Padahk Ni Loalokong Oh Idepek
“Aramas loalokong kin medemedewe mwohn ar pahn kin lokaia; aramas kin rong dahme re kin koasoia.”—LEPIN PADAHK 16:23.
1. Dahme kahrehda padapadahngki Mahsen en Koht kin pidada laudsang ihte koasoiaiong aramas teikan padahk kan?
NIN DUWEN sounpadahk kan en sapwellimen Koht Mahsen, atail mehn akadei kaidehn ihte en kamarainih madamadau kan en neitail tohnsukuhl en Paipel kan, ahpw en kamarainih mohngiongarail kan. (Episos 1:18) Padapadahk kin pidada laudsang koasoiaiong aramas akan duwen padahk kan. Lepin Padahk 16:23 mahsanih: “Aramas loalokong kin medemedewe mwohn ar pahn kin lokaia; aramas kin rong dahme re kin koasoia.”
2. (a) Ia wehwehn idepek? (b) Iaduwen Kristian koaros kak wiahla sounpadahk idepek kan?
2 Wahnpoaron Pohl kin kapwaiada kaweid wet ni eh kin wia ah padahk kan. Ni ahnsou e mih nan Korint, “e kin koasoakoasoiong mehn Suhs oh mehn Krihs kan nan sinakoke kan ni rahnen Sapad koaros, oh kin songosong en kawekirailla.” (Wiewia 18:4) Emen me samanih lokaiahn Krihk kawehwehda me lepin lokaia “idepek” kin wehwehki “elen wekid madamadau ki koahiek en madamadau.” Ni ah doadoahngki mehn kamehlel kan me kin pweida mwahu, Pohl kin kawekid madamadau en aramas akan. Imwintihti kan en Pohl kin masak sapwellimen Pohl koahiek en kawekid madamadau en aramas kan. (Wiewia 19:24-27) Ahpw, sapwellimen Pohl padahk kan sohte kin kasansalehda koahiek en aramas akan. E padahkiong mehn Korint kan: “Koasoi kan oh kapahrek kan me I wiahiong kumwail, I sohte wia ni mwomwen aramas kadek lokaia de nin loalokong en sampah, ahpw ni kadehde mwahu en roson oh manaman en Ngehnen Koht.” (1 Korint 2:4, 5) Pwehki Kristian koaros kin ale sawas sang rehn sapwellimen Siohwa ngehn sarawi, irail koaros ele kak wiahla sounpadahk kan me kak kawekid madamadau en aramas akan. Iaduwen? Kitail en tehk duwen ekei wiepen padapadahk kan me kin pweida mwahu.
En Rong Kanahieng
3. Dahme kahrehda kitail anahne loalokong ni atail kin padahk ong meteikan, oh iaduwen kitail kak lel mohngiong en tohnsukuhl en Paipel men?
3 Keieun wiepen padahk kin pidada rongorong, kaidehn koasoakoasoite. Nin duwen Lepin Padahk 16:23 mahsanih, kitail anahne esehla madamadau en meteikan ma kitail men wia padahk kan me pahn kamwekid irail me kin rong atail padahk. Sises kin uhdahn wehwehki madamadau en aramas akan me e padahkih. Sohn 2:25 mahsanih: “Pwehki pein ih mwahngih soahng dahnge me kin mihmi nan mohngiongirail.” Ahpw iaduwen kitail kak ese dahme mihmi nan mohngiong en irail akan me kitail kin padahk ong? Ehu ahl iei en rong kanahieng dahme re koasoia. Seims 1:19 mahsanih: “Emenemen kumwail koaros en nan kapehd mwadang ong rong, ahpw dehr nan kapehd karuaru en lokaia oh lingeringer.” Ni mehlel, kaidehn aramas koaros kin mwadangete kasalehda ahr madamadau kan. Ni ahnsou me irail akan me kitail kin onop Pwuhk Sarawi rehrail kin kamehlelehla me kitail kin nsenohkin irail ni mehlel, re pahn kak tepida kasalehda ahr pepehm loal kan. En doadoahngki peidek kadek oh loalokong kan pahn kak sewese kitail en lel mohngiongirail oh ‘idipasang’ ar pepehm loal kan.—Lepin Padahk 20:5.
