Atail Sohso Kesempwal​—Ia Wehwehn Met Ong Uhk?

“Kumwail keido! Kumwail keido oh towehda wehio me onopadahngkumwailehr sang nin tepin kawa.”​—MADIU 25:34.

1. Soahng dah kan me aramas kin sohsohkihda?

ARAMAS koaros ahneki mehkan me re sohsohkihda. Ong ekei, arail sohso kin pid mour nsenamwahu en kepwe kan. Ong ekei, re sohsohki mouren semwehmwe. Nan ekei wasa, pwehki dahme kin wiawihong dih kan en mwowe oh soahng kan me re kin rong, ekei aramas kin ahnekihla kailok oh re kin kadaurehng neirail seri kan oh mwuri, seri kan kin ahneki kailok ong ehu keinek tohrohr. Ahpw, mie mehkot rehtail koaros me duwepenehte. Kitail koaros sohsohki dihp sang rehn tepin ohlo, Adam. Sohso wet kedekedeo kahluwahlahng mehla.​—Eklesiasdes 9:2, 10; Rom 5:12.

2, 3. Sohso dahieu me Siohwa tepin ketikihda ong nein Adam oh Ihp seri kan, oh dahme kahrehda re sohte alehdi sohso wet?

² Siohwa, nin duwen Sahm en nanleng limpoak men, nin tepio ketikihong tohnsampah sohso ehu me tohrohr​—mour soutuk ni unsek nan Paradais. Tepin atail pahpa oh nohno, Adam oh Ihp, tepikihda ara mour ni unsek, sohte dihp. Siohwa Koht ketikihong tohnsampah weren Sampah nin duwen kisakis ehu. (Melkahka 115:16) E ketin wiahda mwetuwel en Ihden nin duwen karasepen dahme sampah pwon pahn wiahla oh ketikihong tepin atail pahpa oh nohno pwukoa ehu me kaselel. Pwukoa wet iei me ren neitikihda seri kan, apwalih sampah oh iangahki mouren tuhke kan oh mahn akan, oh kalaudehpeseng irepen Paradais en lelpeseng wasa koaros nin sampah pwon. (Senesis 1:28; 2:8, 9, 15) Neira seri kan pahn iang pwukoa wet. Ia uwen sohso wet kaselel en kak pousehng neira seri kan!

³ Ahpw, ma ira pahn paiekihda mehpwukat koaros, Adam oh Ihp oh neira seri kan pahn anahne en ahneki nanpwung mwahu ehu rehn Koht. Re pweipwandkiong Siohwa limpoak oh peik, ahpw Adam oh Ihp sohte kalahnganki dahme Koht ketikihong ira oh sapeikiong sapwellime kosonned. Re katiasang ara wasahn kousoan Paradais oh koapworopwor kaselel me Koht ketikihong ira. Ihme kahrehda re sohte kak kihong neira seri ko koapworopwor wet.​—Senesis 2:16, 17; 3:1-24.

4. Iaduwen kitail kak alehdi sohso me Adam kasalongehla?

⁴ Ahpw, pwehki Siohwa kin diren mahk, E ketin wiahda koasoandi ieu pwe nein Adam oh Ihp seri kan en kak ahneki ahnsou mwahu en alehda sohso me Adam kasalongehla. Iaduwen? Ni sapwellimen Koht ahnsou me e ketin kileleohng, pein sapwellime Ohlo, Sises Krais, tohnmeteikihla ah mouren aramas unsek pwehki nein Adam seri kan. Ki wiewia wet Krais pwainda irail koaros. Ahpw, re sohte ahnekihla sohso wet ni ahnsouohte. Re anahne ahneki nanpwung mwahu rehn Koht, me re kak alehdi sang ni arail pahn kasalehda arail pwoson kesempwalpen meirong en pweinen dihp me Sises wiahda oh kasalehda pwoson wet sang ni arail peik. (Sohn 3:16, 36; 1 Timoty 2:5, 6; Ipru 2:9; 5:9) Elen omw mour kin kasalehda omw kalahnganki koasoandi wet?

