Kahlemengih Siohwa Ni Ahmw Kaiahne Noumw Seri Kan
“Kaidehn pahpa oh nohno kan koaros kin kapwungala neirail seri kan?”—IPRU 12:7, Contemporary English Version.
1, 2. Dahme kahrehda pahpa oh nohno kan kin apwaliki kaiahne neirail seri kan rahnwet?
ROPOROP me wiawiehr nan Sapahn sounpar kei samwalahro kasalehda me elep en irail ako me peidek kohwong ahneki pepehm me irail pahpa oh nohno kan sohte kin nohn koasoakoasoipene rehn neirail seri kan, oh pahpa oh nohno kan kin nok mweidala neirail seri kan. Nan wehiohte, mie pil ehu roporop me wiawiehr, oh mpen pahkis ehu en irail ako me peidek kohwong wehkada me irail sehse koasoipene rehn neirail seri kan. Kahpwal wet sohte kin wiawihte nan Orient. The Toronto Star ripohtki, “Pahpa oh nohno tohto nan Canada wehkada me irail sohte nohn ese en wiahla pahpa oh nohno mwahu kan.” Wasa koaros nan sampah, irail pahpa oh nohno kan kin apwaliki kekeirada neirail seri kan.
2 Dahme kahrehda pahpa oh nohno kan kin apwaliki kekeirada neirail seri kan? Kahrepe me keieu laud: pwehki kitail kin momour nan “imwin rahn akan” oh “ahnsou apwal ekei.” (2 Timoty 3:1) Paipel pil mahsanih met: “sang ni ar tikitik ar lamalam akan kin uhwongete ni me suwed.” (Senesis 8:21) Oh irail me pwulopwul kan kin keieu mengei en lohdi pahn kasongosong kan en Sehdan, me kin rasehng “laion emen me kin weriwer” raparapahki irail akan me soh-koahiek akan pwehn kadallehla. (1 Piter 5:8) Pahpa oh nohno Kristian kan kin lelohng kahpwal tohto pwe re men kaiahne neirail seri kan “nan kaiahn oh madamadau en Siohwa.” (Episos 6:4, New World Translation) Iaduwen pahpa oh nohno kan kak sewese neirail seri kan en kekeirada oh wiahla tohnkaudok koahiek kan en Siohwa, oh wehwehki wekpeseng en dahme mwahu oh dahme suwed”?—Ipru 5:14.
3. Dahme kahrehda en pahpa oh nohno kaiahn oh kaweid kan kesempwal ong kekeirada neirail seri kan pwe ren kak pweida mwahu?
3 Nanmwarki loalokong men, Solomon, mahsanih me “seri kan kin wia mehkot sapwung ni ar sohte wehwehki oh seukautih.” (Lepin Padahk 13:1; 22:15) Irail me pwulopwul kan anahne kaweid kan ni elen limpoak sang arail pahpa oh nohno kan pwe re kak kihsang mohngiongarail soangen tiahk suwed oh pweipwei kan. Pwulopwul kan sohte kin ahnsou koaros perenki ale soangen kaweid pwukat. Ni mehlel, sohte lipilipil ihs me kin kihda kaweid, re sohte men ale kaweid pali laud en ahnsou. Pahpa oh nohno kan anahne en sukuhliki “padahkiong kisin seri men duwen eh pahn momour, eri, e pahn tamatamante erein eh mour.” (Lepin Padahk 22:6) Ni ahnsou me seri kan kin kapwaiada kaweid pwukat, e kin sewese irail en mour mwahu ahnsou wet oh ahnsou kohkohdo. (Lepin Padahk 4:13) E kesempwal pahpa oh nohno kan en wehwehki me arail pwukoa en kaiahne neirail seri pwulopwul kan me inenen kesempwal!
