Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w02 3/1 pp. 16-21
  • Eipraam Kin Wia Mehn Kahlemeng Mwahu En Pwoson

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Eipraam Kin Wia Mehn Kahlemeng Mwahu En Pwoson
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Kehkehlik Ehu en Mweselsang Ur
  • Kasongepen Pwoson
  • Palio Iupretis
  • Tepidahn Keikeiruseli nan Sapwen Inou
  • Kitail En Ahneki Pwoson Duwehte Eipraam!
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
  • Siohwa Ketin Wekidala Eden Eipram oh Sarai​—Pwekida?
    Atail Mour en Kristian oh Kalohk—Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting—2020
  • Ke Kak Kalohk Wasa kan me Re kin Anahne Sawas?
    Atail Doadoahk ong Wehio—2001
  • Komw Ahneki Pwoson Me Duwehte En Eipraam?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
w02 3/1 pp. 16-21

Eipraam Kin Wia Mehn Kahlemeng Mwahu En Pwoson

“[Eipraam me] wiahla semen irail kan koaros me pwoson Koht.”​—ROM 4:11.

1, 2. (a) Rahnwet, Kristian mehlel akan kin keieu tamanda Eipraam duwen dah? (b) Dahme kahrehda Eipraam kin adanekihla “semen irail kan koaros me kin pwoson Koht”?

IH me wiahla semen wehi kehlail ehu, emen soukohp, emen sounnet, kaun men. Ahpw, Kristian akan nan rahnpwukat kin keieu taman ih pwehki irair ehu me e kin kasalehda oh irair wet me kamwekidada Siohwa Koht en kompoakepahnki ih​—irair wet: ah pwoson me kehlail. (Aiseia 41:8; Seims 2:23) Eden ohl menet: Eipraam, oh Paipel kadanekihla ih “semen irail kan koaros me pwoson.”​—Rom 4:11.

2 Ahpw, mie ohl akan me kin kasalehda pwoson mwohn Eipraam, duwehte Eipel, Enok, oh Noha? Ei, ahpw inouo wiawihda rehn Eipraam me wehi kan koaros nin sampah pahn ale kapai. (Senesis 22:18) Ih eri wiahla semen aramas koaros me kin pwoson Kadaudok me inoudahr. (Kalesia 3:8, 9) Kitail kak nda me Eipraam iei samatail, pwe e kin wia mehn kahlemeng mwahu nin duwen emen me kin pwoson. Kitail kak kilangwong moure nin duwen kasalepen eh pwoson, pwe e kin lelohng kasongosong tohto erein eh mour. Mwohn Eipraam me lelohng kasongosong en eh pwoson me keieu apwal​—ni ahnsou me Koht padahkiong ih en meirongki nah pwutak Aisek​—Eipraam kin kasalehda me mie eh pwoson pwe e kin powehdi kasongosong tikitik tohto. (Senesis 22:1, 2) Kitail pahn kilang ekei kasongosong kan me e lelohngehr oh kilang mehn kasukuhl dah kei kitail kak padahngki nan rahnpwukat sang kasongosong pwukat.

Kehkehlik Ehu en Mweselsang Ur

3. Dahme Paipel padahkiong kitail duwen mouren Eipram?

3 Nin tepio, Paipel kin padahkiong kitail duwen Eipram (mwuhr, e adaneki Eipraam) nan Senesis 11:26, me mahsanih: “Mwurin Tera eh sounpar 70, e nainekihda Eipram, Nahor, oh Aran.” Eipram kin wia kadaudok en emen me kin lemmwiki Koht, iei Sehm. (Senesis 11:10-​24) Nin duwen pwuhken Senesis 11:31 mahsanih, Eipram oh eh peneinei kin kousoan nan “Ur, kahnimw en mehn Kaldea kan,” oh kahnimw kepwehpwe wet kin mih ni palimesen Pillap Iupretis.a Eri, met kin wehwehki me e sohte kin ahnla kosousang ehu wasa kosoulahng ehu wasa oh kousoan nan impwal kan, ahpw e kin ahnla mih nan kahnimw ehu me aramas kepwehpwe kan kin mihmi ie. Aramas kak pwainda dipwisou kan me kohsang liki nan wasahn netinet kan me mih nan kahnimw en Ur. Irihrek kohwei ni keilen ahl akan en Ur iei ihmw akan me poh pwetepwet oh pere 14 iangahki pihl akan me kin mih nan ihmw pwukat.

