Siohwa Kin Ketin Kakehlahda Me Luwet Kan Oh Me Pwangadahr Kan
“Siohwa kin ketin kakehlahda me luwet kan oh me pwangadahr kan.”—AISEIA 40:29.
1. Kawehwehda duwen kehl me mih nan soahng kan me Koht kapikada.
SOHTE irepen sapwellimen Siohwa kehl. Soahng koaros me E ketin kapikada—mie kehl loale! Kisin war tikitik me adaneki “atom” (ni lokaiahn wai) oh “atom” kan kin kohpene oh wiahda soahng koaros. “Atom” kan kin inenen tikitik (atom 100,000,000,000,000,000,000 kin mih nan dingiding en pihl ehu). Soahng kan koaros me memour kin ale kehlepen mour sang ketipin. Ahpw, ia uwen kehl en ketipin me anahn pwehn kak kolokol mour nin sampah? Sampah kin ale ekiste kehl me ketipin kin wiahda. Ahpw, kisin kehl tikitik wet me kohsang ni ketipin oh lelodohng sampah kin inenen laud sang mehlel kehl me kin doadoahk nan wasahn wia dipwisou kan koaros nan sampah.
2. Dahme Aiseia 40:26 mahsanih duwen sapwellimen Siohwa kehl?
2 Mehnda ma kitail kin medemedewe duwen “atom” de audepen lahng oh sampah, kitail kin pwuriamwekihla sapwellimen Siohwa kehl. Ihme kahrehda, Siohwa mahsanih: “Kumwail kilengdalahng pahnlahng! Ihs me ketin wiahda usu kan me kumwail kilikilang? Iei ih me kin ketin kawekaweid irail duwehte karis en sounpei ehu, iei ih me ketin mwahngih uwen tohtohn irail, oh kin ketin malipehkin irail koaros adarail. Iei duwen lapalap en sapwellime manaman—sohte ehu rehrail kak salongala”! (Aiseia 40:26) Ei, Siohwa me kehlail, oh ih me Utupen “manaman” me e ketin doadoahngki pwehn kapikada audepen lahng oh sampah koaros.
Kehl me Inenen Laud Sang me Anahn
3, 4. (a) Kahpwal dah kei pahn kak kahrehong kitail en pwangadahr? (b) Mehnia peidek me kesempwal kitail en tehk?
3 Sohte irepen kehlen Koht, ahpw aramas akan kin kalapw pwang. Wasa koaros kitail kin kohla, kitail kin kilang aramas pwang. Irail kin pirida pwang, kohla arail wasahn doadoahk de sukuhl pwang, pwurala imwarail pwang, oh ni ahnsou irail kin meir ni pwong irail kin pwang douluhl. Ekei aramas men kohla wasakis pwehn kak kommoal. Nin duwen sapwellimen Siohwa ladu kan, kitail pil kin pwang, pwe atail mour lelepek ong Koht kin wehwehki me kitail anahne en doadoahk laud. (Mark 6:30, 31; Luk 13:24; 1 Timoty 4:8) Ahpw, mie kahrepe teikan me kin kahrehong kitail en pwangada.
4 Mendahki kitail Kristian akan, kitail pil pahn lelohng kahpwal akan me aramas koaros kin lelohng. (Sohp 14:1) Soumwahu, kahpwal en mwohni kan, de kahpwal teikan me kak kahrehong aramas akan en nsensuwedla. Patehng kahpwal pwukat, mie kasongosong kan me kin kohwong irail kante me kin ale lokolok pwehki re kin wia dahme pwung nin duwen Pwuhk Sarawi kin kasalehda. (2 Timoty 3:12; 1 Piter 3:14) Pwehki kitail kin lelohng kahpwal akan me kin kohsang sampah wet ni ehu ehu rahn oh aramas akan me kin uhwong atail doadoahk en kalohki Rongamwahu en Wehio, ekei kitail kin pwangada oh kitail kin lemehda en dangahngala nan atail mour en papah Siohwa. Oh pil likin met, Sehdan me Tepil kin wia uwen me e kak en kauwehla atail lelepek ong Koht. Eri, iaduwen kitail kak ale sawas ni pali ngehn me pahn sewese kitail en dehr pwangadahr oh kesehla atail pwoson?
