Sewese Meteikan En Momour Nin Duwen Dahme Siohwa Kin Ketin Kupwurki
“Se . . . kin poaden kapakapkin kumwail ahnsou koaros oh peki rehn Koht me kumwail pahn . . . kak momour nin duwen me Siohwa kin ketin kupwurki, oh amwail mour pahn kasalehda wa mwahu koaros.”—KOLOSE 1:9, 10.
1, 2. Dahme pahn kak wahdohng kitail peren?
“SE kin kousoan nan ihmw kuruma (trailer) me kin mih nan wasahn mwetuwel ehu. Pwe se kin momourki soangen mour me sohte kin kedirepwki naineki dipwisou tohto, met kin sewese kiht en ahneki ahnsou laud en kalohkiong aramas akan duwen Rongamwahu. Se ale kapai tohto ni aht sewese aramas tohto inoukihong Siohwa arail mour.”—Pwopwoud ehu me kin iang wia sounkalohk kaukaule me kohsang South Aperika.
2 Ke soh pahn pwungki me sewese aramas teikan kin wahdo peren? Ekei kin kalap sewese me soumwahu kan, semwehmwe kan, de irail akan me kin kelepwla oh kasangat oh met kin kihong irail peren laud. Kristian mehlel akan kin kamehlele me ahr kin sewese meteikan en esehla Siohwa Koht oh Sises Krais kin wia sawas me keieu mwahu me re kak kihda. Pwehki ihte ni ahl wet me kitail pahn kak sewese aramas teikan en kamehlele tomwen Sises, oh karanih Koht, oh mwurin met re pahn kak alehdi mour soutuk.—Wiewia 3:19-21; 13:48.
3. Pil ihs me kitail pahn anahne sewese?
3 Ahpw, iaduwen sewese irail akan me miher nan irail en papah Koht, irail akan me kin idawenehr “Ahl en Kauno”? (Wiewia 19:9) Omw kin nsenohki irail me inenen kesempwal, ahpw mwein ke sohte kak kilang iaduwen ke pahn kak wia met pwehn kalaudehla omw kin sewese irail. De mwein ke sohte pahn kak ale peren laud pwehki ke mihmi nan irair ehu me sohte kak mweidong uhk en kalaudehla omw kin sewese irail. (Wiewia 20:35) Kitail kak sukuhliki duwen ahl riau pwukat, sang pwuhken Kolose.
4. (a) Pahn soangen irair dah kei me Pohl ntingwong Kristian akan nan Kolose? (b) Iaduwen Epapras kin pidada met?
4 Ni ahnsou me wahnpoaron Pohl ntingwong Kristian akan nan Kolose, e mihmi nan Rom oh selidi nan imweo, ahpw aramas akan kak mwemweitla reh. Nin duwen me kitail pahn lemeleme duwen Pohl, e kin wia uwen me e kak en kalohki duwen Wehin Koht mendahki e sohte saledek. (Wiewia 28:16-31) Ienge Kristian akan kak mwemweitala rehn Pohl, mwein ekei rehrail pil kin iang ih selidi ekei ahnsou. (Kolose 1:7, 8; 4:10) Emen iei Epapras, sounkalohk ngoang men me kohsang kahnimw en Kolose nan Prikia, nan wehi ehu ni palimesen Episos nan Asia Mainor (rahnwet, wasao adaneki Turkey). Epapras kin doadoahk laud pwehn tepiada mwomwohdiso nan Kolose, oh e pil doadoahk laud pwehn sewese tohnmwomwohdiso kan me karanih wasao, iei Laodisia oh Ierapolis. (Kolose 4:12, 13) Dahme kahrehda Epapras seiloakla rehn Pohl nan Rom, oh dahme kitail kak sukuhliki sang iaduwen Pohl mwekidki met?