4. (a) Kasongosong dah kei me sapwellimen Koht mehlel tohnkaudok akan kin lelohng nan kahnimw en Ur? (b) Dahme sewese Eipram en pwoson Siohwa?

4 Pwehki paien sampah inenen reklahr mehlel, kahnimw en Ur kin wia kasongosong laud ehu ong aramas akan me men papah Koht mehlelo. Kahnimw wet pil kin dirkihla aramas akan me kin wia wunahni oh kamehlele kilinwo. Ihmw ileile ehu me aramas kin kaudokiong arail koht en maram me ede Nanna kin sansal sang wasa koaros nan kahnimwo. E sansal me Eipram pil ale kasongosong en iang wia kaudok suwed wet, ele mwein ekei kise kan pil kin kasonge ih en wia met. Nin duwen ekei nting kan en tiahk en mehn Suhs akan kin koasoia, semen Eipram, Tera kin wiahda dikedik en eni kan. (Sosua 24:2, 14, 15) Edetehn Tera kin wia met de soh, Eipram sohte kin iang kaudok likamw. Eh papah Sehm kin momourete ni ahnsowo oh e sansal me e kin padahkiong ih loalokong duwen Koht mehlel. Met kin imwikihla Eipram pwosonla Siohwa kaidehn Nanna!​—Kalesia 3:⁠6.

Kasongepen Pwoson

5. Mehnia kehkehlik oh inou me Koht ketikihong oh wiaiong Eipram ni ahnsou e kousoan nan kahnimw en Ur?

5 Eipram lelohng kasongpen eh pwoson. Koht eri mahsanihong ih: “Kohkohla sang nan sapwomwen, rehn kisehmw kan, sang ni imwen semomwen, kowe eri kohla nan sahpw ehu me I pahn kasalehiong uhk. I pahn kihong uhk kadaudok ngedehrie, me pahn wiahla wehi lapalap ehu. I pahn kapaiaiukada oh kalinganahla edomw pwe en wiahla mehn kapai. I pahn kapaiahda irail kan me kin kapaiaiukada. Ahpw I pahn keriahla irail kan me kin keriaiukala. Wehi koaros en sampah pahn peki rehi I en kapaiairailda duwehte ei kapaiaiukadahr.”​—Senesis 12:1-3; Wiewia 7:2, 3.

6. Dahme kahrehda Eipram anahne en pwoson mehlel pwehn sewese ih en mweselsang Ur?

6 Eipram me mahla oh sohte nah seri kan. Iaduwen e kak wiahda “wehi lapalap ehu”? Oh iawasa sahpw wet me Koht ketin padahkiong ih en kohla? Ni ahnsowo, Koht sohte padahkiong ih iawasa sahpwo kin mie. Ihme kahrehda, ma Eipram pahn mweselsang kahnimw kepwehpwe oh kansenamwahu en Ur, e anahne ahneki pwoson mehlel. Pwuhk wet me oaralap koasoia Family, Love and the Bible (Peneinei, Limpoak oh Paipel) kin koasoia met duwen ni ahnsou mahs: “Kalokolok me keieu kehlail sang kalokolok teikan me kin kohwong emen tohnpeneinei me dipkihda dihp laud ehu iei en siken ih sang eh peneinei. . . . Met kin kasansalehda ia uwen laud peik oh likih Koht me Eipraam kasalehda ni ahnsou me Koht ketin padahkiong ih en wia met, e mweselsang kaidehn ihte sapwe, ahpw pil eh peneinei.”

7. Iaduwen Kristian akan rahnwet pahn ele lelohng kasongosong kan me Eipram lelongehr?

7 Rahnwet, Kristian akan mwein kin lelohng soangen kasongosong kan. Duwehte Eipram, mwein kitail kin lelohng kasongosong kan en mwohneki mahs mwohni kan sang mehkan me kin pid kaudok mehlel. (1 Sohn 2:16) Mwein kitail kin lelohng kasongosong kan sang rehn atail peneinei me soh pwoson akan, iangahki kisetail kan me piskensang mwomwohdiso, oh mwein irail kin song en kasonge kitail en werek suwed. (Madiu 10:34-​36; 1 Korint 5:11-​13; 15:33) Eipram wia mehn kahlemeng mwahu ong kitail koaros. E kin mwohneki kompoakepahnki Siohwa sang mehkoaros​—pil eh peneinei. E sohte wehwehki ni oaritik iaduwen sapwellimen Koht inou kan pahn pweida, iahd oh iawasa. Ahpw, e pil kin likih inou pwukat edetehn met pahn wehwehki e mour. Kangoang kaselel wet pahn kak sewese kitail en rapahki mahs Wehio nan rahnpwukat!​—Madiu 6:33.

