Woneweite Kalaudehla Omw Limpoak en Kristian
“Nan amwail mour kumwail weweidki limpoak, duwehte Krais eh ketin limpoak ong kitail.”—EP. 5:2.
1. Dahme Sises mahsanih me pahn wia kilel kesempwal ehu en sapwellime tohnpadahk kan?
KALOHKI rongamwahu en Wehin Koht sang ihmw lel ihmw iei ehu kilel en Sounkadehdehn Siohwa kan. Ahpw Krais Sises ketin pilada ehu irair en Kristian pwehn wia kilel ehu en sapwellime tohnpadahk mehlel kan. E mahsanih: “I pahn kihong kumwail kosonned kapw ehu: kumwail en poakpene nanpwungamwail. Duwen ei poakohng kumwail, iei duwen kumwail en poakpene. Pwe ihme aramas koaros pahn esehki me kumwail nei tohnpadahk, ma kumwail pahn limpoakpene.”—Sohn 13:34, 35.
2, 3. Ia duwen limpoak en riatail kan eh kin kamwakid irail me kin towehda mihting kan en Kristian?
2 Sohte emen me kin ahneki soangen limpoak me mi nanpwungen pirien en Kristian mehlel kan. Duwehte makinet eh kin kamwakid mete pwehn pasehng, ih pil duwen limpoak eh kin kahrehiong sapwellimen Siohwa ladu kan en miniminpene oh kahrehdo me mohngiong mehlel kan ong kaudok mehlel. Karasepe, Marcelino iei ohl emen sang Cameroon me maskunla nan eh wasahn doadoahk. Mwurin dahme wiawi, aramas akan ahpw ndahseli me e maskunla pwehki ih sounwunahni men. Sounpadahk en eh palien lamalam oh pil towe kan sohte kansenamwahwihala ih, ahpw re uhd kesehsang ih nan arail mwomwohdiso. Ni ahnsou me emen Sounkadehdehn Siohwa luke ih ong ehu mihting, Marcelino pweiek en iang. E sohte men pil ehu lelohng dahme wiawiong ih.
3 Marcelino pwuriamweikihla dahme wiawi nan Wasahn Kaudok en Sounkadehdehn Siohwa kan. Tohn mwomwohdiso kin kasamwo ih ni kadek oh padahk en Paipel kan me e rong kin kamweitala ih. E tepida iang towehda mihting kan koaros en mwomwohdiso, kekeirda nan eh onop en Paipel oh papidaisla nan pahr 2006. Met e kin ehukihong eh peneinei oh mehn mpe kan duwen padahk mehlel oh e tepida onop Paipel rehn ekei. Marcelino men irail kan me onop Paipel reh en pil pehm soangen limpoak me sapwellimen Koht aramas akan wiahiong ih.
4. Dahme kahrehda kitail anahne peikiong en Pohl kaweid en “weweidki limpoak”?
4 Limpoak en riatail kan kin wia mehkot kaselel oh kitail koaros anahne wia atail pwais pwehn kolokol limpoak wet. Medewehla kisiniei ehu me kin lullul ni pwong. Karakar en kisinieio kin kahrehiong aramas en men mi limwah. Ma irail kan me nsenamwahuki karakar en kisinieio sohte pahn kihong tuwi, kisinieio pahn kunla. Pil duwehte, limpoak en mwomwohdiso pahn luwetala ma emenemen Kristian sohte wia eh pwais pwehn kakehlailih. Ia duwen atail kak wia met? Wahnpoaron Pohl sapengki: “Nan amwail mour kumwail weweidki limpoak, duwehte Krais eh ketin limpoak ong kitail oh ketin meirongkihla pein ih pwehki kitail, rasehng meirong pwohmwahu oh meirong ehu me kin kaparanda kupwur en Koht.” (Ep. 5:2) Eri peidek me kitail men tehkpene iei, Ia duwen ei kak weweidki limpoak?