Ia Wehwehn Kaiahn
4. Ia wehwehn “kaiahn” nan Paipel?
4 Pwehki ekei pahpa oh nohno kan kin perki me aramas teikan pahn ndahkin irail me irail kin mwamwahleki oh wia kauwe neirail seri kan, duwehte nohn daulihla keme neirail seri kan, de doadoahngki lokaia keng, de kauwehla pepehm en neirail seri kan—eri, pwehki met, ekei pahpa oh nohno kan kin pweiek sang kapwung neirail seri kan. Kitail en dehr perki soahng pwukat. Lepin lokaia wet: “kaiahn” me mih nan Paipel sohte kin wehwehki mwamwahleki, wia kauwe de lemei ong neitail seri kan. Ni lokaiahn Krihk, lepin lokaia “kaiahn” kin wehwehki kaweid, kasukuhl, kapwungala, oh kaweid kehlail ahpw ni elen limpoak.
5. Dahme kahrehda e katapan en kilang duwen ia mwomwen Siohwa kin kaiahne sapwellime aramas akan?
5 Siohwa Koht kin wia mehn kahlemeng unsek ni E kin ketikihda kaiahn. Wahnpoaron Pohl ntingihdi met ni ahnsou e karasaiong Siohwa duwehte pahpa men: “Kaidehn pahpa oh nohno kan koaros kin kapwungala neirail seri kan? . . . Atail pahpa kan kin kapwungala kitail ahnsou kis duwen me re lemeleme me konehng oh pwung, ahpw Koht kin ketin kapwungala kitail pwe kitail en kin iang ih sarawihla.” (Ipru 12:7-10, Contemporary English Version) Ei, Siohwa kin kaiahne sapwellime aramas akan pwe en kamwahwihirailla pwe ren kin sarawihla oh min. Ni mehlel, kitail pahn kak sukuhliki laud duwen kaiahne seri kan ma kitail pahn kilang ia mwomwen Siohwa kin ketin kaiahne sapwellime aramas akan.—Deuderonomi 32:4; Madiu 7:11; Episos 5:1.
Limpoak kin Wia Kehl Ehu me Kin Kamwekid
6. Dahme kahrehda e kin apwal ong pahpa oh nohno kan en kahlemengih sapwellimen Siohwa limpoak?
6 Wahnpoaron Sohn mahsanih, “Koht iei limpoak.” Eri, kaiahn me Siohwa kin ketikihda kin ahnsou koaros mwekidkihda sapwellime limpoak. (1 Sohn 4:8; Lepin Padahk 3:11, 12) Eri, met kin wehwehki me e pahn mengei ong irail pahpa oh nohno kan me kin poakohng neirail seri kan en kahlemengih Siohwa? Soh, kaidehn ahnsou koaros. Pwe sapwellimen Koht limpoak kin poahsoankihda irair pwung. Emen ohl me loalokongkihla lokaiahn Krihk kadehdehda me soangen limpoak wet “sohte kin ahnsou koaros poahsoankihda ahnepen aramas.” Koht sohte kin ketin mwekidki poahkahlahte. E kin ahnsou koaros mwahngih dahme keieu mwahu ong sapwellime aramas akan.—Aiseia 30:20; 48:17.
7, 8. (a) Mehn kahlemeng dahieu en limpoak me kin poahsoankihda irair pwung me Siohwa ketin wiawiong sapwellime aramas akan? (b) Iaduwen pahpa oh nohno kan kak kahlemengih Siohwa en sewese neirail seri kan en koahiekla kapwaiada mouren kaweid akan en Paipel?
