Ahneki Peren Rehn Koht En Peren
“Eri, riei ko, kumwail pereperen, . . . oh Koht en limpoak oh popohl pahn kin ketin ieiang kumwail.”—2 KORINT 13:11.
1, 2. (a) Dahme kahrehda aramas tohto sohte kin ahneki peren rahn pwukat? (b) Ia wehwehn peren, oh iaduwen kitail kak kekeirada irair wet nan atail mour?
NAN rahn apwal pwukat, aramas tohto kin lemeleme me sohte kahrepe mwahu en peren. Ni ahnsou me irail de arail peneinei de kompoakparail kan kin lelohng kahpwal akan, mwein re kin ahneki soangen pepehm duwehte me Sohp en mahs ahneki me mahsanih met: “Kitail koaros ipwidi luwet. Aramas koaros ahneki soangen mourteieu me mwotomwot oh diren apwal.” (Sohp 14:1) Ahpw, ni mehlel, Kristian akan pil kin lelohng kahpwal akan me kohsang “ahnsou apwal akan” duwehte aramas teikan oh e sohte kin wia mehkot kapwuriamwei en pil kilang ekei ahnsou me irail ladu lelepek kan en Siohwa kin nsensuwedkihla kahpwal pwukat.—2 Timoty 3:1.
2 Ahpw, Kristian akan kak ahneki peren mendahki irail kin lelohng kasongosong kan. (Wiewia 5:40, 41) Pwehn sewese kitail en wehwehki met, kitail anahne en wehwehki mahs ia wehwehn peren. Lepin lokaia wet “peren” kin wehwehki “irairen pepehm ehu me kin poahsoankihda ahn emen kin koapworopwor oh kamehlele me ni ahnsou kohkohdo e pahn nsenamwahula.”a Ihme kahrehda, ma kitail pahn medemedewe duwen kapai kan me kitail kin ahneki ni ahnsouwet oh kapai kan me kitail pahn alehdi nan sapwellimen Koht sampah kapw, kitail kak ahneki peren.
3. Dahme kahrehda kitail kak nda me aramas koaros kin ahneki ekei kahrepe kan en perenda?
3 Aramas koaros kin ale kapai kan me irail pahn kak kalahnganki. Karasepe ieu: emen tapwin peneinei mwein pahn sohlahr mie eh doadoahk en mwohni. E uhdahn pahn pwunodki met. E men apwalih mwahu eh peneinei oh kihong irail ketihnain en paliwar. Ma e kehlailte oh roson ni paliwar, e kak kalahnganki met. Pwe ma e pahn diarada eh doadoahk, e pahn kak doadoahk laud. Pil ehu karasepe, Kristian lih men mwein iangada soumwahu laud ehu. Ahpw, e kak kalahnganki sawas me kin kohsang irail me poakpoake ih—eh peneinei oh kompoakepah kan—pwe re kin sewese ih en nantihong ni eimah mendahki eh soumwahuo. Oh pil, Kristian mehlel akan koaros, sohte lipilipil soangen irair dahieu re kin lelohng, irail koaros kak perenki pwais kaselel me re ahneki en esehla Siohwa, “Koht en peren,” oh Sises Krais, “ihete Kaun en mehkoaros peren men.” (1 Timoty 1:11; 6:15) Ei, Siohwa Koht oh Sises Krais me inenen peren. Re kin kolokolete ahr peren edetehn irair akan nin sampah kin weksang dahme Siohwa kupwurki nin tepio. Ahr mehn kahlemeng mwahu pahn kak padahkiong kitail iaduwen kitail kak kolokolete pein atail peren.
Ahr Peren Sohte Sohrala
4, 5. (a) Iaduwen Siohwa mwekidkihda tepin aramas akan me uhwongada Ih? (b) Ni ahl dahieu me Siohwa kin sapwellimaniki madamadau pwung ong tohnsampah?