4. Dahme kahrehda Kristian elder kan anahne rong kanahieng?
4 E inenen kesempwal ong Kristian elder kan en rong kanahieng. Iei ihte ahl re pahn kak “ese duwen arail pahn sapeng koaros ni pwung.” (Kolose 4:6) Lepin Padahk 18:13 kaweidki: “Rong mwohn omw pahn sapeng. Pwe ma soh, kowe aramas pweipwei oh kanamenek.” Ehu rahn, brother riemen men sewese emen sister pwehki e sohte iang towehda ekei mihding kan, oh ira kihong sister menet kaweid me pid duwen kedirepwkihla sampah. Sister menet inenen nsensuwedla pwe ira sohte idek reh ia kahrepe e sohte iang towehda mihding kan. Sistero sohte iang mihding pwe e wia komkommoalki ah pwal me ahpwtehn wiawi. Eri, inenen kesempwal kitail en rong mwohn kihda kaweid!
5. Iaduwen elder kan kak kapwungala nanpwung suwed kan me kin wiawi nanpwungen Kristian kan?
5 Pali laud en ahnsou, ong elder kan, wia padahk kin pid duwen kihda kaweid ong meteikan. Eri, e kesempwal irail en rong kanahieng. Rong kanahieng kin keieu kesempwal ni ahnsou me nanpwung suwed kin wiawi nanpwungen Kristian akan. Ma elder kan pahn rong kanahieng, re kak nda me re kahlemengih “Samat, iei ih me kin ketin kadeingkihda aramas koaros mehn sohng teieu, nin duwen me konehng en emenemen eh wiewia kan.” (1 Piter 1:17) Pali laud en ahnsou, nan irair pwukat, re kin nsensuwedla laud, oh elder kan anahne tamanda kaweid en Lepin Padahk 18:17: “Aramas me kin tepin koasoi nan mwoalen kopwung kin mwomwen pwung lao me uhwongo pahn wiahiong eh peidek kan.” Sounpadahk idepek men pahn rong pali koaros. Ni e pahn wia kapakap, e kin sewese ira koaros en meleileidi. (Seims 3:18) Ma ira pahn tepida akamaipene, e kak padahkiong brother kan en koasoiong ih duwen ara kahpwal kan, pwe ira en dehr akamaipene. Elder menet kak doadoahngki peidek konehng kan, oh ele met pahn kak kapwungala irair akan me ira sawehwehkihpene. Pali laud en ahnsou, sohte pehse mwahu, ahpw kaidehk kailok, me kin kahrehda nanpwung suwed. Ahpw ma brother kan sohte kin kapwaiada kaweid kan en Paipel, sounpadahk limpoak men pahn kak kihda kaweid ni loalokong pwehki e rong pali koaros.
Kesempwalpen Padahk Ni Mengei
6. Iaduwen Pohl oh Sises wie mehn kahlemeng mwahu ni ara kin padapadahk ni mengei?
6 Pil ehu wiepen padahk me kesempwal iei en wia omw padahk ni mengei. Mehlel, kitail men neitail tohnsukuhl en Paipel kan en “dehdehki ia uwen lauden limpoak en Krais, duwen eh tehlap, eh reirei, eh ile oh loal.” (Episos 3:18) Oh pil, mie padahk kan en Paipel me kin kapwuriamwei oh apwal. (Rom 11:33) Ahpw, ni ahnsou me Pohl kin kalohk ong mehn Krihk kan, e kin keieu kapahrengkiong irail padahk mengei en ‘Krais pwoula nin tuhke.’ (1 Korint 2:1, 2, New World Translation) Sises pil kin wia sapwellime padahk ni ahl me sansal oh aramas kin perenki rong. E kin doadoahngki lokaia mengei nan sapwellime Kapahrek en Pohn Dohl. Ahpw, audepen padahko me inenen loal.—Madiu irelaud 5 lel 7.