7 Medemedewe duwen sapwellimen Siohwa limpoak me e kasalehong mehn Israel akan. Moses doadoahngki karasaras kaselel ehu en kawehwe duwen sapwellimen Siohwa limpoak ong wehin Israel ahnsou me re ahpwtehn wiahla wehi ehu. E mahsanih: “Rasehng ikel men eh kin padapadahkihong wah kan duwen ar pahn pihr, eh kin kihpeseng eh pehnpihr kan pwehn daperkin irail, iei duwen Kauno [“Siohwa,” NW] eh kin ketin kolokol Israel pwe en dehr pwupwudi.” (Deuderonomi 32:9, 11, 12) Ni ahnsou me mahn ikel nohno men kin kasukuhlih nah kan duwen pihr, e kin ‘itikada ah pas,’ ni e kin likepip pwehn kangoangehki nah kan en pipihr. Oh ni ahnsou me menpihr pwulopwulo pahn tepida dikoudihlahsang nan eh pas—oh paso kin kalapw mih pohn takai me kin mih nan wasa ileile—nohno ikel men pahn “wie pipihrseli pohn” nah kisin menpihro. Ma menpihr pwulopwulo pahn mwomwen tepida pwupwudiong pohn pwehl, mahn ikel nohno menet pahn mwadangete ‘kihpeseng eh pehnpihr kan pwehn daperkin ih.’ Ni limpoak, Siohwa kin ketin apwalihada wehi kapw en Israel ni soangen ahlohte. E ketikihong aramas akan Kosonned en Moses. (Melkahka 78:5-7) Koht eri apwahpwalih sapwellime wehio, oh kin kaukaunopada pwehn sewese irail ni ahnsou me re kin lelohng kahpwal akan.
8 Iaduwen Kristian pahpa oh nohno kan kak kahlemengih sapwellimen Siohwa limpoak? Keieu, irail anahne padahkiong neirail seri kan duwen mouren kaweid akan oh koasoandi kan me dierekda nan sapwellimen Koht Mahsen. (Deuderonomi 6:4-9) Arail mehn akadei iei en sewese neirail me pwulopwul kan en wiahda arail pilipil kan me kin poahsoankihda mouren kaweid kan en Paipel. Ni ahl wet, pahpa oh nohno limpoak kan kin ni karasaras pipihrseli limwahn neirail seri kan, tehk ia mwomwen irail kin kapwaiada mouren kaweid kan me re sukuhlikier. Ahpw, ni ahnsou neirail seri kan pahn lalaudla oh ni ekis ekis irail pahn ale mweimwei en wia pein arail pilipil kan, irail pahpa oh nohno kan kin nsenohki oh kaunopada en “pihrdihla pahrail” oh mwadangete ‘kihpeseng [arail] pehnpihr kan pwehn daperkin irail’ pwe irail sohte pahn lelohng keper. Soangen keper dahieu?
9. Pahpa oh nohno limpoak kan anahne en mwasahn duwen keper dahieu? Kihda karasaras ehu.
9 Siohwa Koht kin padahkiong mehn Israel akan duwen dahme pahn wiawiong irail ma re pahn werek suwed. (Nempe 25:1-18; Esra 10:10-14) Werekiong aramas suwed kan kin wia keper ehu me kin kalapw wiawi nan rahnwet. (1 Korint 15:33) Pahpa oh nohno Kristian kan anahne kahlemengih Siohwa. Emen serepein me ede Lisa me sounpar 15 kin mwahuki pwutak emen me sohte kin kesempwaliki irair akan ni pali ngehn me Lisa oh eh peneinei kin kesempwaliki. Lisa koasoia met: “Ai pahpa oh nohno mwadangete kilang ai madamadau kan wekila oh ira nsenohkin ie oh ekei ahnsou ira kin kapwungala ai madamadau sapwung kan, oh ahnsou teikan ira kin kangoangehkin ie ni lokaia kadek.” Ira kin mwohndi rehn Lisa oh, ni kanengamah, kin rong dahme e koasoia, oh ira kak wehwehkihla kahpwal me e lelohng oh sewese ih en powehdi eh ineng laud en keniken rehn ienge tohnsukuhl akan.a
