Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w04 10/1 pp. 27-31
  • Kakehlailih Emen Emen

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Kakehlailih Emen Emen
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • “Mehn Kakehl oh Sawas Ieu”
  • Kahrepe Pohl Anahne “Mehn Kakehl”
  • Iaduwen Atail Kak Wia “Mehn Kakehl Ieu”
  • Iaduwen Mwomwohdiso Kak Sawas
  • Siohwa​—⁠Iei Ih me Uhdahn Utupen Kehl
  • Sewese Meteikan En Momour Nin Duwen Dahme Siohwa Kin Ketin Kupwurki
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • Mwowohdisohn Kristian Utupen Mehn Sawas Me Kin Kakehle
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Siohwa Kin Ketin Kakehlahda Me Luwet Kan Oh Me Pwangadahr Kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • Kristian Akan Anahne Sawas En Emenemen
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
w04 10/1 pp. 27-31

Kakehlailih Emen Emen

“Irail me kin wia mehn kakehl oh sawas ong ie.”​—KOLOSE 4:11, NW.

1, 2. Mendahki keper kan me kakete lel irail, dahme kahrehda kompoakepahn Pohl akan mwemweitla reh nan imwiteng?

E KAK wia keper ehu en kompoakepahnki emen me wie lokolok oh sensel nan imweteng​—⁠mehnda ma kopwung sapwung me kahrehda e selidi. Irail sounapwalih imweteng kan mwein kin mwasamwasahn uhk pwe ke de wiahda mwekid sapwung ehu. Eri, e sansal me ma ke men karanih oh tuhwong kompoakepahmw nan imweteng, ke anahne eimah oh kommoad.

2 Ahpw, sounpahr 1,900 samwa samwalahro, soangen irair wet wiawi ong kompoakepahn wahnpoaron Pohl. Irail sohte pweiek sang mwemweitala rehn Pohl nan imweteng oh kihong ih mehn kamweit oh kangoang oh kakehlailihala ih ni pali ngehn. Ihs irail kompoakepah mehlel pwukat? Oh dahme kitail kak sukuhliki sang arail eimah, lelepek, oh arail wia kompoakepah mwahu kei?​—Lepin Padahk 17:17.

“Mehn Kakehl oh Sawas Ieu”

3, 4. (a) Ihs irail kompoakepahn Pohl limeno, a dahme irail wiahla ong Pohl? (b) Ia wehwehn “mehn kakehl ehu”?

3 Nna, kitail medewehla me kitail momour ni pahr 60 C.E. Wahnpoaron Pohl selidi nan Rom pwehki kopwung sapwung kohwong ih me e kin uhwong koperment en ahnsowo. (Wiewia 24:5; 25:11, 12) Pohl kin kasalehda irail Kristian limmen me wia kompoakepah mwahu oh lelepek ong ih: Dikikus, sapwellimen Pohl sounkawehwe sang wehin Eisia oh “iengei me pil wia ladu men en Koht”; Onesimus, me kin wia “riei me lelepek oh kompoake” sang Kolose; Aristarkus, mehn Macedonia and Deselonika oh pak ehu Pohl “iang ih sensel”; Mark, me rianeki (cousin) en Parnapas me wia misineri men oh iengen Pohl oh ih pil ntingihdi ehu pwuhk en Rongamwahu ko me pein ede Mark mihmi powe; oh Sustus, me wia iengen Pohl me kin wia doadoahk en “Wehin Koht.” Pohl kasalehda me irail limmen pwukat kin “kakehlailih ie oh wia sawas laud ong ie.”​—Kolose 4:7-​11.

4 Pohl kasalehda ni sansal duwen soangen sawas me ienge lelepek pwukat wiaiong ih. E doadoahngki lepin lokaiahn Krihk ehu (pa·re·go·riʹa) me kawehwehdi “mehn kakehl oh sawas ehu,” nan iren Paipel wet kelepw. Lepin lokaia wet kin ahneki wehwe tohto ahpw pali laud en ahnsou kin doadoahk ni palien wini.a E pil kak wehwehki ‘mehn kamweit, mehn kansenamwahuwih medek, de mehn kansenamwahu wasakis me ohla.’ Pohl anahne soangen mehn kakehl wet, oh ihme ienge ohl limmen kihong ih.