“Kumwail Langahda Douluhl Mohngiongimwail”
5, 6. Dahme kahrehda Pohl kangoange Kristian kan en Korint en ‘langahda douluhl mohngiongirail’?
5 Ong Kristian kan en Korint, wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Kompoakepahi [Kristian] en Korint kan! Se koasoakoasoi mehlel ong kumwail, se wewehkadahng kumwail audepen nan kapehdit. Se sohte ekihsang kumwail mehkot, kumwail me kin ekihsang kiht audepen nan kapedamwail kan. I koasoakoasoiong kumwail duwehte nei seri kompoak kei: eri kumwail kasalehiong kiht soangen pepehmohte me se kin ahneki ong kumwail. Kumwail langahda douluhl mohngiongimwail kan!” (2 Kor. 6:11-13) Dahme kahrehda Pohl kangoange mehn Korint kan en langahda douluhl mohngiongirail?
6 Tehk ia duwen mwomwohdiso en Korint eh tepida. Kerenlahng imwin pahr 50, Pohl lella Korint. Ni en Pohl tapiada kalohk wasao, mie ekei aramas me uhwong ih, ahpw e sohte uhdi. Ni erein ahnsou mwotomwot, tohto sang nan kahnimwo me pwosonla rongamwahwo. Nan “erein pahr ehu elep,” Pohl kin doadoahk laud en padahki oh kakehlaka mwomwohdiso kapwo. E sansal me e ahneki limpoak laud ong Kristian kan en Korint. (Wiewia 18:5, 6, 9-11) Re ahneki kahrepe tohto en poakohng oh wauneki ih. Ahpw, ekei nan mwomwohdiso wet kin kadohwanewei irail sang ih. Ele ekei sohte pwungki eh kaweid kehlail kan. (1 Kor. 5:1-5; 6:1-10) Ekei ele kin rong karaun likamw en “wahnpoaron lapalap” kan. (2 Kor. 11:5, 6) Pohl men rie Kristian kan koaros en poakohng ih. Ih eri kangoange irail en ‘langahda douluhl mohngiongirail’ sang arail en karanihala ih oh Kristian teikan.
7. Ia duwen atail kak ‘langahda douluhl mohngiongitail’ ni atail kasalehda limpoak?
7 Ahpw ia duwen kitail? Ia duwen atail kak ‘langahda douluhl mohngiongitail’ ni atail kasalehda limpoak? Irail kan me mahki sounpar ehute de tikida nan soangen irair me duwehpene ele pahn mengeiki en kasalehda limpoak ong emenemen. Oh irail me kin perenki soangen mehn kamweit teieu kin kalapw werekpene. Ahpw ma soahng kan me kitail kin perenki wia rehn ekei Kristian kin katohre kitailsang meteikan, kitail anahne en ‘langahda douluhl mohngiongitail.’ E pahn wia elen erpit en idek rehtail: ‘I kin kalapw iang kalohk de wiewia teikan rehn riei Kristian kan likin irail me I kin patehng? Nan atail Wasahn Kaudok, I sohte kin nohn men ehuong me kapw akan pwehki I kin medewe me irail anahne mahs warohng wiahla kompoakepahi? I kin rahnmwahwih koaros me mah oh me pwulopwul kan nan mwomwohdiso?’
8, 9. Ia duwen kaweid en Pohl nan Rom 15:7 eh kak sewese kitail en rahnmwahwih emenemen ni ahl me kin kalaudehla atail limpoak?
8 Me pid duwen rahnmwahwih emenemen, dahme Pohl ndahng mehn Rom kan kak sewese kitail en kakairada madamadau pwung ong iengetail tohn kaudok kan. (Wadek Rom 15:7.) Lepin lokaiahn Krihk “kasamwo” kin wehwehki “en ale ni kadek oh pwungki emen en wiahla kisehtail oh kompoakepatail.” Ni ahnsou me Paipel ntingda, me kin kasamwo kompoakepah kan ong nan imwe kin kasalehiong irail uwen eh perenki kilang irail. Ni karasaras, Krais pil ketin kasamwo kitail ong nan Mwomwohdiso en Kristian, oh kitail aleier kaweid en alasang ih oh kasamwo iengetail tohn kaudok kan.
