“Mwasamwasahn Pwe Kumwail en Kak Kapakap”

1, 2. (a) Dahme kahrehda e kesempwal en ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap’? (b) Soangen peidek dah kan duwen kapakap me kitail anahne pein idek rehtail?

EMEN ohl me kin doadoahk nipwong nda: “Ahnsou me keieu apwal en pepehd iei mwohnte nin sohrahn.” Meteikan me anahne pepehd nipwong ele pahn pwungki dahme e koasoia. Kitail kak karasahiong met duwehte atail ahnsou. Kitail miher ni imwin ahn Sehdan sampah. Met rasehng ahnsou me keieu rotorot oh Kristian kan rahnpwukat anahne nantihong pwe ren kak pepehd. (Rom 13:12) En meirla de sohla nsenohki atail nanpwungmwahu rehn Siohwa pahn uhdahn keper. E kesempwal kitail en “ahneki madamadau pwung” oh pousehlahte ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap.’​—1 Pit. 4:7.

² Pwehki kitail kerenlahng ni imwin ahn Sehdan sampah, e wia elen loalokong en pein idek rehtail: ‘Ia uwen ei kin nsenohki ei kapakap kan? I kin doadoahngki wiepen kapakap koaros oh I kin kapakap ahnsou koaros? I kin kalapw kapakapki meteikan de I kin kapakapki soahng kante me I anahne de mwahuki? Ia uwen kesempwal en ei kapakapki komourpei?’

KAPAKAP NI SOANGEN WIEPEN KAPAKAP KOAROS

3. Ia ekei soangen wiepen kapakap kan?

³ Ni Pohl eh ntinglahng mehn Episos ko, e koasoia duwen “soangen wiepen kapakap koaros.” (Ep. 6:18, NW) Ni atail kin kapakap ong Siohwa, kitail kalapw peki reh en ketikihong kitail dahme kitail anahne oh en sewese kitail kamwahwihala atail kahpwal kan. Paipel mahsanih me e “kin ketin sapeng pekipek kan,” oh pwehki e ketin poakohng kitail, e kin ketin karonge kitail ni atail peki sawas. (Mel. 65:2) Ahpw ni atail kapakap, kitail en dehr pekihte dahme kitail anahne. Kitail pil anahne kapinga Siohwa, kalahngan ong ih, oh kapakap ong ih ni ngidingid.

4. Dahme kahrehda kitail anahne kalapw kapinga Siohwa nan atail kapakap kan?

⁴ Mie kahrepe tohto kitail en kapinga Siohwa nan atail kapakap kan. Karasepe, kitail men kapinga ih ni atail kin medemedewe “wiepen nin lime kapwuriamwei kan” oh “sapwellime roson lapalap.” (Wadek Melkahka 150:1-6.) Menlau kilang Melkahka 150. Nan iretikitik weneu pwukat, e kosoaia en kapinga Siohwa pak 13. Emen sounnting en pwuhken Melkahka kasalehda eh limpoak laud ong Siohwa ni eh koulki: “I kin kapingkalahngan ong komwi pak isuh nan rahn ehu pwehki pwung en sapwellimomwi kopwung kan.” (Mel. 119:164) Siohwa ketin uhdahn warohng ketiki kaping. Ihme kitail en kapinga ih nan atail kapakap kan “pak isuh nan rahn ehu,” me iei pak tohto.

5. Ia duwen atail kasalehda kalahngan nan atail kapakap eh wia perepatail?

⁵ Pil ehu wiepen kapakap iei kasapahlkalahngan. Nan nah kisinlikou ong Kristian kan nan kahnimw en Pilipai, Pohl ntingihedi: “Kumwail dehr pwunodki mehkot, ahpw nan amwail kapakap akan kumwail en peki dahme kumwail kin anahne. Amwail kasapahlkalahngan en pil iang amwail kapakap ahnsou koaros.” (Pil. 4:6) Pwehki kitail momour ni kaimwiseklahn ahn Sehdan sampah, oh mi nanpwungen aramas akan me “sohte pahn kin kasapahlkalahnganki mehkot,” e kesempwal kitail en kalahngankihong Siohwa sapwellime kapai kan sang mohngiongitail pwe kitail en dehr duwehla sampah wet. (2 Tim. 3:1, 2) Sampah wet kin direkihla madamadau en sohte kasapahlkalahngan. Ma kitail sohte kanahieng, kitail kak tepida ahneki soangen madamadau wet. Ahpw ma kitail kin kasalehda kalahngan ni atail kapakap, kitail pahn nsenamwahu oh sohte pahn kaulimki atail mour. (Sud 16) Ni tapwin peneinei kan ar iang arail peneinei oh kasalehda kasapahlkalahngan nan arail kapakap kan, met pahn kangoange arail pwoud oh neirail seri kan ren kasalehda kalahngan.

