkihong mehn Israel kan audepen Kosonnedo kan.” (Esra 7:10) Ni mehlel, kapokon wet kin kasalehda duwen kesempwalpen wasa kan me sapwellime Koht aramas kan anahne en kapwaiada nan inoun Kosonnedo. Me ren keieu wiahda iei me re anahne kaunopada mwahu pwehn kasarawihla Sarawien Impwal me kohkohdo.

9 Kamadipw wet me reireiki wihk ehu kin wiawi ni ahl me pwung, ni en aramas koaros kin koukousoan nan impwal kan me wiawikihda soahngen rahntuhke kan oh tehntuhke kan. Aramas kan wiahda impwal pwukat pohn patapat en imwarail kan, likin imwarail kan, likin tehnpas sarawio, oh wasahn tuhpenen aramas akan en Serusalem. (Nehmaia 8:​15, 16) Ia uwen met kin wia ahnsou mwahu en kapokonehpene aramas akan oh wadekohng irail Kosonned en Koht! (Pil tehk Deuderonomi 31:​10-13.) Met kin wiawi ehuehu rahn, “sang ni keieun rahn lel ni kaimwseklahn rahn” en kamadipwo, me kin imwikihla sapwellimen Koht aramas kan “kin pereperen laud.”​—⁠Nehmaia 8:​17, 18.

Kitail En Dehr Soikala Tehnpas en Koht

10. Dahme kahrehda mihding tohrohr ehu koasoansoandi ni rahn karieisek pahieu en sounpwong keisuh?

10 Mie ahnsou konehng oh wasahn kapwungala kahpwal laud kan nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan. E sansal me pwehki Esra oh Nehmaia wehwehki me ih ahnsouwo met, ira koasoanehdi ehu rahn en kaisihsol ni rahn karieisek pahieu en sounpwong en Tishri. Ahnsouwo Kosonned en Koht pil pwurehng wadawad, oh aramas kan wehkada diparail kan. Eri mehn Lipai kan pwurehng kousapahli sapwellimen Koht wiewiahn mahk kalahngan ong sapwellimen aramas keptakai kan, oh kasalehda kaping kaselel kan ong Siohwa, oh wiahda “inou lapalap ehu” me kaun akan oh mehn Lipai oh samworo kan kadehdehkier neirail sidamp kan.​—⁠Nehmaia 9:​1-38.

11. “Inou lapalap” dahieu mehn Suhs kan kaukihla?

11 Aramas kan koaros kaukihla me re pahn kapwaiada “inou lapalapo” me ntingdi nan doarepwe. Re pahn “momour nin duwen Kosonned en Koht.” Oh re pwungkihda me re sohte pahn wiahda inoun pwopwoud rehn “mehn liki kan.” (Nehmaia 10:​28-30) Pil ehu, mehn Suhs kan nantiong en kapwaiada Sapad, oh en kihda sawas en mwohni nan sounpar koaros pwehn utungada kaudok mehlel, oh en kihda tuwi en isik meirong, oh en kihda mesenih en neirail kou, sihpw, oh kuht kan ong mehn meirong, oh en wahdo tepin dondoal en wahnsapwarail ong nan wasahn mwengehn nan tehnpaso. E sansal me, re nantiong en dehr ‘sohpeisang anahn akan en tehnpesen Koht.’​—⁠Nehmaia 10:​32-39.

12. Dahme kin pidada en dehr soikala tehnpas en Koht nan rahnwet?

12 Nan rahnwet, sapwellimen Siohwa aramas akan anahne en kanahieng dehr soikala arail kapai en ‘papah sarawi’ likin sapwellimen Siohwa tehnpas lapalap ngehnin. (Kaudiahl 7:15) Met kin pidada ahnsou koaros kapakapki sang nan mohngiong me kaudok en Siohwa en kekeirada. Mour pahrekiong soahngen kapakap pwukat kin wehwehki me kitail anahne en kaunopada ong mihding en Kristian kan oh iang pasepeng, oh iang kisehn koasoandi kan en kalohkiseli rongamwahuwo, oh sewese irail kan me perenki padahk mehlel ni atail pahn pwurehng pwurela rehrail oh, ma kak, onop Paipel rehrail. Me tohto me sohte men soikala tehnpas en Koht kin kihda sawas en mwohni kan ong doadoahk en kalohk oh apwali mwahu wasahn kaudok mehlel kan. Kitail pil kak kihda atail utuht ong kokou kan en wasahn mihding kan me anahneparail me karuwaru iangahki en kamwakele oh koasoanehdi mwahu wasahn mihding pwukat. Ehu ahl kesempwal en kasalehda limpoak ong sapwellimen Koht tehnpas ngehnin iei en kekeirada popohl nanpwungen iengetail me pwoson kan oh en sewese irail kan me anahne sawas ni paliwar oh pali ngehn.​—⁠Madiu 24:14; 28:​19, 20; Ipru 13:​15, 16.