4 Nan mwetuwel en Ihden, Adam oh Ihp paiekihda roson kehlail oh madamadau unsek kan. Ira pwukoahki wia doadoahk katapan kan nan wasa mwahu ieu. Ahpw, keieu kaselel, ira ahneki pwais kesempwal en koasoiong Siohwa ahnsou koaros. Koht kupwurki me ira en ahneki peren ong ahnsou kohkohlahte. Ahpw, tepin samatail oh inatail sohte kin itarki kisakis mwahu pwukat; ira pirapala wahn tuhke me Koht keinapwihsang ira iei “wahntuhkehn kehsehki aramas dahme mwahu oh dahme suwed.” Wiewiahn sapeik wet kahrehda soahng kansensuwed koaros me kin lelohng kitail, kadaudok en Adam oh Ihp, pil lel atail ahnsou.—Senesis 2:15-17; 3:6; Rom 5:12.
5 Ahpw, Siohwa sohte mweidong ahn Adam oh Ihp madamadau en soh-kalahngan en kihsang reh peren. E kin likih me ekei neira seri kan pahn kaudokiong Ih. Sapwellime koapworopwor me inenen laud mehlel, pwe mwohn Adam oh Ihp wiahda tepin neira seri, Koht pakairkihda sapwellime kupwur en doarehla neira seri peik kan! (Senesis 1:31; 3:15) Nan pahr epwiki kan mwurin met wiawi, pali moron en aramas akan kin idawehnla Adam oh Ihp, ahpw Siohwa sohte sohpeiweisang aramas akan pwehki aramas sapeik wie tohtohla. Ahpw, e kin kupwurki irail ohl oh lih akan me kin ‘kaperenda Ih,’ pwe re kin wia uwen me re kak en kaperenda Ih pwehki arail limpoak ong Ih.—Lepin Padahk 27:11; Ipru 6:10.
6, 7. Ia ekei ire kesempwal kan me sewese Sises en kolokolete eh peren?
6 Iaduwen Sises—ia mwomwen e kin kolokolete eh peren? Nin duwen ngehn kehlail men me kin ketiket nanleng, Sises sapwellimaniki ahnsou laud en kasawihada mwahu wiewia kan en ohl oh lih akan nin sampah. Sises kin poakohng irail mendahki arail soh-unsek kan kin inenen sansal. (Lepin Padahk 8:31) Oh pil, ni ahnsou mwuhr, e ketido nin sampah oh “ketiketier” rehn aramas, ahpw eh madamadau ong aramas akan sohte wekila. (Sohn 1:14) Dahme sewese sapwellimen Koht Ohl unsek en kolokolete lamalam me mehkoaros pahn pweida mwahu me kin pid duwen aramas soh-unsek kan?
7 Keieu, Sises kin sapwellimaniki madamadau en toupahrek ong dahme pein ih oh aramas teikan pahn kak wia. E ese me e sohte kak kawekidala madamadau kan en aramas koaros nin sampah wet. (Madiu 10:32-39) Ihme kahrehda, e kin peren ni ahnsou aramas mehlel men kin mwekidkihda Rongamwahu en Wehin Koht. Edetehn wiewia kan oh madamadau kan en sapwellime tohnpadahk kan sohte kin pwung ahnsou koaros, Sises kin poakohng irail pwehki e ese me irail men kapwaiada kupwuren Koht sang nan mohngiongarail. (Luk 9:46; 22:24, 28-32, 60-62) Nan sapwellime kapakap ong Seme me kin ketiket nanleng, Sises oaralapiehda duwen wiewia pwung kan en sapwellime tohnpadahk kan lao lel ni ahnsowo: “Irail ahpw kapwaiadahr sapwellimomwi mahsen kan.”—Sohn 17:6.