7. Iaduwen kitail kak padahk ni mengei ni ahnsou me kitail kin wia onop rehn atail Paipel study kan?
7 Kitail kak wia atail padahk ni mengei ni ahnsou me kitail kin padahk ong neitail tohnsukuhl en Paipel kan. Iaduwen kitail kak wia met? Sang ni atail pahn ihte padahk duwen “soahng kan me keieu kesempwal.” (Pilipai 1:10, NW) Ni ahnsou me kitail kin koasoia duwen padahk loal kan, kitail anahne song en kawehwehda padahk pwukat ni lokaia mengei kan. Kitail anahne kawehwehda duwen iren Paipel kesempwal kan oh dehr song en wadek oh koasoiahda iren Paipel kan koaros me ntingihdi nan pwuhko. Met wehwehki me kitail anahne kaunopada mwahu. Kitail en dehr nohn daulihla padahkiong tohnsukuhlo duwen oaretik kan, pwe kitail pahn manokehla koasoiahda duwen padahk kesempwal kan. Ma mie en tohnsukuhl men ah peidek me sohte kin pid onopo, ke kak, ni ahl kadek, ndaiong ih me kumwa pahn koasoaipene pasepeng en ah peidek ni ahnsou me kumwa pahn kanokehla onop en rahno.
Doadoahngki Peidek kan ni Idepek
8. Iaduwen Sises doadoahngki peidek kan ni idepek?
8 Pil ehu wiepen padahk kin pid duwen doadoahngki peidek kan ni idepek. Ni ahnsou me Sises Krais kin padahk, e kin doadoahngki peidek kan ahnsou koaros. Karasepe ieu, Sises mahsanihong Piter: “‘Saimon, dahme omw lamalam ong irair wet? Nanmwarkien sampah kan kin rikasang ia ar daksis kan, de ar nohpwei kan? Sang rehn sapwellimarail seri kan, de sang rehn mehn liki kan?’ Ni ahnsou me Piter sapengki: ‘Sang rehn mehn liki kan,’ Sises mahsanihong ih: ‘Eri, ma ih duwen men, a sapwellimen nanmwarki seri sohte uhdahn pahn iang kihda daksis.’” (Madiu 17:24-26) Nin duwen sapwellimen Koht Ohl Iehros kin kaudok nan Tehnpas Sarawi, Sises sohte anahne kihda daksis en Tehnpas Sarawi. Sises padahkiong Piter padahk wet sang ni eh doadoahngki peidek kan ni idepek. Eri, Sises sewese Piter en wehwehki ire wet sang dahme Piter sukuhlikier.
9. Iaduwen kitail kak doadoahngki peidek kan ni ahnsou me kitail kin onop Paipel rehn aramas akan?
9 Kitail kak doadoahngki peidek kan ni ahl me pahn pweida mwahu ni ahnsou kitail kin onop Paipel rehn aramas. Ma tohnsukuhl en Paipel men kihda pasepeng sapwung, e mengei kitail en pein ndahwei pasepeng pwung, ahpw met pahn sewese ih en tamanda pasepeng? E pahn mwahu en song kahre tohnsukuhl en Paipel en esehla pasapeng pwung sang ni omw pahn doadoahngki peidek kan. Karasepe ieu, ma e kin apwaliki wehwehki ia kahrepe e anahne doadoahngki mwaren Koht, kitail kak wia peidek wet, ‘Mwaromwi me kesempwal ong komwi? . . . Dahme kahrehda? . . . Ia omw pepehm ma emen kahng doadoahngki mwaromwi? . . . E soh konehng Koht en kupwurki kitail en doadoahngki mware?’
10. Iaduwen elder kan kak doadoahngki peidek kan ni ahnsou me re kin sewese aramas akan me loal ohla?
10 Elder kan pil kak doadoahngki peidek kan ni ahnsou me re kin apwalih tohnmwomwohdiso kan. Ahn Sehdan sampah kin kauwehla pepehm akan en me tohto nan mwomwohdiso, oh mwein irail lemeleme me re samin oh sohte me kin poakohng irail. Elder kan kak sewese soangen aramas pwukat ni ahr pahn wia peidek pwukat ong irail: ‘Mendahki ke nda me ke lemeleme me ke samin, ia sapwellimen Siohwa madamadau ong komwi? Ma Samatail nanleng limpoak mweidong sapwellime Ohl en pwoula oh wiahla ehu tomw ong komwi, met soh kin kasalehda me Koht kin poakohng komwi?’—Sohn 3:16.