5. Dahme kahrehda kitail anahne kehl laud sang aramas akan me anahn ong wia doadoahk en Kristian?
5 Ma kitail men ale sawas ni pali ngehn, kitail anahne likih Siohwa, Sounkapikada kehlail men. Wahnpoaron Pohl kasalehda me doadoahk en Kristian pahn kak pweida ma mie kehl me laudsang aramas soh-unsek akan. E ntingihdi: “Ahpw kiht me kin ahneki pai kesempwal wet, se rasehng sah pwehl kan me kopwukopw oh kehohla; eri met pwe en kadehdehda duwen manaman lapalap eh uhdahn sapwellimen Koht, a kaidehk aht.” (2 Korint 4:7) Kristian me keidi kan kin wia “doadoahk pwe aramas teikan en pil wiahla kompoakepahn Koht” oh iengarail kan me kin ahneki koapworopwor en ale mour soutuk nan sampah ehu rahn pil kin utungada doadoahk wet. (2 Korint 5:18; Sohn 10:16; Kaudiahl 7:9) Pwehki kitail aramas soh-unsek akan kin iang wia sapwellimen Koht doadoahk oh kin lelohng kalokolok, kitail sohte kak likih pein atail kehl. Siohwa kin ketin sewese kitail ki sapwellime ngehn sarawi, oh atail luwet akan kin kasansalehda sapwellime kehl. Ihme kahrehda, e kin inenen kangoange kitail laud en ese me “Siohwa pahn ketin sinsile me mwahu kan”!—Melkahka 37:17,New World Translation.
‘Siohwa kin Ketin Kakehlakitailda’
6. Iaduwen iren Pwuhk Sarawi kan kin kamehlelehong kitail me Siohwa kin wia atail utupen kehl?
6 Samatail nanleng kin sapwellimanki “manaman kehlail” oh e kin ketin kakehlahda kitail. Kitail kin sukuhliki met: “[Siohwa] kin ketin kakehlahda me luwet oh me pwangadahr kan. Pil me pwulopwul kan kak luwetala, oh mwahnakapw kan kak pwupwukihdi eh sohla angirail. Ahpw irail kan me kin koapworopworki Kauno [“Siohwa,” NW] pahn onehda sapahl ar kehl. Re pahn kin kehlail, rasehng ikel kan; ni ar pahn kin tang, re sohte pahn pwangada; ni ar pahn kin alu, re sohte pahn luwetala.” (Aiseia 40:29-31) Pwehki kitail kin lelohng kahpwal akan me kin wie tohtohla, ekei ahnsou kitail kin pehm me kitail duwehte emen sounweirentang me pwangada. Ahpw, ma kitail tamataman me atail mehn akadei ong weirentang en mour kin mihte mwohtail, kitail sohte pahn mworusala. (2 Kronikel 29:11) Atail imwintihti, Tepil, kin kohkohseli “duwehte laion emen me kin weriwer,” oh e men kauhdi kitail. (1 Piter 5:8) Kitail en tamanda me ‘Siohwa kin ketin sinsile oh doandoare kitail,’ oh e pil ketin apwahpwalih ‘irail me pwangadahr kan.’—Melkahka 28:7.
7, 8. Mehn kadehde dahieu me Siohwa kakehlailkihda Depit, Apakuk, oh Pohl?
