‘Kohwei Oh Katohnpadahk, Oh Papidaisihirailla’
“Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkiong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk: papidaisihirailla . . . , oh kehkehlingkihong irail re en peikiong mehkoaros me I koasoanehdiong kumwail.”—MADIU 28:19, 20.
1. Pilipil dahieu me wehin Israel wiahda nin Nahna Sainai?
MPEN sounpar 3,500 samwalahr oko, wehi ieu pwon wiahda inou ieu ong Koht. Irail mehn Israel akan pokonpene ni tepin Nahna Sainai, oh inoukihda mwohn aramas koaros oh nda: “Se pahn kapwaiada mehkoaros me Siohwa ketin mahsanih.” Sangete ahnsowo kohdo, wehin Israel wiahla pwihn en aramas ieu me inoukihda arail mour ong Koht, oh wia sapwellime “aramas tohrohr.” (Eksodus 19:5, 8; 24:3) Irail pwuko kin kasik ren mihmi pahn rir en sapwellime perepe oh dih kan pahn momour nan sahpw ehu me “rekiki kisin tungoal.”—Lipai 20:24.
2. Soangen irair en ehuiong Koht dahieu me aramas akan nan rahnwet kak ahneki?
2 Nin duwen me sounmelkahka Asap kawehwehda, mehn Israel akan “re sohte kapwaiada ar inou ong Koht; re sohte men kapwaiada sapwellime kosonned akan.” (Melkahka 78:10) Irail sohte kolokol inou me ar pahpa en kawa ko wiahiongehr Siohwa. Imwilahn met, wehio kesehlahr irair en ehupene tohrohr me re ahneki ong Koht. (Eklesiasdes 5:4; Madiu 23:37, 38) Koht eri “kupwurehla mehn liki kan mahs ni eh ketikihsang nanpwungarail aramas ekei pwe re en wiahla sapwellime.” (Wiewia 15:14) Oh pil, ni imwin rahn akan, e ketin ketikihpene “pokon ehu me inenen kalaimwuhnie—me sohte aramas kak wadekedi uwen tohto! Re kohsang nan wehi koaros, ni kadaudok koaros, nan sahpw koaros, oh lokaia koaros.” Re ahpw ngihl laudida, ndinda, “Komourpat pwilisang rehn at Koht, me ketiket nan mwoale, oh sang rehn Sihmpwulo!”—Kaudiahl 7:9, 10.
3. Dahme aramas emen pahn uhdahn wia pwe en kak ahneki irair kesempwal en ehuiong Koht?
3 Pwe aramas emen en kak iang wia kisehn irail oko me kin ahneki irair kesempwal en ehuiong Koht, e anahne inoukihong Siohwa ah mour unsek oh kasalehda met ong wehi pokon ni ah pahn papidaisla. Met kin wiawi pwehn kasalehda me e kin kapwaiada sapwellimen Sises kehkehlik ong sapwellime tohnpadahk kan me mahsanih: “Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkiong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk: papidaisihirailla ni mwaren Sahm oh Sapwellime oh ngehn sarawi, oh kehkehlingkihong irail re en peikiong mehkoaros me I koasoanehdiong kumwail. Eri, kumwail en ese pwe I pahn ieiang kumwail ahnsou koaros lel ni imwin kawa.” (Madiu 28:19, 20) Mehn Israel akan karonge wadawadpen “pwuhken inouo.” (Eksodus 24:3, 7, 8) Kahrehda, re wehwehki arail pwukoa ong Siohwa. Pil duwehte nan rahnwet, wehwehki mwahu loalokong pwung me pid duwen kupwuren Koht kin dierek nan sapwellime Mahsen, iei Paipel, wia mehkot kesempwal mwohn aramas emen a pahn kak papidais.