Kahrepe Pohl Anahne “Mehn Kakehl”

5. Mendahki Pohl emen wahnpoaron, dahme e pil anahne, oh dahme kitail koaros pil anahne ong ahnsou kan?

5 Ekei mwein kakete pwuriamweiki me Pohl, emen wahnpoaron, anahne mehn kakehl. Ahpw, ni mehlel, e anahne. Mehlel, Pohl ahneki pwoson kehlail, oh e pitsang kalokolok tohtohie, “wowoki pak tohto,” “kereniong mehla pak tohto,” oh pil medek tohto teikan. (2 Korint 11:23-​27) Ahpw, ni mehlel, ih aramas emen, oh ekei pak aramas koaros anahne ale mehn kamweit nan arail mour oh anahne mehn kakehl ong arail pwoson sang sawas en meteikan. Met pil wiawiong Sises. Pwongo mwohn Sises pahn pwoula, tohnleng pwarohng ih nan Kedsemeni oh “kakehlada ih.”​—Luk 22:43.

6, 7. (a) Nan Rom, ihs me kansensuwedi Pohl, oh ihs me uhd kangoange? (b) Soangen sawas dah me rien Pohl Kristian akan wiaiong ih nan Rom, me kasalehda arail wia “mehn kakehl ehu”?

6 Pil duwehte Pohl, e anahne mehn kakehl. Ni ahnsou me e selahng Rom, aramas sang pein ah wasa sohte kasamwo ih ni ahl mwahu. Pali laud en irail mehn Suhs pwukat sohte perenki rong duwen Rongamwahu en Wehin Koht. Mwurin ohl mah oh loalokong kan tuhwong Pohl nan wasa me e selidi ie, pwuhken Wiewia kasalehda me: “Ekei irail kamehlele eh koasoi kan, a ekei sohte kamehlele. Irail eri mwesel, oh sohte pwungpene nanpwungarail.” (Wiewia 28:17, 24, 25) Ia uwen arail sohte kalahnganki mahk kalahngan en Siohwa kemedekela Pohl! En Pohl pepehm ong ire wet sansalda nan sapwellime kisinlikou sounpahr kei mwowe ong mwomwohdiso en Rom: “Ia uwen medek poatopoat me mi nan mohngiongiet pwehki kisehi mehn Suhs kan, kisehn udukei oh ntahi! I kakete nda Koht en ketin kerieiehla oh katohreiehsang Krais, pwe irail en kak mourkihla.” (Rom 9:2, 3) Ahpw, mendahki met, e diarada me irail kompoakepah kan me mehlel, pwe irail kin kihong ih kangoang oh limpoak oh met kin kansenamwahuwih mohngiongi. Irail kin wia rie brother kan ni pali ngehn me mehlel.

7 Iaduwen irail brother limmen ko kasalehda me irail kin wia mehn kakehl oh sewese Pohl? Irail sohte mweidohng selidi en Pohl en kauhiraildi sang kohkohla reh. Ahpw, irail ngoangki oh ni limpoak kihda sawas kan ong Pohl, re kin wiahda soangen doadoahk kan me Pohl sohte kak wia pwehki ah selidi. Karasepe, irail kin wahla kisinlikou kan en Pohl oh pil sapwellimen Pohl kaweid ong mwomwohdiso kan; oh re kin wahdohng Pohl ripoht kangoang akan duwen irail rie kan ni pali ngehn me mihmi nan Rom oh wasa teikan. Irail pil kin wahdohng Pohl ah anahn kan, duwehte likou ong ahnsoun kopou, doaropwe en nting, oh dipwisou en nting kan. (Episos 6:21, 22; 2 Timoty 4:11-​13) Soangen sawas pwukat koaros kin kakehle oh kangoange Pohl ahnsou me e selidi, oh Pohl kak uhd wia “mehn kakehl” ong meteikan oh sewese irail, iangahki mwomwohdiso kan.​—Rom 1:11, 12.