8. Kihda ekei ahl akan me kitail kak kalemengih Siohwa oh Sises me kak sewese kitail en kolokolte atail peren.
8 Ni mehlel, kitail koaros pahn paiekihda atail kin doudouloale duwen mehn kahlemeng mwahu en Siohwa Koht oh Sises Krais ni ahl wet. Kitail kak kahlemengih Siohwa ni atail sohte pahn nohn daulihla pwunodki mehkot me sohte pweida mwahu nin duwen kitail me kin kasikasik? Kitail kak kalemengih Sises sang ni atail kin ahneki madamadau me soahng koaros pahn pweida me pid dahme kitail kin lelohng ni ahnsouwet, oh pil atail kin ahneki madamadau toupahrek ong dahme pein kitail oh aramas teikan kak wia? Kitail pahn tehk ni ahnsou wet iaduwen sawas pwukat pahn kak kadoadoahkong mehkot me Kristian ngoang kan kin kesempwaliki iei doadoahk en kalohk.
Kolokolete Madamadau me Soahng Koaros Pahn Pweida Nan Doadoahk en Kalohk
9. Iaduwen Seremaia pwurehng peren, oh iaduwen eh mehn kahlemeng mwahu pahn kak sewese kitail?
9 Siohwa kin kupwurki kitail en perenki wia sapwellime doadoahk en kalohk. Atail peren en dehr poahsoanda pohn dahme pweida nan atail kalohk. (Luk 10:17, 20) Erein sounpar tohto soukohp Seremaia wia doadoahk en kalohk nan wasahn kalohk ieu me aramas sohte kin perenki rong. Ni ahnsou e kin medemedewe duwen madamadau en aramas akan me sohte perenki rong, e sohlahr peren. (Seremaia 20:8) Ahpw, ni ahnsou me e kin doudouloale ia uwen mwahu en Rongamwahuwo, e pwurehng peren. Seremaia patohwan ong Siohwa: “Komwi ketin mahsendohng ie, I ahpw pahn kanahieng rong sapwellimomwi mahsen kan koaros. Komw ketin sapwellimankin ie, Maing Kaun, Koht Wasa Lapalahpie, iei me sapwellimomwi mahsen kan kadirehkilahr nan mohngiongi peren oh nsenamwahu.” (Seremaia 15:16) Ei, Seremaia perenki wia eh pwais en kalohki sapwellimen Koht mahsen. Kitail pil kak wia met.
10. Dahme kitail pahn tamataman me pahn sewese kitail en kolokolete atail peren en wia doadoahk en kalohk mendahki nan atail wasahn kalohk aramas tohto sohte kin perenki rong ahnsouwet?
10 Edetehn pali moron en aramas akan kin kahng rong duwen Rongamwahuwo, kitail kin ahneki kahrepe mwahu ieu en iang wia doadoahk en kalohk wet ni peren. Tamanda me Siohwa kin koapworopworki me ekei aramas pahn rong oh tepida papah Ih ni ahl me pwung. Duwehte Siohwa, kitail en dehr kesehla atail koapworopwor me ekei aramas pahn wehwehki duwen irair me pid duwen kaundahn Koht oh mwekidkihda Rongamwahu en Wehio. Kitail en dehr manokehla me irair akan en aramas kin wekila. Ni ahnsou me emen pahn lelohng kahpwal ieu, edetehn ih soangen aramas me kin likih pein ih, e kak wekila oh tepida medemedewe duwen kahrepen mour. Ke pahn mih wasao rehn soangen aramas menet ni ahnsou me e pahn tepida ‘nsenohki ah anahn en pali ngehn’? (Madiu 5:3) Mwein, ni ahnsou keren, ke pahn kalohk nan ahmw wasahn kalohk, ke pahn tuhwong emen me pahn perenki rong duwen Rongamwahu!
11, 12. Dahme wiawiher nan kahnimw tikitik ehu, oh dahme kitail kak sukuhliki sang met?
11 Irair en atail wasahn kalohk kan pahn pil kak wekila. Medewehla duwen karasepe wet. Nan kahnimw tikitik ehu, ekei pwopwoud pwulopwul kin mihmi wasao iangahki neirail seri kan. Ni ahnsou me Sounkadehdehn Siohwa kan kin kalohk ong irail, tohnihmw akan koaros kin nda: “Se sohte perenki rong!” Ma emen pahn kasalehda me e perenki rong Rongamwahu en Wehio, mehn mpe kan kin mwadangete kauhdi ih en dehr koasoi ong Sounkadehde kan. E inenen sansal me e apwal en wia doadoahk en kalohk nan kahnimw tikitik wet. Ahpw, irail Sounkadehde kan sohte nsensuwedla; re nannanti kalohk wasao. Dahme wiawi mwurin met?
