Idawehn Soun Katohnpadahk Lapalapo
“Kumwail eri kanahieng duwen amwail kin rong.”—LUK 8:18.
1, 2. Dahme kahrehda ke anahne tehk kanahieng mwomwen sapwellimen Sises wiewia ong aramas kan ni ahnsou me e ketin wia doadoahk en kalohk?
SISES KRAIS kin ketin kapwaiada sapwellime pwukoa en Sounpadahk Lapalapo oh Soun Katohnpadahk Lapalapo ni eh mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Kumwail eri kanahieng duwen amwail kin rong.” (Luk 8:16-18) Mouren kaweid wet kin doakedoake ahmw doadoahk en kalohk en Kristian. Ma ke kin tehk kanahieng kaweid me pid duwen Koht oh kupwure, ke pahn kapwaiada kaweido oh wia sounkalohki Wehio koahiek men. Mehlel, ke sohte kak rong kapitiehn Sises rahnwet, ahpw ke kak wadek duwen dahme e mahsanih oh dahme e ketin wia me kileldi nan iren Paipel kan. Dahme iren Paipel pwukat kin kasalehda duwen mwomwen sapwellimen Sises wiewia ong aramas kan ni ahnsou me e kin ketin wia doadoahk en kalohk?
2 Sises kin inenen sikla en kalohki rongamwahu oh padahngki padahk mehlel en Paipel. (Luk 8:1; Sohn 8:28) Doadoahk en katohnpadahk kin pid kalohk oh padahk, ahpw ekei Kristian akan me kin koahiek en kalohk kin apwaliki padahkihong aramas akan ni elen koahiek. Kalohk kin pid pakpakairki rohng ehu, ahpw padahkihong aramas duwen Siohwa oh kupwure kan kin wehwehki me soun katohnpadahk men anahne kakairada nanpwungmwahu rehn tohnpadahko. (Mad. 28:19, 20) Met kak wiawi ma emen kin idawehn Sises Krais, Sounpadahk Lapalapo oh Soun katohnpadahk Lapalapo.—Sohn 13:13.
3. Kamwahu dahieu kak wiawiong atail doadoahk en katohnpadahk ma kitail pahn idawehn Sises?
3 Ma ke kin idawehn sapwellimen Sises elen padahk, ke pahn kin idawehn ahn wahnpoaron Pohl kaweid wet: “Kumwail kanahieng amwail wiewia kan mwohn irail kan me seupwoson, oh isaneki doadoahngki amwail ahnsou mwahu kan. Amwail koasoi mwohn aramas en katapan oh kansenamwahu; oh kumwail uhdahn pahn ese duwen amwail pahn sapeng koaros ni pwung.” (Kol. 4:5, 6) Kitail anahne doadoahk laud pwehn idawehn Sises nan atail doadoahk en kalohk, ahpw met pahn sewese kitail en koahiekla en padahk pwe kitail en ese duwen atail “pahn sapeng koaros ni pwung.”
Sises Kin Ketin Kangoange Meteikan en Koasoi
4. Dahme kahrehda kitail kak nda me Sises kin ketin karonge aramas akan?
4 Sang ni ahnsou me e tikitik, Sises kin ketin karonge aramas kan oh kangoange irail en kasalehda arail madamadau. Karasepe, ni ahnsou me e sounpar 12, eh pahpa oh nohno diarada ih ketiket nanpwungen sounpadahk kan nan tehnpas sarawio, “karokaronge irail oh kekeinemwe rehrail.” (Luk 2:46) Sises sohte ketila nan tehnpas sarawio pwehn kasaroh sounpadahk kan pwehki e mwahngih soahng tohto. E ketila wasao en karonge, mendahki e pil ketin keinemwe rehrail peidek kan. Pwehki e kin ketin kalapw karonge aramas kan, e kin ketin masamasala mwohn Koht oh aramas akan.—Luk 2:52.
5, 6. Iaduwen ahmw ese me Sises kin ketin karonge aramas akan me e kin ketin padahkihong ni ar kin kasalehda arail madamadau?