6, 7. Dahkot kapakap ni ngidingid? Dahme kitail kak kapakapkihong Siohwa ni ngidingid?

⁶ Kapakap ni ngidingid iei kapakap sang mohngiongitail me pidada pepehm laud. Dahme ele kitail en peki ni ngidingid rehn Siohwa? Kitail kak peki Siohwa en ketin sewese kitail ni atail lelohng kalokolok de ahneki soumwahu me kakete kemeikitailla. Kitail kak wehwehki me nan soangen ahnsou duwehte met akan, kitail pahn peki sawas sang rehn Siohwa. Ahpw ia duwe, kitail anahne wia met ihte ahnsou me kitail lelohng kalokolok de soumwahuda?

⁷ Pwehn sewese kitail en sapengala peidek wet, kitail tehk dahme Sises mahsanih nan sapwellime kapakap duwen mwaren Koht, Wehin Koht, oh kupwuren Koht. (Wadek Madiu. 6:9, 10.) Sampah wet direkihla me suwed, oh palien koperment kan sohte pil kak kihong aramas akan dahme re keieu anahne. Met kihong kitail kahrepe mwahu en kapakapki mwaren Koht en sarawihla oh sapwellime Wehio en kihsang kaundahn Sehdan nin sampah. Pil met iei ahnsoun kapakap ong Siohwa pwe kupwure en pweida nin sampah nin duwen eh wiawi nanleng. Eri kitail anahne mwasamwasahn oh doadoahngki wiepen kapakap koaros.

POUSEHLAHTE “KAPAKAP”

8, 9. Dahme kahrehda kitail en dehr kadeik Piter oh wahnpoaron teikan ar meirla nan mwetuwel en Kedsemeni?

⁸ Piter ntinglahng Kristian kan ren ‘mwasamwasahn pwe irail en kak kapakap,’ ahpw mie pak me e sohte wia met. Ih iei emen tohnpadahk ko me iang meirla ni Sises eh ketin wie kapakap nan mwetuwel en Kedsemeni. Sises ketin padahkihong irail ren “pepehd oh kapakap,” ahpw re meirla.​—Wadek Madiu 26:40-45.

⁹ Kitail anahne tamataman me re uhdahn pwangada pwehki soahng koaros me re wia rahno, a kaidehn en kadeik Piter oh wahnpoaron teiko pwehki arail meirla. Re kaunopada oh wia kasarawi en Pahsohpa ni soutiko. Mwuri, Sises ketikihda koasoandi ong Sak en Soutik en Kauno pwe sapwellime tohnpadahk ko en ese ia duwen ar pahn wia Katamanpen sapwellime pwoula. (1 Kor. 11:23-25) Paipel mahsanih me mwurin ar “melkahkahki melkahka pwoat, re ahpw ketiketieilahng pohn Nahnahn Olip.” Pwehn lella mwo, re anahne alu ekis doh nan ahl en Serusalem. (Mad. 26:30, 36) Soangen ahnsowo, ele e daulihlahr lukepen pwong. Ma kitail mi nan mwetuwel en Kedsemeni pwohngo, kitail pil kakete meirla. Sises sohte ketin kauwe sapwellime tohnpadahk ko me pwangadahr. Ahpw e ketin pohnese me arail lamalam me peik, “a paliwar me luwet.”

10, 11. (a) Dahme Piter sukuhlki sang dahme e lelohng nan mwetuwel en Kedsemeni? (b) Dahme ke kak sukuhlki sang dahme lelohng Piter?

¹⁰ Piter sukuhlkihdi mehn kasukuhl kamedek ahpw inenen kesempwal ehu pwohng me e meirla nan mwetuwel en Kedsemeni. Mwohn mwo, Sises mahsaniher: “Pwongpwong wet, kumwail koaros pahn keseiehla oh tangasang ie.” Ahpw Piter sapengki: “Maing, mehnda ma meteikan koaruhsie pahn tangasang komwi, a ngehi I soh mwahn pahn keseikomwihla!” Sises eri mahsanih me Piter pahn kahmahmkihla ih pak siluh. Ahpw Piter sohte kamehlele ih oh nda: “Maing, I sohte mwahn pahn kahmahmkin komwi, mehnda ma I pahn iang komwi pwoula.” (Mad. 26:31-35) Mahsen en Sises pweida ni Piter eh kahmahmkihla ih mwuhr. Ni Piter eh esehda dahme e wiadahr, e uhdahn nsensuwedkihla me kahrehda e “sengiseng kowahlap.”​—Luk 22:60-62.