12 Kedekedeo, seri tohto nan kahnimw tikitik wet lalaudla oh pwopwoudla, oh pil koasoanla wasao. Ekei pwopwoud pwulopwul pwukat tepida rapahki padahk mehlel, pwe re kilang me irail sohte kin diar peren mehlel nan arail mour. Ahpw, ni ahnsou me re mwekidkihda Rongamwahuwo me Sounkadehde kan kin kalohkiseli, re diarada peren mehlel. Eri, mwurin sounpar tohto, mwomwohdiso tikitik wet tepida wia tohtohla. Medemedewe ia uwen laud peren en irail sounkalohk en Wehi kan me sohte nsensuwed ahpw nannanti kalohk! Eri, atail kin nannanti kalohki Rongamwahu en Wehio pil pahn kak wahdohng kitail peren mehlel!
Iengatail Pwoson akan Pahn Sewese Iuk
13. Ihs me kitail kak sohpeiong ni ahnsou me kitail kin nsensuwedla?
13 Ke kak sohpeiong ihs pwehn ale mehn kamweit ni ahnsou ke pahn lelohng kahpwal laud kan? Sapwellimen Siohwa ladu inouda rar akan kin mahs peki sawas sang Siohwa ni arail kin kapakap ong Ih, oh mwuri, re kin peki sawas sang riarail Kristian brother oh sister kan. Ni ahnsou me Sises kin ketiket nin sampah, e kin kesempwaliki sawas me kohsang sapwellime tohnpadahk kan. Pwong mwohn e matala, e mahsanihong irail “kumwail kin mihmihte rehi ahnsou koaros nan ei apwal akan.” (Luk 22:28) Edetehn irail tohnpadahk kan me soh-unsek, arail lelepek kin wia mehn kamweit ong sapwellimen Koht Ohl. Kitail pil kak ale sawas sang rehn iengatail tohnkaudok akan.
14, 15. Dahme sewese pwopwoud ehu ni ahnsou me re nsensuwedkihla mehlahn neira pwutak, oh dahme ke sukuhliki sang met?
14 Kristian pwopwoud ehu, Michel oh Diane, sukuhliki duwen ia uwen kesempwal sawas me kin kohsang riara brother oh sister kan. Jonathan, neira pwutak me sounpar 20, me inenen kehlail oh ahneki koapworopwor laud, ahpw ehu rahn toahkte kan diarada war ehu nan eh mwahliel. Irail toahkte kan nantihong sewese ih en mwahula sang eh soumwahu, ahpw Jonathan luwetala oh ni soutik ehu, e mehla. Michel oh Diane inenen nsensuwed laud. Ira pohnese me Service Mihding me koasoandi ong ni soutiko pahn kereniong imwisekla. Ahpw, pwehki ira anahne sawas, ira peki rehn emen elder me mih rehra en iang ira kohla ni Kingdom Hall. Irail lel Kingdom Hall ni ahnsou me pakair wiawiong tohnmwomwohdiso kan duwen mehlahn Jonathan. Mwurin mihdingo, brother oh sister kan kin pwoalehdi ira oh kamweitih pahpa oh nohno riemenet me wia sengiseng. Diane tamatamanda met: “Se inenen nsensuwed ni ahnsou me se lel Kingdom Hall, ahpw se aleier mehn kamweit laud sang rehn riaht brother oh sister kan—irail kihong kiht mehn kamweit me sewese kiht laud! Edetehn irail sohte kak kihsang medek me mih reht, re sewese kiht en dadaurete mendahki se lelohng kahpwal laud wet!”—Rom 1:11, 12; 1 Korint 12:21-26.
