Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w12 3/1 pp. 15-19
  • Kolokol Omw Pepehm en Karuwaru

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Kolokol Omw Pepehm en Karuwaru
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • DAHME KAHREHDA ATAIL DOADOAHK EN KALOHK KESEMPWAL?
  • IA WEHWEHN KALOHK NI KARUWARU?
  • KOLOKOL OMW PEPEHM EN KARUWARU
  • KITAIL KIN MOMOUR NAN AHNSOU EHU ME INENEN KESEMPWAL
  • MWEKIDKI PEPEHM EN KARUWARU
  • Ia Duwen Atail Kak Kakairada Lamalam en Karuwaru Duwen Kalohk
    Atail Doadoahk ong Wehio—2014
  • Nantihong Kalohk!
    Atail Doadoahk ong Wehio—2009
  • “Kalohki Mahseno . . . Ni Karuwaru”
    Atail Doadoahk ong Wehio—2000
  • “Rahn Lapalap En Sihowa Kerendohr”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2007
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
w12 3/1 pp. 15-19

Kolokol Omw Pepehm en Karuwaru

“Ke en kalohkiseli mahseno, ke en nantihong koasoakoasoia duwe.”​—2 TIM. 4:2.

KE KAK KAWEHWEHDA?

Dahme kahrehda tepin Kristian ko kin kalohk ni pepehm en karuwaru?

Ia duwen atail kak kolokol atail pepehm en karuwaru?

Dahme kahrehda atail doadoahk en kalohk kesempwal oh karuwaru sang mahs?

1, 2. Mehnia peidek kan me pid doadoahk en kalohk ni karuwaru me pahn pasapengla?

ARAMAS akan me arail doadoahk iei en doarehla aramas kin doadoahk karuwaru. Karasepe, soun kakun kisiniei kin karuwaru kohla wasa me kahpwal wiawi ie pwehki re ese me mouren aramas mi nan keper.

2 Nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan, kitail men sewese aramas akan ren komourla. Ihme kahrehda atail doadoahk en kalohki oh padahngki rongamwahu en Wehio kin inenen kesempwal ong kitail. Ahpw mendahki atail doadoahk kin karuwaru, kitail sohte kin pwururseli oh sohte medewe dahme kitail pahn wia. Eri, ia wehwehn wahnpoaron Pohl eh kihda kaweid wet: “Ke en kalohkiseli mahseno, ke en nantihong koasoakoasoia duwe”? (2 Tim. 4:2) Ia duwen atail kak kalohk ni karuwaru? Dahme kahrehda atail doadoahk inenen kesempwal?

DAHME KAHREHDA ATAIL DOADOAHK EN KALOHK KESEMPWAL?

3. Dahme kak wiawi ma aramas akan pahn alehda de sohte alehda rongamwahu en Wehio?

3 Ni omw kin medewe ia duwen atail doadoahk en kalohk eh kak doarehla mouren aramas, ke pahn pehm me e kesempwal oh karuwaru en padahkihong meteikan duwen rongamwahwo. (Rom 10:13, 14) Mahsen en Koht mahsanih: “Ma I padahkihong aramas suwed men me e pahn mehla, e ahpw tokedihsang dipe kan oh wia dahme pwung oh mwahu . . . e sohte pahn mehla, ahpw e pahn mourla. I uhdahn pahn mahkikihong dipe kan.” (Esek. 33:14-16) Paipel mahsanihong sounkalohki rongamwahwo kan: “Ke pahn doarehla pein kowe oh pil irail kan me kin rong uhk.”​—1 Tim. 4:16; Esek. 3:17-21.

4. Ni mwehin wahnpoaron ko, dahme kahrehda mwekid en irail me uhwongala oh kesehla kaudok mehlel kahrehiong doadoahk en kalohk eh kesempwal oh karuwaru?