¹¹ Sang dahme e lelohng, Piter sukuhlkihdi me en dehr nohn koapworopworki pein ih. Kapakap sewese ih en wia met. Ia duwen atail ese met? Pwehki Piter me ntingihedi dahme kitail anahne wia, me iei en ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap.’ Kitail kin rong kaweid en Paipel wet? Kitail kin pousehlahte kapakap oh kasalehda me kitail likih Siohwa? (Mel. 78:7) Kitail pil anahne kapwaiada dahme Pohl kaweidki ni eh nda: “Mehmen me pepehm me e kesikesihnen teng, a en kanahieng pwe e de pwupwudi.”​—1 Kor. 10:12.

AHN NEHMAIA KAPAKAP PASAPENGLA

12. Dahme kahrehda Nehmaia wia mehn kahlemeng mwahu ong kitail?

¹² Nehmaia pil wia mehn kahlemeng mwahu. Ih me wia sounkohwahn wain ong Nanmwarkien Persia Ardaserksihs mpen pahr 450 mwohn Krais. Nehmaia wia mehn kahlemeng mwahu en emen me kin kapakap ong Siohwa sang mohngiong unsek. Paipel mahsanih me e wie kaikaisihsol oh kapakapki rahn kei duwen irair apwal en mehn Suhs ko nan Serusalem. (Neh. 1:4) Ni Ardaserksihs eh idek reh dahme kahrehda e nsensuwed oh dahme e men ih en wiahiong, Nehmaia mwadangete “kapakapohng Koht en Nanleng.” (Neh. 2:2-4) Ia imwilahn met? Siohwa ketin sapeng eh kapakap kan ni ahl ehu me sewese Sapwellime aramas ako. (Neh. 2:5, 6) Dahme wiawihong Nehmaia uhdahn kakehlakahda eh pwoson!

13, 14. Dahme kitail anahne wia pwehn ahneki pwoson kehlail oh dehr mweidohng Sehdan en kaluwetehla kitail?

¹³ Ma kitail kin pousehlahte kapakap duwehte Nehmaia, met pahn sewese kitail en ahneki pwoson kehlail. Sehdan sohte kin mahk oh e kin kalapw kasonge kitail ni ahnsou me kitail kin luwet. Karasepe, ma kitail ahnekihda soumwahu laud de ma kitail uhdahn nsensuwed laud, ele kitail tepida medewe me Koht sohte ketin kesempwalki ahnsou kan me kitail doadoahngki ong kalohk nan ehuehu sounpwong. Ekei kitail ele kin tamataman soahng kan me uhdahn kansensuwed, mwein pwehki atail lelohng mehkot suwed mahso. Sehdan men kitail en kamehlele me kitail sohte katepe. E kin song en doadoahngki pepehm pwukat pwehn kaluwetehla atail pwoson. Ahpw ma kitail kin ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap,’ kitail kak ahneki pwoson kehlail. Paipel mahsanih me atail pwoson duwehte mehn sansar laud ehu me pahn kahrehiong kitail en kak kauhdi “ketieu kisiniei kan sang rehn Me Suwedo.”​—Ep. 6:16.

¹⁴ Ma kitail kin “mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap,” kitail sohte pahn pwuriamweikihla kasongosong kan oh sohla lelepek ong Siohwa. Ni atail kin lelohng kasongosong oh kahpwal kan, kitail anahne tamataman ahn Nehmaia mehn kahlemeng oh mwadangete kapakap ong Koht. Sapwellimen Siohwa sawas kelehpw me kak sewese kitail en kak pelianda kasongosong kan oh dadaurete ni pwoson.

