Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w05 4/1 p. 28-p. 31 par. 10
  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Samuel Keieu

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Samuel Keieu
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2005
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • SAMUEL WILIANDI ILAI OH UHD WIAHLA SOUNKOPWUNG
  • (1 Samuel 1:1–​7:17)
  • TEPIN NANMWARKI EN ISRAEL —E WIA PWEIDA IEU DE SOH?
  • (1 Samuel 8:1–​15:35)
  • MWAHNAKAPW SOUNSILEPEN SIHPW MEN PILIPILDAHR PWEHN WIAHLA NANMWARKI
  • (1 Samuel 16:1–​31:13)
  • Dahme “Mwahu Sang Meirong”?
  • Keieun Nanmwarki en Israel
    Mehn Kasukuhl kan me Ke Kak Sukuhlkihsang Paipel
  • Saul—Nanmwahrki Keieu en Israel
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
  • Emen Kisin Pwutak Papahong Koht
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2005
w05 4/1 p. 28-p. 31 par. 10

Mahsen en Siohwa Kin Ieias

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Samuel Keieu

SOUNPAHRO iei pahr 1117 B.C.E. Mpen sounpahr 300 dower powe sang ni ahnsou me Sosua kalowedier Sapwen Inou. Ohl mah kan en Israel pwaredo mwohn sapwellimen Siohwa soukohpo oh wia pekipek tohrohr ehu. Soukohpo eri kapakapki ire wet, oh Siohwa ketin mweidohng irail en wia dahme re mwahuki. Met wia kilelepen kaimwiseklahn ahnsou me Sounkopwung kan apwahpwahlih sapwellimen Siohwa aramas oh tepidahn kaundahn nanmwarki kan nan Israel. Pwuhken Samuel Keieu nan Paipel kasalehda wiewia kapwuriamwei kan me wiawi erein ahnsou en wekidekla wet nan poadoapoad en Wehin Israel.

Pwuhken Samuel Keieu me Samuel, Nadan, oh Kad ntingihdi, kin koasoia duwen ahnsou ehu me reireiki sounpahr 102​—⁠sang pahr 1180 B.C.E. lel pahr 1078 B.C.E. (1 Kronikel 29:29) Met kin koasoia duwen kaun pahmen en Wehin Israel. Riemen wia sounkopwung, a riemen wia nanmwarki; riemen peikiong Siohwa, a riemen soh. Kitail pil pahn sukuhliki duwen mehn kahlemeng mwahu en lih riemen, oh pil duwen sounpei kommwad oh aktikitik emen. Soangen mehn kahlemeng mwahu pwukat kin kihda mehn kasukuhl kesempwal kei duwen madamadau kan oh wiewia kan me kitail kak kahlemengih oh soahng kan me kitail sohte men kahlemengih. Audepen Samuel Keieu kin kihda ire kan me kin kamwekid atail madamadau oh atail mwekid kan.​—Ipru 4:12.

SAMUEL WILIANDI ILAI OH UHD WIAHLA SOUNKOPWUNG

(1 Samuel 1:1–​7:17)

Ahnsowo iei Kasarawi en Dolung Wahn Sahpw, oh Ana, me kin kousoan nan Rama, kin ahneki peren laud.a Siohwa ketin sapeng ah kapakap akan, oh e naitikihedier pwutak emen. Pwe ah inou en pweida, Ana wahla nah pwutak Samuel nan “Tehnpas en Siohwa” pwehn papah Siohwa. Wasao, pwutako wiahlahr “sounpapah men ong Siohwa pahn epwelipen samworo Ilai.” (1 Samuel 1:24; 2:11) Ni ahnsou me Samuel pwulopwulte, Siohwa mahsen ong ih, oh mahsanih ong ih duwen kadeik me pahn lelohng imwen Ilai. Ni Samuel ah laudla, aramas akan koaros, nan Israel kin ese me ih soukohp en Siohwa men.