11. Ia kahrepe kitail en doadoahngki soangen peidek me aramas sohte anahne sapeng, oh iaduwen kitail kak doadoahngki peidek pwukat ong wia padahk ong wehi pokon?
11 Pil ehu wiepen padahk me kesempwal iei en doadoahngki peidek kan me pahn kahrehong aramas en medemedewe ahpw irail sohte anahne sapeng peidek pwukat. Sounrongorong kan sohte anahne sapengla peidek pwukat ni ngihl laud ahpw re kin ale sawas en medemedewe duwen peidek pwukat. Soukohp kan en mahs kin kalap doadoahngki soangen peidek pwukat, pwehn sewese sounrongorong kan en doudouloale. (Seremaia 18:14, 15) Sises doadoahngki soahngen peidek pwukat ni idepek. (Madiu 11:7-11) Soahngen peidek pwukat kin kihda sawas laud ni ahnsou me emen pahn wia padahk ong wehi pokon. Mwahu sang padahkiong sounrongorong kan me re anahne en mour unsekiong Siohwa pwehn kaperenda Ih, ke kak wia peidek wet, ‘Ma kitail sohte kin papah sang ni mongiongatail unsek, Siohwa pahn perenki met?’
12. Ia katepe kitail en doadoahngki soangen peidek kan me kin kahrehong emen en koasoiahda pein eh madamadau kan?
12 Pwehn wehwehki ma emen me kin onop Paipel rehmw uhdahn kamehlele dahme e kin sukuhliki, ke kak doadoahngki peidek kan me pahn kahrehong tohnsukuhlo en koasoi duwen pein eh madamadau. (Madiu 16:13-16) Aramas men me kin onop Paipel rehmw ele kak sapengkin uhk me dihp en nenek me sapwung. Ahpw dahme ke soh doadoahngki peidek pwukat, Ia pein omw pepehm duwen sapwellimen Koht kosonned en liksang tiahk suwed kan? Ke lemeleme me e nohn kakos? Ke lemeleme mie katepen omw pahn kapwaiada sapwellimen Koht kosonned akan de soh?
Karasaras kan me kin Lel Mohngiong
13, 14. (a) Ia wehwehn en karasahda mehkot? (b) Dahme kahrehda karasaras mwahu kan kin idepek?
13 Pil ehu ahl en lel mohngiong en sounrongorong kan oh irail me kin onop Paipel iei en doadoahngki karasaras kan. Ni lokaiahn Krihk, lepin lokaia “karasaras” kin wehwehki “kihpene oh kapahrekpene.” Ni ahnsou me ke pahn wia karasaras ehu, ke pahn kawehwehda mehkot ni omw pahn ‘kihpene oh kapahrekihpene’ mehkot me duwehte meteio. Karasepe ieu, Sises wia peidek wet: “Dahme kitail pahn karasahiong Wehin Koht? De karasaras dah kitail pahn doadoahngki pwe en kawehwehda?” Sises uhd sapengla peidek wet ni e mahsanih duwen werentuhke en mustard me aramas koaros ese ni ahnsowo.—Mark 4:30-32.
14 Sapwellimen Koht soukohp akan kin doadoahngki karasaras kehlail tohto. Koht kin doadoahngki mehn Asiria kan en kaloke mehn Israel kan, ahpw ni ahnsou me mehn Asiria kan kin lemei ong mehn Israel akan, Aiseia kasansalehda ahr kin wia met ni soh mweimwei ni karasaras wet: “Kakete sile pwoat en nda me e kehlail sang aramas meno me wie doadoahngki? Ia duwe, rasaras kakete kesempwal sang aramas meno me wie rasaraski?” (Aiseia 10:15) Ni ahnsou me Sises kin padahk ong aramas akan, e kin kalapw doadoahngki karasaras kan nan sapwellime padahk. Ihme e ntingihdi nan Paipel, “sohte kapahrek ehu e kin ketin wiahiong aramas akan, me e sohte kin ketin doadoahngki karasaras.” (Mark 4:34) Karasaras mwahu kan kin pweida mwahu pwehki re kin kamwekid madamadau oh mohngiong en aramas akan. Karasaras pwukat kin sewese me rongorong kan en mwadang wehwehkihla padahk kapw kan oh kapahrekiong mehkot me re esehier.