Iaduwen Atail Kak Wia “Mehn Kakehl Ieu”

8. Mehn kasukuhl dahieu kitail kak sukuhlikihsang Pohl ni ah aktikitik kasalehda me eh anahne “mehn kakehl”?

8 Dahme kitail kak sukuhliki sang Pohl oh ienge brother limmen ko? Kitail tehk duwen mehn kasukuhl ieu: Kitail anahne eimah oh ngenin tounmetei pwehn kak wia mehn sawas ong meteikan nan arail ahnsoun apwal. Oh pil, lamalam aktikitik me anahn pwe emen en kak kasalehda me e anahne sawas nan ahnsoun apwal. Pohl sohte ihte kin kasalehda me e anahne sawas, ahpw e kin ale sawas sang nan ah mohngiong me diren kalahngan oh e kin kapinga irail me kin sewese ih. E sohte kin kilangwong ah anahne sawas nin duwen irair en luwet ehu de mehkot kanamenek ong ih, oh kitail pil sohte pahn ahneki soangen madamadauohte. Ma kitail nda me kitail sohte anahne sawas, likamwete kitail nda me kitail unsek. Ahpw, tamataman me Sises kasalehda me pil ih me wia aramas unsek men pil kin anahne peki sawas.​—Ipru 5:7.

9, 10. Kamwahu dah kak kohsang ma emen kasalehda me e anahne sawas, oh iaduwen met pahn kak kamwekid meteikan nan peneinei oh mwomwohdiso?

9 Kamwahu laud kin mie ahnsou me irail me ahneki pwukoa en apwali mwomwohdiso kin kasalehda arail soh itar akan oh kasalehda me irail pil anahne sawas en riarail kan. (Seims 3:2) Soangen irair wet kak kakehlada nanpwungen irail me ahneki pwukoa oh me kin uhpa irail, kahrehong mengei en kosoakosoipene en mie. Irail me aktikitik oh men ale sawas kin wia men kalehmeng mwahu ong meteikan me kakete mihla pahn soangen irairo. E pil kasalehda me irail me kin apwalih kitail pil aramas soh unsek kei oh mengei en tuhwong irail.​—Eklesiasdes 7:20.

10 Karasepe ehu, seri kan kin diar me e mengei en ale sawas sang arail pahpa oh nohno ma irail kin ese me arail pahpa oh nohno kan kin pil lelong soahngen kahpwalohte ni ahnsou irail me seri. (Kolose 3:21) Eri, saledek en koasoakoasoipene kan en kak wiawi nanpwungen pahpa oh nohno oh seri kan. Sawas sang Pwuhk Sarawi pil kak doadoahk mwahu oh seri kan kak inengieng oh men ale. (Episos 6:4) Pil duwehte tohn mwomwohdiso kan, irail pahn men ale sawas sang rehn elder kan ni arail pahn kilang me irail elder kan kin pil kin lelong kahpwal akan oh kapwunod kan. (Rom 12:3; 1 Piter 5:3) Kahrehda, irail kak koasoakoasoipene mwahu, mengei en doadoahngki kaweid en Iren Pwuhk Sarawi kan, oh kak imwikihla kakehlepen pwoson. Tamataman me riatail kan anahne men kakehl laudsang mahs.​—2 Timoty 3:1.

11. Dahme kahrehda rahnwet, tohto anahne “mehn kakehl ehu”?

11 Sohte lipilipil iawasa kitail mih ie, ihs kitail, de sounpar depe, kitail koaros pahn lelong kahpwal de kasongosong nan atail mour. Met wia kisehn sampah wet. (Kaudiahl 12:12) Soangen mehn kansensuwed pwukat ong paliwar oh pepehm kin kasonge uwen kehlail en atail pwoson. Kasongosong kan kak pwarada nan wasahn doadoahk, sukuhl, peneinei, de nan mwomwohdiso. Mwein ele soumwahu laud de irair apwal ehu me kak kahrehda atail pwunod. Ma omw pwoud, de emen elder, de kompoakepahmw men kangoange iuk ki koasoi de wiewia kansenamwahu kan​—ia uwen mwahu! E duwehte mehn kei mehn kansenamwahuwih wasa me medek ni kili! Eri, ma ke kilang emen riomw nan soangen irair wet, ke kak sewese ih oh wia mehn kakehl ehu ong ih. De ma mie iren kapwunod ehu me inenen laud rehmw, peki sawas sang rehn irail me mah ni pali ngehn.​—Seims 5:14, 15.

