Iang Ahneki Peren En Kihkihwei!
“Kihwei kaperen sang ale.”—WIEWIA 20:35.
1. Iaduwen Siohwa kin wia mehn kahlemeng mwahu en kihkihwei ni peren?
PEREN en esehla padahk mehlel oh pil alehdi kapai kan me kin iang padahk mehlel iei wia kisakis kesempwal kei me kohsang rehn Koht. Irail akan me ese Siohwa kin ahneki kahrepe tohto en ahneki peren. Ahpw, edetehn e kin wia mehkot kaperen en ale kisakis, e pil kin kaperen en kihwei. Siohwa kin wia Sounketikihda “kisakis mwahu koaros” oh E kin wia “Koht peren men.” (Seims 1:17; 1 Timoty 1:11) E kin ketikihong aramas koaros me men rong padahk mwahu kan, oh E kin kupwurperenki kilang aramas akan me kin peik, duwehte pahpa oh nohno kan kin perenki neirail seri peik kan.—Lepin Padahk 27:11.
2. (a) Dahme Sises mahsanih duwen kihkihwei? (b) Peren dahieu kitail kin ahneki ni ahnsou me kitail kin padahkiong aramas teikan duwen padahk mehlel en Paipel?
2 Duwehte ahnsou me Sises ketiket nin sampah, Sises kin perenki kilang aramas akan mwekidkihda sapwellime padahk kan. Wahnpoaron Pohl doadoahngki mahsen en Sises ni e mahsanih met: “Kihwei kaperen sang ale.” (Wiewia 20:35) Peren me kitail kin ahneki ni ahnsou me kitail kin padahkiong aramas akan duwen padahk mehlel en Paipel sohte kin ihte kohsang atail kin sewese emen en pwungkihda padahk kan en atail pelien lamalam. Ahpw, laud sang met, kitail kin ahneki peren ni ahnsou me kitail kin wehwehki me kihwei kin wia mehkot kesempwal mehlel. Eri, sang ni atail kin kihong aramas akan sawas ni pali ngehn, kitail kak sewese aramas akan en paiekihda ahnsouwet oh pil ni ahnsou kohkohlahte.—1 Timoty 4:8.
Kihkihwei kin Imwikihla Peren
3. (a) Iaduwen wahnpoaron Pohl oh Sohn kawehwehda duwen ara peren ni ahnsou re kin kihda sawas ni pali ngehn ong rehn aramas teikan? (b) Dahme kahrehda ehukihong neitail seri kan padahk mehlel kan en Paipel kin wia kasalepen limpoak?
3 Ei, pwehki Siohwa oh Sises kin perenki ketikihong aramas akan kisakis kan en pali ngehn, Kristian akan pil kin perenki wia met. Wahnpoaron Pohl kin ahneki peren pwe e ese me e sewese aramas akan en esehla padahk mehlel en Mahsen en Koht. E ntingihdi met ong mwomwohdiso en Deselonika: “Eri, ni mehlel, sohte me siksang kumwail me wia at koapworopwor, at peren, oh kahrepen at pahn suweiki at roson en powehdi mwohn silangin atail Kaun Sises ni ahnsou me e pahn ketido. Ni mehlel, se kin suweikin kumwail, oh pil pereperenkin kumwail!” (1 Deselonika 2:19, 20) Wahnpoaron Sohn pil ntingihdi met ong nah seri kan ni pali ngehn: “Sohte me I perenki sang ei rong me nei kompoakepahi kan kin momourki mour mehlel.” (3 Sohn 4) Pil, medemedewe duwen atail peren ni ahnsou kitail kin sewese neitail seri kan en pil wiahla neitail seri kan ni pali ngehn! Kaiahne seri kan “nan padahk en Siohwa” iei kilelen limpoak ehu me kin kohsang rehn pahpa oh nohno kan. (Episos 6:4, New World Translation) Sang met, pahpa oh nohno kan kin kasalehda me re kin nsenohki dahme pahn wiaiong neirail seri kan ni ahnsou kohkohdo. Ni ahnsou me neirail kan kin mwekidkihda met, pahpa oh nohno kan kin ahneki peren laud oh nsenamwahula.