5 Pil mwurin Sises ketin papidaisla oh keidi en wiahla Mesaia, e kin ketin kolokol eh nsenohki aramas akan ni eh kin ketin karonge irail. E sohte kin ketin ngoangkihlahte dahme e kin ketin padapadahngki oh manokehla duwen aramas akan me keiong mpe pwehn rong ih. E kin ketin kalapw uhdi, keinemwe arail madamadau, oh ketin karonge arail pasapeng kan. (Mad. 16:13-15) Karasepe, mwurin mehlahn rien Marda, Lasarus, Sises mahsanihong ih: “Mehmen me momour oh pwoson ie, sohte pahn mehla kohkohlahte.” Ih eri ketin keinemwe reh: “Ia duwe, ke kamehlele met?” E sansal me Sises ketin karonge Marda ni eh patohwan: “Ei, Maing ei Kaun, I kamehlele me komwi Mesaia, Sapwellimen Kohto.” (Sohn 11:26, 27) Ia uwen kansenamwahu ong Sises en karonge Marda eh kasalehda eh pwoson ni ahl wet!
6 Ni ahnsou me tohnpadahk tohto mweisangehr Sises, e kupwurki karonge madamadau en sapwellime wahnpoaron ko. Ih eri keinemwe: “Ia duwe, kumwail pil men keseiehla?” Saimon Piter ahpw patohwan: “Maing, ihs me se pahn patohla reh? Sapwellimomwi mahsen kan, iei mahsen en mour soutuk. Eri, met se pwosonlahr oh eseier me sapwellimen Koht me Sarawio komwi.” (Sohn 6:66-69) Ia uwen lepin lokaia pwukat inenen kaperenda Sises! Ke pahn uhdahn perenki ni ahnsou me emen me ke kin onop Paipel reh pahn kasalehda eh pwoson duwehte me Piter wia.
Sises Kin Ketin Karonge ni Wahu
7. Dahme kahrehda mehn Sameria tohto pwosonla Sises?
7 Pil ehu kahrepe me Sises kin ketin wia soun katohnpadahk koahiek men iei pwehki e kin ketin nsenohki aramas kan oh karonge irail ni wahu. Karasepe, ehu ahnsou Sises ketin mahsanihada lihen Sameria men me mih limwahn pwarer en Seikop nan Saikar. Ni ara koasoakoasoipene, Sises sohte ihte mahmahsen, ahpw e ketin karonge dahme liho men koasoi. Ni eh ketin karonge ih, Sises ketin diarada me liho kin nsenohki kaudok, oh e mahsanihong liho me Koht kin ketin raparapahki aramas kan me pahn kaudokiong Ih ni ngehn oh mehlel. Sises ketin kasalehda wahu oh nsenohki liho, ihme kahrehda liho uhd padahkihong meteikan duwen Sises, oh “mehn Sameria tohtohie me pwosonla Sises sang nan kahnimwo, pwehki sang ni en liho eh nda.”—Sohn 4:5-29, 39-42.
8. Pwehki aramas tohto kin mwahuki kasalehda arail madamadau, iaduwen met kak sewese iuk en tepida koasoipene nan doadoahk en kalohk?
8 Aramas tohto kin mwahuki kasalehda arail madamadau. Karasepe, tohn Adens kan kin mwahuki koasoia duwen arail madamadau oh pil rong soahng kapw akan. Met sewese wahnpoaron Pohl en wia kapahrek kaselel ehu pohn Areopakus nan kahnimwo. (Wiewia 17:18-34) Ni ahnsou me ke pahn tepida ahmw koasoiong tohnihmw men nan ahmw wasahn kalohk rahnwet, ke kak nda, “I pwarodo rehmw pwehn rong ahmw madamadau duwen [ehu oaralap].” Rong eh madamadau, oh koasoia duwen ireo, de idek ehu peidek duwen ireo. Mwurin mwo, kasalehda ni elen kadek dahme Paipel mahsanih duwen ireo.