Iaduwen Mwomwohdiso Kak Sawas

12. Dahme emen emen nan mwomwohdiso kak wia pwehn kakehle rie brother oh sister kan?

12 Koaros tohnmwomwohdiso iangahki me pwulopwul kan kak wia mehkot pwen kakehle meteikan. Karasepe ehu, ahmw kaukaule iang towehda mihding kan oh kalohk kin kakehlada pwoson en meteikan. (Ipru 10:24, 25) Ahmw nannanti poadidiong papah Siohwa kin kasalehda me ke kin lelepek ong Ih oh kin pil kasalehda me ke kin pepehd ni pali ngehn mendahki ke kin lelong kahpwal akan. (Episos 6:18) Ahmw kin nantiong wia mehpwukat kin kak kakehlahda aramas teikan.​—Seims 2:18.

13. Dahme kahrehda ekei kakete luwetala ni pali ngehn sohlahr kin iang kalohk, oh soangen sawas dah kak kohwong irail?

13 Ekei pak, kahpwal en mour kak kahrehong emen en wawaila de luwetla nan ah doadoahk en kalohk. (Mark 4:18, 19) Mwein kitail sohte kin kilang me luwetla ni pali ngehn nan mihding en mwomwohdiso kan. Ahpw, irail kin poakong Koht. Dahme kak wiawi pwehn kakehlahda arail pwoson? Elder kan kak wiahda ahnsou en mwemweitla rehrail. (Wiewia 20:35) Ekei tohn mwomwohdiso mwein ele kak pil sawas. Soangen mwemweit pwukat kakete wia sawas konehng ong irail pwen kakehlahda irail pwoson luwet akan, duwehte wini me kin kamwahuiala soumwahu.

14, 15. Kaweid dahieu me Pohl kihda duwen kakehle meteikan? Kihda karasepe ieu duwen mwomwohdiso ehu me kin kapwaiada kaweid wet.

14 Pwuhk Sarawi kangoange kitail en “kakehlaka irail kan me nan kapehd tikitik, kitail sewese me luwet akan.” (1 Deselonika 5:14) Mwein ele irail kan me nan “kapehd tikitik” diarada me arail ngoang tikitikla oh irail sohlahr kakong kahpwal akan me pahn lelohng irail ma sohte sawas. Ke kak iang sawas? Lepin koasoi wet “sewese me luwetla” kin kawehwehdi “en kolokol teng” de “en patehng” me luwet. Siohwa kin poakepoake sihpw kan koaros. E sohte kin kilangwong irail duwehte aramas soh kesempwal kei, oh e pil sohte kin kupwurki emen en salongala. Ke kak sawas mwomwohdiso en “kolokol teng” irail me luwet ni pali ngehn lao lel re kin kehlailla?​—Ipru 2:1.

15 Emen elder mwemweitla rehn pwopwoud ehu me luwet ni pali ngehn ni erein sounpar weneu. Eldero ntingidi: “Kadek oh limpoak me tohnmwomwohdiso koaros kasalehong ira kamwekid ira laud en pwurodohng pwihn en Siohwa.” Ia pepehm en sistero ni ahnsou me tohnmwomwohdiso kan kin mwemweitla rehra? Ni ahnsouwet e kak nda met: “Dahme sewese kiht en pwurehng iang kalohk, pwehki brother kan me kin mwemweitla reht oh pil sister kan me kin iang irail, irail koaros kin sang arail koasoi kan de mwekid kan re sohte kin kadeik kiht de mwomwen ahneki madamadau en kauwe kiht. Ahpw, irail kin wia uwen re kak en wehwehki aht irair akan oh kangoange kiht ki iren Pwuhk Sarawi kan.”

16. Ihs me kin ahnsou koaros onopada en sewese irail me anahne mehn kakehl?

16 Ei, Kristian mehlel men kin wia mehn kakehl ong mehteikan. Oh ma irair kan kin wekila nan atail mour, pein kitail kin uhd ale mehn kakehl sang rehn riatail brother kan. Ahpw, kitail en pil wehwehki me kaidehn ahnsou koaros nan atail apwal, riatail kan pahn mie pwen sawas. Ahpw, mie Emen me kin wia Utupen kehl ahnsou koaros en perenki sewese kitail​—iei Siohwa Koht.​—Melkahka 27:10.