15, 16. Dahme pahn kak kahrehong karasaras kan en pweida mwahu? Kihda ekei karasepe kan.
15 Iaduwen kitail kak doadoahngki karasaras kan me kin lel mongiong en aramas akan? Keieu, karasaras ehu anahne en pahrekiong ireo me ke men kawehwehda. Pwe ma karasaras sohte kin dokedokei ireo, karasaraso sohte pahn sewese sounrongorong kan en wehwehkihla mouren ahmw padahk. Ehu pak, mie emen me doadoahngki karasaras ehu nan eh padahk me kin pid duwen luhwen me keidi kan kin uhpaiong oh peikiong Sises Krais oh e karasaiong irail duwehte en kidi men kin peikong ah soumas. Konehng en doadoahngki soangen karasaras wet me sohte kaselehda wahu? Paipel kin kasansalehda mouren karasaras wet ni elen wahu. E karasaiong sapwellimen Sises 144,000 me keidi kan ong “lih kamwohd emen me kapwatadahr pwe en tuhwong eh pwoud.”—Kaudiahl 21:2.
16 Karasaras kan kin pweida mwahu ni e kin pid mouren aramas akan. Karasaras en Nadan duwen sihpw me ohl kepwehpwe kemehla kin lel mohngiong en Nanmwarki Depit, pwe e kin poakpoake sihpw kan, pwe e wie silepen sihpw men sang ni ahnsou me e pwulopwul. (1 Samuel 16:11-13; 2 Samuel 12:1-7) Ma karasaras kin pid duwen kou emen, ele mwein e sohte pahn mie lipwe laud ong Depit. Ni ahlohte, karasaras kan me kin pid duwen kapwuriamwei kan en pelien siens de poadopoad kan me sohte nohn wehwe sohte pahn sewese laud irail akan me kin rong atail padahk kan. Sises kin doadoahngki karasaras kan me kin pid wiewia kan nan mouren aramas en ehu ehu rahn. E kin koasoia duwen mehkot duwehte lamp, menpihr en pahnlahng kan, kiopw en nansapw. (Madiu 5:15, 16; 6:26, 28) Irail akan me kin karonge mwahu sapwellimen Sises padahk kan kin kak mengeiong kilangada wehwehn sapwellime karasaras kan.
17. (a) Atail karasaras kan kak poahsoanda pohn dah? (b) Iaduwen kitail kak doadoahngki karasaras kan me mih nan neitail pwuhk kan pwehn sewese neitail tohnsukuhl en Paipel kan?
17 Nan atail doadoahk en kalohk, mie ahnsou tohto en doadoahngki karasaras kan me mengei ahpw idepek. Kitail en pil tehk wasa. (Wiewia 17:22, 23) Ele karasaras kan kak poahsoanda pohn nein sounrongorong seri kan, imwarail, arail doadoahk, de mehkot me re kin perenki wia ni ahnsou re kin pisek. De kitail kak doadoahngki dahme kitail eseier duwen pein ih pwehn kalaudehla karasaras akan me mih nan neitail pwuhk en sawaspen Paipel. Karasepe ehu, mie karasaras mwahu ehu me pwarada nan parakrap 14 nan irelaud 8 nan pwuhken Knowledge That Leads to Everlasting Life. E pid duwen pahpa de nohno kompoak men me mehn mpe lahlahwe. Kitail kak doudouloale duwen iaduwen kitail kak doadoahngki karasaras wet ong emen me kin onop Paipel ma pein ih pahpa de nohno men.