4. Ekspiriens dahieu kin kasansalehda peren en kihkihwei ni pali ngehn?
4 Emen nohno me ede Dell naineki seri limen oh e pil wia Regular Pioneer men. E koasoia met: “I kak wehwehki duwen pepehm en Wahnpoaron Sohn sang sapwellime mahsen kan pwehki pil ngehi kin kalahnganki nei seri pahmen me ‘kin momourki mour mehlel.’ I ese me wahu oh kaping en kohwong Siohwa ni ahnsou me peneinei kan kin miniminpene nan kaudok mehlel, eri, I kin ahneki nsenamwahu laud en kilikilang sapwellime kapai kan pwehki I kin nantihong en padahkiong nei seri kan padahk mehlel. Koapworopwor kaselelo en mour soutuk rehn ai peneinei kan nan Paradais kin kihong ie koapworopwor oh sewese ie en dadaurete mendahki I kin lelohng kahpwal akan.” Mwuhr, e inenen kansensuwed, pwe nein Dell serepein men piskensang mwomwohdiso pwehki e wiahda dihp laud. Ahpw, Dell kin nantihong kolokolete madamadau pwung. E koasoia met: “I koapworopworki me ehu rahn nei serepein pahn sohpeiong Siohwa ni lamalam aktikitik oh ni mehlel. Ahpw, kalahngan ong Koht me pali laud en nei seri kan kin papah Ih ni lelepek. Peren wet kin wiahla utupen kehl ong ie.”—Nehmaia 8:10.
Wiahda Soangen Kompoakepah kan me Pahn Soutuk
5. Ni ahnsou me kitail kin wia uwen me kitail kak ong doadoahk en katohnpadahk, atail kin wehwehki dah pahn kak kansenamwahuwih kitail?
5 Sises kaweidkin sapwellime tohnpadahk kan en wia doadoahk en katohnpadahk oh padahkiong aramas akan duwen Siohwa oh sapwellime kupwur kan. (Madiu 28:19, 20) Siohwa oh Sises kin, ni soh-roporop, sewese aramas akan en sukuhliki padahk mehlel. Ni atail kin wia uwen me kitail kak ong doadoahk en katohnpadahk, kitail kin nsenamwahu pwe kitail ese me kitail kin kalemengih mehn kahlemeng mwahu en Siohwa oh Sises, duwehte Kristian en mahs akan wia. (1 Korint 11:1) Ni ahnsou me kitail kin doadoahkpene ong Koht Wasa Lapalahpie oh sapwellime Ohl, atail mour kin katapan. E kin wia kapai laud ong kitail en iang Koht “ketin wiewia sapwellime doadoahk”! (1 Korint 3:9) E soh kaperen en ese me tohnleng kan pil kin iang doadoahk en kalohki Rongamwahu?—Kaudiahl 14:6, 7.
6. Ni ahnsou me kitail kin kihkihwei sawas en pali ngehn, kitail pahn kompoakepahnki ihs?
6 Ni mehlel, sang ni atail kin iang doadoahk wet en kihkihwei sawas ni pali ngehn, kitail kak iang Koht wiewia sapwellime doadoahk kan, ahpw kesempwal sang met, kitail kak—kompoakepahnki Koht ni ahnsou kohkohlahte. Pwehki Eipraam kasalehda pwoson, e mwareneki kompoakepahn Siohwa. (Seims 2:23) Ni atail kin nantihong kapwaiada kupwuren Koht, kitail kak wiahla kompoakepahn Koht. Ma kitail pahn wia met, kitail pil pahn wiahla kompoakepahn Sises. E mahsanih ong sapwellime tohnpadahk kan: “Ahpw I pahn kahdanekin kumwail kompoakepahi, pwehki ei padahkihongkumwailehr soahng koaros me I rongasangehr rehn Semei.” (Sohn 15:15) Aramas tohto kin perenki kompoakepahnki aramas lapalap akan de irail akan me kin ahneki pwukoa laud kan nan koperment, ahpw kitail kin perenki kompoakepahnki riemen me keieu lapalap nan audepen lahng oh sampah!
7. (a) Iaduwen emen sister kompoakepahnki emen lih? (b) Mie ahmw ekspiriens ekis duwehte met?