7 Siohwa kakehlahda Depit pwehn sewese ih en powehdi kahpwal laud akan. Ihme kahrehda, Depit, ki pwoson kehlail oh likilik, ntingihdi met: “Ma Koht pahn ketin ieiang kitail, kitail pahn powehdi; ih me pahn ketin kalowehdi atail imwintihti kan.” (Melkahka 60:12) Siohwa pil kakehlahda Apakuk pwehn sewese ih en kanokehla eh pwukoa nin duwen soukohp men. Apakuk 3:19 mahsanih: “Kauno [“Siohwa,” NW] Wasa Lapalahpie, kin ketin kakehlaiehda. Ihme me pil ketin wiahiong ie I en tang marahra, rasehng tie men, oh I sohte pahn perki mehkot ni ei pahn alialuseli pohn nahna kan.” E pahn pil mwahu ma kitail pahn pil tehk duwen mehn kahlemeng mwahu en Pohl, me ntingihdi met: “I kakohng mehkoaros sang ni manamano me [Koht] kin ketikihong ie.”—Pilipai 4:13, NW.
8 Duwehte Depit, Apakuk, oh Pohl, kitail anahne likih me Koht pahn kak kakehlahda oh doarehla atail mour. Pwehki kitail kin wehwehki me Siohwa Wasa Lapalahpie kin wia utupen “kehl,” kitail pahn tehk duwen ekei ahl akan me kitail pahn kak ale sawas ni pali ngehn me Koht kin, ni kadek sapan, ketikihda.
Sawas ni Pali Ngehn kan me kin Kakehlahda Kitail
9. Sawas dahieu pwuhk en Kristian akan kak wiaiong kitail?
9 Ma kitail ngoangki onop Pwuhk Sarawi oh pil sawaspen Pwuhk Sarawi kan, soahng pwukat pahn kak kakehlahda kitail. Sounmelkakao koulki met: “Meid pai aramas akan . . . re kin perenki peikiong Kosonned en Kauno [“Siohwa,” NW], oh medemedewe nan kapehdihr nin rahn oh nipwong. Re rasehng tuhke kan limwahn pihl akan, me kin materek nan rahk koaros, oh tehrail kan sohte kin mengila. Re kin pweida mwahu ni soahng koaros me re kin wia.” (Melkahka 1:1-3) Kitail anahne ketihnain en paliwar ma kitail men ahneki roson ni pali war, eri, kitail pil anahne ketihnain en pali ngehn me kin kohsang rehn Koht ki sapwellime Mahsen oh sawaspen Pwuhk Sarawi kan ma kitail men ahneki roson en pali ngehn. Ihme kahrehda, onop oh doudouloale dahme kitail kin onopki me kesempwal.
10. Ahnsou dah kan me mwahu kitail en koasoanehdi pwehn wia atail onop oh doudouloale?
10 E kin inenen katepe laud ong kitail en doudouloale duwen “wasa rir kan en kupwuren Koht.” (1 Korint 2:10) Ahpw, ahnsou dah kan e pahn mwahu en kitail en doudouloale? Nein Epraam pwutak Aisek “e ahpw wie mwemweitseli nan mohs akan ni soutik ehu pwehn kak doudouloale.” (Senesis 24:63-67, NW) Sounmelkahka Depit kin ‘medemedewe Koht ni erein pwohngo pwon.’ (Melkahka 63:6) Kitail kak wia atail onop Mahsen en Koht oh doudouloale ni menseng, ni soutik, oh ni pwong—ni mehlel: ahnsou koaros. Onop oh doudouloale kin kahrehong kitail en pil paiekihda sapwellimen Siohwa sawas ni pali ngehn—iei kapakap.
11. Dahme kahrehda kitail anahne kesempwaliki poadidiong kapakap?
11 Kaukaule kapakap ong Koht kin kakehlahda kitail. Eri, kitail en “poadidiong kapakap ahnsou koaros.” (Rom 12:12) Ekei ahnsou, kitail anahne ni oaritik peki rehn Koht en ketikihong kitail erpit oh kehl pwehn sewese kitail en powehdi kasongosong kan. (Seims 1:5-8) Kitail en pil kalahnganki oh kapinga Koht ni ahnsou kitail kin kilang sapwellime kupwur kan pweida de ni ahnsou e ketin kakehlahda kitail pwehn sewese kitail en kapwaiada sapwellime doadoahk. (Pilipai 4:6, 7) Ma kitail pahn karanih Siohwa ki kapakap, E sohte pahn kesehkitailla. Depit koulki met, “Koht iei sawasepei.”—Melkahka 54:4.