Wadek Iren Paipel kan ni Koahiek
18. Dahme kahrehda kitail en nantiong song en wiahla sounwadawad koahiek kei?
18 Pohl kangoange Timoty: “Nantihong wadewadek Pwuhk Sarawi ong aramas akan, oh padapadahkih oh panapanawih irail.” (1 Timoty 4:13) Pwe Paipel iei poahsoan en atail padahk kan, e pahn mie katep laud ma kitail kin kak wadek neitail Paipel ni koahiek. Mehn Lipai kan ale pwais kaselel en wadek Kosonned en Moses ong sapwellimen Koht aramas akan. Re sehse wadawad de ngilen arail wadawad kin kohkohwei sohte wekila? Soh, Paipel mahsanih nan Nehemaia 8:8: “Ni ngihl laud re kin wadewadek sang Kosonnedo, sang sapwellimen Koht mehlel kosonnedo, oh kawehwehda mwahu pwe aramas koaros en kak dehdehki.”
19. Iaduwen kitail kak kamwahuiahla atail wadewadek iren Paipel kan?
19 Ekei Kristian ohl akan inenen koahiek en padahk, ahpw irail sohte kak wadek mwahu. Iaduwen re kak kekeirada? Ni ahr pahn praktis. Ehi, sang ni ahr pahn pwurpwurehng wadawad ngihl laud lao lel irail kak wadek mwahu. Ma mie audiocassette kan en Paipel ni omw lokaia, e pahn konehng en rong duwen mehnia lokaia kan nan wadawad en Paipel sounwadawad kin wadek ni ngihl toutou de ngihl marahra oh pil tehk iaduwen kitail pahn nda ekei ahd kan oh lepin lokaia tohrohr kan. Irail akan me kin naineki New World Translation nan pein ahr lokaia kak paiekihda sawaspen ngoahr kan (pronunciation aids).a Ma kitail kin praktis, kitail pil kak wadek ni mengei ahd akan me duwehte Maʹher-shalʹal-hash-baz.—Aiseia 8:1.
20. Iaduwen kitail kak ‘kanahieng pein atail padahk kan’?
20 Nin duwen sapwellimen Siohwa aramas akan, pwais kaselel ieu kitail kin ahneki en wiahla sounpadahk en Paipel kan! Emen emen kitail en kasalehda me kitail kin kesempwalki pwukoah wet. Kitail en ‘kanakanahieng pein kitail oh pil kanahieng atail padahk kan.’ (1 Timoty 4:16, NW) Kitail kak wiahla sounpadahk koahiek kei sang ni atail pahn rong kanahieng, wia padahk ni mengei, doadoahngki peidek konehng kan, doadoahngki karasaras idepek kan, oh wadek iren Paipel kan ni idepek. Kitail koaros kak paiekihda kaiahn me kohsang Siohwa ki sapwellime pwihn, pwe met pahn kak sewese kitail en alehda “ewen me loalokong kan.” (Aiseia 50:4, NW) Sang ni atail pahn doadoahngki dipwisoun doadoahk kan ong atail doadoahk en kalohk me duwehte brochure kan, audiocassette kan, oh videocassette kan, kitail kak padahk ni loalokong oh idepek.
[Nting tikitik me mi pah]
a Spell en ahd akan kin katohrohrpeseng ni ngoahr akan, ehu ehu ngoahr kin tohrohrkihpeseng kisin mwai ehu, de kilel, ma ngoahr pahn reirei de mwotomwot. Kilel kin kohieng pohn ngoahr en mesen nting kan me pahn ngihl reirei de mwotomwot. Ma ngoahr en mesen nting kan imwisekihla “vowel” (a, e, i, o, u), ngoahr en vowelo pahn ngihl reirei. Ma ngoahr en mesen nting kan imwisekihla “consonant” (mesen nting kan likin a, e, i, o, u), ngihlen vowel pahn mwotomwot.
Komw Tamataman?
◻ Iaduwen rong kanahieng kin sewese kitail ni ahnsou me kitail kin padahk?
◻ Iaduwen kitail kak kahlemengih Pohl oh Sises ni ara kin padahk ni mengei?
◻ Soahngen peidek dah kei kitail kak doadoahngki ni ahnsou me kitail kin padahk ong meteikan?
◻ Soahngen karasaras dah kei kin keieu pweida mwahu?
◻ Iaduwen kitail kak kekeirada nin duwen sounwadawad kan ong wehi pokon?