Ahnsou dower powe oh mehn Pilisdia kan eri mahweniong Israel. Irail koledi Kohpwahn Inou oh kemehla nein Ilai pwutak riemen. Ni ahnsou me Ilai (e mahlahr ahnsowo) rongada dahme wiawi, ih eri mehkihla, ni ah wiahkihier “sounkopwung ong Israel erein sounpahr 40.” (1 Samuel 4:18) E sansal me mehn Pilisdia arail kolokol Kohpwahn Inou wiahda kahpwal laud ong irail, kahrehda irail kapwurehlahng rehn mehn Israel oko. Samuel eri wiahla sounkopwung ong mehn Israel, oh sahpwo inenen meleilei.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

2:10​—Dahme kahrehda Ana kapakapki Siohwa en “ketikihong kehl ong sapwellime nanmwarki” ni ahnsou me sohte nanmwarki nan Israel? Kosonned en Moses kohpada me Wehin Israel pahn inengihada pilada aramas en wia arail nanmwarki. (Deuderonomi 17:14-​18) Ni ahnsou me Seikop pahn kereniong mehla, e kohpada: “Suda pahn kolokol sokon en nanmwarki, manaman en kaunda wasa pahn mihmiehte rehn kadaudoke kan.” (Senesis 49:10) Oh pil, Siohwa mahsanihki duwen Sara​—⁠me wia nohno kahlap en mehn Israel akan: “Sang rehn kadaudoke kan, nanmwarki kei pahn pwarada.” (Senesis 17:16) Eri, e sansal me Ana wie kapakapki duwen nanmwarki men me pahn kohdo mwuhr.

3:3​—Samuel uhdahn kin meir nan Wasa me Keieu Sarawio? Soh, e sohte kin. Samuel wia mehn Lipai men me wia kisehn peneinei me sohte kin iang wia samworo mehn Kohad. (1 Kronikel 6:33-​38) Pwehki met, e sohte mweimweiong en “pedolong oh keidohng limwahn dipwisou sarawi pwukat.” (Nempe 4:17-​20) Samuel kak ihte pedolong nan wasao me likin pere sarawi ko (tabernacle courtyard). Eri, ih wasao me e kin meir ie. E sansal me Ilai pil kin pweidi wasakis likin pere sarawi ko. Lepin mahsen “wasa sapwellimen Koht Kohpwahn Inowo mihmi ie” e dehde me e kin koasoakoasoia nan wasa kan me Impwal Sarawio mihmi ie.

7:7-9, 17​—Dahme kahrehda Samuel wiahki meirong isihs nan Mispa oh kauwada pei sarawi nan Rama, pwehki meirong kan ahr pahn kin kaukaule wiawi ihte wasa me Siohwa pahn ketin pilada? (Deuderonomi 12:4-7, 13, 14; Sosua 22:19) Mwurin Kohpwahn Inowo ah wisik sang Impwal Sarawi nan Sailo, e sansal me sohla kasalepen me Siohwa ketiket wasao. Kahrehda, ni Samuel a wia weliepen Koht ahnsowo, e wia meirong isihs nan Mispa oh pil kauwada pei sarawi nan Rama. Wiewia pwukat e sansal me Siohwa ketin kupwure.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

1:11, 12, 21-​23; 2:19. Ahn Ana ah ngoang en kapakap, ah lamalam aktikitik, oh ah kin kalahnganki sapwellimen Siohwa kupwur kadek sapan, ah ahneki limpoak en nohno poatoapoat emen, kahrehiong Ana ah wia mehn kahlemeng mwahu ong lih akan koaros me kin lahn Koht.

1:8. Elkana wia mehn kahlemeng mwahu ni ah kin kakehlailiki mehteikan lokaia mwahu kan! (Sohp 16:5) Keieu e idek rehn ah pwoud Ana, me pahtou laud, peidek wet: “Dahme kahrehda mohniongomw toutouki?” Met kin kangoangehki ih en koasoia duwen ah pepehm akan. Mwuri, Elkana eri kamehlelehiong ih me e poakohng ih, ni ah koasoia: “I soh mwahu ong uhk sang omw pahn naineki pwutak ehk?”

2:26; 3:5-8, 15, 19. Ni atail kin poaden kapwaiada atail doadoahk me Koht ketikihong kitail, oh isaneki ahnsou mwahu en kaiahne atail pali ngehn, oh kitail wauneki meteikan oh tiahk mwahu ong irail, kitail kin “kenikenla” rehn Koht oh aramas akan.