7 Oh pil, ni ahnsou me kitail kin sewese aramas akan en esehla Koht, irail pil wiahla kompoakpatail kan, oh met kin kihong kitail ehu soangen peren. Joan, emen sister me kin kousoan nan United States, tepida onop Paipel rehn emen lih me adaneki Thelma. Mendahki ahn Thelma peneinei kin uhwong ih pwehki e kin onop Paipel, e nannanti oh sounpar ehu mwuri, e papidaisla. Joan ntingihdi: “Aht ehupene sohte idite wasao; ahpw aht kompoakepahki emenemen eri laudla oh leledohr erein mpen pahr 35 ahnsouwet. Se kin kalapw ehu nan kalohk oh ehu kohla ni kapokon kan. Ahpw, mwuhr, I kosoula nan ihmw kapw ehu me dohsang imwen Thelma mwail 500. Ahpw, Thelma kin kaukaule kadarodo kisinlikou ngoahr kadek kan me kin kasalehda eh kalahnganki ahi kin wiahla kompoakepah oh mehn kahlemeng mwahu ong ih oh padahkiong ih duwen padahk mehlel sang Paipel. En karanih oh kompoakepahnki emen kin wia kating kaselel ehu ong ie pwe I sewese ih en sukuhliki duwen Siohwa.”
8. Soangen madamadau dahieu pahn kak sewese kitail nan doadoahk en kalohk?
8 Kasikasik en diarada emen me men sukuhliki padahk mehlel pahn kak sewese kitail en dadaurete nan doadoahk wet mendahki aramas tohto sohte kin perenki rong Mahsen en Siohwa. Soangen madamadau en soukautih wet pahn kak wiahla kasongpen atail pwoson oh irairen dadaur. Ahpw, ma kitail pahn doadoahngki madamadau en pweida, met pahn kak wia sawas laud ong kitail. Fausto me kohsang Guatemala, oh e koasoia met: “Ni ahnsou I kin kalohk ong aramas men, I kin medemedewe ia uwen kaselel ma aramaso me I koasoiong pahn wiahla emen brother de sister ni pali ngehn. I kin medemedewe ma aramas emen sang rehn aramas koaros me I kin tuhwong pahn ehu rahn kolokolete padahk mehlel en Mahsen en Koht—I pahn perenki. Madamadau wet kin sewese ie en doula wia doadoahk en kalohk oh e kin wahdohngie peren mehlel.”
Nekidala Paien Nanleng
9. Dahme Sises mahsanih duwen paien nanleng, oh dahme kitail kak sukuhliki sang met?
9 Katohnpadahkih aramas akan, mehndahki irail neitail seri kan de aramas teikan, kaidehn doadoahk mengei ehu. Kitail anahne mweidong atail ahnsou laud, kanengamah oh nannanti pwehn sewese irail. Tamataman, aramas tohto kin perenki doadoahk laud pwehn nekidala arail kepwehn sampah, ahpw dipwisou pwukat sohte kin wahdohng irail peren mehlel oh sohte kin mihmi kohkohlahte. Sises padahkiong aramas akan me e pahn mwahu en doadoahk pwehn nekidala paien nanleng. E mahsanih: “Kumwail dehr kin ngoangki kepwehpwehkihla kepwehn sampah, me mer oh loangenmwet kin kauwehla, oh wasa me aramas lipirap akan kin dapengpeseng ihmw kan oh pirap ie. A kumwail ngoangki kepwehpwehkihla paien nanleng, me mer oh loangenmwet sohte kin kauwehla, oh wasa me aramas lipirap akan sohte kak dapengpeseng ihmw akan oh pirap ie.” (Madiu 6:19, 20) Ma kitail pahn akadeiong mehn akadei kan ni pali ngehn—duwehte iang doadoahk kesempwal en katohnpadahk—kitail kak nsenamwahu pwe kitail ese me kitail kin kapwaiada kupwuren Koht oh E pahn ketin kapaiada kitail. Wahnpoaron Pohl ntingihdi met: “Koht me uhdahn pwung; e sohte pahn ketin meliehla amwail wiewia kan de amwail limpoak ong ih ni sawas me kumwail kasalehdahr oh pil kin kasalehiong riamwail kan.”—Ipru 6:10.