Ehu Kasarawi Kaperen

13. Ire karuwaru dahieu me re anahne en tehkada mwohn kelen Serusalem pahn kasarawihala, oh mehn kahlemeng mwahu dahieu me aramas tohto wiahda?

13 “Inou lapalapo” me sidampla ni mwein Nehmaia kin kaunopada sapwellimen Koht aramas kan en mahsie ong rahnen kasarawihala kelen Serusalem. Ahpw mie ehu ire karuwaru me re anahne tehkada. Pwehki ahnsouwet Serusalem kehlkihpene kehl laud ehu me iangahki wenihmw 12, e anahne aramas tohto en kousoan loale. Mendahki ekei mehn Israel kan kin kousoan wasao, “kahnimwo laud, ahpw aramas malaulau me kousoan ie.” (Nehmaia 7:⁠4) Pwehn kapwungala ire wet, aramas ko “ahpw wiahda usuhs pwe re en pilada ehu peneinei sang nan peneinei eisek koaros pwe re en patohla oh kousoanla nan kahnimw sarawi Serusalem.” Ahr men peikiong koasoandi wet kamwekid aramas kan en wia arail “kaping ong mehmen me sang ni pein nsene pilada en kousoan Serusalem.” (Nehmaia 11:​1, 2) Ia uwen met kin wia mehn kahlemeng mwahu ehu ong tohnkaudok mehlel kan nan rahnwet me arail irair kin mweidohng irail en kosoulahng wasa kan me anahne laud sawas en Kristian mah kan!

14. Dahme wiawi ni rahn en kasarawi kelen Serusalem?

14 Kaunopada kesempwal akan eri mwadangete tepiada ong rahn lapalap en kasarawihalahn kelen Serusalem. Sounkeseng kan oh sounkoul kan eri kohpene sang ni kahnimw kan me kapilpene Suda. Irail pwukat wiahda pwihn en koul en kaping kalaimwun riau, me pwihn en kapar ehu pahn idawehnla ehuehu pwihn en koul riau wet. (Nehmaia 12:​27-31, 36, 38) Pwihn en koul oh irail me weuwa keseng tepda alu sang wasakis pohn kehlo me keieu dohsang tehnpaso, ele sang ni Wenihmwen Wahu, oh re alupeseng, ehu pwihn pelpelian pwihn teio lao re tuhpene ni Tehnpas Sarawi. “Meirong tohto wiawi rahno, oh aramas akan direkihla peren pwehki Koht eh ketin kupwurehkin irail peren mwuledek. Lih akan oh seri kan pil iang sarawio, oh ngilerail kan peipeila wasa doh.”​—⁠Nehmaia 12:43.

15. Dahme kahrehda kasarawi en kelen Serusalem sohte kin wia mehn kaperen poatopoat?

15 Paipel sohte kasalehda iahd me kasarawi kaperen wet wiawi. Ni sohpeikidpe, e kin wia ire me keieu kesempwal, ahpw kaidehn ire me keieu laud en onohnda sapahl en Serusalem. Ni mehlel, miehte doadoahk tohto me anahne en wiawihda nan kahnimwo. Kedekedeo, tohn Serusalem kesehla arail kesihnen mwahu ni pali ngehn. Karasepe ehu, ni ahnsou me Nehmaia pwarek kahnimwo kariapak, e diarada me towe kan pil pwurehng soikala tehnpas en Koht oh me mehn Israel kan pil kin pwurehng pwoudkihda lih mehn liki kan. (Nehmaia 13:​6-11, 15, 23) Soukohp Malakai kin kadehdehda nan nah nting kan irair suwed pwukatte. (Malakai 1:​6-8; 2:11; 3:⁠8) Ihme kasarawihalahn kelen Serusalem sohte kin wia mehn kaperen me poatopoat.