12. Dahme kahrehda kitail anahne peki rehn Koht en ketikihong kitail sapwellime ngehn sarawi?
12 Samatail nanleng kin ketin kakehlahda kitail ki sapwellime ngehn sarawi, de manaman. Pohl ntingihdi met: “Ihme kahrehda I kelehpwikihdi mwohn Samatail . . . en ketikihong kumwail manaman sang rehn sapwellime ngehn pwe en kakehlakahda loalamwail.” (Episos 3:14-16) Kitail anahne kapakapki ngehn sarawi, oh pil likih me Siohwa pahn ketin kapaiada kitail ki ngehn sarawi. Sises kawehwehda duwen met: Mie rehmwail sahm emen, me ni nah seri men en pahn peki kene kisin mwomw, e ahpw pahn kihong sineik? Uhdahn soh. Ihme, e pousehla mahsanih: “Eri, mehnda ma kumwail aramas sapwung kei, a kumwail ese kihong noumwail seri kan dahme mwahu ong irail. Eri, Samamwail me ketiket nanleng soh pahn ketikihong ngehn sarawi irail kan me kin peki reh?” (Luk 11:11-13) Eri, ni soangen likilikpe, kitail en kapakap oh ahnsou koaros tamtaman me sapwellimen Koht ladu lelepek kan kin “kehlailkihda” sapwellime ngehn sarawi.
Mwomwohdiso kin wia Sawas en Kakehl Ehu
13. Iaduwen kitail anahne kilangwong mihding en Kristian akan?
13 Siohwa kin ketin kakehlahkitailda sang mihding kan en mwomwohdisohn Kristian. Sises mahsanih: “Pwe wasa kis me riemen de silimen kin kohpene ie ni mwarei, I kin iang irail mi wasao.” (Madiu 18:20) Ni ahnsou Sises wiahda inou wet, e mahsanih irair ehu me pwarada oh irail akan me kin apwalih mwomwohdiso pahn anahne tehk. (Madiu 18:15-19) Ahpw, sapwellime mahsen wet kin pil oarepene atail mihding kan oh kapokon kan, me kin tepikihda oh kaimwisekla kapakap ni mwaren Sises. (Sohn 14:14) Pwais kaselel ehu en iang towehda kapokon en Kristian pwukat, mehnda ma aramas malaulau de aramas kid kei kin iang towehda. Eri, en kasalehda atail kalahngan ong mihding pwukat me kin wiawihda pwehn kakehle kitail ni pali ngehn oh kamwekidada kitail en kasalehda limpoak oh doadoahk mwahu kan.—Ipru 10:24, 25.
14. Kapai dah kei kitail kin ale sang rehn Kristian elder kan?
14 Irail Kristian elder kan kin kihda sawas oh kangoang ni pali ngehn. (1 Piter 5:2, 3) Pohl kin sewese oh kangoange mwomwohdiso kan duwehte me sounapwalih kan kin wia nan rahnpwukat. Ni mehlel, e kin inengieng en mih rehn ienge me pwoson akan pwehn sawaspene ni pali ngehn. (Wiewia 14:19-22; Rom 1:11, 12) Ahnsou koaros kitail anahne kasalehda atail kalahnganki irail elder kan nan atail mwomwohdiso oh iangahki Kristian sounapwalih teikan pwe irail kin kihda sawas laud ong kakehle kitail ni pali ngehn.