4 Pwe kitail en wehwehki kahrepen Pohl eh kihda kaweid kehlail ong Timoty en kalohk ni karuwaru, kitail anahne wadek iren Paipel ong iren onop wet oh pil iretikitik kan nan irelaudohte: “Ke en kalohkiseli mahseno, ke en nantihong koasoakoasoia duwe, mehnda ma ahnsou mengei de apwal; koangngoangehkin irail mahseno, panawih irail oh kakehlaka irail ni omw kin padahk ni kanengamah. Pwe ahnsou ehu pahn leledo me aramas akan sohla pahn men rong padahk mehlel, ahpw re pahn idawehnla pein nsenarail; oh re pahn piladahng pein irail sounpadahk tohto me pahn kin koasoiaiong irail soahng kan me re kin men rong. Re pahn sohpeiweisang ni ar rongorong me mehlelo.” (2 Tim. 4:2-4) Sises ketin kohpada duwen aramas akan me pahn padahngki padahk likamw kan nan mwomwohdiso. (Mad. 13:24, 25, 38) Kahrehda pil nan mwomwohdiso, e kesempwal Timoty en “kalohki mahseno” ni karuwaru pwe mwekid wet en dehr kamwakid Kristian akan oh pitihkin irail padahk likamw kan. Arail mour kin mi nan keper. Ahpw ia duwen rahnwet?

5, 6. Soangen padahk dah kan me aramas me kitail kin tuhwong nan kalohk kin kamehlele?

5 Mwekid en uhwongala oh kesehla kaudok mehlel kin laudla oh paraparala nan wasa tohto. (2 Des. 2:3, 8) Padahk likamw dah kei me kin kamwakid aramas rahnwet? Karasepe, nan wasa tohto, mie me kin padahngki madamadau me dene mour pein miehla oh aramas kohsang mahn, oh re kin kasalehda me re uhdahn kamehlele met duwehte irail kan me kamehlele arail sarawi. Mendahki palien sains me kin kawehwe oh utung madamadau wet, ahpw madamadau wet mwomwen wiahla ehu pelien lamalam me sohte arail Koht. Madamadau wet kin kamwakid ia duwen aramas ar kin medewe duwen Koht oh aramas teikan. Pil ehu padahk me aramas tohto kin kamehlele iei me Koht sohte ketin nsenohkin kitail, kahrehda kitail pil sohte anahne nsenohki ih. Dahme kahrehda aramas rar kei kin rong padahk pwukat me kin ireirailsang ren ahneki nanpwungmwahu rehn Koht? Pwehki padahk pwukat koaros kin kahrehiong aramas akan ren kamehlele me re kak wia soahng koaros me re mwahuki pwehki sohte me re pahn anahne wehkohng arail wiewia kan. Ihme aramas tohto kin men rong oh kamehlele.​—Wadek Melkahka 10:4.

6 Ahpw pil mie padahk teikan me aramas kin kamehlele. Ekei aramas me kin iang sarawi kin perenki rong me sohte lipilipil dahme re kin wia, Koht kin ketin poakohng irail. Pil ekei kin perenki rong arail sounpadahk kan ar kin ndaiong irail me Koht kin ketin kupwurki kasarawi kan, Mihsa kan, oh sansal kan. Irail pwukat ele sohte kin ese me re mi nan irair keper. (Mel. 115:4-8) Ahpw re kak paiekihda sapwellimen Koht Wehio ma kitail pahn panginirailda sang meir me pid arail anahne esehla Koht oh sewese irail ren wehwehki padahk mehlel kan en Paipel.

IA WEHWEHN KALOHK NI KARUWARU?

7. Ia duwen atail kak kasalehda atail pepehm en karuwaru?

7 Soun pwal koahiek men anahne tetehkte pwal me e wiewia pwehki aramaso kakete mehla. Nan atail doadoahk en kalohk, kitail kak kasalehda pepehm en karuwaru sang ni atail kin medemedewehte doadoahk en kalohk. Kitail kak wia met sang ni atail kin medewe mwahu duwen oaralap kan, peidek kan de soahng kan me aramas me kitail pahn tuhwong pahn perenki rong. Oh pil, pwehki kitail wehwehki uwen kesempwal en doadoahk wet, kitail ele pahn men wekidala atail koasoandi pwe kitail en kak kohla tuhwong aramas akan ni ahnsou me re pahn perenki rong atail padahk.​—Rom 1:15, 16; 1 Tim. 4:16.

8. Ia wehwehn en ahneki pepehm en karuwaru?

8 Ahneki pepehm en karuwaru pil wehwehki me kitail kin mwohneki dahme keieu kesempwal. (Wadek Senesis 19:15.) Karasepe, medewehla me mwurin omw alehdi omw keseu ehu, omw toahkteo pahn ekeruhkala nan eh ohpiso oh ndawei: “Mie omw soumwahu ehu me inenen doar, oh ke anahne wia mehkot me pid omw soumwahuen sohte pwandasang sounpwong ehu.” Eri dahme ke pahn wia? Mwein ke sohte pahn mwadangete tangeieisang nan eh ohpiso pwe ken wia mehkot ong omw irairo. Ahpw ke pahn rong kanahieng dahme e medewe me ke anahne wia, kowe eri kohla ni imwomwo oh koasoanehdi dahme ke pahn wia.