10. (a) Dahme kahrehda Sises sapwellimaniki paien nanleng? (b) Dahme Sises pein ketikihda, oh kapai kaselel dahieu kin kohwong aramas akan?
10 Ma kitail kin pwerisek en wia doadoahk en katohnpadahk, kitail kin nekidala ong pein kitail “paien nanleng” nin duwen dahme Sises mahsanih. Met pahn pil sewese kitail en ahneki peren me kin kohsang kihwei. Ma kitail kin kihwei ni soh-roporop, kitail pil pahn ale kapai laud kan. Sises kin papah Siohwa ni lelepek erein sounpar lik lik kei. Medewehla uwen laud paien nanleng e nekidalahr! Ahpw, Sises sohte kin roporop ong pein ih. Wahpoaron Pohl ntingihdi: “Pwe en kasaledengkitailla ni ahnsou suwed wet, oh sang ni eh ketin peikiong kupwuren Samatail Koht, Krais ketin meirongkihla pein ih pwehki dipatail kan.” (Kalesia 1:4) Kaidehn ihte ni soh-roporop me Sises iang doadoahk en kalohk ahpw e meirongkihla pein ih nin duwen tomw ehu pwe aramas akan pahn pil kak nekidala paien nanleng.
11. Dahme kahrehda kisakis kan ni pali ngehn me mwahu sang kisakis kan en sampah?
11 Ni atail kin padahkiong aramas akan duwen Koht, kitail kin sewese irail en nekidala paien nanleng kan. Mie kisakis mwahu sang met me ke kak kihong aramas akan? Ma ke pahn kihong kompoakepahmw emen kuloak me pweilaud, de sidohsa pwoat, de ihmw ehu, eri, kompoakepahmw pahn kalahnganki oh perenki kisakis pwukat, oh ke pil pahn ahneki peren en kihkihwei. Ahpw, ia mwomwen kisakis ni sounpar 20 sang met? Sounpahr 200? Sounpar 2,000? Ni pali teio, ma ke pahn tohnmeteikihla ahmw ahnsou en sewese emen en papah Siohwa, e kak paiekihda sang kisakis wet ni ahnsou kohkohlahte.
Raparapahki Irail Akan Me Perenki Sukuhliki Padahk Mehlel
12. Iaduwen aramas tohto kin tohnmeteikihla pein arail ahnsou pwehn kihda sawas ni pali ngehn ong rehn aramas teikan?
12 Sapwellimen Siohwa aramas akan kin perenki kohla wasa koaros nan sampah pwehn kihwei arail sawas ni pali ngehn. Aramas kid kei me kohkohlahsang arail peneinei kan pwehn iang doadoahk en misineri nan sahpw akan me misineri pwukat anahne sukuhliki lokaia kan oh tiahk kan me kaidehn arail. Ekei kin kosoula nan pil ehu wasa nan arail wehi me anahn laud mie ong sounkalohk kan en Wehio. Ekei kin sukuhliki lokaia kapw ehu, met kin ritingida ahl ehu nan sapwarail en kalohk ong aramas akan me kin kohsang sahpw teikan. Karasepe ieu, pwopwoud ehu me kohsang New Jersey, U.S.A. apwalih neira seri riemen oh mwurin neira seri kan tepida doadoahk nan poahsoan kaun en Sounkadehdehn Siohwa kan, pwopwoudo tepida doadoahk en Regular Pioneer oh sukuhliki lokaiahn Saina. Erein sounpar siluh, ira tepida onop Paipel rehn mehn Saina 74 me kin iang sukuhl laud karanih imwen pwopwoudo. Ke kak kalaudehla ahmw ahnsou en iang doadoahk en kalohk pwehn ken kak kalaudehla ahmw perenki katohnpadahkih aramas akan?