4. Dahme aramas emen en wia pwe en kak lelehr irair en papidais? (Kilang koakon me mih powe.)
4 E dehde mwahu me Sises kupwurki sapwellime tohnpadahk kan en ahneki poahsoan teng ong arail pwoson mwohn arail pahn kak papidais. E ketin kaweidki sapwellime tohnpadahk kan kaidehnte ren kohwei oh wia doadoahk en katohnpadahk ah ren pil padahkiong aramas akan en ‘kapwaiada mehkoaros me e padahkiong irail.’ (Madiu 7:24, 25; Episos 3:17-19) Kahrehda, irail oko me konehngehr papidais kin sukuhlikier Paipel ki erein sounpwong kei de pil kak lel sounpar ehu de riau, pwe arail pilipil en dehr wiawi ni pwurur de ni arail saikinte nohk wehwehkihla padahk kesempwal kan en Pwuhk Sarawi. Ni ahnsou en papidaiso, aramaso pahn pasapengki ei ong peidek kesempwal riau. Nin duwen Sises ah kasalehda mwahu me ‘atail Ehi en Ehi oh Soh Soh,’ met pahn wia sawas ong kitail koaros en kousapahl ni keneinei kesempwalpen peidek en papidais riau wet.—Madiu 5:37.
Koluhla oh Inoukihong Siohwa Ahmw Mour
5. Ia ewen kahk kesempwal riau me tepin peidek en papidaiso kin dokedoke?
5 Keieu en peidek en papidais kin idek rehn aramas me pahn papidaiso ma e koluhkihla ah mour en mahs oh inoukihongehr ah mour unsek ong Siohwa pwehn wia kupwure. Peidek wet kin dokedoke ewen kahk riau me aramaso pahn wiahier mwohn ah pahn papidais, oh iet kahk kan, koluhla oh inoukihda ah mour unsek ong Siohwa.
6, 7. (a) Dahme kahrehda koluhla wia ire kesempwal ieu ohng aramas koaros me pahn papidais? (b) Wekidekla dahieu me pahn anahne wiawi mwurin koluhla?
6 Dahme kahrehda aramas emen uhdahn pahn wia koluhla mwohn ah pahn kak papidais? Wahnpoaron Pohl kawehwehda: “Kitail koaros pil iang duwehte irail mahso nan atail mour, ni atail kin weweidki ineng en paliwaratail kan oh kin kapwaiadahte mehkot me paliwaratail de pein atail lamalam pahn kin nsenki.” (Episos 2:3) Mwohn atail wehwehkihla duwen loalokong pwung en kupwuren Koht, kitail kin mourki mour en sampah, me pid dahme sampah kesempwaliki oh ah elen kaweid kan. Atail elen mour kin mih pahn manaman en koht en koasoandi suwed wet, me iei Sehdan. (2 Korint 4:4) Ni atail diaradahr kupwuren Koht, kitail piladahr en “weweidki kupwuren Koht, a kaidehk ineng en aramas.”—1 Piter 4:2.
7 Elen mour kapw wet kin wahdo kamwahu tohto. Laudsang koaros, e kin ritingada ahl en ahneki nanpwung mwahu rehn Siohwa, me Depit kin karasahiong alehdi luhk ehu en pedolong ohng nan “tehnpesen” Koht oh “nahna sarawi”—met wia kapai tohrohr ieu. (Melkahka 15:1) E konehng me Siohwa sohte kin ketin luhke mwahl aramas, ah e ketin luhke irail kohte me “kin peikiong Koht ni mehkoaros oh kin wia me pwung ahnsou koaros, me kin lokaia pwung oh mehlel.” (Melkahka 15:2) Pwehki atail irair akan me kitail mih loale mwohn atail sukuhliki padahk mehlel, kapwaiada dahme anahn kak wehwehki me kitail en wiahda soangen wekidekla kei—nan atail wiewia oh irair akan. (1 Korint 6:9-11; Kolose 3:5-10) Me kin kamwekid aramas emen en wiahda wekidekla pwukat iei koluhla—me iei nsensuwedkihla atail elen mour en mahs oh koasoanehdi teng en uhd kaperenih Siohwa. Met kin kahrehda wekidekla douluhl—pwilikihdi mour en roporop ong pein ih, oh pwilikihdi mour en sampah oh uhd rapahki ahl ehu en kaperenda Koht.—Wiewia 3:19.