Kolokol Irairen Koasoakoasoipene en Saledek
10. Ni ahl dah kei Siohwa kin wia mehn kahlemeng mwahu ni E kin mahsanihong mehn Israel akan?
10 Pwehn kaiahne seri kan ni ahl en pweida mwahu, pahpa oh nohno kan anahne en nantihong kolokol irairen koasoakoasoipene en saledek rehn neirail seri kan. Edetehn Siohwa kin mwahngih dahme mih nan mongiongatail kan, e kin kangoange kitail en kapakap. (1 Kronikel 28:9) Mwurin e ketikihong mehn Israel akan Kosonnedo, Siohwa ketikihong Mehn Lipai kan pwukoa ehu en kaweidih mehn Israel akan, oh e pil kadarala rehrail soukohp akan pwehn sewese irail en ahneki madamadau pwung oh kapwungala irail. E pil kin kasalehda me e perenki rong arail kapakap kan.—2 Kronikel 17:7-9; Melkahka 65:2; Aiseia 1:1-3, 18-20; Seremaia 25:4; Kalesia 3:22-24.
11. (a) Iaduwen pahpa oh nohno kan kak kangoange neirail seri kan en saledek koasoipene rehn arail pahpa oh nohno kan? (b) Dahme kahrehda e kesempwal ong pahpa oh nohno kan en rong kanahieng ni ahnsou me irail kin koasokoasoipene rehn neirail seri kan?
11 Iaduwen pahpa oh nohno kan kak kalemengih Siohwa ni ahnsou me re kin koasoiong neirail seri kan? Keieu kesempwal, pahpa oh nohno kan anahne kihong neirail seri kan arail ahnsou. Pahpa oh nohno kan pil anahne liksang soangen koasoi kan me kin kamedekihala neirail seri kan, duwehte, “Ihte me ke men ndaiong ie? I lemeleme mehkot kesempwal!”; “Ke dehr wia koasoi pweipwei!”; “Eri, dahme ke lemeleme? Ke me tikitik.” (Lepin Padahk 12:18) Pahpa oh nohno loalokong kan kin rong kanahieng dahme neirail seri kan kin nda, pwe met pahn kin sewese irail en saledek kasalehda arail pepehm akan. Pahpa oh nohno kan me kin pohnsehsehla neirail seri kan ni ahnsou me re tikitik, ele mwein ni ahnsou me re pahn laudla, seri kan pahn uhd pohnsehsehla ahr pahpa oh nohno kan. Siohwa kin ahnsou koaros perenki rong sapwellime aramas akan. E kin karonge aramas akan me kin, ni lamalam aktikitik, kapakap ong Koht.—Melkahka 91:15; Seremaia 29:12; Luk 11:9-13.
12. Mehnia irair akan me pahpa oh nohno kan kak kasalehda oh met pahn sewese neirail seri kan en mengei ong tuhwong irail?
12 Medemedewe, iaduwen ekei sapwellimen Koht irair akan me kin kahrehong sapwellime aramas akan en mengei ong kapakap ong Koht. Karasepe ieu, Nanmwarki Depit en Israel en mahs wiahda dihp laud rehn Padsipa. Pwehki Depit emen aramas soh unsek, e pil wiahda dihp laud teikan nan eh mour. Ahpw, ahnsou koaros e kin kapakap ong Siohwa oh rapahki sapwellimen Siohwa mahk kalahngan oh kaweid. E sansal me sapwellimen Koht kadek-limpoak oh mahk kalahngan kin kamengeiong Depit en pwurala rehn Siohwa. (Melkahka 103:8) Ni ahnsou me pahpa oh nohno kan pahn kasalehda irair akan me Koht kin ketin sapwellimaniki, duwehte limpoak oh mahk kalahngan, irail pahn kak kolokol irairen koasoakoasoipene saledek rehn neirail seri kan mendahki irail kin wiahda sapwung kan.—Melkahka 103:13; Malakai 3:17.
Doadoahngki Ahmw Loaloakong
13. “Doadoahngki ahmw loalokong” kin wehwehki dah?
