Sapwellimen Sises Padahk kan Kin Kamwekid Madamadau en Pali Moron en Tohnsampah
“SOUN kawehwehn Pwuhk Sarawi, Edgar Goodspeed ntingihdi: “Soahng kan koaros me Rongamwahu ko koasoia me pid dahme Sises mahsanih, nan kapokon de ong aramas emen, e kak mahsanih nan awa riau. Ahpw, me tikitik kiset inenen kamwekidada poahsoan en madamadau en aramas akan, oh kitail kak koasoia me sohte aramas emen likin ih me ah koasoi kak kamwekidada tohnsampah pwon.”
Ni ahnsou me Sises Krais kaimwisekla sapwellime doadoahk en kalohk nan sampah nan pahr 33 C.E., sapwellime werek kan tohtohki mpen meh 120, ohl oh lih akan. (Wiewia 1:15) Rahnwet, aramas tohto sang rielik (2 billion) me kin kose me irail Kristian. Oh pil, aramas million pak epwiki kei kin kamehlele me Sises wia soukohp emen. Sapwellime padahk kan kin ahneki manaman tohrohr en kamwekid madamadau en pali moron en tohnsampah.
Sapwellimen Sises irair kamwekid sampah pwon, irail kaun akan me kaidehn Kristian pil kin kamehlele. Karasepe, emen ohl me wia rabbi en mehn Suhs me ede Hyman Enelow ntingihdi: “Sises wiahla aramas me keieu ndand, me aramas keieu sukuhliki duwen ih, me keieu kamwekid mour en aramas nan poadopoad en aramas ong palien sarawi.” Enelow pil koasoia: “Ihs me kak kapatahda soahng kan me Sises wia ong mour en tohnsampah? Limpoak me e sapwellimaniki oh mehn kamweit me e ketikihda, kamwahu me e kasalehda, oh koapworopwor oh peren me e kamwekidada—soahng pwukat koaros me keieu dei nan poadoapoad en aramas. Nanpwungen irail akan me wia aramas wadawad oh mwahu nan sampah, sohte emen me karanih Sises me aramas nan sampah pwon wehwehki ih oh sapwellime wiewia kan kamwekid madamadau en aramas. E wiahla aramas me keieu ndand nan poadoapoad.” Ohl lapalap en palien Hindu me ede Mohandas K. Gandhi koasoia: “Saikinte emen aramas tohrohr me I ese me wiahda mehkan me daulih Sises. Ni mehlel, sohte mehkot sapwung ni palien Kristian.” E pil doula oh kapatahiong: “Kahpwalo mih rehn kumwail Kristian akan. Kumwail saikinte kapwaiada sapwellimen Sises padahk kan.”
Palien Kristendom sohte kin mourki sapwellimen Sises padahk kan. Emen soupoad duwen Kristian me ede Cecil John Cadoux, koasoia me “wekidekila kan me ekis ekis pwarapwarada nan palien sarawi me pid arail sohla nohn limeidihdiong tiahk mwakelekel en wiewia, kin mie sangete . . . 140 A.D.” E tehkada me: “Kesehla soangen madamadau en limeidihd wet kin kakairada atail uhd daurala elen sampah kan.”
Ohlahn tiahk mwakelekel wet inenen tepida uhkla nan senturi kapahieu, ahnsou me kaunen Roman Emperor Constantine alehdi palien Kristian. Cadoux ntingihdi: “Sounpoadoapoad akan kilangehr oh poakehla duwen lapalahn wekiwekidek me palien sarawi wiahdahr ni ahnsou me re ehuwongehr Constantinus.” Mwurinte mwo, irail akan me kose me irail Kristian akan tapiadahr wiahda tiahk rotorot tohto me kauwehla mwaren Krais.
Peidek kan me pid kapwunod akan iei met: Dahme Sises uhdahn padahki? Oh dahme sapwellime padahk kan uhdahn pahn wiahiong atail mour?
[Kilel nan Pali 3]
“I sohte ese emen me wia laudsang dahme Sises wia ong aramas.”
—Mohandas K. Gandhi
[Kilel nan Pali 3]
“Sohte mehmen me kamwekidada tohnsampah duwehte Sises kin wia.”
—Edgar Goodspeed
[Kilel nan Pali 3]
Culver Pictures