8. Iaduwen atail kin inoukihda atail mour unsek ong Siohwa, oh iaduwen met pid atail papidais?
8 Pali keriau en keieun peidek en papidais kin idek rehn aramas akan me pahn papidais ma irail inoukihdahr arail mour unsek ohng wia kupwuren Siohwa. Inoukihda mour unsek wia ewen kahk kesempwal ieu me pahn wiawi mwohn papidais. Met kin wiawi ni kapakap, ni ahnsou me kitail kin kasalehda ni lokaia duwen atail ineng en kihong Siohwa atail mour ni mwaren Krais. (Rom 14:7, 8; 2 Korint 5:15) Mwurin mwo, Siohwa eri wiahlahr atail Soumas oh Kaun, oh duwehte Sises kitail kin perenkihda wia kupwuren Koht. (Melkahka 40:8; Episos 6:6) Inou teng wet ohng Siohwa kin wiawi pak ehute. Pwehki atail inoukihda atail mour ong Siohwa kin wiawi ahnsou me kitail kelehpw, wiepen kasalehiong wehi pokon me kin wiawi rahn en papidais kin kehsehki aramas koaros me kitail wiahdahr inou tengeteng ehu ong Siohwa, Samatail nanleng.—Rom 10:10.
9, 10. (a) Ia wehwehn atail wia kupwuren Koht? (b) Iaduwen pil pein kaunen Nazi kan arail pohnese me kitail inoukihda atail mour unsek ohng Koht?
9 Ia wehwehn atail en idawehn mehn kahlemeng en Sises ong wia kupwuren Koht? Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Mehmen me men idawehniehdo, en tounmeteikihla pein ih, kapaikada eh tuhkehn kalokolok, oh idawehniehdo.” (Madiu 16:24) Wasaht, Sises kasalehda soahng siluh me kitail en wia. Keieu, kitail en “tounmeteikihla” pein kitail. Met wehwehki, kitail en nda soh ong wia pein nsenatail oh nda ei ong kapwaiada sapwellimen Koht peneu oh kaweid. Keriau, kitail en ‘kapaikada atail tuhkehn kalokolok.’ Ni mwehin Sises, tuhkehn kalokolok kin wia kilelepen kanamenek oh lokolok. Nin duwen atail wia Kristian akan, kitail pwungkiher en lel lokolok pwehki Rongamwahuo. (2 Timoty 1:8) Mehnda ma sampah kin kapailoke de kanamenekih kitail, kitail en duwehte Sises me “mendahkihla namenek”oh pereperen pwehki atail ese me kitail kin kaperenda Koht. (Ipru 12:2) Eri, kitail kin “kaukaule” idawehn Sises.—Melkahka 73:26; 119:44; 145:2.
10 Me kapwuriamwei, pwe pil pein ekei me kin uhwong kan ese me Sounkadehdehn Siohwa kin inoukihda arail mour unsek en wia kupwuren Koht ni unsek. Karasepe, nan imweteng en Buchenwald en Nazi Germany, Sounkadehde kan me sohte kin kahmahmkihla arail pwoson akan anahne en sain pahnangin wasa me ntingihdi: “Ngehi wiewiahte Tohn Sukuhl en Paipel oh sohte pahn kauwehla ahi inou me kaukihlahr ohng Siohwa.” Ni mehlel, soangen lokaia pwukat kin kasalehda mwahu madamadau en sapwellimen Koht ladu kan me inoukihdahr arail mour unsek, oh lelepek!—Wiewia 5:32.
Kadehdehda me Ke Wiahla Emen Sounkadehdehn Siohwa
11. Kapai tohrohr dah me kin kohwong me papidaislahro?
11 Keriau en peidek kin idek rehn me pahn papidaiso, keieu, ma e wehwehki me ah papidais pahn wia kadehdehpen me e wiahla emen Sounkadehdehn Siohwa kan. Mwurin e kaduhdiher nan pihl, e wiahla emen sounkadehde me kin weuwa mwaren Siohwa. Met wia kapai laud tohrohr ieu oh pwukoah kesempwal ieu. E pil kin wiaiong aramas me papidaiso en kekeid kohwei nan wasahn ale komour soutuk, ma e pahn kolokolete ah lelepek ohng Siohwa.—Madiu 24:13.
12. Pwukoah dahieu me kin patehngete wahu en kalohki mwaren Siohwa?
12 Ni mehlel, en wa mwaren Koht keieu lapalap, Siohwa, kin wia mehkot me keieu wahu sang mehkoaros. Soukohp Maika mahsanih: “Pwe wehi koaros kin pwongih oh peikiong arail koht kan, a kiht, se pahn kin pwongih oh peikiong Siohwa, at Koht, kohkohlahte.” (Maika 4:5) Kahrehda, pwukoah ieu pil kin patehngete wahu wet. Kitail en nantihong mourki atail mour ni ahl ieu me pahn wahdo wahu ohng mwahr me kitail kin weuwa. Nin duwen me Pohl katamanki Kristian akan nan Rom, ma aramas emen sohte kin mourki dahme e kin padahki, mwaren Koht kin “lahlahwehla” de mwamwahlla.—Rom 2:21-24.