Sises Mwahngih Dahme E pahn Mahsanih
9. Dahme Sises ketin wia mwohn eh ‘kawehwe Pwuhk Sarawi’ ong Kleopas oh iengeo?
9 Sohte ehu ahnsou me Sises sohte mwahngih dahme e pahn mahsanih. Patehng eh kin ketin karonge aramas kan, e pil kin ketin mwahngih dahme aramas kan kin medemedewe, oh e pil kin mwahngih dahme e pahn mahsanih. (Mad. 9:4; 12:22-30; Luk 9:46, 47) Karasepe: Mwurinte Sises ketin iasada, sapwellime tohnpadahk riemen kohkohlahng Emaus sang Serusalem. Paipel mahsanih: “Nindokon ara koasoakoasoi kohla, pein Sises pa ketin keiong mpara oh iang ira ketiket kohla nanialo. Ira kilangada, ira ahpw sohte kadehde me iei ih mwo. Sises eri ketin keinemwe rehra, ‘Dahme kumwa koasoakoasoia kohdo?’ Ira ahpw uhdi mwomwen pahtou. Emen ira, ede Kleopas, ahpw patohwanohng Sises, ‘Pwe dah? Komwihte mehn keiru men nan Serusalem me sohte mwahngih dahme wiawiher kohdo rahn pwukat nan kahnimwo?’ A e ketin sapeng ira, mahsanih, ‘Pwe dahkot?’” Sounpadahk Lapalapo ketin karonge ira ni ara kawehwehda me Sises mehn Nasareto ketin padahkihong aramas kan, wiahda manaman kan, oh kamakamala. Met ekei kin nda me e ketin iasadahr sang mehla. Sises ketin mweidohng Kleopas oh iengeo en kasalehda ara madamadau. Ih eri ketin kawehwehda dahme ira anahne en ese, ‘kawehwehiong ira Pwuhk Sarawi.’—Luk 24:13-27, 32.
10. Iaduwen ke kak wehwehki ahn emen madamadau duwen pelien lamalam ni ahnsoun kalohk?
10 Mwein ke sehse duwen ahn tohnihmw madamadau duwen pelien lamalam. Pwe ken wehwehki eh madamadau, ke kak nda me ke men ese dahme aramas kan kin medemedewe duwen kapakap. Ke kak uhd idek, “Ke lemeleme mie me kin uhdahn karonge kapakap kan?” Pasapengpen peidek wet pahn kasalehda duwen ahn tohnihmwo madamadau duwen pelien lamalam. Ma e kin nsenohki pelien lamalam, ke kak kamwakid ih en kasalehda eh madamadau ni ahmw pahn idek, “Ke kamehlele me Koht kin ketin karonge kapakap kan koaros, de mie soangen kapakap kan me e sohte kupwurki?” Soangen peidek pwukat kak sewese kumwa en koasoipene ni saledek.g Ni ahnsou me e konehng en kasalehong tohnihmwo dahme Paipel mahsanih duwen ireo, ke pahn men wia ni elen kamantik, oh sohte men kauwe dahme e kamehlele. Ma e perenki rong uhk, e uhd pahn men ken pwurala reh. Ahpw dahme ke kak wia ma e idek peidek ehu me ke sohte kak sapeng? Ke kak rapahki pasapeng oh pwurala reh pwehn ‘kawehwehiong koapworopwor me mih rehmw ni tiahk en kadek oh wahu.’—1 Pit. 3:15, 16.
Sises Kin Ketin Rapahki Aramas kan me Warohng
11. Dahme pahn sewese iuk en diarada irail kan me warohng en ale kasukuhl?
11 Pwehki Sises iei ohl unsek men, e ketin mwahngih ihs aramas kan me warohng en ale kasukuhl sang reh. E apwal ong kitail en diarada irail kan “me mihmier nan irair en kak ale mour soutuk.” (Wiewia 13:48, NW) Wahnpoaron kan pil ahneki soangen pepehmohte me kitail ahneki. Sises mahsanihong irail: “Ni amwail pahn kin lel nan kahnimw de nan kousapw ehu, kumwail pedolong oh rapahki mahs aramas emen me pahn kin men kasamwo kumwail.” (Mad. 10:11) Duwehte sapwellimen Sises wahnpoaron ko, ke pil anahne rapahki aramas kan me kin perenki rong oh men ale kasukuhl en padahk mehlel en Paipel. Ke kak diarada aramas kan me warohng ni ahmw pahn rong kanahieng aramas koaros me ke tuhwong oh tehk kanahieng arail madamadau.