9. Dahme kahrehda kitail kak ndahki me Pohl kalohk ni karuwaru nan Episos?

9 Kitail kak sukuhl sang ahn Pohl pepehm en karuwaru sang atail pahn wadek dahme e padahkihong elder kan nan Episos duwen eh kalohk nan sapwen Eisia. (Wadek Wiewia 20:18-21.) Sang ni tepin rahn me e lel mwo, e kin kedirepwki kalohkihong aramas rongamwahwo sang ihmw lel ihmw. Erein sounpar riau pil mie eh koasoandi en kin padapadahk nan imwen kapahrek en Tiranus rahn koaros. (Wiewia 19:1, 8-10) Ahn Pohl pepehm en karuwaru kin kamwakid mwomwen eh kin wiahda eh koasoandi. Kaweid en kalohk ni karuwaru sohte wehwehki me kitail en pehm me doadoahk en kalohk nohn apwal ong kitail en wia. Ahpw kitail anahne keieu kesempwalki atail doadoahk en kalohk nan atail mour.

10 Dahme kahrehda kitail kalahnganki Tohnsukuhl en Paipel ko arail tepida kalohk ni karuwaru?

10 Mwohn pahr 1914 kisin pwihn ehu me adaneki Tohnsukuhl en Paipel tapiada doadoahk en kalohk. Arail mehn kahlemeng kasalehiong kitail ia wehwehn en ahneki pepehm en karuwaru. Mendahki irail mehte kid kei, re ese me re mour nan ahnsou karuwaru ehu oh re tepida ngoangki kalohki Wehio. Re kin wiahda padahk kan nan doaropwehn nuhs daulih 2,000. Re pil kasalehda kasdo ehu (Photo Drama of Creation) me kilel ko mie pohe. Pwehki doadoahk me Tohnsukuhl en Paipel pwukat kin wia, aramas rar kei rong duwen rongamwahwo. Pwehki irail ahneki pepehm en karuwaru, kitail kak iang rong rongamwahu en Wehio.​—Wadek Melkahka 119:60.

KOLOKOL OMW PEPEHM EN KARUWARU

11. Dahme kahrehda ekei sohla ahneki pepehm en karuwaru?

11 Mehn kerempwa kan kak kauhdi emen sang eh kin medewe ia uwen kesempwal en doadoahk en kalohk. Sehdan kin doadoahngki koasoandi suwed wet pwehn kedirepwe atail kin papah Siohwa. E kin wia met sang ni eh kin songosong kahrehiong kitail en kedirepwki dahme kitail men pein wia oh soahng kan me sohte nohn kesempwal. (1 Pit. 5:8; 1 Sohn 2:15-17) Ekei kin mwohneki mahs arail papah Siohwa nan arail mour, ahpw met re sohla ahneki pepehm en karuwaru. Karasepe, Demas wia Kristian men me kin iang wahnpoaron Pohl doadoahk mahs, ahpw mwuhr e kedirepwkihla mehkan en sampah. E sohte doulahte kangoange Pohl ni ahnsoun apwal, ahpw e kohkohlahsang.​—Pail. 23, 24; 2 Tim. 4:10.

12. Ahnsou mwahu dah me kitail ahneki met? Ahnsou mwahu dah kan kitail pahn ahneki ni ahnsou kohkohdo?

12 Ma kitail men kolokolete atail pepehm en karuwaru, kitail anahne pelianda kasongosong kan me kak kerempwa atail doadoahk en kalohk. Kitail anahne nantihong ale oh kolokol “mouro me uhdahn mour mehlel.” (1 Tim. 6:18, 19) Ke uhdahn kamehlele me mour soutuk pahn Wehin Koht pahn kihong kitail ahnsou mwahu tohto en wia soahng kaperen kan kohkohlahte. Ahpw ahnsou mwahu me kitail ahneki met pwehn sewese meteikan ren pitsang Armakedon sohte pahn pwurehng wiawi.