8. Ni ahl dahieu pwoson en Eipram kin kamwekidada tohn eh peneinei keren kan, oh dahme Kristian akan pahn kak sukuhliki sang met?

8 Iaduwen irail tohn peneinei keren kan en Eipram? E sansal me pwoson me Eipram kasalehda kin kamwekidada irail, pwe eh pwoud, Sarai, oh nein rie ohl me wiahla sopwoupwou men, ede Lohd, ira koaros mwekidkihda kehkehlik en Koht oh mweselsang Ur. Rien Eipram, Nahor oh ekei nah seri kan pil mweselsang Ur mwuhr oh kousoanla nan Aran, wasao me irail kin kaudokiong Siohwa. (Senesis 24:1-4, 10, 31; 27:43; 29:⁠4, 5) Semen Eipram, Tera, pil pwungki en iang nah ohl! Ihme kahrehda, Paipel mahsanih me Tera me kahrehong eh peneinei en kolahng Kenan, pwe Tera me kaunen peneinei. (Senesis 11:31) Kitail soh pahn pil perenki kilang ekei kisetail pedolong nan padahk mehlel ma kitail, ni ahl me konehng oh kadek, koasoi ong irail duwen padahk mehlelo?

9. Kaunop dah kei me Eipram anahne wia mwohn e seiloak, oh dahme kahrehda kitail kak nda me met kin pidada tohnmetei kan?

9 Eri, mwohn Eipram pahn seiloak, e soupisengki kaunopada oh koasoanehdi soahng tohto. E anahne netikihla sapwe oh nah dipwisou kan, oh pwainda ihmw likou kan, kamel kan, mwenge, oh dipwisou kesempwal kan. Ele mwein Eipram pil netikihla nah mwohni laud pwehki e anahne karuwaru kaunopada ong eh seiloak, ahpw e perenki met pwe e men peikiong Siohwa. Ia uwen kaselel rahno me arail kaunopada ong arail seiloak nekier oh Eipram oh koaros me iang ih seiloak mihmi likin kelen Ur oh re onopadahr pwehn tepida ahr seiloak! Pwihn en seiloak wet kin seiseiloak kohkohlahng pali epeng oh kin dadaur kohwei puwelen Pillap Iupretis. Mwurin arail seiloak wihk kei, me wehwehki re seiloak mwail 600 samwa, irail lelahng nan kahnimw ehu me mih ni pali epeng nan sapwen Mesopodamia, adaneki Aran, iei wasa me tohto pwihn en seiloak kan kin kommoal ie.

10, 11. (a) Dahme kahrehda Eipram mihmi nan Aran? (b) Kangoang dahieu kak kohwong irail Kristian akan me kin apwalihada ahr pahpa oh nohno mahlahr kan?

10 Eipram eri kousoanla nan Aran, oh mwein e wia met pwehki e kin medemedewe duwen e pahpa Tera, me mahlahr. (Lipai 19:32) Kristian tohto nan rahnwet kin ahneki pwukoa ehu en apwalihada arail pahpa oh nohno kan me mahlahr oh soumwahu, oh ekei irail pil kin kawekihla arail koasoandi kan pwehn kak apwalih arail pahpa oh nohno kan. Ni ahnsou me irail anahne wia met, re kak kamehlele me arail tohnmetei kan ni limpoak kin wia mehkot me “Koht kin ketin kupwurperenki.”​—1 Timoty 5:⁠4.

11 Ahnsou dower powe. “Tera sipalla wasao ni eh sounpar 205.” Eipram nsensuwedkihla laud pwe eh pahpa melahr, ahpw mwurin ahnsoun mwahiei, e mwadangete mweselsang Aran. “Eipram sounpar 75, e ahpw mweselsang Aran, nin duwen Kauno eh ketin mahsanih; Lohd eri iangihada. E pil kahre eh pwoud Sarai, oh Lohd nein rieo, iangahki kepwe koaros oh ladu koaros me re naineki nan Aran. Irail eri tapihada seiloaklahng Kenan.”​—Senesis 11:32; 12:4, 5.