KAPAKAPKI METEIKAN

15. Dahme kitail anahne idek rehtail duwen kapakapki meteikan?

¹⁵ Sises kasakaski Piter ni ngidingid pwe pwoson en wahnpoaron menet en dehr luwetala. (Luk 22:32) Kristian emen me ede Epapras ni mwehin tepin Kristian ko kin alasang sapwellimen Sises mehn kahlemeng. Epapras kin nantihong kapakapki rie Kristian kan nan Kolose. Pohl ntinglahng irail oh nda: “E kin uhdahn kapakapkin kumwail ahnsou koaros pwe kumwail en kak tengeteng, amwail pwoson en uhdahn kehlail oh poadidi ni unsek wiewia kupwuren Koht.” (Kol. 4:12, The New English Bible) Kitail anahne pein idek rehtail: ‘I kin uhdahn nantihong en kapakapki riei Kristian kan nan sampah pwon? I kin kalapw kapakapki riei Kristian kan me lelohng kahpwal kan me duwehte rerrer en sahpw ape? Iahd me I kin nsenohkihda kapakapki irail kan me ahneki pwukoa laud nan sapwellimen Siohwa pwihn? Ia duwe, me keren I kapakapki emen nan mwomwohdiso me ahneki kahpwal kan?’

16. Dahme kahrehda e kesempwal kitail en kapakapki riatail Kristian kan?

¹⁶ Atail kapakapki ong Siohwa riatail Kristian kan kak uhdahn sewese irail. (Wadek 2 Korint 1:11.) Siohwa sohte anahne ketin mwekid ihte pwehki tohtohn sapwellime ladu kan kin pwurepwurehng kapakapki mehkot. Ahpw e ketin kupwurperenki ni eh ketin mwahngih arail nsenohki mehlel meteikan ni eh ketin sapengala arail kapakap kan. Eri kitail anahne uhdahn kesempwalki atail pwukoahn kapakapki meteikan. Kitail anahne kahlemengih Epapras oh kasalehda atail poakohng riatail Kristian kan sang ni atail nantihong kapakapkin irail. Ma kitail wia met, kitail pahn peren pwehki atail kin “kihwei kaperen sang ale.”—Wiewia 20:35.

“ATAIL MOURLA KERENDOHNGKITAILEHR”

17, 18. Ia duwen atail ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap’ eh kak sewese kitail?

¹⁷ Mwohnte Piter eh nda me “rotorot en nipwong kereniongehr sohrala, oh marain en rahn nektehn pwarodo,” e ntingihedi: “Kumwail ese me iei ahnsowo met: ahnsou me kumwail pahn pirida sang amwail meir. Pwe ahnsoun atail mourla kerendohngkitailehr, kerensang ahnsoun atail tepin pwosonla.” (Rom 13:11, 12) Sapwellimen Koht sampah kapw kerendohr oh komourpatail kerensang dahme kitail ele medemedewe. Ahnsou wet kaidehn ahnsoun meirla de sohla nsenohki atail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Kitail en dehr mweidohng sampah wet en kihsang atail ahnsou me anahn pwehn kelehpwla kapakap ong Siohwa. Ahpw kitail anahne ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap.’ Ma kitail wia met, e pahn sewese kitail en weweidki mour me “uhdahn pahn konehng en kin mwakelekel oh kasarawihong Koht” ni atail awiawih rahn en Siohwa. (2 Pit. 3:11, 12) Mwomwen atail kin mourki atail mour pahn kasalehda me kitail kin pepehd oh me kitail uhdahn kamehlele me imwin koasoandi en sampah suwed wet kerendohr. Kitail anahne “poadidiong kapakap pil ahnsou koaros.” (1 Des. 5:17) Kitail anahne kahlemengih Sises oh rapahki wasa me kitail en kak kelehpwla pwehn kapakap ong Siohwa. Ma kitail kihong ahnsou pwehn kapakap ong Siohwa, e pahn sewese kitail en karanihala ih. (Seims 4:7, 8) Met pahn wia kapai kaselel ehu!

¹⁸ Paipel mahsanih: “Nan sapwellime mour nin sampah, Sises ketin loulou oh peki ni ngidingid oh kapitie laudida, iangahki pilen silangi, ong Koht me kak doarehsang pwoula. Eri, pwehki eh aktikitik oh poadidi, Koht ketin karonge sapwellime pekipeko.” (Ipru 5:7) Sises patohwan loulou ni ngidingid ong Siohwa oh patowandalahng pekipek kei oh ketin lelepekte lao kaimwiseklahn sapwellime mour nin sampah. Pwehki Sises ketin lelepek, Siohwa ketin kaiasada oh ketikihong mour nanleng me sohte kak mehla. Kitail pil kak lelepek ong Samatail nanleng sohte lipilipil soangen kasongosong de kahpwal dah me kitail pahn lelohng ni ahnsou kohkohdo. Ma kitail kin ‘mwasamwasahn pwe kitail en kak kapakap,’ kitail kak alehdi keting en mour soutuk.