13. Dahme ke kak wia ma ke men ahmw doadoahk en kalohk en pweida mwahu sang met?
13 Mwein ele ke inengieng onop Paipel rehn emen ahpw ke saikinte diarada emen me ke kak onop reh. Nan ekei sahpw, e kin apwal en diarada aramas akan me kin perenki rong. Mwein aramas akan me ke kin tuhwong sohte kin kasalehda me re kin perenki koasoi duwen Paipel. Ma iei ih duwen en met, eri ele ke kak kin kasalehda pak tohto nan ahmw kapakap duwen ahmw ineng en onop Paipel rehn emen pwe kitail ese me Siohwa oh Sises kin inenen perenki doadoahk wet oh kak kaweid uhkalahng rehn aramas me perenki rong oh men onop Paipel. Ken pil ale sawas kan sang rehn sounkalohk koahiek kan nan ahmw mwomwohdiso me kin pweida mwahu nan doadoahk en kalohk. Ken doadoahngki mwahu iren sawas akan me kin kohda nan mihding en Kristian akan. Ken paiekihda kaweid kan en Sounapwalih en Circuit kan oh arail pwoud kan. Ahpw, laud sang mehkoaros, ke dehr uhdi sang. Ohl loalokongo ntinghidi met: “Padokedi nimenseng oh pil nin soutik; pwe ke sehse ma koaros pahn pweida mwahu de soh; oh ke pil sehse ma ehu pahn pweida mwahusang ehu.” (Eklesiasdes 11:6) Ahnsou koaros tamataman ohl lelepek kan duwehte Noha oh Seremaia. Edetehn aramas malaulau mwekidkihda ara kalohk ong irail, ara doadoahk en kalohk me pweida. Keieu, e kin kaperenda Siohwa.
Wia Uwen Me Ke Kak
14. Iaduwen Siohwa kin kilangwong irail akan me kin wia sapwellime doadoahk ahpw likeilapalahr?
14 Mwein irair akan nan ahmw mour sohte kin mweidong uhk en iang wia doadoahk en kalohk uwen me ke kin mwahuki. Karasepe ieu, pwehki ke mahlahr, mwein ke sohte kak uwen me ke men wia nan sapwellimen Siohwa doadoahk. Ahpw, tamanda dahme ohl loalokongo ntingihdi: “Mour werei iei ketingpen pwung; moangepwet iei kapwat lingan ehu.” (Lepin Padahk 16:31) Siohwa kin kupwurki aramas akan me kin wia uwen me re kak nan sapwellime doadoahk. Pwuhk Sarawi mahsanih: “Ngehi me amwail Koht, oh I pahn kin apwahpwalih kumwail lao kumwail likeilapala oh moangepwetala. Ngehi me wiaikumwailda oh I pahn apwahpwalih kumwail; I pahn sewesei kumwail oh kapitkumwailla.” (Aiseia 46:4) Samatail limpoak me kin ketiket nanleng inoukihda me E pahn apwahpwalih oh sewese sapwellime lelepek kan.
15. Ke kin kamehlele me Siohwa kin mwahngih duwen ahmw irair akan nan ahmw mour? Dahme kahrehda ke kamehlele met?
15 Mwein ke kin nannanti nan ahmw soumwahu me ke iang, de ahmw pwoud me sohte iang padahk mehlel kin uhwong uhk, de pwukoa toutou kan en peneinei, de kahpwal laud teikan. Tamataman me Siohwa mwahngih duwen irair akan en atail mour oh atail luwet akan, oh E kin ketin poakohng kitail pwehki kitail kin nantihong en papah Ih. Met pil kin mehlel, edetehn kitail kin wia doadoahk tikitik sang meteikan. (Kalesia 6:4) Siohwa mwahngih me kitail aramas soh-unsek kan, oh E sohte kin kupwurki kitail en wia mehkot daulih dahme kitail kakong. (Melkahka 147:11) Ma kitail kin wia uwen me kitail kak, kitail kak likih oh kamehlele me kitail kin kenikenla rehn Koht oh E pil sohte pahn likidmiehla atail wiewia kan en pwoson.—Luk 21:1-4.