13. Dahme kak sewese kitail en kolokol atail pepehm en karuwaru?

13 Pali laud en aramas nan sampah sehse Siohwa. Eri, dahme kitail kak wia pwehn kolokol pepehm en karuwaru? Kitail anahne tamataman me mie ahnsou ehu me kitail saikinte ese Koht oh sohte atail koapworopwor ong ahnsou kohkohdo. Ahpw kitail sukuhlkier padahk mehlel duwen Siohwa oh Sises, oh met kitail ahneki pwais kaselel en padahkihong meteikan padahk mehlel. (Wadek Episos 5:14.) Pohl ntingihedi: “Kumwail kanahieng duwen amwail mour me kumwail weweidki. Kumwail dehr duwehte aramas me loalopwon kan, ahpw kumwail duwehte me loalokong kan. Kumwail isaneki ahnsou mwahu koaros, pwe ahnsou pwukat ahnsou suwed kei.” (Ep. 5:15, 16) Nan sampah suwed wet, e kesempwal kitail en doadoahngki atail ahnsou ong wiewia kan me kak sewese kitail en karanihala Siohwa.

KITAIL KIN MOMOUR NAN AHNSOU EHU ME INENEN KESEMPWAL

14-16. Dahme kahrehda doadoahk en kalohki Wehio kesempwal oh karuwaru sang mahs?

14 Sang mahs, doadoahk en kalohk kin ahnsou koaros kesempwal. Ahpw met e kesempwal sang mahs. Sangete pahr 1914, kitail kin kilang soahng tohto me kin wiewiawi nin sampah duwehte dahme Paipel kohpadahr. (Mad. 24:3-51) Weksang mahs, tohnsampah pwon kakete kasohrala. Mendahki wehi kehlail kan kin pwungkipene me re sohte pahn mahwenpene, ahpw miehte pakudang kehlail 2,000 samwa me kak kemehla tohnsampah oh pakudang pwukat kak kadoadoahk wasa koaros nan sampah. Kaun akan kin ripohtki me pak epwiki kei, dipwisou me kak wiahda pakudang pwukat kin salongala. Ia duwe, aramas mwersuwed kan kakete kolokol ekei dipwisou pwukat? Ekei kin nda me ma aramas mwersuwed kan pahn tapihada mahwen ehu, tohnsampah pwon kak kamakamkihla. Ahpw kaidehn mahwen kelehpw me kak kemehla tohnsampah.

15 Ehu ripoht en pahr 2009 koasoia duwen atail ahnsou: “Wekideklahn nan wehwe oh sahpw kin wia kahpwal me keieu laud ong roson en aramas.” (The Lancet and University College London) Ripohto koasoia me wekidekla wet pahn kasuwedihala roson en pali laud en aramas oh kahrehda mouren aramas lik kei en mihla nan keper. Wasa tohto pahn kak ohkihla loaladahn sehd, sohte keteu ahnsou reirei, lapake kan, soumwahu kan, melimel kan oh mahwen kan me kak wiawi pwehki tikitiklahn kepwe kan. Ei, tohnsampah pwon pahn kakete kasohrala pwehki mahwen kan oh soumwahu kan.

16 Mwein ekei aramas pahn medewe me keperpen mahwen en pakudang kehlail kan kak imwikihla soahng kan me pahn kapwaiada sapwellimen Sises kokohp duwen imwin rahn akan. Ahpw pali laud en aramas akan sohte wehwehki uhdahn wehwehn sapwellimen Sises kokohpo. Erein sounpar tohto, kitail kilangehr soahng kan me kadehdehda me Krais eh ketier uhdahn mehlel oh me imwin koasoandi wet kerendohr. (Mad. 24:3) Ehdin atail kilangehr soahng tohto me Sises ketin kohpadahr. Iei ahnsowo met me aramas en pohnese me re anahne ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Atail doadoahk en kalohk kak sewese irail.

17, 18. (a) Ia duwen atail kin momour ni imwin rahn akan eh kin kamwakid kitail? (b) Soahng dah kan me kak kahrehiong aramas akan en men rong rongamwahu en Wehio?