13 Ni ahnsou me pahpa oh nohno kan pahn karonge neirail seri kan, irail anahne doadoahngki arail loalokong oh ahneki “erpit me kin sang powe.” (Seims 3:17) Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Ahmw loalokong en sansal mwohn aramas koaros.” (Pilipai 4:5) Ia wehwehn “doadoahngki ahmw loalokong”? Ni lokaiahn Krihk, ehu kawehwepen lepin lokaia pwukat: “doadoahngki ahmw loalokong” kin wehwehki en “dehr lemeidihd.” Mehlel, pahpa oh nohno kan anahne utungada koasoandi en tiahk mwakelekel oh koasoandi ngehnen teikan, ahpw, iaduwen re kak wia met ni elen loalokong?
14. Iaduwen Siohwa doadoahngki kupwurokong me pid duwen Lohd?
14 Siohwa kin wia mehn kahlemeng keieu kaselel ong doadoahngki kupwurokong ni ahl me konehng. (Melkahka 10:17) Ni ahnsou me E kangoange Lohd oh eh peneinei en mweselsang kahnimw en Sodom me pahn kereniong ohla, Lohd “ahpw peikasalda.” Mwurin met, ahnsou me sapwellimen Siohwa tohnleng padahkiong Lohd en tangalahng nahna kan, Lohd eri koasoia: “Nahna kan me nohn doh . . . Komw mahsanih kisin kahnimwen [Soar]? I kak lellahng mwo pwe me keren. Komw mweidohng ie I en patolahng mwo—wasa tikitik kis—oh ih wasa I kak pitla ie.” Iaduwen Siohwa mwekidkihda met? E mahsanih: “Eri, me mwahu! I sohte pahn kamwomwala kisin kahnimwen.” (Senesis 19:16-21, 30) Siohwa kupwurki ahn Lohd pekipek. Mehlel, pahpa oh nohno kan anahne kapwaiada koasoandi kan me Siohwa Koht ketin wiahda nan sapwellime Mahsen, Paipel. Ahpw, ni ahnsou me irail me pwulopwul kan kin peki ren wia mehkot me sohte pahn kauwehla mouren kaweid kan en Paipel, e pahn mwahu en mweidong irail en wia.
15, 16. Mehn kasukuhl dahieu irail pahpa oh nohno kan kak sukuhliki sang karasaras me ntingihdi nan Aiseia 28:24, 25?
15 Doadoahngki ahmw loalokong ni ahl me konehng kin pil wehwehki me pahpa oh nohno kan pahn kaunopada mohngiong en neirail seri kan pwehn ren kak ale kaweid me pahn kohwong irail. Aiseia karasaiong Siohwa duwehte soumwet men oh mahsanih: “Sohte soumwet men kin deideipwelih eh mwaht ahnsou koaros oh onopadahng en padok werentuhke. Ni eh kin kaunopadahr pwehlo, e kin padokedi werentuhkehn doalo kisin mwenge kan, e kin padokedi kohn oh parli, oh padokedi soangen wahnsahpw teikan ni keilen eh mwahto.”—Aiseia 28:24, 25.
16 Siohwa kin “deideipwelih eh mwaht ahnsou koaros oh onopadahng en padok werentuhke.” E kin kaunopada mohngiong en sapwellime aramas akan mwohn E pahn kaweidih irail. Ni ahnsou me pahpa oh nohno kan kin kapwungala neirail seri kan, iaduwen re pahn kak ni karasaras ‘deideipwelih’ mohngiong en neirail seri kan? Emen pahpa alasang Siohwa ni ahnsou me e kapwungala nah pwutak me sounpar pahieu. Ni ahnsou me nah pwutak kemehda pwutak men nan arail wasahn kousapw, pahpa menet rong kanahieng dahme nah pwutak koasoia. Mwuri, pahpa menet ni karasaras ‘deipwelih’ mohngiong en nah pwutak, e padahkiong nah pwutak duwen soi ehu me kasalehda duwen kisin pwutak men me kin ale kalokolok sang rehn pwutak suwed men. Pwutako rong soi wet oh met kamwekid ih en nda me pwutak suwed menet nan soi anahne ale kaiahn. Ni karasaras, ‘deideipwelih’ mongiong en pwutako kin sewese ih en wehwehki me dahme e wia ni ahnsou me e keme pwutako wiewia sapwung ehu.—2 Samuel 12:1-14.