Sawas kan me Kin Pweida ong Mehn Kolose kan
5. Dahme kahrehda Pohl ntingwong mehn Kolose kan?
5 Epapros wia seiloak apwal ehu en kohlahng Rom, pwehn tuhwong Pohl oh peki sawas ong dahme wiawi nan mwomwohdisohn Kolose. E koasoia duwen duwen Kristian akan wasao oh ahr pwoson, limpoak oh pil ahr kin ngoangki wia doadoahk en kalohk. (Kolose 1:4-8) Ahpw, e pil ndaiong Pohl duwen wiewia suwed akan me kin wiawi me kin kaluwetala Kristian akan nan Kolose. Pohl mwekidki met ni eh ntingwong irail kisinlikou ehu me kin kangoange irail en dehr iang ahneki madamadau kan me irail sounpadahk likamw akan me kin paraparala ahnsowo kin ahneki. E nantihong en kawehwehda mwahu duwen pwukoa kesempwal ehu me Sises Krais pahn kapwaiada.a E sawas kin ihte pid duwen kawehwehda mwahu duwen padahk kesempwal kan en Paipel? Iaduwen e kak pil sewese mehn Kolose kan, oh mehn kasukuhl dah kan kitail kak sukuhliki pwehn sewese mehteikan?
6. Dahme Pohl kin kawehwehda mwahu nan sapwellime kisinlikou ong mehn Kolose kan?
6 Pohl koasoia duwen pil ehu soangen sawas ehu nan tepin sapwellime kisinlikou me kitail mwein pahn kak manokehla. E kin wia elen sawas ehu me kin pweida mwahu mendahki Pohl oh Epapras kin mih wasa kan me dohsang Kolose. Ahpw Pohl kamehlelehong irail: “Se kin poaden kapingkalahngan ong Koht, Semen atail Kaun Sises Krais, ni at kin kapakapkin [footnote, “kapakap ahnsou koaros”] kumwail.” Ei, met iei kapakap kan me kin wiawi pwehki irail Kristian akan nan Kolose. Pohl kapataiong met: “Pwehki sang ni kahrepe wet, se kin poaden kapakapkin kumwail ahnsou koaros, sangete ni ahnsou me se rongada duwen kumwail. Se kin peki Koht en ketin audehkinkumwailda kupwure iangahki erpit koaros oh marain sang rehn ngehno.”—Kolose 1:3, 9.
7, 8. Pein atail kapakap kan oh kapakapki mwomwohdiso kin kalap pid duwen dah?
7 Kitail ese me Siohwa kin ketin “karonge atail kapakap akan,” oh ih kahrepe kitail kak likih me Siohwa pahn mwadang en karonge atail kapakap akan me kin pid duwen sapwellime kupwur kan. (Melkahka 65:2; 86:6; Lepin Padahk 15:8, 29; 1 Sohn 5:14) Ahpw ni ahnsou kitail kin kapakapki meteikan, dahme kitail kak nda?
8 Mwein kitail kin kalap medemedewe de kapakapki duwen ‘riatail brother kan wasa koaros nin sampah.’ (1 Piter 5:9) De kitail kak kapakap ong Siohwa duwen riatail Kristian akan oh mehteikan me kin lelohng kahpwal nan sahpw teikan. Ni ahnsou me tohnpadahk kan nan keieun senturi rong me sapwen Sudia lelohng lehk lapalap, re wie kapakap tohto ki riarail kan mwohn re kadarala sawas kan. (Wiewia 11:27-30) Nan atail ahnsou, kitail kin kalap rong kapakap kan me pid riatail kan wasa koaros nan sampah de pokon laud en riatail kan, oh aramas koaros anahne wehwehki oh kak nda “Amen.”—1 Korint 14:16.
Wia Omw Kapakap ni Oaritik
9, 10. (a) Mehnia mehn kahlemeng kan kin kasansalehda e konehng en kapakapki aramas akan? (b) Iaduwen Pohl kin wia emen me aramas teikan pahn kapakapki nan arail kapakap kan?
9 Paipel kin ketikihda mehn kahlemeng kan ong kapakap kan me wiawi ni oaritik oh pil kapakap kan me kin pid duwen anahn en emen me kitail ese. Medemedewe duwen dahme Sises mahsanih nan Luk 22:31, 32. Wahnpoaron lelepek 11 ko kin kalap iang ih. Irail koaros pahn anahne sapwellimen Koht sawas ni arail pahn lelohng kahpwal kan me pahn wiawi mwuhr, oh Sises kin kapakapkin irail. (Sohn 17:9-14) Likin met, Sises kin wia pekipek tohrohr ongete Piter. Pil ehu karasepe: Elisa kapakap ong Koht pwehn sewese ohl emen, nah laduwo. (2 Nanmwarki 6:15-17) Wahnpoaron Sohn kapakapki me Kaius en kehlailda ni paliwar oh pali ngehn. (3 Sohn 1, 2) Kapakap teikan me mihmi nan Pwuhk Sarawi kin pid duwen pwihn kei.—Sohp 42:7, 8; Luk 6:28; Wiewia 7:60; 1 Timoty 2:1, 2.
