Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • wp18 No. 2 pp. 6-7
  • Kokohp kan me Pweidahier

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Kokohp kan me Pweidahier
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Wehipokon)—2018
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • KOKOHP KAN ME PWEIDAHR RAHNPWUKAT
  • Sapwellimen Koht Aramas Mwesel Sang Papilon
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
  • Kasalehda Soangen Sounkairo Me Pwung
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1997
  • Iahd me Imwio Pahn Leledo? Dahme Sises Mahsanih Iahd me Imwio Pahn Leledo? Dahme Sises Mahsanih
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Wehipokon)—2021
  • Kitail Kin Momour ni “Imwin Rahn akan”?
    Dahme Paipel Uhdahn Padahngki?
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Wehipokon)—2018
wp18 No. 2 pp. 6-7
Onopki kokohp en Paipel kan

Kokohp kan me Pweidahier

Mwoweo kitail koasoia duwen poadopoad en samworoun Delphi eh pitihedi Croesus, me imwikihla eh lohdi pahn nanmwarkien Persia. Ahpw, Paipel kin audaudki kokohp kapwuriamwei duwen nanmwarki en Persia me pweida ni oaritik kan.

Mpen sounpar 200 mwowe, mwohn nanmwarkio eh ipwidi, soukohp en Ipru Aiseia koasoia eden Sairus oh kawehwehda ia duwen eh pahn kalowehdi kahnimw laud Papilon.

Aiseia 44:24, 27, 28: “Ngehi KAUN-O, . . . Ni ruwes ehute I kin kamadahda madau. I mahsanihong Sairus, ‘Kowe me pahn wilianiehdi oh kaunda wasa, ke pahn kapwaiada mehkoaros me I kupwurki en wiawi; ke pahn koasoanehdi pwe Serusalem en onohnda sapahl, oh poahsoanen Tehnpas Sarawio en tepida.’”

Nin duwen me Herodotus sounpoad en Krihk koasoia, nein Sairus sounpei ko kakusala pihl en Pillap en Iupreitis, me kin pwilipwilla nan kahnimw en Papilon. En Sairus koasoandio kahrehiong nah pwihnen sounpeio en pedolong nan kahnimwo ni ar alu kotehla pillapo ni eh pedepedla. Mwurin ar kalowehdi kahnimwo, Sairus kasaledekala mehn Suhs ko me kalipilipala nan Papilon oh mweidohng irail en pwurala oh pwurehng onehda sapahl Serusalem, me ohlahr sounpar 70 mwowe.

Aiseia 45:1: “KAUN-O ketin pilada Sairus pwe en wiahla nanmwarki. E ketin pilada pwe en kalowehdi wehi kan; e ketin poaronehla pwe en kihsang en nanmwarki kan ar manaman en kaunda wasa; KAUN-O pahn ketin ritingadahng Sairus wenihmwen kahnimw kan.”

Mehn Persia kan pedolong nan kahnimwo keid ni wenihmw lapala riauwo ni kehl en kahnimwo, me mehn Papilon kan sohte tehk me e wie langalang. Ma mehn Papilon kan ese dahme Sairus koasoakoasoane, irail kakete ritingedi ewen kehl en kahnimwo me wie langalang limwahn pillapo. Ahpw nin duwen me wiawi, sohte me doarehla kahnimwo.

Kokohp kapwuriamwei wet iei ehu kisehn kokohp tohto me dierek nan Paipel me ahnsou koaros pweida ni pwung.a Weksang en aramas akan kokohp, me kin kalapw pidada arail koht likamw kan, kokohp en Paipel kan kin pwilisang rehn Meno me ketin mahsanih: “Sangete nin tapio I kasalehda dahme pahn wiawi mwuhr, I kohpada mahsie dahme pahn wiawi.”​—Aiseia 46:10.

Koht mehlelo kelehpw, me mwarenki Siohwa, me kak ketin wia met. Mwar wet uhdahn wehwehki “E Kahrehiong en Wiahla.” E kin kasalehda sapwellime koahiek en mwahngih oh kamwakid mwekid en ni ahnsou kohkohdo pwehn pahrekiong kupwure. Met kin kamehlelehiong kitail me e uhdahn pahn ketin kapwaiada soahng koaros me e ketin inoukidahr.

KOKOHP KAN ME PWEIDAHR RAHNPWUKAT

Ke men ese dahme kokohp en Paipel kan kasalehda duwen atail ahnsou? Sounpar 2,000 samwalahr ko, Paipel kohpada me “uhdahn pahn mie ahnsou apwal ekei” me pahn wiawi “ni imwin rahn akan.” Imwin rahn ong dah? Kaidehn sampah de aramas akan, ahpw ong akamai, uhpene, oh lokolok me kin kahpwalih aramas erein sounpar tohtohie. Kitail pahn tehkpene ekeite kokohp kan me kasalehda “imwin rahn akan.”