Sohso Ehu Me Kohdosang Eipraam

5. Iaduwen Eipraam kasalehda ah kalahnganki ah nanpwung rehn Siohwa?

⁵ Nindoken Siohwa kapwaiada sapwellime kupwur ong sampah, dahme e ketin wiahiong Eipraam me tohrohr. E kaweidikih ohl lelepeko en mwesel sang uhdakeo oh kosoulahng sahpw ehu me pein Koht pahn kasalehong ih. Eipraam peikiong. Mwurin Eipraam lel wasao, Siohwa mahsanih me nein Eipraam seri kan, kaidehn pein Eipraam, me pahn sohsohkihla sahpwo. (Senesis 12:1, 2, 7) Iaduwen Eipraam mwekidiki met? E men papah Siohwa wasa soh lipilipil oh ni ahl soh lipilipil me Siohwa kaweidiki pwe nah seri kan en kak alehdi sohso. Eipraam kin papah Siohwa nan sahpw ehu me kaidehn sapwe erein sounpar 100, lao e mehla. (Senesis 12:4; 25:8-10) Ke kak wia met? Siohwa mahsanih me Eipraam iei “kompoakepah.”​—Aiseia 41:8.

6. (a) Dahme Eipraam kasansalehda sang ni ah men meirongkihla nah pwutako? (b) Sohso kesempwal dahieu Eipraam kak pousohng nah seri kan?

⁶ Eipraam awikiehr sounpar tohto pwehn nainekihda emen pwutak, Aisek, me e uhdahn poakohng. Ni ahnsou me kisin serio laudla wiahla emen pwutak pwulopwul, Siohwa kaweidiki Eipraam en ale pwutako oh meirongkihla. Eipraam sohte wehwehki me dahme e pahn wia pahn kasansalehda dahme pein Koht pahn wia ni ah pahn ketikihda sapwellime Ohlo nin duwen tomw ehu; ahpw Eipraam peikiong oh kereniong meirongkihla Aisek ahpw tohnleng en Koht emen kauhdi ih. (Senesis 22:9-14) Siohwa mahsaniher me sapwellime inou kan ong Eipraam pahn pweida sang rehn Aisek. Ihme kahrehda, sansal me Eipraam pwoson me, ma konehng, Koht pahn kamourada Aisek sang mehla, mendahki soahng wet saikinte wiawi sangete mahso. (Senesis 17:15-18; Ipru 11:17-19) Pwehki Eipraam sohte kahng meirongkihla pein nah pwutako, Siohwa mahsanih: “Pwehki kadaudokomw wehi kan koaros en sampah pahn uhdahn paiekihda.” (Senesis 22:15-18, New World Translation) Met kasalehda me Kadaudoko me kileledi nan Senesis 3:15, Mesaia soundoaro, pahn kohsang ni peneinei en Eipraam. Ia uwen e wia sohso kesempwal ehu en popousdo!

7. Iaduwen Eipraam, Aisek, oh Seikop kasalehda arail kalahnganki arail sohso?

⁷ Eipraam sohte ese wehwehn dahme Siohwa ketin wiewia ahnsouwo; nah pwutako Aisek pil sehse oh nein Aisak pwutako Seikop, me “pil iang ale soangen inowohte” pil sehse. Ahpw, irail koaros kin koapworopworki Siohwa. Re sohte kin men alehong pein irail wehi kan en sahpwo pwehki re kin kilikilangwohng mehkot me mwahusang​—“kahnimw ehu me Koht ketin kupwurehla oh kauwada, kahnimw me poahsoan poatopoat.” (Ipru 11:8-10, 13-16) Ahpw, kaidehn kadaudok en Eipraam kan koaros kin kalahnganki kesempwalpen sohso me kohdo sang rehn Eipraam.