15. Iaduwen iengatail pwoson akan nan atail mwomwohdiso kin “wia sawas laud” ong kitail?
15 Iengatail me pwoson akan nan mwomwohdiso pahn kak “wia sawas laud” ong kitail. (Kolose 4:10, 11) Nin duwen ‘kompoakepah mehlel akan’ re kak sewese kitail ni ahnsou apwal. (Lepin Padahk 17:17) Karasepe ieu, ni ahnsou sapwellimen Koht ladu kan meh 220 sapwadada sang nan en mehn Nazi imweteng en kalokolok nan Sachsenhausen nan pahr 1945, re anahne sapalki mwail 120. Irail kin wia pwihn ehu ni ahr kin sapal, oh meh kehlail kan kin waik kisin kuruma kan oh irail luwet kan kin dake. Ia imwilahn met? Sapal reirei wet kin kahrehong irail me sapwadada sang imweteng en lokolok laud oh tohto sang aramas 10,000 mehla, ahpw sohte emen nanpwungen irail Sounkadehdehn Siohwa kan me mehla. Dahme wiawi ahnsowo kin ntingdi nan pwuhk kan me Watch Tower Society wiahda, iangahki pwuhk kan duwehte: Yearbook of Jehovah’s Witnesses oh Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom oh pwuhk pwukat kin kadehde me Koht kin kakehlahda sapwellime aramas akan, pwe irail sohte pahn kesehla ahr pwoson.—Kalesia 6:9.a
Kehlailkihda Atail Doadoahk en Kalohk
16. Iaduwen kitail kak kehlailda ni pali ngehn ma kitail pahn kaukaule iang doadoahk en kalohk?
16 Kitail pahn kehlailda ni pali ngehn ma kitail pahn iang wia doadoahk en kalohki Wehio ahnsou koaros. Doadoahk wet kin sewese kitail en medemedewehte duwen Wehin Koht oh e pil kin sewese kitail en kolokolete atail koapworopwor en ale mour soutuk. (Sud 20, 21) Inou kan en Pwuhk Sarawi me kitail kin koasoiaiong meteikan kin pil kihong kitail koapworopwor oh kakehlahda kitail duwehte soukohp Maika, me mahsanih: “Se . . . pahn kekeid ni mwaren Siohwa, atail Koht, kohkohlahte.”—Maika 4:5, NW.
17. Soangen sawas dah kei kin kohda me pid onop Pwuhk Sarawi rehn aramas akan?
17 Pein atail nanpwungmwahu rehn Siohwa pahn kehlailda ma kitail pahn ahnsou koaros padahkiong meteikan duwen Pwuhk Sarawi. Karasepe ehu, ni ahnsou kitail pahn onop Pwuhk Sarawi rehn aramas akan oh doadoahngki pwuhken Knowledge That Leads to Everlasting Life, e pahn konehng en wadek oh koasoiapene ekei iren Pwuhk Sarawi kan me ntingihdi nan pwuhko. Met pahn sewese irail oh pil pahn kalaudehla pein atail wehwehkihla iren Pwuhk Sarawi kan. Ma irail me kitail kin onop rehrail kin apwaliki wehwehki padahk kan de karasaras kan me kin mihmi nan Pwuhk Sarawi, kitail sohte anahne kanokehla irelaud me kitail wia nan pwuhken Knowledge rahnohte. Kitail kin perenki kaunopada mwahu oh nantihong sewese aramas teikan en karanih Koht!
18. Kihda karasaras ehu me pahn kasalehda iaduwen sounkalohk kan kin doadoahngki pwuhken Knowledge ni ahl me kin pweida mwahu.
18 Ni ehu ehu sounpar, sounkalohk kan kin doadoahngki pwuhken Knowledge ni ahl pwehn konehng en sewese aramas kid kei en wiahla sapwellimen Siohwa ladu inouda kan, oh tohto rehrail sohte kin wehwehki Pwuhk Sarawi mahs. Karasepe ehu, nan Sri Lanka, mie ohlen Hindu men me ni ahnsou e seri, e rong emen Sounkadehde (sister men) koasoiong ekei aramas duwen Paradais. Sounpar dower powe, e tuhwong sister menet, oh mwuren mwo, sister menet kihong eh pwoud en onop rehn ohlo. Ni mehlel, ohl pwulopwul menet kin kohla rehn brothero pwehn onop Pwuhk Sarawi rahn koaros, oh e mwadang kanokehla onopki pwuhken Knowledge. E tepida iang towehda mihding kan koaros oh ih eri katohrohrsang pelien lamalam me e kin iang mahs, oh mwurin mwo, e wiahla emen sounkalohk en Wehio. Ni ahnsou e papidaisla, e tepidahr onop Pwuhk Sarawi rehn pil emen me e kin ese.