10 Sapwellimen Pohl kisinlikou kan kin kasansalehda duwen wia kapakap ni oaritik. E peki rehn tohnmwomwohdiso kan en kapakapkin ih oh ienge kan. Kolose 4:2, 3 mahsanih: “Kumwail ngidingidiong amwail kapakap, oh kumwail mwasamwasahn oh kapinga Koht ni amwail kin kapakap. Oh pil ni ahnsowohte kumwail pil kapakapkin kiht, pwe Koht en ketikihong kiht ahnsou mwahu en padahkihwei sapwellime mahseno, pwe se en kalohkiseli sapwellime kupwur rir duwen Krais. Pwe ihme kahrehda I mihmihki nan imweteng.” Pil tehk dahme ntingihdi nan Rom 15:30; 1 Deselonika 5:25; 2 Deselonika 3:1; Ipru 13:18.
11. Ni ahnsou me Epapras mihmi nan Rom, e kin kapakapkin ihs?
11 Iengen Pohl nan Rom, pil kin wia met. “Rahnmwahu sang Epapras, pil emen kisehmwail, . . . E kin ngidingidki eh kapakapkin kumwail.” (Kolose 4:12) Lepin lokaia wet “ngidingidki” pil kak wehwehki “weikek” duwehte emen sounmwadong kin wia nan mwadong kan en mahs. Epapras kin ngidingidki kapakapki miniminpene en me pwoson akan nin sampah pwon de tohnkaudok mehlel akan nan Asia Minor pwon? Pohl kawehwehda me Epapras kin wia eh kapakap ni oaritik ni e kin kapakapki irail akan nan Kolose. Epapras ese duwen arail kahpwal akan. Kitail sehse ederail kan koaros, de kahpwal akan me re kin lelohng, ahpw medemedewe duwen kahpwal akan me re kak lelohng ni ahr ahnsou. Mwein emen pwulopwul me adaneki Linus kin nantihong en soikala loalokong en aramas, oh Rupus mwein anahne kangoang en dehr pwurelahng padahk kan en pelien lamalam en mehn Suhs akan. Pwehki ahn Persis pwoud sohte iang pwoson mehlel, e soh kin anahne kangoang pwehn dadaur oh ale kaweid pwehn sewese nah seri kan en kekeirada nan padahk mehlel, oh iaduwen Asinkritus me lelohng soumwahu laud, e soh kin anahne kangoang laud en kohwong ih? Ei, Epapras ese irail akan nan pein eh mwomwohdiso, oh e kin ngoangki kapakapkin irail, pwehki ih oh Pohl men kilang aramas lelepek pwukat en pousehla momour nin duwen me Siohwa kin ketin kupwurki.
12. Iaduwen kitail pil kak wia atail kapakap kan ni oaritik ni ahnsou me kitail kin kelepwla?
12 Ke kilang mehkot me kitail kak alasang—ehu ahl me kitail pahn kak sewese meteikan? Kapakap akan me kin wiawi ni ahnsoun mihding en Kristian akan sohte kin wiawi ni oaritik pwehki mie soangsoangen aramas me kin rongorong. Ahpw ni ahnsou me kitail pahn wia pein atail kapakap kan de kapakap nin duwen peneinei ehu, kitail kak oaritikiada. Ekei ahnsou kitail kin peki rehn Koht en sewese oh kapaiada irail sounapwali kan me kin seiloak rehn mwomwohdiso kan de irail silipen sihpw kan ni pali ngehn, ahpw ekei pak, kitail soh kak oaritikiada atail kapakap kan? Karasepe ieu, dahme kitail soh nda eden sounapwalih me pahn mwemweitdo rehn omw mwomwohdiso, de pil nda eden sounapwalih me kin wia omw Pwuhk Study en Mwomwohdiso? Pilipai 2:25-28 oh 1 Timoty 5:23 kin kasalehda duwen ahn Pohl kin nsenohki duwen roson en pali war en Timoty oh Epaprodaitus. Kitail soh pil kak kasalehda soangen nsenoh ni atail pahn kapakap oh nda eden irail akan me soumwahu me kitail kin ese?