4:3, 4, 10. Pil dipwisou me sarawi me rasehng Kohpwahn Inowo sohte kin wia mehn pere aramas. Kitail uhdahn pahn ‘pere kitail sang dikedik en eni kan.’​—1 Sohn 5:21.

TEPIN NANMWARKI EN ISRAEL —E WIA PWEIDA IEU DE SOH?

(1 Samuel 8:1–​15:35)

Samuel kin lelepek ong Siohwa erein ah mour, ahpw nah pwutak ko sohte kin weweidki elen Koht akan. Nin doken ohl mah en Israel akan ahr peki rehn Siohwa en pilada aramas emen en wia arail nanmwarki, Siohwa ketin mweidohng irail. Samuel doadoahngki sapwellimen Siohwa kaweid oh ih keiehdi Sohl, mwahnakapw masamwahu men me kisehn kadaudok en Pensamin, pwehn wiahla nanmwarki. Sohl kakehlailih ah irair en nanmwarki ni ah kalowehdi mehn Ammon kan.

Nein Sohl pwutak kommwad Sonadan kalowehdi karis en Pilisdia ieu. Mehn Pilisdia kan peliankihda Wehin Israel lapalahn karis en sounpei ieu. Sohl masepwehkada oh eri, ni sapeik, e pein wiahda meirong isihs ieu. Ohl kommwad Sonadan wahdahte mwahnakapwo me kin wa nah dipwisoun mahwen ko oh e kohla peiong ehu kousoan en sounpei en Pilisdia kan. Ahpw, sapwellimen Sohl kaula kaluwetehla sounpei kan. Sohl “wiewia seli mahwen” ong ah imwintihti kan koaros. (1 Samuel 14:47) Ahpw, ni ah kalowehdi mehn Amalek kan, e sapeikiong Siohwa ni ah sohte kauwehla dahme e “anahne kauwehla.” (Lipai 27:28, 29, NW) Imwilahn met, Siohwa sohla kupwure Nanmwarki Sohl.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

9:9​—Dahme kesempwal ni mahsen wet “soukohp en rahnwet, mahs re kin adaneki ohl sarawi”? Mahsen pwukat kin ele kasalehda me ni ahnsou me soukohp akan kin lapalapala nan mwehin Samuel oh pil nan mwehin nanmwarki kan en Israel, lepin lokaia kan “ohl sarawi” sohla doadoahk ahpw uhd weliankihdi lepin lokaia “soukohp.” Samuel wiahla tepin soukohp.​—Wiewia 3:24.

14:24-​32, 44, 45​—Iaduwen​—⁠Sonadan sohla kenikenla rehn Koht pwehki ah kauwehla ahn Sohl kaula oh ih kangada sukehn loangalap? Wiewia wet sohte kihsang kupwur mwahu en Koht ong Sonadan. Keieu, Sonadan sehse duwen kaula me semeo wiahdahr. Oh pil, Sohl wiahda inowo ni ah mwekidki ngoang sapwung de mwekidki madamadau sapwung me pid duwen ahn nanmwarki kehl, oh inou wet kahrehda kahpwal ong aramas akan. Iaduwen soangen inou duwehte met Koht en kupwurki? Edetehn Sonadan pwungki en ale kapwukoahpen ah kauwehla inowo, e sohte kamakamala.

15:6​—Dahme kahrehda Sohl kasalehong mehn Ken kan irair en kadek tohrohr? Mehn Ken kan iei kadaudok en ahn Moses pwoudo ah pahpa. Irail sewesehda mehn Israel akan mwurin arail mweselwei sang Nahna Sainai. (Nempe 10:29-​32) Nan wehin Kenan, mie ahn mehn Ken kan wasahn kousoan nanpwungen nein Suda kan ahnsoukis. (Sounkopwung 1:16) Mendahte mwuhr irail kousoanla nanpwungen mehn Amalek kan, oh pil nanpwungen soangsoangen keinek teikan, mehn Ken kan kin wiahte kompoakepahn mehn Israel kan. Iei me kahrehda Sohl sohte kemehkihla mehn Ken kan.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

9:21; 10:22, 27. Sang ni irair en pohnese ah luwet oh sang irair en karakarahk me Sohl sapwellimaniki ni ahnsou me e tepin kesepwilada oh wia nanmwarki men, met pere ih sang wiahda pilipil sapwung ni ahnsou me ekei “ohl sekenpah wid kan” sohte pwungki en wia nanmwarki. Ia uwen soangen madamadau wet ah wia perepe ieu ong ih pwe en dehpa wiahda mwekid kan me pahn kanamenek oh suwed!