17 Kitail ahneki ahnsou mwotomwotte en kasalehda atail limpoak ong Siohwa oh kaimwisekala doadoahk en kalohk me e ketikihong kitail en wia ni imwin rahn akan. Dahme Pohl padahkihong Kristian kan nan Rom kin keieu kesempwal ong kitail rahnwet: “Kumwail uhdahn pahn wia met, pwehki kumwail ese me iei ahnsowo met: ahnsou me kumwail pahn pirida sang amwail meir. Pwe ahnsoun atail mourla kerendohngkitailehr, kerensang ahnsoun atail tepin pwosonla.”​—Rom 13:11.

18 Soahng kan me kokohpda ong imwin rahn akan kak kahrehiong aramas akan en wehwehki me re anahne ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Ekei tepida men rong rongamwahu en Wehio ni arail kin medewe duwen koperment kan arail sohte pweida. Koperment kan sohte kak kauhdi kahpwal laud en mwohni, keperpen pakudang kehlail kan, tiahk lemei de ohlahn sampah. Pil ekei tepida men rong rongamwahu en Wehio pwehki kahpwal kan nan arail peneinei me duwehte kahpwal en paliwar, mweipeseng de mehlahn kompoakparail kan. Eri kitail kak sewese irail pwukat ni atail kin kalohk.

MWEKIDKI PEPEHM EN KARUWARU

19, 20. Ia duwen ahneki pepehm en karuwaru eh kin kahrehiong Kristian tohto en wiahda wekidekla kan nan arail mour?

19 Pwehki arail pepehm en karuwaru, Kristian tohto wiahda wekidekla kan nan arail mour pwe ren kak kalaudehla arail doadoahk en kalohk. Karasepe, pwopwoud pwulopwul ehu nan Ecuador koasoanehdi ira en kihsang soahng kan me sohte nohn kesempwal nan ara mour mwurin ara rong padahk kan nan mihting tohrohr en rahn ehu nan pahr 2006, oaralap “Kolokol Irair en Pwoaren Masatail kan en Mwakelekel.” Ira ntingihdi soahng kan me ira sohte anahne, oh mwotomwot sang sounpwong siluh, ira keseusang nan imwara me pere siluh oh keseula nan ihmw pere ehu. Ira pil netikihla ekei ara kepwe ko oh pwainla ara pweipwand koaros. Ira mwadang tepida doadoahk en sawaspen pioneer oh kapwaiada sawas me sounapwalih me kin seiloak kihong ira me iei en iang mwomwohdiso ehu me anahn laud mie.

20 Emen brother nan Amerika ntingihdi: “Se papidaiskiher sounpar 30 ni ngehi oh ei pwoud at iang towehda mihting tohrohr nan pahr 2006. Ni at pwurupwurala ni imwato mwurin mihting tohrohro, se koasoiapene ia duwen at kak kapwaiada kaweid en kihsang soahng kan me sohte nohn kesempwal nan at mour.” (Mad. 6:19-22) Imwara ihmw siluh, mie sapwara sahpw, ira waraneki sidohsa pweilaud kan, waraneki pwoht oh ihmw sidohsa. Pwehki ira pehm me ira kin kauwehla mwahl ara ahnsou oh kehl ong dipwisou pwukat, ira koasoanehdi ira en akadeiong doadoahngki pali laud en ara ahnsou ong papah Siohwa. Nan pahr 2008 ira iang neira serepeino wia doadoahk en pioneer. Ira kin paiekihda kilang uwen aramas akan ar peren ni arail kin rong oh wehwehkihla padahk mehlel en Mahsen en Koht. Brothero doula koasoia: “Ia uwen kaperen en iang riatail teikan nan doadoahk en kalohk! Se kak iang doadoahk nan wasa me mie anahn laud ie. Oh se pil kehn me at kalaudehla at doadoahk ong Siohwa kin kahrehda at karanihala ih.”

21. Loalokong dahieu kin kahrehiong kitail en kalohk ni pepehm en karuwaru?

21 Kitail ese me “rahnen kadeik, iei rahnen kamwomwmwomwlahn me suwed kan” pahn kereniong kaimwisekala koasoandi en sampah suwed wet. (2 Pit. 3:7) Pwehki atail loalokongki Mahsen en Koht, kitail kin kalohki ni ngoang duwen kahn kamakam kowahlap oh sampah kapw. Kitail kin kolokolete pepehm en karuwaru en padahkihong aramas akan koapworopwor mehlel en ahnsou kohkohdo. Ni atail kin wia uwen atail kak nan doadoahk karuwaru wet, kitail kin kasalehda limpoak mehlel ong Koht oh aramas akan.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share