13. Ia ekei soangen irair akan me konehng kitail en koasoia nan pein atail kapakap kan?
13 Ni mehlel, kitail anahne en dehr liderewese mouren aramas teikan, ahpw atail kapakap kan pahn kak kasalehda me kitail kin, ni mehlel, nsenohki irail akan me kitail kin ese oh poakpoake. (1 Timoty 5:13; 1 Piter 4:15) Karasepe ieu: mwein kitail ese emen brother me sohla eh doadoahk en mwohni, oh mehlel, kitail sohte pahn kak kihong ih doadoahk en mwohni. Ahpw, nan pein atail kapakap akan, kitail kak nda ede oh koasoia duwen eh kahpwal. (Melkahka 37:25; Lepin Padahk 10:3) Kitail ese duwen emen sister kiripw me wia mahlahr ahpw saikinte eh pwoud oh seri kan pwehki e men “pwoudikihda pil emen Kristian”? (1 Korint 7:39, New World Translation) Nan pein omw kapakap kan, dahme ke soh pahn kak peki rehn Siohwa en kapaiada ih oh sewese ih en lelepek? Pil ehu karasepe: mwein elder riemen me kaweidih brother men me wiahda sapwung. E soh pahn mwahu ma ira koaros nan pein ara kapakap kan en kapakapki brother menet oh pil doadoahngki ede ekei ahnsou nan ara kapakap akan?
14. Iaduwen kapakap kan ni oaritik pahn kak pid sewese aramas teikan?
14 Mie soangsoangen irair tohto me ke kak koasoia nan pein omw kapakap kan duwen aramas akan me ke ese me anahne sapwellimen Siohwa sawas, kamweit, erpit, oh ngehn sarawi, de wahn ngehn kan. Pwehki ke mih doh sang riomw kan de irair teikan pahn kin kerempwa uhk, mwein ke lemeleme me ke sohte kak sewesehki riamwail kan mwohni de dipwisou kan. Ahpw, menlau dehr manokehla en kapakapki riamwail brother oh sister kan. Ke ese me irail men momour nin duwen me Siohwa kin kupwurki, ahpw re pahn anahne sawas pwehn kak kapwaiada kupwuren Siohwa. Dahme ke kak wia pwehn sewese irail ni ahl wet iei en kapakapki irail.—Melkahka 18:2; 20:1, 2; 34:15; 46:1; 121:1-3.
Nantihong en Kakehle Meteikan
15. Dahme kahrehda kitail anahne en nsenohki kaimwiseklahn kisinlikou en Kolose?
15 Wia kapakap ni oaritik oh ngidingid kaidehn ihte elen sewese meteikan, ahpw mehlel irail akan me ke kin inenen karanih oh poakohng. Pwuhken Kolose kin kadehde duwen met. Sounpadahk tohto kin kawehwehda me mwurin Pohl wiahda sapwellime kisinlikou oh kihda kaweid pwung kan, e kapataiong ah rahnmwahu kan. (Kolose 4:7-18) Ahpw, kitail wadeker nan kaimwiseklahn sapwellime kisinlikou kaweid mwahu kan, oh kitail pil kak sukuhliki sang kisinlikou wet.
16, 17. Dahme kitail kak ndahki duwen irail akan me mih nan Kolose 4:10, 11?
16 Pohl ntingihdi: “Aristarkus, me iang ie selidi, e pil kadarowei eh rahnmwahu ong kumwail; iangahki Mark, rien Parnapas. Sises, me pil adaneki Sustus, pil kadarowohng kumwail eh rahnmwahu. Irail me silimenette sang rehn mehn Suhs me Kristianlahr, ih irail me kin iang ie doadoahkohng Wehin Koht; oh irail inenen wia sawas laud ong ie.”—Kolose 4:10, 11, NW.