12. Dahme Eipram wia ni ahnsou e mihmi nan Aran?

12 Ni ahnsou me Eipram kin mih nan Aran, e ‘naineki kepwe kan.’ Edetehn e tohnmeteikihla eh dipwisou kan oh mahn akan ni ahnsou me e mweselsang Ur, Eipram pwurehng wiahla ohl kepwehpwe men ni ahnsou me e mweselsang Ur. E sansal me met wiawi pwehki Koht ketin kapaiada ih. (Eklesiasdes 5:19) Rahnwet, mendahki Koht sohte kin inoukiong sapwellime aramas akan me E pahn ketin kahrehong irail en kepwehpwehla, e kin lelepek en kolokolete sapwellime inou en apwalihada irail akan me ‘mweidala imwe, de rie kan’ pwehki Wehio. (Mark 10:29, 30) Eipram pil ‘alehda aramas akan’ oh met kin wehwehki me e naineki ladu tohto. Jerusalem Targum oh Chaldee Paraphrase koasoia me Eipram kin wia doadoahk en ‘kalohk.’ (Senesis 18:19) Ahmw pwoson kin kamwekid uhk en koasoiong mehn mpomw akan, iengomw tohndoadoahk kan, de iengomw tohnsukuhl akan? Eipram sohte manokehla dahme Koht kehkehlikiong ih en wia, eri, e sohte rapahki mour nsenamwahu nan Aran. E doadoahngki eh ahnsou mwahu wasao. Ahpw, e lelehr ah ahnsou en mweselsang Aran. “Eipram ahpw mweselsang Aran, nin duwen Kauno eh ketin mahsanih.”​—Senesis 12:⁠4.

Palio Iupretis

13. Iahd me Eipram kotehla Pillap Iupretis, oh wiewia wet kin karasaiong dah?

13 Eipram anahne pwurehng seiloak. E mweselsang Aran oh eh pwihn en seiloak mweselahng ni pali kapi seiseiloak mpen mwail 55. Likamwete Eipram uhdi ni keilen pillap Iupretis me mih palio sang wasahn pisnes ehu en Karkemis. Iei ih wasao me pwihn en seiloak tohto kin kotehla pillapo.b Iahd me pwihn en seiloak en Eipram kotehla pillapo? Paipel kasalehda me met wiawier sounpar 430 mwohn mehn Suhs akan me mweselsang Isip nan Nisan 14, 1513 B.C.E. Eksodus 12:41 mahsanih: “Nin rahn me kaimwisekla sounpar pahpwiki silihseko kadaudok en sapwellimen Kauno aramas koaros wiahkinteieu mweselsang Isip.” Likamwete ih ahnsowo me inou en Eipraam tepida manamanla ni Nisan 14, 1943 B.C.E., ni ahnsou Eipram ni peik kotehla pillap en Iupretis.

14. (a) Dahme Eipram kak kilang ki ni karasaras, poaren mese en pwoson? (b) Ni ahl dahieu me sapwellimen Koht aramas akan en nan rahnpwukat me ale pai laudsang Eipram?

14 Eipram mweselsang kahnimw kepwehpwe ehu. Ahpw, ahnsowo e kin kasikasik oh medemedewe duwen “kahnimw me poahsoan poatopoat,” koperment pwung ehu me pahn kaunda aramas akan. (Ipru 11:10) Ei, edetehn Eipram sohte wehwehki ni unsek duwen met, e tepida dehdehkihla duwen ekei ire kesempwal me pid koasoandi en Koht en pwaindasapahl aramas akan. Rahnwet, kitail inenen paiekihda dahme kitail wehwehki duwen kupwuren Koht pwe e laud sang dahme Eipram wehwehki. (Lepin Padahk 4:18) “Kahnimwo,” de koperment en Wehin Koht, me Eipram kin koapworopworki​—⁠pweidahr ahnsouwet​—pwe e kaunda nanleng sang pahr 1914. Eri, met soh pahn kamwekid kitail en pwoson oh liki Siohwa sang ni atail wiewia kan?

