Armakedon—Sapwellimen Koht Mahwen Me Pahn Kaimwisekala Mahwen Kan Koaros
“Irail kin pehm me e inenen weid emen en kemehla aramas; kahrehda, ong irail mahwen iei lepin lokaia ieu me sohte mih nan arail lokaia oh re sohte kak wehwehki oh kin inenen tateki.”—NAN PAHR 1888, IH DUWEN SOUNSEILOAK EN NORWAY ME ADANEKI FRIDTJOF NANSEN KAWEHWEHDA DUWEN MEHN INUIT SANG SAPWEN GREENLAND.
PWE ihs me sohte pahn perenki kousoan nan wasakis me aramas kan loale “sohte kak wehwehki oh kin inenen tateki” mahwen? Ihs me sohte kin inengieng soangen sampah ieu me sohte lepin lokaia mie ong mahwen pwehki sohte me ese duwen mahwen? Ele soangen sampah duwe mwo pahn apwal en kamehlele, keieu ma kitail kin koapworopworki me aramas me pahn wahdo met.
Ahpw, nan kokohp en Aiseia, pein Koht ketin inoukihda me e pahn ketikihdo soangen sampah me pahn duwe met: “Re pahn wekidohng neirail kedlahs akan ong ni mehn deipwel, oh neirail ketieu kan ong ni naipokos. Sohte ehu wehi pahn pwurehng pelianda ehu wehi, de pil kaunopada nair sounpei kan ong mahwen.”—Aiseia 2:4.
Pwe inou wet en kak pweida, e sansal me wekidekla laud anahne wiawi ong sampahn rahnwet me aramas riedep kin iang sounpei oh mahwen 20 kin wiewiawi loale. E sohte kapwuriamwei me Koht Lapalahpie, Siohwa, pahn anahne iang pidada oh ketin kapwungala irair me aramas mihla loale. Ahn Siohwa pahn ketin iang pidada met pahn keieu pweida nan ahnsou me Paipel kin kahdaneki Armakedon.—Kaudiahl 16:14, 16.
Mendahki ahnsou pwukat aramas kin kadoadoahngkihong lepin lokaiao Armakedon en wehwehkiong mahwen kamasepwehk en nuklier, ahpw ehu dikseneri kin kawehwehda tepin wehwehn lepin lokaia wet ni ahl wet: “Wasa me kaimwisekpen mahwen lapalap nanpwungen me mwahu oh me suwed pahn wiawi.” Ia duwe, irair mwahu pahn kak powehdi soahng suwed, de soangen mahwen duwe met wia soai pwoat?
E pahn kangoange kitail ma kitail kin tehk me Paipel kin pwurepwurehng mahsanih duwen imwin soahng suwed akan. Sounmelkahkao kin kohpada: “Me dipan akan en sohrasang sampah; me suwed kan en sohla mie.” (Melkahka 104:35) Pwuhk en Lepin Padahk mahsanih: “Aramas pwung—aramas lelepek—pahn kousoan nan sahpw wet. Ahpw Koht pahn ketin koahkoahsang aramas suwed kan nan sahpwo oh usadahsang me dipan akan rasehng dihpw eh kin usuhsdahsang nan pwehl.”—Lepin Padahk 2:21, 22.
Paipel kin pil kasalehda ni sansal me irail me suwed akan sohte pahn men uhdahte mweidala arail manaman, ihme kahrehda Koht anahne kaimwisekihla mwekid ieu me pahn kasohrasang soahng suwed koaros, iangahki suwed en mahwen. (Melkahka 2:2) Ahd me Paipel kin kahdaneki mahwen tohrohr wet, Armakedon, me inenen kesempwal.
Mahwen kan me Wiawi Limwahn Mekido
Lepin lokaiao “Armakedon” wehwehki “Nahnahn Mekido.” Mahwen ndand kan me ehu pali kin inenen sansal eh kalowehdi pali teio kin kalapw wiawi nan kahnimw en kawao me adaneki Mekido, iangahki Wahun Sesreel me mih limwah. Soupoad Eric H. Cline intingihdi nan pwuhko The Battles of Armageddon (Mahwen kan en Armakedon): “Erein poadopoad en aramas, Mekihdo oh Wahun Sesreel iei wasahn mahwen tohto kan me kin inenen kawekila poadopoad en aramas.”
Pwehki mwomwen wasa me sahpwo mihmi ie eh kin kamengeila sounpei kan en kak kana, erein sounpar 4,000, mahwen tohtohie kin wiawi Mekido oh wahu me mih limwah. Emen soupoad koasoia me ele mwehin mahwen 34 de tohtohsang me wiawi wasao!