17 Pohl koasoiada duwen ekei brother kan me kin wia mehn kahlemeng mwahu. E koasoiada me irail mehn Suhs kei oh re sirkumsaisla. Nan Rom, mehn Suhs tohto me sirkumsaisla, oh ekei rehrail wiahla Kristian. Ahpw, irail akan me Pohl koasoia iei irail me sewese ih. Ni sansal, irail sohte kin pweiek en werekiong Kristian me kaidehn mehn Suhs akan, oh re kin perenki iang Pohl kalohk ong irail me kaidehn mehn Suhs akan.—Rom 11:13; Kalesia 1:16; 2:11-14.
18. Iaduwen Pohl kin kapinga ienge kan?
18 Tehk dahme Pohl koasoia: “Irail inenen wia sawas laud ong ie.” E doadoahngki lepin lokaia ehu ni lokaiahn Krihk me kin pwarada pak ehute nan Paipel. Sounkawehwe tohto kin kawehwehda lepin lokaia wet, nin duwen “kamweit.” Ahpw, mie pil ehu lepin lokaia ni lokaiahn Krihk (pa·ra·ka·le’o) me kin kalap wehwehki “kamweit.” Pohl kin doadoahngki met nan pil ehu wasa nan kisinlikou wet, ahpw kaidehn nan Kolose 4:11.—Madiu 5:4; Wiewia 4:36; 9:31; 2 Korint 1:4; Kolose 2:2; 4:8.
19, 20. (a) Ia wehwehn lepin lokaia kan me Pohl kin doadoahngki me pid irail brother kan me kin sewese ih nan Rom? (b) Ni ahl dah kei mwein irail brother kan kin sewese Pohl?
19 Irail akan me Pohl kin koasoiahda kin kihda sawas laud sang ihte kihda kangoang ni lokaia kan. Lepin lokaia pwukat: “wia sawas laud” nan Kolose 4:11 ekei pak kin kadoadoahkong nan pwuhk kan ni palien wini me kin wehwehki kihsang pwunod. Pwuhken New Life Version koasoia: “Irail kin wia sawas laud ong ie!” Today’s English Version pil kin doadoahngki lepin lokaia pwukat: “Re kin wia sawas laud ong ie.” Dahme irail Kristian brother pwukat wia pwehn sewese Pohl?
20 Aramas akan kak mwemweitla rehn Pohl, ahpw soahng tohto me e sohte kak wiahda ong pein ih, duwehte pwainda pein eh anahn akan—kene mwenge oh eh likou kan ong ni ahnsoun kopou. Iaduwen e pahn kak pwainda doaropwe limilim kan ong onop de dipwisoun nting kan? (2 Timoty 4:13) Ke kak medemedewe duwen irail pwukat me kin sewese Pohl ong eh anahn akan, oh ni ahr kin kohla netinet oh wia doadoahk teikan ong Pohl? Mwein e pil men mwemweitla rehn mwomwohdiso ehu pwehn tehk oh kakehle irail. Ahpw, pwehki e selidi, e sohte kak kohla rehn mwomwohdiso kan, eri mwein brother kan kin wiliandi Pohl oh mwemweitla rehn mwomwohdiso kan, wahlahng rehrail padahk kan en Pohl, oh wahdohng Pohl ripoht kan sang mwomwohdiso kan. Ia uwen laud met kin kakehle Pohl!
21, 22. (a) Dahme kahrehda kitail en nsenohki duwen mahsen kan nan Kolose 4:11? (b) Ni ahl dah kei kitail pahn kak kahlemengih irail iengen Pohl akan?
21 Dahme Pohl ntingihdi duwen “wia sawas laud” kin sewese kitail en wehwehki iaduwen pein kitail pahn kak sewese aramas teikan. Mwein re kin kapwaiada dahme Siohwa kin kupwurki duwehte: tiahk kan, iang towehda mihding en Kristian kan, oh iang wia doadoahk en kalohk. Pwehki met, e konehng kitail en kapinga irail. Ahpw, kitail soh kak wia laud sang met ni atail kin “wia sawas laud” ong irail duwehte iengen Pohl kin wiaiong ih?