Ekei Me Mwamwahliki Sohso

8. Iaduwen Esau kasalehda me e sohte kalahnganki kesempwalpen ah sohso?

⁸ Esau, nein Aisek pwutak me keieu laud, sohte kesempwalki eh pwungen sohso en mesenih. E sohte kin kalahnganki mehkan me sarawi. Eri, rahn ehu ni ahnsou me Esau men mwengehda, e netikihla eh pwungen sohsohn mesenih ong rie pwutako, Seikop. Pwehn pwainda dah? Pwehn pwainda kene pilawa oh sali! (Senesis 25:29-34; Ipru 12:14-17) Wehio me inou kan en Koht ong Eipraam pahn pweida sang ie kohsang rehn Seikop, me Koht wekidala edeo ong Israel. Koapworopwor dah kan sohso wet ritidahng irail?

9. Pwehki arail sohso en pali ngehn, doarehla dahieu nein Seikop, de Israel seri kan lelohng?

⁹ Erein ahnsoun lehk en mwenge ehu, Seikop oh ah peneinei kosoula Isip. Wasao re neitik oh tohtohla, ahpw re pil wiahla lidu kei. Ahpw, Siohwa sohte manokehla sapwellime inou ong Eipraam. Ni ahnsou me Koht kileleohng, e doarehla mehn Israel kan sang sensel pahn kalidu oh padahkihong irail me e pahn wahlahng irail nan “sahpw ehu me dirki milik oh sukehn loangalap,” sahpw me e ketin inoukihong Eipraam.​—Eksodus 3:7, 8, NW; Senesis 15:18-21.

10. Ni Nahna Sainai, wiewia kapwuriamwei dah kei pweida me pid sohso en mehn Israel kan?

¹⁰ Ni ahnsou me mehn Israel kan kohkohlahng Sapwen Inou, Siohwa kapokonepene irail ni Nahna Sainai. Wasao e padahkihong irail: “Eri, ma kumwail pahn peikiong ie oh dadaur ei inou, kumwail pahn wiahla nei aramas kesempwal. Tohn sampah pwon uhdahn nei, ahpw kumwail me pahn wiahla nei aramas pilipil. Kumwail eri pahn wiahla wehi ehu me pahn papah ie nin duwen samworo, pwihnen aramas ehu me kasarawihong iehte.” (Eksodus 19:5, 6) Mwurin pein aramas kan wiahkintehieu pwungki met, Siohwa eri ketikihong irail sapwellime Kosonned​—mehkot me e sohte wiahiong aramas teikan.​—Melkahka 147:19, 20.

11. Ia ekei soahng kesempwal kan me iang nan sohso en pali ngehn en mehn Israel kan?

¹¹ Ia uwen wehi kapwo ahneki sohsohn pali ngehn ehu! Re kin kaudokiohng Kohto me ihte mehlel. E ketin doareirailla sang Isip oh re kadehdehki meserail wiewia kapwuriamwei kan ni ahnsou me Kosonnedo kohda ni Nahna Sainai. Arail sohso pil laudla ni arail ale sang rehn soukohp akan ekei “sapwellimen Koht mahsen sarawi kan.” (Rom 3:1, 2) Siohwa ketin pilada irail en wiahla sapwellime sounkadehde. (Aiseia 43:10-12) Kadaudoko, Mesaiao, pahn pwarada nan arail wehi. Kosonnedo kin idialahng ih, oh pahn kasalehda ihs ih, oh pahn sewese irail en kalahnganki arail anahne ih. (Kalesia 3:19, 24) Pil ehu, re pahn ale ahnsou mwahu en iang papah rehn Kadaudok Mesaiao nin duwen wehin samworo oh wehi sarawi ehu.​—Rom 9:4, 5.