9 Ni atail kin rahnmwahwih riatail kan nan atail Wasahn Kaudok oh pil wasa teikan, kitail kak tehk irail kan me wereilahr atail sohla kilang de koasoi ong. Kitail sou kihong ahnsou en koasoi ong irail? Nan mihting en mwuhr, kitail pil kak wia met ong meteikan. Ekisekis, kitail pahn perenkihla koasoiong ele riatail kan koaros. Kitail sohte anahne pwunodki ma kitail sohte koasoiong koaros nan rahnohte. Sohte me anahne nsensuwedla ma kitail sohte kak rahnmwahwih irail nan mihting koaros.
10. Ahnsou mwahu dah me mie ong mwomwohdiso kan koaros? Ia duwen atail kak isaneki met?
10 En rahnmwahwih meteikan iei kahk keieu en kasamwo irail. Iei kahk wet me kak kahrehiong kitail en perenki kapehse rehn meteikan oh pil ahneki kompoakepah mehlel kan. Karasepe, ahnsou me irail akan me kin towehda mihting tohrohr de kapokon kan kin tuhwong meteikan oh tepida koasoiong irail, re kin kasik ren pwurehng tuhpene mwuhr. Irail akan me kin iang kauwada Wasahn Kaudok kan oh pil me kin sawas ni ahnsou apwal, duwehte melimel ape, kin wiahla kompoakepah mwahu kei pwehki re kin esehla en emenemen irair mwahu kan ni arail kin ehupene. Mie ahnsou mwahu tohto en wiahda kompoakepah mehlel kan nan sapwellimen Siohwa pwihn. Ma kitail ‘langahda douluhl mohngiongitail’ kan, kompoakpatail pahn tohtohla oh e pahn kalaudehla limpoak me kin kaminiminpene kitail nan kaudok mehlel.
Wiahda Ahnsou Ong Meteikan
11. Mehn kahlemeng dahieu me Sises ketin wia nan Mark 10:13-16?
11 Kristian koaros kak nantihong pwe meteikan en perenki irail duwehte me Sises ketin wia. Tehk duwen dahme Sises ketin wia ni ahnsou me tohnpadahko song en kauhdi pahpa oh nohno kan sang arail patohwanla neirail seri kan reh. E mahsanih: “Kumwail pweisang kisin seri kan pwe re en kohdo rehi. Kumwail dehr ireiraildi; pwe irail kan me rasehng kisin seri pwukat, iei arail wehi, Wehin Koht.” Mwuri, “Ih eri pwoalehdi seri ko oh ketikidahng lime ko pohn emenemen irail oh kupwuramwahwihirailla.” (Mark 10:13-16) Medewehla ia uwen seri ko ar peren ni ahnsou me Sounpadahk Lapalapo ketin tehk irail ni limpoak!
12. Dahme kak kerempwa en meteikan ar men koasoiong kitail?
12 Emenemen Kristian anahne idek rehrail, ‘I kin wiahda ahnsou ong meteikan, de I kin kalapw mwomwen kedirepw?’ Mendahki ekei atail wiewia kan sohte sapwung, e pahn kak kerempwa meteikan en koasoiong kitail. Karasepe, ma kitail kin kalapw doadoahngki cellphone de doadoahngki mehn rongorong keseng kan mwohn meteikan, reh kak medewe me kitail men kelehpwla. Ma meteikan kin kalapw kilang kitail wie wadawad, re pahn kakete medewe me kitail sohte men koasoiong irail. Ei, mie “ahnsoun nennenla.” Ahpw ni ahnsou me kitail mi rehn aramas akan, e kin kalapw wia ahnsoun koasoi. (Ekl. 3:7) Ekei ele kak nda, “I kin men kelehpw” de “I sohte kin men koasoi ni menseng kan.” Ahpw ni atail kin nantihong koasoiong meteikan mehnda ma kitail sahn, e kin kasalehda me atail limpoak “sohte kin mehwo.”—1 Kor. 13:5.