Kahrepen en Peren Kohkohlahte

16. Wiewia dah kei sapwellimen Koht aramas kan kin kilikilangwohng?

16 Nan rahnwet, sapwellimen Siohwa aramas kan kin kasikasik ahnsouwo me Koht pahn kana powehdi sapwellime imwintihti kan koaros. Met pahn tepkihda ohlahn “Papilon Lapalap”​—⁠kahnimw ehu ni karasaras me kin oarepene soahngen kaudok likamw koaros. (Kaudiahl 18:​2, 8) Ohlahn kaudok likamw pahn wia kilel en tepin kahn kamakam kowahlap me kohkohdo. (Madiu 24:​21, 22) Pil mwohtail mie wiewia ehu me inenen kesempwal​—⁠iei kapwopwoud en Kaun Sises Krais ong ah werek 144,000 en tohn “Serusalem Kapw” me pahn wiawi nanleng. (Kaudiahl 19:7; 21:⁠2) Kitail sohte kak nda iahd uhdahn ahnsouwo me kapwopwoud en nanleng wet pahn kaneknekla, ahpw e uhdahn pahn wia wiewia kaperen ehu.​—⁠Kilang The Watchtower (lokaiahn wai) en August 15, 1990, pali 30-31.

17. Dahme kitail ese duwen kanekneklahn Serusalem Kapw?

17 Kitail ese me kanekneklahn Serusalem Kapw inenen kerendohr. (Madiu 24:​3, 7-14; Kaudiahl 12:12) Me weksang kahnimw en Serusalem me mih nan sampah, e sohte pahn kahrehdo kansensuwed. Met pwehki towe kan koaros me kin keiekihdi ngehn, oh kasongosongehr, oh mwakelekellahr kin wia werek en Sises Krais. Ni ahnsou me re lelepek lel mehla, emenemen irail pahn kadehdehdahr ahr loalopwoat poatopoat ong Kaun en Lahng oh Sampah, Siohwa Koht. Mie wehwe kesempwal en met ong tohnsampah koaros​—⁠me momour kan oh me melahr akan!

18. Dahme kahrehda kitail en ‘nsenamwahu oh pereperen kohkohlahte’?

18 Tehk dahme pahn wiawi ni ahnsouwo me Serusalem Kapw pahn sohpeilahng aramas kan me kin kasalehda ahr pwoson meirong tomw en Sises. Wahnpoaron Sohn ntingihdi: “Iet tehnpas en Koht rehn aramas akan! E pahn ketiket rehrail, oh irail pahn wiahla sapwellime aramas. Pein Koht pahn kin ketiket rehrail oh e pahn wiahla ar Koht. E pahn kin ketin limwihasang pilen masarail koaros. Mehla solahr pahn wiawi, solahr mwahiei, solahr nsensuwed, solahr medek. Soahng mering kan sohralahr.” (Kaudiahl 21:​2-4) Pil ehu, Koht pahn ketin doadoahngki koasoandi me duwehte kahnimw en kahredohng tohnsampah en unsekla. (Kaudial 22:​1, 2) Ia uwen mehpwukat kin wia kahrepe mwahu kan en ‘pereperenki kohkohlahte mehkan me Koht pahn wiahda’!​—⁠Aiseia 65:18.