2 Timoty 3:1-5: “Uhdahn pahn mie ahnsou apwal ekei ni imwin rahn akan. Aramas pahn roporop ong pein irail, mehwo, aksuwei oh pohnmwahso; re pahn kamwakara, re sohte pahn peikiong ar pahpa oh nohno kan, oh re sohte pahn kin kasapahlkalahnganki mehkot. Re sohte pahn poadidi ong pelien lamalam; irail pahn sempoak, soh mahk, karaun likamw oh pehmara, lemei, oh re pahn kailongki me mwahu; re pahn pangala iangarail kan, re pahn loaumwohmw oh kalahwasa, oh re pahn inengieng pein arail peren laudsang kupwur en Koht. Re pahn kin liksansalamwahuki mwomwen atail pelien lamalam, ahpw re kin kahmahmki katepe.”

Ke sou pahn pwungki me soangen wiewia pwukat wie tohtohla rehn aramas akan rahnwet? Ke sou kasawihadahr me kitail kin mi nanpwungen aramas akan me kin poakohng pein irail, poakohng mwohni, oh kin pohnmwahso? Ke sou kasawihadahr me aramas akan kin limeidihd oh sohte kin nohn pwungki meteikan? Mwein ke uhdahn tehkehr me me tohto kin sapeikiong pahpa nohno oh aramas tohto kin poakohng peren laudsang ar poakohng Koht. Oh soahng kan kin susuwedla rahn koaros.

Madiu 24:6, 7: “Kumwail pahn rong rongen mahwen oh koasoiepen mahwen kan . . .  Ehu sahpw pahn uhwong ehu sahpw, ehu wehi pahn mahweniong ehu wehi.”

Ekei kapatpenehn uwen tohtohn aramas me mehla nan mahwen kan de peipene kan sang pahr 1914 daulih aramas sapw (100,000,000), nempe ehu me daulih uwen tohtohn aramas en wehi tohto. Medewehla sengiseng, pahtou, oh lokolok me met kahrehda. Ia duwe, wehi kan kin tehkada met oh uhdihsang mahwen?

Madiu 24:7: “Wasa koaros lehk lapalap oh rerrer en sahpw pahn wiawi.”

Ehu pwihn me adaneki World Food Programme koasoia: “Nan sampah ehu me kin wiahda mwenge me itarohng kamwengehla aramas koaros, aramas 815,000,000​—emen sang rehn meh duwemen—​kin meirla ehuehu pwohng ahpw sohte kanengen kapehdarail. Patehng met​—emen sang rehn meh silimen—​kin ahneki soumwahu en soh itar en mwenge.” Re kin nda me nan ehuehu pahr mpen seri silirar (3,000,000) kin mehkihla duhpek.

Luk 21:11: “Rerrer en sahpw . . . pahn wiawi wasa koaros.”

Ehuehu pahr, mpen rerrer en sahpw laud 50,000 kin wiawi me aramas kak kehn. Mpen meh 100 kin kauwehla ihmw kan, oh sounpar koaros ehu rerrer en sahpw me uhdahn laud kin wiawi. Ehu ripoht kasalehda me sang nan pahr 1975 lel 2000, rerrer en sahpw kemehla aramas 471,000.

Madiu 24:14: “Rongamwahu en Wehin Koht pahn lohkseli wasa koaros nin sampah, pwe kadehde en mie ong aramas koaros—a mwuri, imwin sampah ahpw pahn kohdo.”

Sounkadehdehn Siohwa kan me daulih welirar (8,000,000) kin kalohki oh wia kadehde duwen rongamwahu en Wehin Koht nan sahpw daulih 240 nan sampah pwon. Re kin kalohki rongamwahu nan kahnimw laud kan oh kisin kahnimw doh kan, nanwel kan, pil lella pohn nahna kan. Kokohpo mahsanih dahme pahn wiawi ni ahnsou me doadoahk wet pahn imwisekla nin duwen kupwuren Koht, “imwio ahpw pahn leledo.” Ia wehwehn met? Met pahn wehwehki me kaundahn aramas pahn imwisekla oh kaundahn Wehin Koht pahn tepida. Inou dahkei me pahn pweida pahn kaundahn Wehin Koht? Doula wadek pwe ken diarada.

a Kilang oaralap “Mehn Kadehde ehu ong Kokohp Pwung.”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share