13. Madamadau dahieu me Pohl kangoange Timoty en ahneki ong Kristian akan?
13 Pohl kangoange Timoty ni eh pwulopwul en wauneki koaros tohn mwomwohdiso kan. (Wadek 1 Timoty 5:1, 2.) Kitail pil anahne wiahki Kristian mah kan duwehte atail pahpa oh nohno kan oh me pwulopwul kan duwehte pein riatail. Ma kitail kin ahneki soangen madamadau wet, riatail brother oh sister kan pahn karanih kitail.
14. Ia ekei kapai kan me kohsang omw kin wia koasoi kangoang kan rehn meteikan?
14 Ni atail kin wia koasoi kangoang kan rehn meteikan, kitail kin sewese arail nanpwungmwahu rehn Koht oh arail pepehm kan. Emen brother me doadoahk nan ehu ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan kin tamanda ekei me mah nan Bethel arail kin kaukaule koasoiong ih ni eh tepin lella wasao. Arail koasoi kangoang kan kahrehiong ih en pehm me irail uhdahn poakohng ih. Met e kin nantihong en alasang irail ni eh kin koasoiong ienge tohn Bethel teikan.
Aktikitik Kin Sewese Kahrehda Popohl
15. Dahme kasalehda me akamai kin pil wiawi nan nanpwungatail?
15 Iuodia oh Sindiki iei lih Kristian riemen mehn Pilipai me apwalki kapwungala nanpwungara. (Pil. 4:2, 3) Aramas tohto ese duwen akamai me Pohl oh Parnapas wia me kahrehda ren tohrohrpeseng ahnsou kis. (Wiewia 15:37-39) Met kasalehda me akamai pil kin wiawi nanpwungen tohnkaudok mehlel kan. Siohwa kin ketikihong kitail sawas pwehn kapwungala oh kamwahwihala nanpwungatail. Ahpw mie mehkot me e kupwurki kitail en wia.
16, 17. (a) Ia uwen kesempwal en aktikitik ni ahnsoun kapwungala nanpwung suwed kan? (b) Ia duwen en Seikop tuhwong Esau kasalehda kesempwalpen aktikitik?
16 Nna medewehla ma kowe oh kompoakepahmw men doadoahngki sidohsa pwehn tangala wasakis. Mwohn amwa pahn mwesel, kumwa anahne doadoahngki kih pwehn kamourada sidohsao. En tepida kapwungala nanpwungatail, kitail pil anahne ehu kih. Kih wet iei en aktikitik. (Wadek Seims 4:10.) Aktikitik kin kahrehda irail kan me ahneki nanpwung suwed en tepida doadoahngki kaweid kan en Paipel. Kitail pahn tehkpene ekei karasaras en Paipel me kasalehda met.
17 Sounpar 20 mwurin en Esau nsensuwedkihla en Seikop kihsang eh sohso oh met kahrehda eh men kemehla ih. Mpwero pahn pwurehng tuhpene mwurin ahnsou reirei oh “Seikop eri masepwehkada kowahlap.” E kehn me Esau uhdahn pahn peiong ih. Ahpw ni ahnsou me ira tuhpene, Seikop wia mehkot me Esau sohte kasik. E “poaridiong nanpwel” ni eh kerenlahng rehn rie pwutako. Dahme wiawi mwuhr? “Esau tangalahte pwoalehdi oh metik, ira koaros eri sengiseng.” Met kahrehiong ira en sohla men pei. En Seikop aktikitik sewese powehdi soangen kailok me ele Esau kolokol erein ahnsou reirei.—Sen. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4.
18, 19. (a) Ma mie nanpwung suwed wiawi, dahme kahrehda e kesempwal en tiengla mwowe oh doadoahngki kaweid en Paipel? (b) Dahme kahrehda kitail en dehr uhdi ma meteio sohte mwadang mwekidki atail kin tiengla mwowe pwehn kahrehda popohl?