12. Mendahki re pedolong nan Sapwen Inou, dahme sohte wiawiong mehn Israel kan? Pwekihda?

¹² Pwungohng sapwellime inou, Siohwa kahluwa mehn Israel kan lahng Sapwen Inou. Ahpw nin duwen me wahnpoaron Pohl mwuri kawehwehda, pwehki arail seupwoson, sahpwo sohte uhdahn wia “wasahn kommoal.” Nin duwen pwihn en aramas ehu, re sohte pedolong nan “sapwellimen Koht wasahn kommoal” pwehki re sohte men wehwehki oh sohte doadoahk pahrekihong kahrepen pein sapwellimen Koht rahn en kommoal, me tepiada mwurin kapikipikdahn Adam oh Ihp.​—Ipru 4:3-10.

13. Pwehki arail sohte kalahnganki arail sohso en pali ngehn, dahme Israel nin duwen wehi ehu salongasang?

¹³ Nempe unsek en irail kan me pahn iang Mesaia nan sapwellime Wehin nanleng nin duwen wehin samworo oh wehi sarawi ehu kakete kohsang rehn pwilidak en mehn Israel kan. Ahpw re sohte kalahnganki arail sohso kesempwal. Ihte luhwen pwilidak en mehn Israel kei me pwungkihla Mesaia ni ahnsou me e kohdo. Imwilahn met, ihte kisin pwihn tikitik ehu me iang nan kokohp en wehin samworo. Wehio pehdsang pwilidak en mehn Israel kan oh uhd “kohieng wehi ehu me kin kapwarehda wah kan.” (Madiu 21:43) Mehnia wehi met?

Sohso Ehu Nanleng

14, 15. (a) Mwurin pwoulahn Sises, iaduwen wehi kan tepiada kapaiada pein irail sang ni “kadaudok” en Eipraam? (b) Dahme tohn “Israel en Koht” alehdi nin duwen sohso ehu?

¹⁴ Wehio iei “Israel en Koht,” Israel en ngehn, wiawikihda 144,000 irail kan me keikihdi ngehn sarawi irail kan me kin idawehn Sises Krais. (Kalesia 6:16; Kaudial 5:9, 10; 14:1-3) Ekei irail 144,000 ko iei pwilidak en mehn Suhs kan, ahpw pali moron en irail kohsang wehin liki kan. Ni ahl wet, sapwellimen Siohwa inou ong Eipraam, me sang ni “kadaudoke” wehi kan koaros pahn paiekihda, tepida pweida. (Wiewia 3:25, 26; Kalesia 3:8, 9) Nan tepin pweida wet, aramas kan en wehi kan keikihdi ngehn sarawi oh Siohwa Koht pwekirailda nin duwen seri kan ni pali ngehn, rien Sises Krais. Ihme kahrehda, re pil wiahla pali keriau en “kadaudoko.”​—Kalesia 3:28, 29.

¹⁵ Mwohn eh pwoula, Sises kasalehong irail mehn Suhs kan en wehi kapwo inou kapwo, me pahn manamankihla pein sapwellime nta. Poahsoankihda arail pwoson manaman en meirongo, irail ko me iangala inowo pahn “unsekla kohkohlahte.” (Ipru 10:14-18) Re pahn “pwungla” oh ale mahkpen diparail kan. (1 Korint 6:11) Ihme kahrehda, ni irair wet re pahn duwehte Adam mwohn ah wiahda dihp. Ahpw, irail pwukat sohte pahn kousoan nan sampah paradais. Sises mahsanih me e pahn kohlang kaunopada deurail ehu nanleng. (Sohn 14:2, 3) Re tounmeteikihla arail koapworopwor en sampah pwehn ahneki ‘sohso ehu me wie neknekohng irail nanleng.’ (1 Piter 1:4) Dahme re pahn wia wasao? Sises kawehwehda: “Nin duwen Semei eh ketikihongieier manaman en kaunda wasa, I pil pahn kihong kumwail soangen manamanohte.”​—Luk 22:29.