19. Nin duwen kitail kin rapahki mahs Wehio, dahme kitail kak tamatamante?
19 Rapahki mahs Wehio kin kahrehong kitail en perenda. (Madiu 6:33) Edetehn kitail kin lelohng kasongosong kan, kitail kin perenki oh ngoangki kalohki Rongamwahu. (Taitus 2:14) Tohto kin lel arail mehn akadei nin duwen doadoahk en Regular Pioneer, oh ekei kin kalohk nan wasa kan me anahne sawas laud. Eri, kitail kin perenki utungada doadoahk en Wehio ni ahl wet oh ni ahl teikan, kitail kak tamataman me Siohwa sohte pahn manokehla atail doadoahk de limpoak me kitail kin kasalehong Ih.—Ipru 6:10-12.
Pousehla Wia Doadoahk ki Sapwellimen Siohwa Kehl
20. Iaduwen kitail kak kasalehda me kitail kin sohpeiong Siohwa en kakehlahda kitail?
20 Sang ni mohngiongitail unsek, kitail en kasalehda me kitail kin likih Siohwa oh sohpeiong Ih pwehn kakehlahda kitail. Kitail kak wia met sang ni atail kin doadoahngki ni unsek sawas en pali ngehn kan me kin kohsang rehn pwihn en ‘ladu lelepek oh loalokong.’ (Madiu 24:45) Kitail kak kakehlailahda atail nanpwung mwahu rehn Siohwa oh kakehlailahda atail ineng en kapwaiada sapwellime doadoahk sarawio ni atail pahn pein onop Mahsen en Koht oh iang tohnmwomwohdiso onop Paipel ni atail pahn iang towehda mihding kan, onopki sawaspen Pwuhk Sarawi kan, kapakap me kin kohsang mohngiongatail kan, sawas ni pali ngehn me kin kohsang rehn elder kan, mehn kahlemeng mwahu kan en iengatail pwoson akan, oh kaukaule iang doadoahk en kalohk.
21. Iaduwen wahnpoaron Piter oh Pohl kasalehda me kitail anhne kehl me kohsang rehn Koht?
21 Edetehn kitail aramas luwet akan, Siohwa pahn ketin kakehlahda kitail kapwaiada kupwure ma kitail pahn likih ih. Wahnpoaron Piter ese me kitail anahne soahngen sawas wet, ihme e ntinghdi met: “Me kin padahk, en padahkihwei mahsen en Koht; me kin papah, en papah uwen kak me Koht ketikihong.” (1 Piter 4:11) Pohl kin kasalehda me e kin likih kehl me kohsang rehn Koht ni e koasoia met: “Eri, ihme I perenkihda ni ei kin soumwahu, ni ei kin sekenikenla, ni ei kin diar apwal oh kamakam oh lokolok pwehki Krais. Pwe ni ei kin luwet, iei ahnsou me I kin kehlail.” (2 Korint 12:10) Eri, kitail en pil kasalehda soangen pwosonohte oh kapinga Kaun Lapalap Siohwa me kin kakehlahda irail me pwangada kan.—Aiseia 12:2.
[Nting tikitik me mi pah]
a Wiawihda sang rehn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Dahme kahrehda sapwellimen Siohwa aramas akan anahne kehl me inenen laud?
• Mehnia iren Pwuhk Sarawi kan kin kadehde me Koht kin ketin kakehlahda sapwellime ladu kan?
• Ia ekei sawas kan ni pali ngehn me Siohwa ketin wia pwehn kakehlahda kitail?
• Iaduwen kitail kak kasalehda me kitail kin sohpeiong Koht en kakehlahda kitail?
[Kilel nan pali 24]
Pein atail nanpwungmwahu rehn Siohwa kin kehlailda ni ahnsou kitail kin padahkiong meteikan Pwuhk Sarawi