15 Kahpwal wet me kahrehong Michel oh Diane en karanih riara brother oh sister kan. Met pil kin sewese ira en kerenpene. Michel koasoia: “I kesempwaliki ai pwoud. Ni ahnsou me se kin nsensuwed, se kin koasoiapene duwen padahk mehlel en Paipel oh iaduwen Siohwa kin sewese kiht.” Diane kapataiong met: “Ni ahnsouwet, aht koapworopwor ong Wehio kehlailda.”
16. Dahme kahrehda e kesempwal kitail en padahkiong riatail brother kan duwen atail anahn akan?
16 Ei, riatail brother oh sister Kristian akan kak “wia sawas laud” ong kitail ni ahnsoun kahpwal akan oh met pahn kak sewese kitail en kolokolete atail peren. (Kolose 4:11) Ahpw, irail sohte kak ese dahme kitail kin medemedewe. Ihme kahrehda, ni ahnsou me kitail anahne sawas, kitail anahne kasalehong irail duwen atail anahn akan. Oh mwuhr, kitail kak kasalehda atail kalahngan ong mehn kamweit me riatail brother oh sister kan pahn kihong kitail, oh kilangwong sawas wet me e kin kohsang rehn Siohwa.—Lepin Padahk 12:25; 17:17.
Tehk Irail me Kisehn Pein Ahmw Mwomwohdiso kan
17. Kahpwal dah kei me emen nohno me sohte eh pwoud kin lelong, oh iaduwen kitail kin kilangwong soangen aramas duwehte ih?
17 Ma ke pahn tehk mwahu duwen iengomw tohnkaudok akan, ahmw kalahnganki irail pahn laudla oh ke pahn perenki werekiong irail. Tehk irail me kisehn pein ahmw mwomwohdiso. Dahme ke kin kilang? Mie emen pahpa de nohno me sohte eh pwoud me kin nantihong kekeirada nah seri kan nan padahk mehlel? Ke kin medemedewe duwen eh mehn kahlemeng mwahu? Song en medewehla duwen kahpwal akan me e kin lelohng. Emen nohno me adaneki Jeanine—sohte eh pwoud—e kin koasoia duwen kahpwal akan me e kin lelohng: sangat, ohl akan me kin kasonge ih nan eh wasahn doadoahk, oh e kin ale mwohni tikitik sang eh doadoahk me e kin wia. Ahpw, e koasoia duwen kahpwal me keieu laud, iei en apwalihada nah seri kan ong arail irairen pepehm akan, pwe seri kan koaros me wekpeseng. Jeanine kihda pil ehu kahpwal: “E kak wia apwal ehu en uhwong ahi ineng en mweidong nei pwutak en wiliandi ahi pwoud nin duwen tapwin peneinei. I naineki emen serepein, oh e pil kin apwal ong ie en dehr katoutouwikihla nei serepein duwen ahi kahpwal rir kan.” Duwehte pahpa oh nohno kid kei me kin lemmwiki Koht ahpw me sohte arail pwoud, Jeanine kin doadoahk en mwohni—doadoahk full-time—iangahki apwalihada nah seri kan. E pil kin wia onop Paipel rehn nah seri kan, kaiahne ira nan doadoahk en kalohk, oh kahrehla irail en iang towehda mihding kan koaros en mwomwohdiso. (Episos 6:4) Siohwa inenen perenkihda kilang peneinei wet kin nantihong en kolokol ahr lelepek ehu ehu rahn! Met soh pil kin kaperenda mongiongatail ahnsou me kitail kin kilang soangen aramas pwukat nanpwungatail? Ei, uhdahn.
18, 19. Kawehwe iaduwen kitail kak kaloalehla atail kalahnganki tohnmwomwohdiso kan.