12. Iaduwen ke kak pousehla en sewese aramas men me perenki rong?
12 Mwurin ahmw tuhwong aramas men me perenki rong padahk en Wehio, e pahn mwahu ken pousehlahte medemedewe duwen mehnia padahk en Paipel me e anahne sukuhliki. Ma ke pahn ntingihdi dahme ke diarada mwurin ahmw koasoiong emen duwen rongamwahu, met pahn sewese iuk en pousehla en sewese aramaso en wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk men. Ni ahnsou me ke pwurala reh, ke anahne rong kanahieng tohnihmwo ma ke men kalaudehla ahmw wehwehki duwen dahme e kamehlele, eh madamadau, de irair kan me e kin mih loale.
13. Dahme kak sewese iuk en wehwehkihla ahn emen pepehm duwen Paipel?
13 Iaduwen ke kak kangoange aramas kan en padahkihong uhk arail pepehm duwen Mahsen en Koht? Nan ekei wasa kan, peidek wet kak kamwakid irail, “Ke pehm apwal en wehwehki Paipel?” Pasapengpen peidek wet kin kalapw kasalehda ma aramaso kin wauneki Paipel. Pil ehu ahl me ke kak doadoahngki iei en wadek ehu iren Paipel oh idek, “Ia ahmw madamadau duwen iren Paipel wet?” Duwehte Sises, ke kak pweida mwahu nan ahmw doadoahk en kalohk ma ke pahn doadoahngki peidek konehng kan. Ahpw mie mehkot me ke anahne kanahieng.
Sises Kin Ketin Doadoahngki Peidek kan ni Koahiek
14. Iaduwen ke kak kasalehda ahmw nsenohki madamadau en aramas kan oh sohte pahn kasarowe irail?
14 Ke anahne kasalehda ahmw nsenohki madamadau en meteikan ahpw ken dehr kasarowe irail. Idawehn sapwellimen Sises wiepen padahk. E sohte kin ketin doadoahngki peidek kan ni ahl me kak kasarowehdi aramas, ahpw e kin ketin doadoahngki soangen peidek kan me kak kamwakid ahn emen madamadau. Sises kin ketin karonge aramas akan ni elen kadek oh kamweitih irail me mohngiong mehlel kan oh kameleileidi irail. (Mad. 11:28) Soangsoangen aramas kan kak keiong ih pwehn kasalehda arail kapwunod kan. (Mark 1:40; 5:35, 36; 10:13, 17, 46, 47) Ma ke men aramas kan en perenki koasoiaiong uhk duwen arail madamadau me pid duwen Paipel oh eh padahk kan, dehr doadoahngki peidek kan me kak kasarowe irail.
15, 16. Iaduwen ke kak kamwakid aramas kan en iang koasoi duwen pelien lamalam?
15 Patehng doadoahngki peidek kan ni pwung, ke pil kak kangoange aramas en koasoi ni ahmw pahn koasoia duwen mehkot me kak kamwakid eh madamadau oh uhd rong eh pasapeng. Karasepe, Sises ketin mahsanihong Nikodihmus: “Mehmen me sohte ipwsapahl, e sohte pahn kak kilang Wehin Koht.” (Sohn 3:3) Mahsen pwukat inenen kamwakid Nikodihmus en mwekidkihda oh uhd rong Sises. (Sohn 3:4-20) Ke pil kak kamwakid aramas kan en koasoi ni mwohmwohte.
16 Rahnwet, aramas tohto kin nsenohki pelien lamalam kapw kan nan soangen sahpw kan duwehte Aperika, palimese en Europe, oh palieir en America. Nan soangen wasa pwukat, ke kak kalapw tepida ahmw koasoi oh nda: “I kin nsenohki me mie pelien lamalam tohto. Ahpw I koapworopworki me ni ahnsou keren, aramas kan sang nan wehi kan koaros pahn miniminpene nan kaudok mehlel. Ke mwahuki met en pweida?” Ni ahmw pahn nda mehkot kapwuriamwei duwen ahmw koapworopwor, ele met kak kamwakid aramas kan en kasalehda arail madamadau. Oh e pahn mengei en sapeng ma mie pilipil riau. (Mad. 17:25) Mwurin tohnihmw pahn sapeng ahmw peideko, kihda ahmw pasapeng sang iren Paipel ehu de riau. (Ais. 11:9; Sep. 3:9) Ni ahmw rong kanahieng oh tehk ia pasapeng en tohnihmwo, ke kak koasoanehdi dahme ke pahn koasoia ni ahnsou me ke pahn pwurala reh.