16. Pwukoahn doadoahk kaselel dahieu mihmi mwohn Kristian me keidi kan?

¹⁶ Sang nanleng, irail ko me pahn iang Krais kaunda pahn, nanpwungen soahng teikan, sewese kihsang pohn sampah lipwalipw koaros en uhwong kan me kin pelianda kaunda unsek en Siohwa. (Kaudial 2:26, 27) Nin duwen kisehn pali keriau en kadaudok en Eipraam ni pali ngehn, re pahn iang wahdo kapai en mour ni unsek ong aramas kan koaros en wehi koaros. (Rom 8:17-21) Ia uwen arail sohso me inenen kesempwal!​—Episos 1:16-18.

17. Pali dahieu en arail sohso Kristian keidi kan paiekihda nin doken arail mihmihte pohn sampah?

¹⁷ Ahpw sohsohn sapwellimen Sises werek keidi kan sohte kin pidte ahnsou kohkohdo. Ni ahl ehu me sohte emen kak wia, Sises sewese irail en esehla Siohwa, Koht ohte me mehlel. (Madiu 11:27; Sohn 17:3, 26) Sang ni ah lokaia oh mehn kahlemeng, e kin padahkihong irail ia wehwehn en ‘likih Siohwa’ oh dahme peikiong Siohwa kin pidada. (Ipru 2:13; 5:7-9) Sises likihkiong irail loalokong en padahk mehlel me pid kupwuren Koht oh kamehleleohng irail me ngehn sarawi pahn kahluwa irail en wehwehkihla laud kupwuren Koht. (Sohn 14:24-26) E katengehdi nan arail madamadau kan oh mohngiong kan duwen kesempwalpen Wehin Koht. (Madiu 6:10, 33) Sises pil likihkiong irail pwukoa en kadehde oh katohnpadahkihla aramas kan nan Serusalem, Sudia, Sameria, oh lellahng ni irepen sampah pwon.​—Madiu 24:14; 28:19, 20; Wiewia 1:8.

Sohso Kesempwal ehu ong Pokon Kalaimwun

18. Ni ahl dahieu sapwellimen Siohwa inou me wehi kan koaros pahn kapaiada pein irail sang ni “kadaudok” en Eipraam pweida rahnwet?

¹⁸ Likamwete irail me pahn kaunsekala nempehn Israel en pali ngehn, “pwihn tikitik” en irail me sohsohki Wehio, pilipildahr. (Luk 12:32) Erein sounpar tohto, Siohwa kin kupwukupwure en kihpene pokon kalaimwun en aramas kan sang nan wehi koaros. Ihme kahrehda, sapwellimen Siohwa inou ong Eipraam me sang ni “kadaudoke” wehi kan koaros pahn paiekihda kin pweida ni ahl laud ehu. Ni peren, irail kan me kin ale kapai pil pahn papah Siohwa oh pohnese me arail kamourla kin poahsoanda pohn arail pwoson Sihmpwul en Koht, Sises Krais. (Kaudial 7:9, 10) Ke pwungki oh aleier sapwellimen Siohwa luhk kadek en iang kisehn pwihn pereno?

19. Sohso dahieu me aramas kan en wehi kan me ale kapai kin kilikilangwohng?

¹⁹ Sohso kesempwal dahieu Siohwa ketikihda ong irail kan me kaidehn kisehn pwihn tikitik? Soh, kaidehn sohsohn nanleng. Ahpw met sohso me Adam kakete pousohng nah seri kan​—koapworopwor en mour soutuk ni unsek nan paradais ehu me pahn kedekedeo kipehdi sampah pwon. E pahn wia sampah ehu me “mehla solahr pahn wiawi, solahr mwahiei, solahr nsensuwed, solahr medek.” (Kaudial 21:4) Eri, Mahsen en Koht kin mahsanih ong kitail: “Likih Kauno, oh wiahda tiahk mwahu, ke ahpw pahn koukousoan nan sahpwo oh sohte perki mehkot. Rapahki omw peren rehn Kauno; oh e ahpw pahn ketikihong uhk dahme ke keieu inengieng. Ahnsou keren aramas suwed kan pahn sohrala; . . . A me aktikitik kan pahn sapwenikihla sahpwo oh re pahn paiamwahu oh popohl. Me pwung kan pahn koukousoan nan sahpwo oh re pahn sapwenikihla kohkohlahte.”​—Melkahka 37:3, 4, 10, 11, 29.