Tepidahn Keikeiruseli nan Sapwen Inou

15, 16. (a) Dahme kahrehda Eipram anahne ni eimah kauwada pei sarawi ehu ong Siohwa? (b) Rahnwet, iaduwen Kristian akan kak eimah duwehte Eipram?

15 Senesis 12:5, 6 padahkiong kitail: “Ni ar lel nan Kenan, Eipram ahpw kotehla sahpwo lao lel wasa sarawien kahnimw Sekem, lel tuhke sarawien More.” Sekem mih mwail 30 ni pali epeng en Serusalem oh e mih nan ehu wahu me wahn sahpw akan kin wah tohto me adaneki “paradais en sahpw sarawio.” Edetehn, “mehn Kenan kan mihmihte nan sahpwo.” Pwehki mehn Kenan kan me kin inenen tiahk suwed, Eipram kin anahne perehla eh peneinei ahnsou koaros.​—Eksodus 34:11-​16.

16 Keriaun pak “Siohwa ahpw pwarohng Eipram oh mahsanihong: ‘Ih sahpwet me I pahn kihong kadaudokomw kan.’ ” Ia uwen kaperen! Ahpw, ni mehlel, Eipram anahne ahneki pwoson kehlail ma e pahn kak perenkihda mehkot me ihte kadaudoke kan pahn kak paiekihda ni ahnsou kohkohdo. Eri, Eipram “kauwada pei sarawi ehu wasao ong Kauno, pwehki eh ketin pwarohng.” (Senesis 12:⁠7) Aramas emen me samanih Paipel koasoia: “Kauwada pei sarawi ehu nan sahpwo kin wia mehn kasansal ehu me emen pahn sapwenikihla sahpwo me kin poahsoankihda pohn pwuhng ehu ong eh pwoson.” Kauwada pei sarawi ehu kin kasalehda wiewian aramas eimah men. Ni sansal pei sarawi wet kin duwehte dahme me ntingihdi nan Kosonnedo mwuhr, wiawikihda takai kan me aramas sohte doadoahngki sisel pohn takai. (Eksodus 20:24, 25) Mwohmw en pei sarawi pwukat pahn inenen weksang pei sarawi kan en mehn Kenan kan. Eri, mwohn wehi pokon, Eipram ni eimah kaudokiong Koht mehlel, Siohwa, oh met kin kahrehong ih en pil lelohng keper kan. Iaduwen kitail nan rahnwet? Kitail​—keieu me pwulopwul kan​—kin masak en padahkiong mehn mpatail kan de iengatail tohnsukuhl akan me kitail kin kaudokiong Siohwa? Eri, kitail en mwekidki eimah me Eipram kasalehda en kangoange kitail koaros en pil kesempwaliki atail pwais en wiahla sapwellimen Siohwa ladu kan!

17. Iaduwen Eipram kasalehda ong pein ih me ih emen me kin kalohkiseli mwaren Koht, oh dahme met pahn katamankin Kristian akan rahnwet?

17 Wasa koaros me Eipram kin kohla ia, e kin mwohneki eh kaudok ong Siohwa. “Mwurin mwo, e ahpw douluhlsang wasao ong palieir, lel nahna me mi palimesehn kahnimw Pedel; e ahpw kauwada ie imwe impwal kan, nanpwungen Pedel me mi palikapi oh oh Ai me mi palimese. E pil kauwada wasao pei sarawi ehu, oh likweriong mwaren Siohwa.” (Senesis 12:⁠8, New World Translation) Mahsen pwukat “likweriong mware” ni lokaiahn Ipru pil kin wehwehki “kalohkiseli mwaro.” Ni sansal, Eipram ni eimah kalohkiseli mwaren Siohwa ong mehn mpe kan, mehn Kenan. (Senesis 14:22-​24) Rahnwet, met kin katamankin kitail duwen pein atail pwukoa en wia uwen me kitail kak en “kalohkiseli mwaren Koht ong wehi pokon.”​—Ipru 13:15; Rom 10:10.