12:20, 21. Ke dehpa mweidong “mehkan me likamw,” me duwehte koapworopworki aramas akan, kehliki doarepen wehi kehlail akan, de kehliki dikedik en eni kan, en kasohpeiweisang uhk omw papah Siohwa.

12:24. Mehn sawas kesempwal pwehn kolokol ahmw pepehm en wauneki Siohwa oh pil papah Ih sang ahmw mohngiong unsek iei en “kilang doadoahk lap akan me e ketin wiahdahr” ong sapwellime aramas en kawa kan oh pil irail akan nan ahnsou wet.

13:10-​14; 15:22-​25, 30. Pere iuk sang lamalam aklapalap​—sohte lipilipil ma e wiawi ni mwomwen wiewiahn sapeik kan de madamadau en pohnmwahso.​—Lepin Padahk 11:2.

MWAHNAKAPW SOUNSILEPEN SIHPW MEN PILIPILDAHR PWEHN WIAHLA NANMWARKI

(1 Samuel 16:1–​31:13)

Samuel keiehdi Depit sang ni keinek en Suda en wia nanmwarki mwuhr. Mwurinte mwo, Depit kemehla kodon en Pilisdia Kolaiad ki pahi ehu oh takai ehu. Pepehm kehlail en kompoakepahki emen emen me kin kolpene mohngiong en Depit oh Sonadan. Sohl kasapwilada Depit pohn sapwellime sounpei kan. Pwehn kihong kaping pwehki pweida tohto kan me e wiahier nan mahwen, lihen Israel akan koulki: “Sohl kemelahr aramas kid kid kei, a Depit aramas nen nen kei.” (1 Samuel 18:7) Sohl eri direkihla peirin, ih eri song en kemehla Depit. Mwurin Sohl ah song kemehla Depit pak siluh, Depit eri sopohla oh wiahla aramas me keikeirukseli.

Ni pahr tohto me Depit wie tangatangasang Sohl, pak riau e kakete kemehla Sohl ahpw e sohte men kemehla ih. E pil tuhwong oh pwoudikihla peinakapw masamwahu oh kaselel, Apikail. Ni ahnsou me mehn Pilisdia kan pelianda Israel, Sohl peki rehn Siohwa sapwellime sawas. Ahpw, Siohwa solahr ketiket reh. Samuel sipallahr ahnsowo. Pwehki Sohl sehsehla dahme e pahn wia, e pek sawas rehn soun wunahni men, oh soun wunahni menet eri padahkiong ih me e pahn kamala nan mahwen ehu me e pahn wia ong mehn Pilisdia kan. Nan mahweno, Sohl ohla laud, oh nah pwutak kan kamakamala. Pwuhk wet eri kaimwisekala koasoipen Sohl me mehla ni a wia aramas sohte pweida men. Depit wie rukurukselihte ahnsowo.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

16:14​—Soangen ngehn dah me kamasakada Sohl? Ngehn suwed me kihsang Sohl ah nsenamwahu oh meleilei iei madamadau suwed nan moange oh mohngiong​—ah ineng en loale me kaweidki en wia me suwed. Ni ahnsou me Siohwa ketin irehsang ih sapwellime ngehn sarawi, sohla perepen Sohl oh pein ah ngehn suwed me uhd kadirehla ih. Pwehki Koht me ketin mweidohng ngehn suwed wet en uhd wiliandi sapwellime ngehn sarawi, ngehn suwed wet adanekihla “ngehn suwed ieu sang Siohwa.”