Sises Kin Ketin Karonge Seri kan
17. Dahme kin kasalehda me Sises kin ketin nsenohki seri kan?
17 Sises kin ketin nsenohki kaidehn me laud kante ahpw pil seri kan. E ketin mwahngih mwadong kan me seri kan kin wia oh soahng kan me re kin koasoia. Ekei pak e kin ketin luke seri kan en keiong ih. (Luk 7:31, 32; 18:15-17) Seri tohto kin iang pokon en aramas kan me kin rongorong Sises. Ni ahnsou me pwutak kan wie weriwerki kapinga Mesaia, Sises ketin tehkada oh kasalehda me iren Paipel kan kin kohpadahr ar wiewia wet. (Mad. 14:21; 15:38; 21:15, 16) Rahnwet, seri tohto kin wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk kan. Iaduwen ke kak sewese irail?
18, 19. Iaduwen ke kak sewese noumw seri en wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk?
18 Pwehn sewese noumw seri en wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk, ke anahne rong ih. Ke anahne wehwehki eh madamadau me kakete uhwong dahme Siohwa kupwurki. Sohte lipilipil dahme noumw seri pahn nda, e pahn mwahu en kapinga ih mahs. Mwurin mwo, ke kak doadoahngki iren Paipel konehng kan pwehn sewese noumw seri en wehwehki kupwuren Siohwa duwen ire pwukat.
19 Peidek kan kak sewese iuk en dehdehki madamadau en seri kan. Ahpw duwehte me laud kan, seri kan pil sohte men meteikan en idek rehrail peidek tohto. En dehr idingkihong seri kan en sapeng peidek apwal tohto, ahpw pali teio, ke sou koasoia ni mwotomwot duwen pein kowe? Ma konehng, ke kak nda me ke ahneki soangen pepehm mahs oh kawehwehda dahme kahrehda. Ke kak uhd idek, “Ke pil ahneki soangen pepehmohte?” Ahn noumw serio pasapeng pahn sewese kumwa en koasoiapene mehn kangoang kan me kohsang iren Paipel kan.
Kaukaule Idawehn Soun Katohnpadahk Lapalapo
20, 21. Dahme kahrehda ke anahne rong kanahieng ni ahmw kin wia doadoahk en katohnpadahk?
20 Sohte lipilipil ma ke koasoakoasoiong noumw seri de emen tohrohr, e kesempwal ken rong kanahieng. Ni mehlel, met kin kasalehda ahmw limpoak. Ni ahmw kin rong, ke kin kasalehda lamalam en aktikitik oh wahu oh nsenoh mehlel ong emen me koasoakoasoiong uhk. Oh rong emen wehwehki ken tehk kanahieng madamadau me emen kin kasalehda.
21 Ni ahmw kin iang kalohk en Kristian, ahnsou koaros rong kanahieng tohnihmw kan. Ma ke pahn tehk kanahieng dahme irail kin nda, ke pahn kak dehdehki mehnia padahk en Paipel pahn kamwakid irail. Mwurin mwo, nantihong en sewese irail ni ahmw pahn doadoahngki soangsoangen wiepen padahk kan me Sises kin ketin doadoahngki. Ni ahmw pahn wia met, ke pahn ahneki peren oh nsenamwahu pwehki ke kin kahlemengih Soun Katohnpadahk Lapalapo.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Iaduwen Sises kin ketin kangoange meteikan en kasalehda arail madamadau?
• Dahme kahrehda Sises kin ketin karonge irail kan me e kin ketin padahkihong?
• Iaduwen ke kak doadoahngki peidek kan nan ahmw doadoahk en kalohk?
• Dahme kak sewese iuk en sewese noumw seri kan en wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk kan?