22 Ma ke ese emen sister me kin ni elen loalokong kin kapwaiada 1 Korint 7:37 ahpw ni ahnsouwet sohte kise kan me kin karanih ih, dahme ke soh luhke ih en iang omw peneinei wia soahng kan duwehte mwengepene de iang tuhpene rehn kompoakpahmw kan de kisehmw kan? De dahme ke soh kangoange ih en iang omw peneinei kohla ni kapokon ehu de iang kumwail seiloak? De ke kak idek reh ma e men iang uhk kohla netinet ni ahnsou me mwahu ong kumwa. Kitail pil kak idek rehn irail liohdi kan de ohl akan me arail pwoud kan mehsangehr oh pil irail akan me sohlahr kak tangahki sidohsa ma re men iang uhk kohla netinet. Ke pahn kak paiekihda rong duwen ahr ekspiriens kan de sukuhliki sang irail soahng kan duwehte iaduwen ke kak pilada mehnia wahntuhke me mwahu de pilada likoun seri kan me mwahu. (Lipai 19:32; Lepin Padahk 16:31) Sang omw kin wia met, ke pahn karanihla emen me ke sewese. Eri, re pahn kak ni saledek peki omw sawas ma re anahne wini sang wasahn netkihla wini. Irail akan me kin iang Pohl nan Rom kin kihda sawas laud ni ahl me pwung, oh ke pil kak wia met. Mahs oh pil ni ahnsouwet pil ehu kapai kin kohwong kitail iei atail limpoak nanpwungatail kin kehlailda, oh kitail kin koasoanehdi loalatail me kitail pahn papah Siohwa ni lelepek.
23. E pahn mwahu pein emenemen kitail en medemedewe duwen dah?
23 Pein emenemen kitail kak medemedewe duwen irair akan me ntingihdi nan artikel wet. Mendahki mehpwukat kin wiahte mehn karasaras, ahpw re kak katamankin kitail duwen dahme uhdahn kin wiawi oh kitail pahn kak “wia sawas laud” ong riatail brother oh sister kan. Met sohte kin wehwehki me kitail pahn uhd wiahla emen me kin kihpene mehn sawaspen paliwar akan—soahng me aramas akan kin kalapw wia ni arail kin tohnmeteikihla neirail mwohni oh ahr dipwisou kan pwehn wia sawaspen aramas teikan. Met kaidehn ih mehn akadei keieu kesempwal ong brother kan me kin mih nan Kolose 4:10, 11. Irail “me kin iang Pohl doadoahk ohng Wehin Koht.” Irail kin ale kehl laud ni ahr kin sawaspene ong doadoahk en Wehio. Kitail en pil alasang met.
24. Ia kahrepe kitail kin kapakapki meteikan oh rapahki ahl akan en kakehle irail?
24 Nan pein atail kapakap kan, kitail kak nda eden aramas akan oh kitail kin nantihong en kakehle irail pwehki kitail kin kamehlele me riatail brother oh sister kan men “momour nin duwen me Kauno [“Siohwa,” NW] kin ketin kupwurki.” (Kolose 1:10) Ire mehlel wet kin pil kadokepene dahme Pohl koasoia ni ahnsou me e ntingihdi duwen kapakap kan en Epapras me pid mehn Kolose kan, me re pahn kak “tengeteng nan arail pwoson oh peik unsek ong kupwuren Koht.” (Kolose 4:12) Iaduwen pein kitail kak kapwaiada met? Kilang pahn kilang.
[Nting tikitik me mi pah]
a Kilang Insight on the Scriptures, Volume 1, pali 490-491, oh “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial,” pali 226-228, wiawihda sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Ke Tehkehr Duwen Ire Pwukat?
• Iaduwen kitail kak sewese meteikan ahnsou me ke kin wia pein atail kapakap kan?
• Ni ahl dah kei ekei Kristian akan kin ‘wia sawas laud’ ong Pohl?
• Ni ahnsou dah kan kitail pahn kak ‘wia sawas laud’ ong riatail kan?
• Ia kahrepen atail kin kapakapki oh rapahki ahl akan en kangoange riatail brother oh sister kan?
[Kilel nan Pali 22]
Ke kak pil luhke emen Kristian en iang omw peneinei en mwemweitla wasakis?
[Credit Line]
Kohsang Green Chimney’s Farm