13. Dahme kahrehda sapwellimen Siohwa ladu kan pwukoahki en wia kadehdehpen arail Koht?
13 Ni ahnsou me aramas emen kin wiahla emen Sounkadehdehn Siohwa, e pil kin alehda pwukoahn kadehde duwen ah Koht. Siohwa luhke wehi pilipil Israel, en wia sapwellime sounkadehde pwe ren kasalehda me iei ih Koht soutuk. (Aiseia 43:10-12, 21) Ahpw, mehn Israel sohte kapwaiada arail pwukoah oh irail ekis ekis dohla lao irail solahr douluhl mih nan irair en keniken rehn Siohwa. Rahnwet, Kristian mehlel akan kin kapingki arail kin ahneki kapai tohrohr en wia Sounkadehdehn Siohwa. Kitail kin ahneki pepehm wet pwe kitail poakohng Siohwa oh men mware en sarawihla. Iaduwen atail kak nennenla ni atail ese dahme mehlel me pid Samatail nanleng, oh sapwellime koasoandi kan? Atail pepehm kin duwehte en wahnpoaron Pohl ni eh mahsanih: “Pwe e uhdahn koasoandiong ie I en wia doadoahk wet. Oh meid suwediong ie, ma I sohte pahn lohkiseli rongamwahu!”—1 Korint 9:16.
14, 15. (a) Pwukoah dahieu me sapwellimen Siohwa pwihn kin wia ohng atail kekeirada ni pali ngehn? (b) Soangen kisakis sapan dah kan me kak sewese kitail ni pali ngehn?
14 Keriau en peideko kin pil katamanki me pahn papidaiso duwen ah pwukoah en iang sapwellimen Siohwa pwihn me mihmi pahn kaweid en sapwellime ngehn sarawi. Kitail sohte kin kelehpwiki atail papah Koht oh kitail anahne sawas, utuht oh kangoang en “pwihn minimin en riatail kan pwon.” (1 Piter 2:17; 1 Korint 12:12, 13) Sapwellimen Koht pwihn kin kesempwal ong atail kekeirada ni pali ngehn. E kin kihong kitail diren pwuhk me wia sawaspen kawehwehn Paipel me kin sewese kitail en kekeirada atail en ahneki loalokong pwung, kitail en mwekidki erpit ni atail lelohng kahpwal akan, oh ohng atail kakairada nanpwung mwahu rehn Koht. Irail “ladu lelepek oh loalokong” kin rasehng nohno men me kin kanahieng pwe nah seri en mwenge oh ale epwelpen paliwere, ni arail kin kihda mwengehn ngehn tohto ni ahnsou me konehng pwe kitail en keirda ni pali ngehn.—Madiu 24:45-47; 1 Deselonika 2:7, 8.
15 Nan mihding kan en ehu ehu wihk, sapwellimen Siohwa aramas akan kin ale kasukuhl oh mehn kangoang me anahn ong ren wia Sounkadehdehn Siohwa lelepek kei. (Ipru 10:24, 25) Theocratic Ministry Sukuhl iei elen kaiahn ehu me kin padahkihong kitail duwen padahk ohng aramas sohte lipilipil, oh Service Meeting kin kaiahne kitail en wia atail padahk ni idipek. Sang ni atail mihding kan oh pil sang atail pein onop sawasepen Paipel kan, kitail kak kilang me sapwellimen Siohwa ngehn sarawi kin kaweid sapwellime pwihn. Sang ni kisakis mwuledek pwukat, Koht kin sewese kitail en kilangada keper kan, kaiahnehkin kitail en wia tohnpadahk koahiek kei, oh pil sewese kitail en pepehd ni pali ngehn.—Melkahka 19:7, 8, 11; 1 Deselonika 5:6, 11; 1 Timoty 4:13.