16. Iaduwen tohnmwomwohdiso koaros nan ehu mwomwohdiso kin sewese emen en wiahla tohnpadahk men?
16 Pil, tamataman me doadoahk en katohnpadahk kaidehn ahmw kelepw, ahpw ahn pwihn ehu pwon. Kaidehn emen sounkalohk kelepw kin sewese emen en wiahla tohnpadahk men, duwehte ehu dingiding en keteu sohte kak kelepw kalamwur tuhke ieu. Ni mehlel, emen Sounkadehde mwein pahn diarada tohnihmw me kin perenki rong oh onop Paipel. Ahpw, ni ahnsou aramas kapw menet kin tepida iang towehda mihding kan nan Kingdom Hall, eri, tohnmwomwohdiso koaros kin sewese ih en wehwehki duwen padahk mehlelo. Limpoak en riatail brother oh sister kan kin kasalehda me sapwellimen Koht ngehn sarawi kin ketiket rehtail. (1 Korint 14:24, 25) Ni ahnsou me seri kan oh mwahnakapw oh peinakapw kan kin wia pasepeng kan me kin kasalehong aramas kapwo me neitail pwulopwul kan kin weksang sampah wet. Irail akan me soumwahu, me luwet akan, oh mah kan nan mwomwohdiso kin sewese me kapw kan en wehwehki duwen irairen dadaur. Sohte lipilipil sounpar depe kitail de kahpwal dah kan kitail kin lelohng, kitail koaros kin iang sewese me kapw kan en kaloalehla arail limpoak ong padahk mehlel en Paipel oh kekeirada lao lel irail pahn papidaisla. Ehuehu awa me kitail kin wia nan doadoahk en kalohk, de ehuehu return visit kan, de ehuehu ahnsou me kitail kin koasoai ong aramas kapw nan Kingdom Hall, kin mwomwen wia mehkot tikitik, ahpw kisin wiewia pwukat koaros kin patpene oh wiahki doadoahk kehlail ehu me Siohwa kin ketin kupwurki.
17, 18. (a) Likin atail kin iang doadoahk en katohnpadahk, dahme kitail kak wia pwehn iang ahneki peren en kihkihwei? (b) Ni atail kin iang ahneki peren en kihkihwei, ihs me kitail kin kahlemengih?
17 Ahpw, ni mehlel, likin dahme kitail kin wia nan doadoahk kesempwal en katohnpadahk, kitail pil kak iang ahneki peren en kihkihwei ni soangsoangen ahl akan. Kitail kak nekidala neitail mwohni kan pwehn kak doadoahngki ong wia meirong pwehn utungada kaudok min oh pil sewese irail akan me anahne sawas. (Luk 16:9; 1 Korint 16:1, 2) Kitail kak rapahki ahnsou kan en kasamwo meteikan. (Rom 12:13) Kitail kak nantihong “wia mwahu ong aramas koaros; ahpw mehlel ong irail kan me kisehn atail pwoson.” (Kalesia 6:10) Ni wiewia tikitik kan ahpw kesempwal, kitail kak kihong aramas teikan sawas akan duwehte—kadaralahng irail kisinlikou, telephonela rehrail, kihong irail kisakis ehu, sewese irail ong arail anahn akan, oh pil kangoange irail.
18 Ni ahnsou me kitail kin kihwei, met kin kasalehda me kitail kin kahlemengih Samatail me kin ketiket nanleng. Kitail pil kin kasansalehda atail limpoak ong riatail brother oh sister kan oh met kin wia kasalepen Kristian mehlel akan. (Sohn 13:35) Tamataman me irair kesempwal pwukat pahn kak sewese kitail en iang ahneki peren en kihkihwei.
Ke Kak Kawehwe?
• Iaduwen Siohwa oh Sises wia mehn kahlemeng mwahu en kihkihwei sawas ni pali ngehn?
• Iaduwen kitail kak kompoakepahnkihla emen ni ahnsou kohkohlahte?
• Dahme kitail pahn kak wia pwehn kahrehong atail doadoahk en kalohk en pweida mwahu?
• Iaduwen koaros nan mwomwohdiso kak iang ahneki peren en kihkihwei?
[Kilel nan pali 13]
Ni ahnsou me seri kan kin mwekidkihda kaiahn, pahpa oh nohno kan kin ahneki peren laud oh nsenamwahu
[Kilel nan pali 15]
Ni ahnsou me kitail kin iang doadoahk en katohnpadahk, kitail kak kompoakepahnkihla aramas akan ni mehlel
[Kilel nan pali 16]
Siohwa kin apwahpwalih kitail mendahki kitail likeilapala
[Kilel nan pali 17]
Ni wiewia kan me tikitik ahpw kesempwal, kitail kak iang ahneki peren en kihkihwei