Pwehki dahme kin wiawi Mekido mahsie oh pwehki e wia wasa mwahu ong mahwen, met kin kahrehda lepin lokaiao “Armakedon” kin kadoadoahk wasaht. Mendahte lepin lokaia wet pwarada pak ehute nan Paipel, wasa me e pwarada ie nan pwuhken Kaudiahl kasansalehda me Armakedon pahn pidada mouren aramas koaruhsie nin sampah.
Wehwehn Armakedon nan Paipel
Mendahki mahwen en mahs tohtohie me kin wiawi Mekihdo kin wia soangen mahwen kan me ehute pali kin kana douluhl, sohte ehu rehrail kin kihsang douluhl me suwed. Sohte mahwen ehu rehrail me uhdahn kak kasorehsang irair suwed. E uhdahn pahn pwung me ihte mahwen me pahn kak wia duwe pahn anahne tepidohsang rehn Koht. Nin duwen me Sises ketin mahsanih ehu ahnsowo,“sohte emen me mwahu pwe Kohtohte.” (Luk 18:19) Oh pil ehu, Paipel kin kawehwehda mwahu me Armakedon iei sapwellimen Koht mahwen.
Nan Paipel, pwuhk en Kaudiahl mahsanih me “nanmwarki kan en sampah pwon” pahn kapokonpene “ong ni mahwen me pahn wiawi ni Rahn Lapalap en Koht, Wasa Lapalahpie.” (Kaudiahl 16:14) Iren kokohp wet pil pousehlahte mahsanih: “Ngehn ko eri kapokonepene nanmwarki kan wasa me adaneki ni mahsen en Ipru Armakedon.” (Kaudiahl 16:16) Ekis mwurin mwo, Kaudiahl kawehwehda me “nanmwarki kan en sampah oh sapwellimarail karis en sounpei kan” pahn “pokonpene pwe re en mahweniong me dake oahso oh sapwellime karis kan.” (Kaudiahl 19:19) Menet me dake oahso kasansaldahr me iei ih Sises Krais.—1 Timoty 6:14, 15; Kaudiahl 19:11, 12, 16.
Eri dahme kitail pahn wehwehkihda sang nan ire pwukat? Me Armakedon iei mahwen ehu nanpwungen Koht oh pwihn en aramas sapeik kan. Dahme kahrehda Siohwa oh sapwellime ohl Sises Krais pahn ketin wiahki soangen mahwen wet? Ehu kahrepe iei me Armakedon pahn “kauwehla irail kan me kin kauwehla sampah.” (Kaudiahl 11:18) Patehng met, e pahn wahdo sampah meleilei ehu, “sampah kapw, wasa me pwungen kalahngan en Koht pahn poadada ie poatopoat, duwen eh ketin inoukidahr.”—2 Piter 3:13.
En Pohnese me Armakedon Uhdahn Mahwen Ieu
Mehnia pali me kitail pahn iang nan mahwen wet me sansalehr mehnia pali me pahn kana? Pali laud en kitail pahn mwadangete medewehda me kitail iang pwihn mwahuo. Ahpw ia duwen atail kak uhdahn ese ma met mehlel? Soukohp Sepanaia kin kangoangehkin kitail: “Kumwail wiahda dahme pwung oh aktikitikla mwohn silangi.” (Sepanaia 2:3) Wahnpoaron Pohl mahsanih me Kupwuren Koht iei me “aramas koaros en ale komourparail oh marainkihla me mehlel.”—1 Timoty 2:4.
Tepin kahk pwehn alehdi komour iei en esehla padahk mehlel me pid duwen Siohwa oh kupwureo me pid kasohrlahn soahng suwed kan sang nin sampah. En kin kapwaiada me pwung iei kahk keriau, oh met kin kahrehda Koht en ketin kupwurki oh pere kitail.
Ma kitail pahn kapwaiada kahk kesempwal pwukat, kitail pahn kin uhd kasikasik Armakedon, mahwen ieu me uhdahn pahn kaimwisekala mahwen koaros en aramas. Ni ahnsou me mahwen wet pahn imwisekla, aramas wasa koaros pahn uhd wiakihla tiahk en mahwen tiahk ieu me re sohte kak wehwehki oh me re inenen tateki. “Re solahr pahn pwurehng sukuhliki duwen mahwen.”—Aiseia 2:4, New American Standard Bible.
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 5]
Ahnsou me Armakedon pahn imwisekla, aramas akan wasa koaros pahn uhd wiakihla tiahk en mahwen tiahk ieu me re sohte kak wehwehki oh me re inenen tateki