18. Iaduwen​—⁠Eipram oh mehn Kenan kan kin kerenpene?

18 Eipram sohte kin mih ni ahnsou werei nan ehu wasa. “Eri, e kin kosousang ehu wasa kosoulahng ehu wasa, mwekimwekid kohla Negeb”​—iei wasa me karakar palieir en nahna kan en Suda. (Senesis 12:⁠9) E kin kalap kosousang ehu wasa kosoulahng ehu wasa, oh e kin kasalehda me ih emen tohnkaudok en Siohwa nan ehu ehu wasa kapw me e kosoulahng, oh Eipram oh eh peneinei kin “kadehdehda ni sansal duwen ar mehn liki oh mehn keiru kei nin sampah.” (Ipru 11:13) Ahnsou koaros, irail kin kanahieng en dehr nohn pehsepene rehn mehn mparail kan me kin kaudokiong koht likamw akan. Rahnwet, Kristian akan pil anahne en dehr “kisehn sampah.” (Sohn 17:16) Kitail kin kadek ong mehn mpatail kan oh iengatail tohndoadoahk kan, ahpw kitail en kanahieng en dehr alasang ahr wiewia kan me kin kasansalehda ngehn en sampah wet me kin dohsang sang Koht.​—Episos 2:2, 3.

19. (a) Dahme kahrehda soangen mour me emen kin kosousang ehu wasa kosoulahng ehu wasa kin kihda kahpwal akan ong Eipram oh Sara? (b) Kahpwal dah kei pil pahn lelong Eipram ni ahnsou kohkohdo?

19 Kitail en dehr manokehla me e sohte mengei ong Eipram de Sarai en ahnla soangen mour me kin kalap kosousang ehu wasa kosoulahng ehu wasa. Ira kin kang milik de mwenge teikan me kin kohsang neira mahn akan pwe ira sohlahr kak pwainda soangsoangen mwenge tohto nan wasahn netinet kan en Ur; ira kin kousoanla nan ihmw likou kan oh solahr mih nan ihmw kaselel ehu. (Ipru 11:9) Mouren Eipram kin soupisek; e kin ahneki pwukoa tohto en apwalihada nah pwihn en mahn akan oh nah ladu kan. E sansal me Sarai kin apwalihada doadoahk kan me lih akan en arail keinek kan kin kalap wia: duwehte wiahda pilawa, wiahda wool, oh deidei. (Senesis 18:6, 7; 2 Nanmwarki 23:7; Lepin Padahk 31:19; Esekiel 13:18) Ahpw, kasongosong kapw kan saikinte lelong ira. Eipram oh eh peneinei pahn kereniong mihla pahn ehu irair me pahn pid mourara! Ahn Eipram pwoson pahn kak sewese ih en powehdi kahpwal pwukat me e pahn lelohng?

[Nting tikitik me mi pahs]

a Mendahki pillap Iupretis en ni ahnsouwet kin tangatang mpen mwail eisek ni pali mesen wasa me Ur uhdahn mie mahs, mehn kadehde kan kin kasansalehda me ni ahnsou mahs pillapo kin tangatang ni palikapi en kahnimwo. Ihme kahrehda, Paipel mahsanih me Eipram kohsang “sahpw me mi palio Iupretis.”​—Sosua 24:3.

b Sounpar epwuki kei mwuri, Nanmwarki en Asiria Ashurnasirpal II kin doadoahngki rahp kan ong kotehla pillap en Iupretis me karanih Karkemis. Paipel sohte kasalehda ma Eipram anahne wiahda rahp kan de eh pwihn en seiloak ihte alu oh kotehla pillapo.

Ke Kin Tamataman Ire Kesempwal Pwukat?

• Dahme kahrehda Eipram adanekihla “semen irail kan koaros me pwoson Koht”?

• Dahme kahrehda Eipram anahne ahneki pwoson pwen sewese ih en mweselsang Ur en mehn Kaldia kan?

• Iaduwen Eipram kasansalehda me e kin mwohneki kaudok en Siohwa?

[Map nan Pali 18]

(For fully formatted text, see publication)

SEILOAK EN EIPRAM

Ur

Aran

Karkemis

KENAN

Sehd Laud

[Credit Line]

Based on a map copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Kilel nan Pali 17]

Eipram ahneki pwoson kehlail oh met sewese ih en kohkohsang mour nsenamwahu nan kahnimw en Ur

[Kilel nan Pali 20]

Pwehki irail kin kousoanla nan impwal likou kan, Eipram oh eh peneinei kin “kadehdehda ni sansal duwen ar mehn liki oh mehn keiru kei nin sampah”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share