18 Pwurehng medemedewe duwen tohnmwomwohdiso kan. Mwein ke kin kilang liohdi kan de pil ohl pwopwoud kan me arail pwoud kan mehlahr, ahpw irail kin ni lelepek sohte kin “katiasang” mihding kan koaros. (Luk 2:37) Irail kin sangat ekei ahnsou? Uhdahn. Pwe irail kin uhdahn loaloidki ahr pwoud kan! Ahpw, re kin soupisengki wia doadoahk en Siohwa oh irail kin nsenohki aramas teikan. Pwehki irail kin ahneki lamalam me soahng koaros pahn pweida, met kin kahrehong peren nan mwomwohdiso en laudla! Emen Kristian me iang doadoahk en kalohk kaukaule daulih sounpar 30 koasoia: “Dahme kin keieu kaperenih ie: ni ahi kilang riei brother oh sister mah kan me kin lelohng kahpwal tohto ahpw re kin nannanti lelepek oh papah Siohwa lel met!” Ei, Kristian mah kan me mih nanpwungatail kin wia mehn kangoang laud ong irail me pwulopwul kan.
19 Iaduwen irail akan me ahpwtehn tepiada iangala mwomwohdiso? Kitail soh kin mwekidkihda arail pasapeng kan nan mihding kan? Medemedewe duwen kekeirada me irail kin wia sang ni ahnsou me re tepida onop Paipel. Siohwa kin perenki irail. Iaduwen kitail? Kitail kin kasalehda atail peren sang ni atail kin kapinga arail wiewia mwahu kan?
20. Dahme kahrehda kitail kak nda me pein emenemen tohnmwomwohdiso kan kin kapwaiada pwais kesempwal ehu nan mwomwohdiso?
20 Ke pwopwoud, kiripw, de nohno de pahpa men me sohte ahmw pwoud? De kowe emen pwutak de serepein me sohte ahmw pahpa de nohno, de kowe emen liohdi de ohl pwopwoud men me sohte ahmw pwoud lih? Ke iangehr mwomwohdiso erein sounpar tohto de ke ahpwtehn iangala mwomwohdiso? Kitail en kamehlele me ahmw mehn kahlemeng mwahu kin kangoange kitail koaros. Oh pil, ni ahnsou me ke kin iang kokoulki koul en Wehi ehu, oh iang pasapeng de kapwaiada ahmw pwukoa nan Theocratic Ministry Sukuhl, met kin pil kaperenda kitail. Ahpw, keieu kesempwal, met kin kaperenda Siohwa.
21. Kitail ahneki kahrepe tohto en wia dah, ahpw mehnia peidek kan kin pwarada?
21 Ei, edetehn kitail kin mih nan ahnsou apwal akan, kitail kak ahneki peren ni atail kaudokiong atail Koht en peren. Kitail ahneki kahrepe tohto en mwekidkihda kangoang me kohsang rehn Pohl: “Kumwail pereperen, . . . oh Koht en limpoak oh popohl pahn kin ketin ieiang kumwail.” (2 Korint 13:11) Ahpw, iaduwen ma kitail pahn lelohng kahpwal ehu duwehte melimel, rerrer en sahpw, de soahng pwukat, de kalokolok, de apwal en mwohni laud? Kitail pahn kak kolokolte atail peren pahn soangen irair pwukat? Ke kak sapeng peidek pwukat ni ahnsou me ke pahn onopki artikel en mwuhr.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Kilang Insight on the Scriptures, Volume 2, pali 119, wiawihda sang rehn Sounkadehdehn Siohwa kan.
Ke Kak Sapeng?
• Ia wehwehn peren?
• Iaduwen madamadau me soahng koaros pahn pweida pahn kakete sewese kitail en kolokolete atail peren?
• Dahme pahn kak sewese kitail en ahneki madamadau me soahng koaros pahn pweida nan atail wasahn kalohk en mwomwohdiso?
• Ni ahl dah kei ke kin kalahnganki riomw brother oh sister kan nan ahmw mwomwohdiso?
[Kilel nan pali 16]
Madamadau kan en aramas nan atail wasahn kalohk pahn kak wekila
[Kilel nan pali 18]
Kahpwal dah kei irail akan me mih nan ahmw mwohmwohdiso kin lelohng?