18 Paipel kin audaudki kaweid mwahu kan duwen kapwungala nanpwung suwed kan. (Mad. 5:23, 24; 18:15-17; Ep. 4:26, 27)a Ma kitail sohte ni aktikitik doadoahngki kaweid pwukat, e pahn apwal en kahrehda popohl. En awih meteio en kasalehda aktikitik sohte pahn wia kamwahu pwe kitail pil kak kasalehda aktikitik.
19 Ma kitail me kin tiengla mwowe pwehn kahrehda popohl ahpw e sohte pweida, kitail en dehr uhdi. Aramas teio mwein anahne ahnsou en kapwungala eh madamadau. Rien Sosep kan mwersuwedih ih. Ahnsou reirei dower powe ni irail pwurehng tuhwong Sosep oh e wialahr kepina en Isip. Ahpw mwuhr, arail madamadau wekila oh re pek mahk. Sosep mahkohng irail oh nein Seikop pwutak kan wiahla wehi ehu me ahneki pwais kaselel en weuwa mwaren Siohwa. (Sen. 50:15-21) Ni atail kolokol popohl rehn riatail brother oh sister kan, kitail kin sewese kalaudehla minimin oh peren nan mwomwohdiso.—Wadek Kolose 3:12-14.
Limpoak ni Wiewia oh ni Mehlel
20, 21. Dahme kitail kak sukuhlki sang en Sises ketin widen nehn sapwellime wahnpoaron ko?
20 Mwohnte e pwoula, Sises mahsanihong sapwellime wahnpoaron ko: “I wiahiong kumwail mehn kahlemengih ehu, pwe kumwail en pil wia duwehte me I ahpwtehn kasalehiong kumwail.” (Sohn 13:15) E ahpwtehn widen nehn meh ehk riemeno. Sises ketin wia met kaidehn pwehki kadek de tiahk ehu. Mwohn Sohn eh koasoia duwen met, e ntingihdi: “E [Sises] ketin loalloale sapwellime kan me mihmi nin sampah, oh e ketin loalloale irail lel ni imwi.” (Sohn 13:1) Limpoak me kamwakid Sises en ketin wia doadoahk ehu me lidu men kin wia. Eri met irail anahne ni aktikitik kasalehda wiewiahn limpoak ong emenemen. Ei, limpoak mehlel anahne kamwakid kitail en nsenohki koaros riatail Kristian kan.
21 Wahnpoaron Piter me sapwellimen Koht Ohl ketin widenda neh ko, wehwehki dahme Sises ketin wia. E ntingihdi: “Eri, ni amwail kamwakeledahr pein kumwail ni amwail kin peikiong me mehlelo, oh ni amwail kin limpoak mehlel ong riamwail [Kristian] kan, kumwail limpoakpene sang nan kapehdamwail unsek.” (1 Pit. 1:22) Wahnpoaron Sohn me neh ko Kaun Sises pil ketin widen, ntingihdi: “Nei kompoakepahi ko! Atail limpoak en dehr mihmihte ni lepin lokaia de koasoi, ahpw en mihmihte ni uhdahn limpoak mehlel me pahn sansalda sang ni atail wiewia kan.” (1 Sohn 3:18) Sang ni atail wiewia, atail mohngiong en kamwakid kitail en kadehdehda ni mehlel atail limpoak en Kristian.
[Nting tikitik me mi pah]
Ke Tamataman?
• Ni ahl dah kan kitail kak ‘langahda douluhl mohngiongitail’ nan atail limpoak ong emenemen?
• Dahme pahn sewese kitail en kihong ahnsou ong meteikan?
• Ia duwen aktikitik kin kahrehda popohl?
• Dahme anahne kamwakid kitail en nsenohki iengetail tohn kaudok?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 23]
Kasamwo iengetail tohn kaudok kan ni kadek
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 25]
Dehr katihasang omw ahnsou ong meteikan