Mehn Kangoang me kin Kamwekid Kitail en Wia Pilipil wet
16. Dahme kangoange kitail en inoukihong Siohwa atail mour?
16 Peidek en papidais riau pwukat kin katamanki me pahn papidais kan duwen kesempwalpen papidaiski pihl oh pwukoah kan me pidada met. Eri, dahme pahn kangoange irail en wiahda pilipil en papidais? Kitail kin wiahla tohnpadahk papidaisla kan, kaidehn pwehki aramas me idingkin kitail, ahpw pwehki Siohwa me “kin ketin luhke” kitail. (Sohn 6:44) Pwehki “Koht iei limpoak,” e kin kaunda lahng oh sampah ni limpoak, a kaidehn ni idihd. (1 Sohn 4:8) Kitail kin men keiong mpen Siohwa pwehki sapwellime irair en kadek oh pwehki mwomwen ahl me e kin ketin ehuiong kitail. Siohwa ketikihda sapwellime Iehros pwehki kitail, oh ketikihong kitail irair en mour keieu kaselel ni ahnsou kohkohdo. (Sohn 3:16) Pwehn kasapahliong ih, kitail kin mwekidki kihong ih—inoukihong ih—atail mour.—Lepin Padahk 3:9; 2 Korint 5:14, 15.
17. Dahme kitail sohte inoukihda pein kitail en wia?
17 Kitail inoukihda pein kitail, kaidehn ohng koasoandi ieu de doadoahk ieu, ahpw ohng pein Siohwa. Doadoahk me Koht ketikihong sapwellime aramas akan pahn wekidekla ehu ahnsou, ahpw arail inou ohng Ih pahn duduwehte. Karasepe, dahme e mahsanihong Eipraam en wia inenen weksang dahme e ketin mahsanihong Seremaia en wia. (Senesis 13:17, 18; Seremaia 1:6, 7) Ahpw, ira koaros kapwaiada doadoahk me Koht ketikihong ira en wia pwehki ira poakohng Siohwa oh men wia kupwure ni lelepek. Ni ahnsou en imwi wet, irail me kin lelepek idawehn Krais me papidaislahr kin nannanti kapwaiada sapwellimen Krais kehkehlik en kalohki Rongamwahu en Wehio oh wia katohnpadahk. (Madiu 24:14; 28:19, 20) Wia doadoahk wet ki mohngiong unsek wia ahl mwahu en kasalehda me kitail poakohng Samatail nanleng, oh me kitail uhdahn wia aramas inouda kei ohng Ih.—1 Sohn 5:3.
18, 19. (a) Dahme kitail kin padahkiong wehi pokon ni atail mwekid en papidais? (b) Dahme kitail pahn tehkpene nan artikel en mwurin met?
18 E sansal me papidais ritingadahng kitail soangen kapai tohto, ahpw met kaidehn ewen kahk me kitail en mwamwahleki. (Luk 14:26-33) E wia kasalepen wiewia ieu me kesempwalsang pwukoah teikan koaros. (Luk 9:62) Ni atail kin papidais ni mehlel kitail kin ndaiong wehi pokon: “Koht menet, iei atail Koht kohkohlahte; e pahn kin ketin kahluwa kitail erein ahnsou me pahn kohdo kan.”—Melkahka 48:14.
19 Artikel en mwurin met pahn kawehwehda peidek kan me kin pwarada me pid papidais nan pihl. Mie kahrepe kan me kahrehda aramas emen en pweiek sang papidaisla? Sounpar wia ehu ire? Iaduwen koaros kak iang toukihda kihong wahupen mwekid en papidais?
Ke Kak Kawehwe?
• Dahme kahrehda emen emen Kristian anahne koluhla mwohn ah pahn papidais?
• Dahme inoukihda ahmw mour ohng Koht pidada?
• Soangen pwukoah dah kan me pidada iang ahneki wahu en kadehde mwaren Koht?
• Dahme pahn kangoange kitail en wiahda pilipil en papidais?
[Box/Picture nan Pali 13]
Peidek En Papidais Riau
Sang ni sapwellimen Sises Krais meirong, ke koluhkihlahr dipomw akan oh inoukihda ahmw mour unsek ohng wia kupwuren Siohwa?
Ke wehwehki me ahmw inoukihdahr ahmw mour unsek oh papidais kahrehiong uhk ken wiahla emen Sounkadehde kan en Siohwa oh pahn iangehr pwihn me sapwellimen Koht ngehn sarawi kin kaweid?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 14]
Inoukihda ahmw mour unsek iei inou manaman ieu me kin wiawihong Siohwa ni kapakap
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 16]
Atail doadoahk en kalohk kin wia kasalepen atail inoukihong Koht atail mour unsek