17. Mehn kasukuhl dahieu me kin pid duwen pahpa oh nohno en kaweidih neirail seri kan me kin kohda nan Aiseia 28:26-29?
17 Aiseia pil karasaiong sapwellimen Siohwa kaweid duwehte doadoahk en soumwet men—kihsang kilen werentuhke kan. Soumwet men kin doadoahngki soangsoangen mehn doadoahk kan pwehn kihsang kilen werentuhke kan, ahpw e kin doadoahngki mehn doadoahk kan me pahn konehng ong ia uwen kehlail soangsoangen kilen werentuhke kan. E kin doadoahngki lepin tuhke marahra pwehn poakiheki soangen werentuhke me adaneki “black cumin” me mwuterek oh doadoahngki lepin tuhke toutou ong werentuhke me adaneki “cumin,” ahpw e kin doadoahngki mehn koakoahk me ngih keng de tangahki kuruma pohn werentuhke kekeluwak kan. Ahpw, e sohte pahn nohn kehlail tangahki kuruma pohn werentuhke kehlail kan pwe en dehr kamwutepene irail. Eri, ni ahnsou me Siohwa kin kupwurki en kihsang sapwellime aramas akan irair sohte konehng kan, e kin doadoahngki ahl akan me pahn konehng ong anahn akan oh irairen emenemen aramas akan. E sohte kin lemei. (Aiseia 28:26-29) Ekei seri kan kin mwekidkihda ihte ma arail pahpa de nohno pahn kilangdohng irail, oh pahpa oh nohno sohte anahne wia mehkot likin met. Ahpw, ekei seri kin anahne mehn kataman ahnsou koaros, oh pil ekei seri kin anahne sawas laud sang met. Pahpa oh nohno kan me kin doadoahngki arail loalokong pahn kaweidih neirail seri kan nin duwen anahn en pein emenemen neirail seri kan.
Wiaiong Koasoakoasoipenehn Peneinei en Kaperen
18. Iaduwen pahpa oh nohno kan kak isaneki ahnsou mwahu en kaukaule wia onop en Paipel nin duwen peneinei ehu?
18 Ahl me keieu mwahu en kasukuhlih noumwail seri kan iei en kaukaule wiahki ehu onop Paipel en peneinei oh rahn koaros koasoiapene soahng me pid Paipel. Onop en peneinei kin pweida mwahu ma e kin wiawi ahnsou koaros. Ma sohte koasoandi en wia onop en peneinei, pali laud en ahnsou, onopo sohte pahn wiawi. Eri, pahpa oh nohno kan anahne ‘isaneki ahnsou mwahu’ en wia arail onop en peneinei. (Episos 5:15-17) E sohte mengei en pilada ahnsou ehu en wia onop en peneinei me pahn mwahu ong koaros nan peneinei. Emen tapwin peneinei koasoia me ni ahnsou me nah seri kan laudla, arail koasoandi en mour kin wekpeseng, kahrehda e apwal en irail koaros kohpene nin duwen peneinei ehu. Ahpw, e kilang me nah seri kan koaros kin mihmi nan ihmw ni pwong kan me mihding en mwomwohdiso kan kin wiawi. Pahpa menet eri koasoanehdi en wia onop en peneinei ni pwong ehu me mihding en mwomwohdiso kin wiawi. Koasoandi wet pweida mwahu. Ni ahnsou wet, nah seri silimen koaros wia laduhn Siohwa kan me papidaislahr.