20. Iaduwen “sihpw teikan” paiekihda pali laud en sohsohn pali ngehn en Kristian me keidi kan?

²⁰ Sapwellimen Sises “sihpw teikan” ahneki sohso ehu nan sampah pahn Wehio nanleng. (Sohn 10:16a) Mendahki re sohte pahn kohla nanleng, pali laud en sohso en pali ngehn me irail me keidi kan paiekihda kin pousdohng irail. Sang rehn pwihn en me keidi kan, “ladu lelepek oh loalokong,” me ritingadahng sihpw teikan kawehwehn inou kaselel kan me mihmi nan sapwellimen Koht Mahsen. (Madiu 24:45-47; 25:34) Eri, me keidi kan oh sihpw teikan, irail koaros, kin ese oh kaudokiong Koht mehlelo, Siohwa. (Sohn 17:20, 21) Irail koaros kin kalahngankihong Koht kesempwalpen en Sises meirong me e wiahda pwehn pwaindi dihp. Re kin ehupene papah nin duwen pwihn ehute pahn Silepen sihpw mente, Sises Krais. (Sohn 10:16b) Irail koaros kin kisehn pirien limpoak ehu nan sampah pwon. Re kin ehukihpene kapai en wia Sounkadehde en Siohwa oh sapwellime Wehio. Ehi, ma kowe emen laduhn Siohwa me inoukidahr ahmw mour oh papidaislahr, mepwukat koaros kin iang kisehn omw sohso en pali ngehn.

21, 22. Iaduwen kitail koaros kak kasalehda me kitail kin kesempwalki atail sohso en pali ngehn?

²¹ Ia uwen omw kesempwalki sohso en pali ngehn wet? Omw kesempwalki me itar en kahrehong uhk en wiahkihla kapwaiada kupwuren Koht mehkot me keieu kesempwal nan omw mour? Pwehn wia mehn kadehdehpen met, ke kin kapwaiada kaweid en sapwellime Mahsan oh sapwellime pwihn en kaukaule iang towehda mihding kan koaros en mwomwohdisohn Kristian? (Ipru 10:24, 25) Sohso wet me nohn kesempwal ong uhk me kahrehda ken kaukaule papah Koht mendahki kahpwal kan? Omw kalahnganki sohso wet me kehlail itar ong kakehle iuk en pelianda kasongosong kan en rapahki ahl ehu me kakete kahreohng uhk en soikala?

²² Kitail koaros en kesempwalki sohso en pali ngehn me Koht ketikihong kitail. Nindoken kitail kin kilikilangwohng Paradais mwowe, kitail en iang kisehn kapai en pali ngehn kan me Siohwa ketikihong kitail ahnsouwet. Ni atail kin mehlel kekeirada atail mour en ahneki nanpwung mwahu rehn Siohwa, kitail kin kihda mehn kadehde mehlel kan duwen ia uwen atail kesempwalki atail sohso me Koht ketikihong kitail. Kitail en iang kisehn irail kan me kosoia: “Maing Koht [“Siohwa,” NW], ei nanmwarki, I pahn kalohkiseli sapwellimomwi lapalap, I pahn patohwan kasapahlkalahngan ong komwi ahnsou koaros kohkohlahte.”​—Melkahka 145:1.

Iaduwen Ke Pahn Kawehwehda?

• Ma Adam lelepek ong Koht, sohso dahieu e pahn pousdohng kitail?

• Dahme nein Eipraam seri kan wiahiong sohso me wiawihda ong irail?

• Dahme kin iang nan sohso en sapwellimen Krais werek me keidi kan?

• Dahme pokon kalaimwun sohsohkihda, oh iaduwen re kak kasalehda me re uhdahn kalahnganki sohso wet?

[Kilel nan pali 30]

Ke kin kalahnganki omw sohso en pali ngehn?