19. Dahkot paradais en ngehno me Kristian kan pedolong loale?

19 Ahpw, aramas kan me koluhla sohte anahne en awih lau lel ahnsouwo pwehn ale sawas sang rehn Koht. Nan pahro 1919, Siohwa ketin tepiada rikpene kaimwseklahn tohn 144,000 ong nan paradais en ngehn ehu, wasa me wahn ngehnin Koht​—⁠duwehte limpoak, peren, oh popohl​—⁠kin kadirehla. (Kalesia 5:​22, 23) Ehu ire kaselel en paradais en ngehn wet iei pwoson en towe me keidi kan, me kin wah mwahu ni arail kin tiengla mwowe kalohkiseli rongamwahu en Wehin Koht nan sampah pwon. (Madiu 21:43; 24:14) Imwilahn met, iei aramas kereniong wene rar en “sihpw teikan,” me ahneki koapworopwor en mour nan sampah, pil mweimweiohngehr en pedolong nan paradais en pali ngehn oh paiekihda doadoahk wah mwahu kan. (Sohn 10:16) Re warohnglahr met ni arail inoukihda pein irail ong Siohwa Koht sang ni poahsoan en arail pwoson meirong tomw en sapwellime Ohlo, Sises Krais. Arail kin werekiong tohn Serusalem Kapw kin uhdahn wia kapai ehu. Ihme kahrehda, sang ni sapwellime wiewia ong Kristian keidi kan, Siohwa ketin poahsoanehdi poahsoan tengeteng ehu ong “sampah kapw”​—⁠koasoandi en aramas kan me kin lahn Koht me pahn sohsohkihla sampah pahn kaundahn Wehio nanleng.​—⁠Aiseia 65:17; 2 Piter 3:13.

20. Iaduwen Serusalem Kapw pahn mour pahrekiong wehwehn edeo?

20 Irair en popohlo nan paradais en pali ngehn me sapwellimen Siohwa aramas kan kin paiekihda ahnsouwet pahn ahnsou keren pweida nan paradais en uduk pohn sampah me re pahn pil paiekihda. Met pahn wiawi ni ahnsou me Serusalem Kapw pahn kohdihdo sang nanleng pwehn kapaiada tohnsampah. Ni ahl riau, sapwellimen Koht aramas kan pahn paiekihda irair en popohl kan me Aiseia 65:​21-25 inoukihda. Nin duwen sapwellimen Siohwa tohnkaudok minimin kan nan paradais en pali ngehn, me keidi kan pahn ahnsouwet mwohndi nan arail wasa nan Serusalem Kapw en nanleng oh irail ko “sihpw teikan” kin ahnsouwet pehmehr popohl me kohsang rehn Koht. Oh soahngen popohl wet pahn wiawi lao lel nan Paradais en uduk, ni ahnsou me ‘kupwuren Koht pahn wiawi nin sampah duwen eh kin wiawi nanleng.’ (Madiu 6:10) Ehi, sapwellimen Koht kahnimw lingano nanleng pahn kadehdehda me e pwungong ahdo Serusalem nin duwen ‘Poahson en Popohl Riau’ me tengeteng. Ong ahnsou soh imwi, e pahn wia mehn kaping ong ah Sounkapikada Lapalap, Siohwa Koht, oh ong ah Nanmwarki Ohl Kamwohd, Sises Krais.

Komw Tamanda?

◻ Dahme wiawihda ni ahnsou me Nehmaia kapokonehpene aramas kan nan Serusalem?

◻ Dahme mehn Suhs kan en mahso anahne en wiahda pwe ren dehr soikala tehnpas en Koht, oh dahme kitail anahne en wia?

◻ Iaduwen “Serusalem” pidada wahdo peren oh popohl poatopoat?

[Map nan pali 19]

(Pwehn kilang nting kan ni soandi mwahu, kilang pwuhk wet)

WENIHMW KAN EN KELEN SERUSALEM

Nempe kan kin wehwehki ia uwen ile sahpwo nan rahnwet ni meter

WENIHMWEN MWAHMW

WENIHMWEN KAHNIMW EN MAHS

WENIHMWEN EPRAIM

WENIHMWEN KEIMWO

Kehllap

Wasahn Tuhpene

WENIHMWEN WAHU

WASA KAPW

Kelen Paliepeng

KAHNIMW EN DEPIT

WENIHMWEN KIHD

Wahun

Innom

Wasahn Sile Kelen Mahwen

WENIHMWEN SIHPW

WENIHMWEN SOUNSILEPE

Tehnpas Sarawi

WENIHMWEN KESEU

WENIHMWEN OAHS

OPEL

Wasahn Tuhpene

WENIHMWEN PIHL

Pwarer en Kihon

WENIHMWEN PWEPWENGKDA

Sapwellimen Nanmwarki Mwetuwel

En-rokel

Wahu Ni

Werengen

Kahnimw

Wahun

Kidron

740

730

730

750

770

770

750

730

710

690

670

620

640

660

680

700

720

740

730

710

690

670

Ele reirei en kelen Serusalem ni ahnsou me kahnimwo ohla oh ni ahnsou me Nehmaia tiengla mwowe onehda sapahl kehlo

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share