17:55​—Nin duwen dahme sansalda nan 1 Samuel 16:17-​23, dahme kahrehda Sohl idek ki nein ihs pwutak Depit? E sansal me peidek me Sohl wia kaidehn en kasalehda mwaren semen Depit. Kahrepe e wia soangen peidek wet pwehki e men mwahngih soangen ohl dah men me apwalihada pwutak emen me wiahda soangen wiewia kapwuriamwei en kemehla kodon meno.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

16:6, 7. Kitail en dehpa lingankihda mehkan me mih mas liki me aramas akan kin songosong en wiahki arail mehn keseu, ahpw kitail en song kilang irail ni mwomwen Siohwa ah kin mahsanih irail.

17:47-​50. Kitail en kommwad oh kilangwohng uhwong oh kamakam me kin kohsang rehn imwintihti kan me rasehng Kolaiad (imwintihti kan me kin uhwong laud oh kin nantihong kamasak kitail) pwe “Siohwa me kin ketin kana nan mahwen.”

18:1, 3; 20:41, 42. Kompoakepah mehlel akan kak dierek rehn irail akan me kin poakohng Siohwa.

21:12, 13. Siohwa kin ketin kasik kitail en doadoahngki atail kehl en madamadau oh koahiek kan en kamwahuwihala irair apwal akan nan mour. E ketikihong kitailehr sapwellime Mahsen sarawi, me kin sewese kitail en doadoahngki atail loalokong oh kehl en madamadau en wiahda pilipil mwahu kan. (Lepin Padahk 1:4) Kitail pil kalahnganki sawas en Kristian elder kan.

24:6; 26:11. Ia uwen mehn kahlemeng mwahu me Depit kihda me pid wauneki mehlel irail keidi en Siohwa kan!

25:23-​33. Apikail ah kadek lamalam wia mehn kahlemeng mwahu ehu.

28:8-​19. Ngehn saut kan kin mwomwehda aramas melahr akan pwe irail en kak kaweid sapwungihala oh lidere aramas akan. Kitail en uhdahn pere kitail sang soangen wunahni koaros.​—Deuderonomi 18:10-​12.

30:23, 24. Pilipil wet, me poahsoanda pohn Nempe 31:27, kin kasalehda me Siohwa kin kesempwaliki irail oko me kin utungada koasoandi en mwomwohdiso. Sohte lipilipil dahme kitail wiewia, kitail “doadoahk ni mohngiong unsek ong Siohwa, ahpw kaidehn ong aramas.”​—Kolose 3:23, NW.

Dahme “Mwahu Sang Meirong”?

Soangen poahsoan en padahk mehlel me kesempwal kitail en sukuhliki sang dahme wiawiong Ilai, Samuel, Sohl, oh Depit? Iet: “En peik kin mwahu sang meirong ieu, en rong kanahieng mwahu sang wih en sihpw wol kan; pwehki kahngohdiong ih kin duwehte dipen wunahni; oh aklapalap ong ih duwehte dipen pwongih dikedik en eni.”​—1 Samuel 15:22, 23.

Kitail ahneki pwais tohrohr ehu en iang wia kisehn doadoahk en kalohkiseli Wehin Koht wasa koaros nan sampah oh pil iang doadoahk en katohnpadahkihala aramas akan! Ni atail kin meirongkihong Siohwa “kou pwul en kilin auwetail,” kitail en wia uwen atail kak koaros en idawehn kaweid me e ketikihong kitail nan sapwellime Pwuhk Sarawi oh ngoangki wia kisehn sapwellime pwihn.​—Oseia 14:2; Ipru 13:15.

[Nting tikitik me mi pahs]

a Ma ke men sukuhliki duwen wasa kan me kileledi nan pwuhken Samuel Keieu, menlau tehk brochure “See the Good Land,” pali 18-19 me Sounkadehdehn Siohwa kan wiahda.

[Kilel nan Pali 30]

Ahn Israel tepin nanmwarki wekidekla sang wia aramas karakarahk oh mpahi oh uhd wiahla nanmwarki aklapalap men

[Kilel nan Pali 31]

Dahme kitail en koapworopworki ni ahnsou me kitail kin lelohng uhwong sang rehn imwintihti kan me kin rasehng Kolaiad?

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share