Siohwa​—⁠Iei Ih me Uhdahn Utupen Kehl

17, 18. Ni ahl dah kei me Siohwa kakehle sapwellime Ohl, Sises Krais?

17 Ni en Sises langalang nin tuhkeo, e ahpw ketin kapitie laudida, mahsanih: “Semei, I mweidalahr ngeniet nin limomwi kan.” (Luk 23:46) Eri, ih ketin pwoula. Aua kei mwowe, e seledi oh kompoakepah karanih kan tangasang ih pwehki irail masepwehk. (Madiu 26:56) Sises kelepwla, ahpw mie Utupen kehl emen me kin sewese ih​—Seme me kin ketiket nanleng. Ahpw, mie katepe ah kin likih Siohwa. Lelepek en Sises ong Semeo uhd wia kapai laud ehu ong ih ni Siohwa kin pein sewese ih ni lelepek.​—Melkahka 18:25; Ipru 7:26.

18 Erein ahn Sises wia ah doadoahk nin sampah, Siohwa ketikihong sapwellime Ohl sawas me anahn pwe en kolokol ah lelepek lao lel e pahn pwoula. Karasepe ehu, mwurinte Sises papdaisla, e rong ngilen Semeo kasalehda me eh ketin kupwurki oh kamehlelelong ih sapwellime limpoak. Ahnsou me Sises anahne sawas, Siohwa kin kadarala tohnleng kan en kakehle ih. Ni Sises e lelong kasongosong keieu laud nan eh mour, Siohwa ketin karonge ah pekipek kan. E sansal me soahng pwukat koaros wia sawas laud ong Sises.​—Mark 1:11, 13; Luk 22:43.

19, 20. Dahme kahrehda kitail kak likih me Siohwa pahn kakehle kitail ni ahnsou me kitail anahne sawas?

19 Siohwa men wia atail Utupen kehl me kitail kin keieu likih. (2 Kronikel 16:9) Utupen kehl mehlelo ong manaman koaros kak wiahla men sawas ehu ong kitail. (Aiseia 40:26) Mahwen, semwehmwe, soumwahu, mehla, de pein atail soh unsek kak kahrehong kitail en pwunod laud. Ni ahnsou me kahpwal akan kin mwomwen apwal duwehte “imwintihti kehlail” men, Siohwa kak wia utupen atail kehl oh sawas. (Melkahka 18:17; Eksodus 15:2) E sapwellimanki mehn sawas kehlail ehu ong kitail​—sapwellime ngehn sarawi. Ki sapwellime ngehn sarawi, Siohwa kak kihong “irail me pwangada kan kehl” pwe irail en kak “kehlailda duwehte menpihr en ikel kan.”​—Aiseia 40:29, 31.

20 Sapwellimen Koht ngehn sarawi iei me keieu kehlail nan sampah oh pil nanleng. Pohl mahsanih: “I kakohng mehkoaros sang ni manaman me Krais kin ketikihong ie.” Ehi, Samatail limpoak me kin ketiket nanleng pil kak ketikiong kitail “kehl me inenen laud sang kitail” pwe kitail en kak dadaurete apwal akan koaros lao lel e pahn wiahda “soahng koaros en kapwala” nan Paradais me e ketin inoukihong kitail koaros ni ahnsou keren.​—Pilipai 4:13; 2 Korint 4:7; Kaudiahl 21:4, 5.

[Nting tikitik me mi pah]

a Pwuhken Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words, by W. E. Vine, koasoia: “Lepin lokaia wet: pa·re·go·riʹa kin wehwehki wini kan me kin kansensamwahuwih medek (English, ‘paregoric’).”

Ke Tamanda?

• Iaduwen brother kan nan Rom kin wiahla “mehn kakehl ehu” ong Pohl?

• Ni ahl dah kei kitail kak wiahla “mehn kakehl ehu” nan mwomwohdiso?

• Iaduwen Siohwa kin wia Utupe keieu kehlail ong kitail?

[Kilel nan Pali 28]

Brother kan kin wiahla “mehn kakehl ehu” ong Pohl ni ahr kin ni lelepek utungada ih, kangoange, oh sewese ih

[Kilel nan Pali 30]

Elder kan kin tiengala mwowe ni ahr kin kakehle tohn mwomwohdiso kan

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share