19. Iaduwen pahpa oh nohno kan kak alasang Siohwa ni ahnsou me irail kin wia onop en peneinei?
19 Ahpw, e sohte itar en ihte koasoiapene ekei padahk kan me kin poahsoankihda Paipel ahnsoun onop en peneinei. Siohwa kin padahkiong mehn Israel akan ki samworo kan, oh irail kin ‘kawehwe sapwellimen Koht Kosonnedo ni mahsen en sahpwo, oh kawehwehda mwahu pwe aramas koaros en kak dehdehki.” (Nehmaia 8:8) Emen pahpa me pweida mwahu en sewese nah seri isimen koaros en poakohng Siohwa kin ahnsou koaros pedolong nan eh pere mwohn onop en peneinei pwe e pahn kak kaunopada mwahu pwehn doadoahngki dahme re pahn onop pwehn sewese oh kaitarala anahn en ngehn en emenemen nah seri kan koaros. E wiahki onop en peneinei ahnsoun kaperen ehu ong nah seri kan. Emen nah pwutak ni e laudla tamanda oh koasoia, “Onop kin ahnsou koaros kaperen. Ma kiht kin mwadomwadongki mpwei likin imwat, oh aht pahpa de nohno likwerih kiht en wia onop en peneinei, ni ahnsowohte se kin kihdi neit mpweio oh tangala nan ihmw pwen wia onop en peneinei. Ni mehlel, onop en peneinei kin wia ahnsou keieu kaperen ni soutik kan nan wihko.”
20. Kahpwal dahieu ele mwein pahn kak pwarada nan peneinei ehu me kitail anahne koasoiapene?
20 Sounmelkahkao mahsanih: “Seri kan, iei kisakis ehu sang rehn Kauno [“Siohwa,” NW]; uhdahn kapai ehu sang reh.” (Melkahka 127:3) Pahpa oh nohno kan anahne ahnsou laud oh doadoahk laud en kaiahne neirail seri kan, ahpw ma re kin wia met ni ahl me konehng, e pahn kak imwikihla mour soutuk ong neirail seri kan. Ia uwen laud kating wet! Eri, kitail en ngoangki alasang Siohwa ni ahnsou me kitail kin kaiahne neitail seri kan. Ahpw, mendahki pahpa oh nohno kan kin ahneki pwukoa wet en “kekeirada [neirail seri kan] ni kaiahn oh madamadau en Siohwa,” met sohte kin wehwehki me ahnsou koaros e pahn pweida mwahu. (Episos 6:4, NW) Ekei ahnsou, edetehn mie epwel keieu mwahu, seri kan kak tepida uhwong oh uhdi sang arail papah Siohwa. Eri, dahme pahpa oh nohno kan kak wia? Kitail pahn sukuhliki duwen oaralap wet nan artikel en mwuhr.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Ekspiriens kan me ntingihdi nan artikel wet oh artikel en mwuri ele mwein kin weksang tiahk kan en sapwomw. Ahpw, ke kak song en wehwehki mouren kaweid akan, oh kapwaiada met nan pein sapwomw.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Iaduwen pahpa oh nohno kan kak alasang sapwellimen Siohwa limpoak me kawehwe nan Deuderonomi 32:11, 12?
• Dahme ke kak sukuhliki sang ni mwomwen Siohwa kin mahsen ong mehn Israel akan?
• Pwehki Siohwa kin karonge pekipek me Lohd wia, dahme met kin padahkiong kitail?
• Mehn kasukuhl dahieu ong kaweidih seri kan me ke sukuhliki sang pwuhken Aiseia 28:24-29?
[Kilels nan Pali 22]
Pahpa oh nohno kan anahne kihong neirail seri kan arail ahnsou
[Kilel nan Pali 24]
“Ni mehlel, onop en peneinei kin wia ahnsou keieu kaperen ni soutik kan nan wihko”